– વધતી આર્થિ‌ક અસમાનતાનો કોઈ ઈલાજ ખરો?

– દર્પણ જૂઠ ન બોલે; માનવીના જીવનધોરણના બે છેડાની હકીકતો આપતાં ત્રણ અહેવાલો એક સમયે બહાર પડયા છે

સંયુક્તરાષ્ટ્ર સંઘની બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછીના વિશ્વના વિવિધ ક્ષેત્રો અને રાષ્ટ્રીય સરકારો પર જે અસર હતી તે આજે ૨૧મી સદીમાં ઈરાકના યુદ્ધ પછી રહી નથી. આમ થવામાં, એ સમયના અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ જ્ર્યોજ બુશ અને બ્રિટનના વડાપ્રધાન ટોની બ્લેરનો મોટો ફાળો હતો. પણ, 'યુનો’ની રચના પછી બીજી સંલગ્ન સંસ્થાઓ યુએનડીપી, યુનેસ્કો, ડબલ્યુએચઓ, યુનિસેફે વિશ્વસ્તરે ઘણો ફાળો આપ્યો છે. આવી પ્રવૃત્તિઓમાં માનવીય વિકાસ અંગેનો વિશ્વના ૧૮૭ રાષ્ટ્રોનો, યુએનડીપી દ્વારા તૈયાર કરાતા અહેવાલ એક સીમાચિહ્ન બની ગયો છે. બીજો અહેવાલ, વૈશ્વિક ગરીબી અંગેનો છે.

માનવીય વિકાસ અંગેનો અહેવાલ, વિશ્વના ૧૮૭ રાષ્ટ્રોના લોકોના જીવનધોરણ વિશે અને એમાં શું ખૂટે છે તેની જાણ દેશ અને દુનિયાએ કરે છે. આમાં ત્રણ બાબતો પર મુખ્ય ધ્યાન રખાય છે. એક, જન્મ પછી જીવનનું આયુષ્ય; બીજું શિક્ષણનો વ્યાપ અને તંદુરસ્ત જીવન અને ત્રીજું જીવનધોરણનું સ્તર. આ અને આને લગતી બીજી ઘણી બાબતોની તપાસ કરી, જે તે દેશ માટે માનવ વિકાસ આંક (Index) તૈયાર કરાય છે અને રાષ્ટ્રોને એના ક્રમ પ્રમાણે ગોઠવાય છે. એક અર્થમાં, આ અહેવાલ ૧૮૭ રાષ્ટ્રો સામે ધરાતું દર્પણ છે.

આ રાષ્ટ્રોના રાજનેતાઓ, પોતાના દેશના વિકાસ માટે, જાતજાતના દાવા કરતા હોય છે. ભારતનો ક્રમ ન ટોચમાં છે કે ન તળીએ. ૨૦૧૩માં ભારતનો ક્રમ ૧૩પમો છે. જે ૨૦૧૨માં પણ એ જ હતો. ૧૯૮૦થી ૨૦૧૩ના ૨૩ વરસમાં ભારત આ યાદીમાં વચ્ચે રહ્યું છે. આ ગાળામાં માત્ર ભારતના સરેરાશ આયુમાં ૧૧ વરસનો વધારો નોંધાયો છે. ભારતના અર્થશાસ્ત્રીઓ, ઉદ્યોગપતિઓ, રાજનેતાઓ જીડીપીના વિકાસદરની વારંવાર વાત કરતા હોય છે. જીડીપીનો દર પ હોય કે ૯ પણ આના કારણે, બાળમૃત્યુ, સાક્ષરતા કે ગર્ભવતી માતાની સ્વાસ્થ્ય જાળવણીમાં સુધારો થતો નથી. એ સુધારો તો સામુદાયિક પ્રયાસથી થાય છે.

સામાન્ય માન્યતા એવી છે કે, આ યાદીના ટોચના ક્રમે અમેરિકા, જાપાન, ચીન, રશિયા કે જર્મની હશે, કારણ આ રાષ્ટ્રો સમૃદ્ધ ગણાય છે.જ્યારે એશિયા અને આફ્રિકાના દેશો આમની તુલનામાં પાછળ હશે. પણ, એવું નથી. માનવીય વિકાસના આંકમાં, ટચુકડો દેશ ર્નોવે પ્રથમ ક્રમે અને ચીન છેક ૯૧ ક્રમે છે. દક્ષિણ કોરિયા ૧૧૮મા ક્રમે, જ્યારે ભારત ૧૩પમા ક્રમે છે. આ ક્રમ સ્પષ્ટપણે સાબિત કરે છે કે, એકલી સમૃદ્ધ, ઉદ્યોગીકરણને માનવીય વિકાસ સાથે સીધો સંબંધ નથી.

તાજેતરમાં રચાયેલ વિશ્વના પાંચ દેશોના સમૂહ જે BRICSના નામે ઓળખાય છે અને BRICS એટલે કે, બ્રાઝિલ, રશિયા, ઈન્ડિયા, ચાઈના અને સાઉથ આફ્રિકા જેની બેઠકમાં ભારતના વડાપ્રધાન હમણાં જઈ આવ્યા. આ પાંચ રાષ્ટ્રોમાં પણ, ભારતના પાંચમાં ક્રમે છે. આશ્ચર્ય એ વાતનું છે કે, દક્ષિણ આફ્રિકા જ્યાં લોકો એઈડ્સથી સૌથી વધુ પિડાય છે એનો ક્રમ, ભારતની ઉપર ૧૧૮મો છે. પડોશી દેશોની સાથે તુલના કરીએ તો, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશ કરતાં ભારત આગળ છે. બહુ આગળ નહીં પણ, પાકિસ્તાન ૧૪૨મા ક્રમે અને બાંગ્લાદેશ ૧૪૬મા સ્થાન પર છે.

યુએનડીપીનો બહાર પડેલો બીજો અહેવાલ વિશ્વમાં પ્રવર્તતી ગરીબી અંગેનો છે. ભારતમાં તો શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારમાં એક નાગરિક રોજ કેટલું કમાય તો ગરીબ ગણાય એનો વિવાદ વરસોથી ચાલે છે. બિચારા ગરીબને તો ખબરે ય નહીં હોય કે, એની ગરીબીના માપદંડમાં શ્રી રંગરાજન કે સકસેના જેવા અર્થશાસ્ત્રીઓના નામ જોડાય છે. અત્યારે વિશ્વમાં તો સામાન્ય સ્વીકૃત ધોરણ એ છે કે, જે નાગરિક દૈનિક ૧.૨૦ ડોલર કે તેથી ઓછું કમાતો હોય તો તે ગરીબ ગણાય.

આ હિ‌સાબે, વિશ્વમાં ૧૨૦ કરોડ ગરીબો છે અને બીજા ૮૦ કરોડ આ રેખાની આજુબાજુ છે. પણ, આ બે અહેવાલો બહાર પડયા એ જ અરસામાં ભારતમાં પિરામીડની ટોપ પર વસતા ધનાઢયો અને એમની જીવનશૈલીની વિગતે માહિ‌તી આપતો અહેવાલ, કોટક વેલ્થ મેનેજમેન્ટ અને અર્નેસ્ટ યંગે સંયુકત રીતે બહાર પાડયો છે. આ અહેવાલ ભારતના અતિ ધનાઢય એવા ૧પ૦ કુટુંબો જે પ્રત્યેક ઓછામાં ઓછી ૨પ કરોડની ઘરગથ્થુ સંપત્તિ ધરાવે છે તેમના અંગે છે.

ભારતમાં આવી ધનાઢય વ્યક્તિઓની સંખ્યા ઝડપભેર વધી રહી છે; ૨૦૧૪માં એમની સંખ્યા ૧ લાખ ૧૭ હજાર છે. ૨૦૧૩માં આ સંખ્યા ૧ લાખ ૯ હજાર હતી. અહેવાલ જણાવે છે કે, ૨૦૨પમાં આ સંખ્યા વધીને ૩ લાખ ૪૩ હજાર થશે. વસ્તીની દૃષ્ટિએ માત્ર ૦.૦૦પ ટકા છે; પણ એમની પાસેની કુલ સંપત્તિ ૧૦૪ લાખ કરોડ રૂપિયા છે; જે ૨૦૨પમાં ૪૦૮ લાખ કરોડ થશે.વિશ્વ સામે એવું દૃશ્ય છે? ગરીબીની રેખા નીચે જીવનાર દૈનિક રૂ. ૨૦ કમાય છે. જ્યારે પિરામીડની ટોચ પર જીવનાર વ્યક્તિ પાસે ૨પ કરોડ રૂપિયા છે.

વિશ્વની પરિભાષામાં કહીએ તો એક રોજના ૧.૨૦ ડોલર કમાય છે તો બીજા ૪૧ લાખ ડોલર કમાનાર છે. આમાં મોટે ભાગે, ભારતના મોટા ઉદ્યોગગૃહો, ધનાઢય કુટુંબો, ગર્ભશ્રીમંત મોજશોખમાં આળોટે છે? અતિ ધનાઢયનો આ સર્વે જણાવે છે કે, આમાંના ૧૩ ટકા વરસમાં પ વખત વિદેશયાત્રાએ જાય છે; પતિ-પત્ની એક રાત રહેવા રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦ ખર્ચ કરે છે. એમનો મોટા ભાગનો ખર્ચ ઝરઝવેરાત, કપડાં, ઈલેક્ટ્રોનિક સંસાધનો, ઘરસુશોભન, વિવિધ અપ્રાપ્ય ગણતા શરાબ અને પેઈટિંગ પાછળ થાય છે. ૧૯પ૦-૬૦ના દાયકામાં સૌથી વધુ આવક અને સૌથી ઓછી આવકનું શું પ્રમાણ હોવું જોઈએ?

એની ભારત અને પ‌શ્ચિ‌મ દેશોમાં વ્યાપક ચર્ચા થતી. ઘણા ટોચના આગેવાનો આ પ્રમાણ ૧:૧૦નું હોવું જોઈએ એવું માનતા. પણ એ તો, ભૂતકાળમાં સમાઈ ગઈ. હવે તો વિશ્વની સૌથી ધનાઢય વ્યક્તિ કોણ? સૌથી વધુ કિંમતી ઘર કોનું? સૌથી મોંઘી મોટરકારનું વેચાણ કેટલું થયું? એનો જ દોર આવ્યો છે. કોઈક વાર ધનના આ પિરામીડના નળિયાની કથા તો કદીક ભૂલમાં કરાય છે. ફ્રાન્સ પ્રમુખ અર્થશાત્રી શ્રી પીકેટી એ તાજેતરમાં આજના યુગ અંગે Capital નામનું દળદાર પુસ્તક લખી સાબિત કર્યું છે કે, કેટલીયે રાજ્ય કે આર્થિ‌ક વ્યવસ્થા આવી ને ગઈ પણ આર્થિ‌ક અસમાનતાઓ વધ્યે જ જાય છે.

સૌજન્ય : “દિવ્ય ભાસ્કર”, 07 અૉગસ્ટ 2014

It is already over two months that Narendra Modi has taken over as the prime minister of the country. While some may call it as a ‘honey moon period’ others will say that its actions during last few months are an indication enough of shape of things to come. It goes without saying that Modi is the Pracharak of RSS, which is aiming at converting the secular democratic India into a Hindu Rashtra. Modi came to power with many planks, many factors went into his victory, one of that was the catchy phrase’ “Acche Din Aane Wale hain”  For the people, who have been restless  due to rising prices and inflation, there has been no respite and many of them have started feeling the regret of being taken in by the propaganda of Acche din… As such this was a major propaganda point so a large section of people are disgruntled.

This Government did begin with a major initiative in the area of relationship with the South Asian neighbors. It invited all the heads of South Asian countries for swearing in ceremony. People had their eyes on the invitation for the Pakistani Prime Minister Navaz Sharif as the BJP’s longest ally Shiv sena was opposed to it. Overruling objections from Shiv Sena, Modi went ahead in getting Sharif to visit to India. This may open the path of peaceful relations with the neighbors, Pakistan in particular. One knows that a peaceful neighborhood is more conducive for growth and development and India has to gain a lot in terms of trade, education and medical facilities being opened up for these countries and making a good deal of revenue. At another level the Government showed its shift away from India’s West Asia policy as Sushma Swaraj, the Foreign minister went on to equate Palestine, the victim with the oppressor Israel, who has violated most of the UN resolutions. The vote on this matter did follow the Indian policy so far, and that is a matter of great relief. Modi as Prime minister is wearing his religion on his sleeve. Be it participation in Ganga Aarti in Varanasi or participating in Puja in Pashupatinath Temple in Nepal, he has no qualms about doing the same as the head of a theoretically secular state.

The formation of the Government gave a signal that doubtful elements like Sanjeev Balyaan, who is widely seen as having a major hand in Muzzafarnagar violence, as a reward for his role in the communalization of the polity and this is something which needs discouragement if we want to preserve the integrity of the nation.

The case of Gopal Subramanian, an outstanding advocate, came as a shock to many as he is known to be competent and upright. He was denied the nomination as the judge on Supreme Court bench. One recalls that as Amicus curie of the Court Mr. Subramaiam had brought forth the links of Sohrabuddin fake encounter and the present BJP President Amit  Shah, it is suspected that to be the reason for this denial. Subramaniam Swamy the top leader of BJP showed his discomfort with Gopal Subramaniam as according to Mr. Swami, Gopal had hurt the feelings of Hindus in the case of Ram Setu issue.

On other fronts there are symptoms which are ominous so to say. Right in the beginning, a confidential report was deliberately leaked that the major foreign funded NGOs, like Green Peace are retarding the country’s growth. We know that this foreign funding is regulated by the home ministry and there are enough checks and balances to prevent adverse use of funds. This leaking of the report and the utterances of the top Govt officials has sent the message down the line where by the harassment of these NGOs has come up retarding their work. Surely these NGOs are also the ones who have been fighting for the cause of environment, problems related to poverty and other issues related to peoples’ empowerment. As such these dissenting voices should be an integral part of a caring democracy.

While MHRD minister has not stated clearly but Mr. Dinanath Batra of Shiksha Bachao Abhiyan Samiti has stated that he met the HRD minister who has promised him to change the school syllabus to make it in tune with the ideology of RSS, which is parochial and sectarian. Similar changes were brought in during the NDA regime 1999. A sample of this was to introduce courses like Jyotish Shatra (Astrology) and Paurohitya (Performance of religious rituals) in our universities. The government instruction to celebrate the Sanskrit week was seriously opposed by many states, Tamil Nadu in particular. The appointment of Prof Y.Sudrashan Rao tells the tale as to in which direction our research is going to be directed. Prof Rao has been working on the project to prove the historicity of Mahabharat. He has also come forward in the defense of caste system on the grounds that it worked and that nobody had complained about it.

During this period the affiliated wings of RSS have become bolder. In particular the Vishwa Hindu Parishad leaders like Ashok Singhal and Praveen Togadia have given speeches which are very frightening to the religious minorities. In a way such elements are openly threatening the Muslims. Singhal claimed that Modi's victory was a blow to Muslim politics because it showed elections could be won without Muslim support. He also claimed that Modi is an "ideal" RSS (Rashtriya Swayamsevak Sangh) volunteer who would implement the Hindutva agenda

It is no coincidence that the Goa’s BJP’s deputy Chief Minister went on to say that he is a Hindu Christian, this deliberate confusion being the earlier use of Hindu as a geographical category to the presently used religious category in a way is the violation of the religious freedom of the minorities in India. Another BJP MLA opposed Sania Mirza being appointed as the brand ambassador of Telangana, on the ground that she is ‘daughter-in-law’ of Pakistan. This statement goes against our Constitution and has not been strongly opposed by the top leadership, who has soft peddled the issue giving a wrong signal.

The so called Hindutva agenda is being brought into operation slowly. The minorities affairs minister Nazma Heptullah stated that Muslims are not a minority, while Parsis are. Parsis are a comparatively better off community while Sachar Committeee tells us the plight of Muslim community and need to initiate affirmative action for them. The Article 370, which was brought in due to peculiar circumstances and is a bridge between Indian and Kashmir, is being questioned. The Uniform civil code is being bandied without going into the subtle nuances of social reform and the need for grounding of such a law in the concept of Gender Justice. These topics have been debated endlessly and need to be handled taking along the opinions of people of Kashmir on ones hand and women from minority community on the other.

The need is to ensure that interests of the country’s people are kept uppermost, the way invitation to Nawaz Sharif shows, should be appreciated. The other measures show that there is an attempt to undermine the diverse nature of our polity, there is an attempt to bring in RSS agenda through education and culture, which are dangerous and need to be opposed.

—

www.pluralindia.com

હુલ્લડોની પૅટર્ન એકસરખી છે. તમામ રમખાણો એકસરખાં છ બહાનાંઓ આગળ કરીને કરાવવામાં આવ્યાં છે. એ છ બહાનાંઓમાં મસ્જિદ, મદરેસા કે કબ્રસ્તાનનાં બાંધકામ સૌથી મોટું કારણ છે

લોકસભાની ચૂંટણી પહેલાં પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશમાં ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) અને સમાજવાદી પાર્ટીએ મળીને ૨૦૦થી વધુ સ્થળોએ કોમી હુલ્લડો કરાવ્યાં હતાં જેમાં મુઝફ્ફરનગરનાં કોમી હુલ્લડો હાથમાંથી સરકી ગયાં હતાં જેને પરિણામે બન્ને પક્ષોની મિલીભગત ઉઘાડી પડી ગઈ હતી. એ રમતમાં BJPને પ્રચંડ ફાયદો થયો હતો અને સમાજવાદી પાર્ટી(SP)ને મોટું નુકસાન પહોંચ્યું હતું. લોકસભાની ચૂંટણી જે વિધાનસભ્યોએ લડી હતી એમાંથી ૧૨ વિધાનસભ્યો ચૂંટાઈ આવ્યા છે એટલે આવનારા મહિનાઓમાં એ ૧૨ મતદારક્ષેત્રોમાં પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે અને એમાં મતદાતાઓનું કોમી ધ્રુવીકરણ કરીને ચૂંટણી જીતવાનો જૂનો ખેલ પાછો શરૂ થયો છે.



“ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ”ના અહેવાલ મુજબ ૧૬ મેએ લોકસભાની ચૂંટણીનાં પરિણામો આવ્યાં એ પછીથી અત્યાર સુધીમાં ઉત્તર પ્રદેશના સંબંધિત પ્રદેશોમાં કોમી હુલ્લડોની ૬૦૫ ઘટનાઓ બની છે. ૭૦ દિવસમાં ૬૦૦ ઘટનાઓ બની શકે તો એનો અર્થ એ જ કરવો રહ્યો કે કોઈ કોમી હુલ્લડો લોકોના રોષના પરિણામે નથી થતાં, પણ સ્થાપિત હિતો દ્વારા કરાવવામાં આવે છે. એકથી વધુ સંનિષ્ઠ નિવૃત્ત પોલીસ-અધિકારીઓએ કહ્યું છે કે કોમી હુલ્લડો થોડા કલાકો કે એક દિવસથી વધુ લંબાય તો સમજી લેવું કે એ હુલ્લડો સ્થાપિત હિતોએ પોલીસને સાથે રાખીને કરાવડાવ્યાં છે. લોકોનો રોષ થોડા કલાકોથી વધુ નથી ટકતો. ગયા વખતની જેમ જ આ વખતે પણ બને ત્યાં સુધી નાના પાયે સ્થાનિક હુલ્લડો કરાવવામાં આવી રહ્યાં છે. જે ગામ કે કસબામાં હુલ્લડો થાય ત્યાં તાત્કાલિક કોમી ધ્રુવીકરણ થઈ જતું હોય છે અને એના દ્વારા રાજકીય પક્ષોની વોટબૅન્ક અસ્તિત્વમાં આવે છે. ૧૨ મતદારક્ષેત્રોમાં ચૂંટણી થવાની છે એટલે ગણતરીપૂર્વક એ જ પ્રદેશોને ટાર્ગેટ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.



“ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ”ના અહેવાલ મુજબ પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશમાં કોમી હુલ્લડોની ૨૫૯ ઘટનાઓ બની છે જેમાં સહારનપુરનાં હુલ્લડો હાથમાંથી સરકી ગયાં હતાં અને છાપે ચડ્યાં હતાં. આ રમત ફરી વાર ઉઘાડી પડી ગઈ છે. ઉત્તર પ્રદેશની ચૂંટણી BJPના વર્તમાન અધ્યક્ષ અમિત શાહે કોઈ રાજકીય જાદુ કરીને નહોતી જીતી, પણ તેમણે ઠેકઠેકાણે કોમી હુલ્લડો કરાવીને જીતી હતી. ચૂંટણી જીતવાની પૅટર્ન તેઓ આપતા ગયા છે જે ફરી વાર લાગુ કરવામાં આવી રહી છે. પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશનાં પાંચ મતદારક્ષેત્રોમાં વિધાનસભાની પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે. પૂર્વ ઉત્તર પ્રદેશમાં નેપાલની સરહદે આવેલા તરાઈ પ્રદેશમાં બે બેઠકો પર પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે અને ત્યાં કોમી ધ્રુવીકરણ કરવા ૨૯ સ્થળે હુલ્લડો કરાવવામાં આવ્યાં છે. અવધ પ્રદેશમાં એક બેઠક પર ચૂંટણી યોજાવાની છે એટલે ત્યાં ૫૩ હુલ્લડો કરાવવામાં આવ્યાં છે. પૂર્વ ઉત્તર પ્રદેશમાં બે બેઠકો પર ચૂંટણી યોજાવાની છે એટલે ત્યાં ૧૬ સ્થળે હુલ્લડો થયાં છે. બુંદેલખંડમાં બે મતદારક્ષેત્રમાં ચૂંટણી જીતવા ૬ જગ્યાએ હુલ્લડો કરાવવામાં આવ્યાં છે. 



હુલ્લડોની પૅટર્ન એકસરખી છે. તમામ રમખાણો એકસરખાં છ બહાનાં આગળ કરીને કરાવવામાં આવ્યાં છે. એ છ બહાનાંઓમાં મસ્જિદ, મદરેસા કે કબ્રસ્તાનનાં બાંધકામ સૌથી મોટું કારણ છે. ગયા માર્ચ મહિનામાં મુઝફ્ફરનગરમાં પણ હુલ્લડોનું આ જ કારણ મુખ્ય હતું. ૭૦ હુલ્લડો બાંધકામ સામે વિરોધ કરીને કરાવવામાં આવ્યાં છે. ૪૦૦માંથી ૧૨૦ હુલ્લડો નમાજના સમયે મસ્જિદની બહાર લાઉડસ્પીકર વગાડવાને કારણે થયાં છે. ૬૧ સ્થળે ગાયની હત્યા કરવામાં આવી હોવાનું બહાનું આગળ કરીને હુલ્લડો કરાવવામાં આવ્યાં છે. હુલ્લડોની ૫૦ ઘટનાઓ મુસ્લિમ છોકરા દ્વારા હિન્દુ છોકરીની છેડતી કે પછી હિન્દુ પ્રેમિકાને લઈને નાસી જવાના બહાને થયાં છે. છ બહાનાં અને ૬૦૦ હુલ્લડો માત્ર બે મહિનામાં થાય એને વૈમનસ્ય ન કહેવાય. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ‘સબકા સાથ સબકા વિકાસ’ની મધુર વાતો કરી રહ્યા છે. આમાં કયો સાથ અને કયો વિકાસ નજરે પડી રહ્યો છે? ચૂંટણી જીતવા એક કોમને સતત ટાર્ગેટ બનાવવામાં આવે એ લોકતંત્ર નથી, વિકૃત ફાસીવાદી લોકતંત્ર છે.



ઉત્તર પ્રદેશની સમાજવાદી પાર્ટીની સરકાર ફરી એક વાર નિષ્ફળ સાબિત થઈ છે. મુખ્ય પ્રધાન અખિલેશ યાદવને રાજ કરતાં નથી આવડતું. દેશના સૌથી ફૂહડ મુખ્ય પ્રધાન જો કોઈ હોય તો અખિલેશ યાદવ છે. લોકસભાની ચૂટણીમાં બુરી રીતે દાઝવા છતાં તેમની અક્કલ ઠેકાણે નથી આવી. શક્ય છે કે SP કોમી હુલ્લડોમાં વળતી બૅટિંગ કરીને મુસ્લિમ મતનું ધ્રુવીકરણ થાય એની તક શોધતી હોવી જોઈએ. લોકસભાની ચૂંટણી વખતે BJP અને SP મળીને કોમી હુલ્લડો કરાવીને વોટબૅન્ક ઊભી કરતી હતી જેમાં SPને માર પડ્યો હતો. મુસલમાનોએ ચિડાઈને SPને મત નહીં આપીને તમાચો માર્યો હતો. અખિલેશ યાદવ જો એની એ રમત ફરી વાર રમતા હોય તો તેમને મૂરખ શિરોમણિ જ કહેવા જોઈએ. 



લોકસભાની ચૂટણીમાં SP કરતાં માયાવતીની બહુજન સમાજ પાર્ટીને મત વધુ મળ્યા હતા. આ વખતે માયાવતીના પક્ષના મત કાપવા એવાં પસંદ કરેલાં પૉકેટ્સમાં હુલ્લડો કરાવવામાં આવી રહ્યાં છે જ્યાં દલિતો અને મુસલમાનોની સંખ્યા મોટા પ્રમાણમાં હોય. માયાવતી આયોજનપૂર્વકનાં હુલ્લડો સામે ઊહાપોહ કરી રહ્યાં છે, પણ એ પૂરતો નથી. BJPની રમત કોમી ધ્રુવીકરણ કરીને દલિતોને મુસલમાનોની વિરુદ્ધ હિન્દુ ફોલ્ડમાં લેવાનો છે જેથી માયાવતીનું દલિત-મુસ્લિમ સમીકરણ તૂટી પડે. BJPનું હિન્દુ રાજકારણ હિન્દુિહતનું રાજકારણ નથી, દેશહિતનું રાજકારણ પણ નથી, પરંતુ સત્તા માટેનું છે એ હજી પણ જો કોઈને ન સમજાતું હોય તો એવી વ્યક્તિ કાં કોમવાદી હોવી જોઈએ અને કાં મૂરખ હોવી જોઈએ.

સૌજન્ય : ‘કારણ-તારણ’ નામે લેખકની કટાર, “ગુજરાતી મિડ-ડે”, 06 અૉગસ્ટ 2014