મિ. સેનનો બંગલો હતો એ આખો વિસ્તાર ‘સેનવાડી’ના નામે ઓળખાતો. જેમ જેમ ઉમ્મર વધતી જતી હતી, એમ મિસીસ સેનને બંગલાની સાફ-સફાઈ કરવી અઘરી લાગતી હતી. પતિ-પત્ની હીંચકે ઝૂલતાં હોય, ત્યારે મોટે ભાગે વાતનો મુદ્દો આ જ રહેતો,

‘આ કામવાળીઓનાં કંઈ ઠેકાણાં નથી. એ બધીઓની પાછળ ફરી ફરીને હું તો થાકી જાઉં છું.’

‘તે કોણ કહે છે તને થાકી જવાનું? તારાથી થાય એટલું કર ને કરાવ. બાકીનું છોડી દે.’

‘લો, બોલ્યા, છોડી દે! એમ કંઈ થોડું છોડી દેવાય છે? કોઈ આવે તો કહેશે, આટલો સરસ બંગલો પણ આ બાઈને સાચવતાં જ નથી આવડતું.’

પત્નીની ફરિયાદનું નિવારણ કેવી રીતે કરવું એ મૂંઝવણમાં હતા, ત્યાં મિ. સેનને એક દિવસ અચાનક જ ઉપાય મળી ગયો. ઑફિસેથી આવતાની સાથે ખુશ થઈને એમણે કહ્યું :

‘આજે ઑફિસમાં ગુપ્તાએ કહ્યું કે, ગાંધી મેદાનમાં કબીલાવાળા વણઝારા આવ્યાં છે અને એમની સ્ત્રીઓ ઘરકામ માટે તપાસ કરે છે. આપણાં ઘર માટે એક બાઈ સાથે નક્કી કર્યું છે. કાલ સવારથી એ આવશે.’

આમ ચંપા આ ઘરમાં આવી. શ્યામ વર્ણ પણ મોટી ને પાણીદાર આંખો, ઘાટીલો દેહ અને ઘટ્ટ લાંબા વાળ. સાડી ભલે જૂની-પુરાણી; પણ એવી ચીવટાઈથી પહેરેલી કે બે ઘડી જોયા જ કરીએ. જો કે મિસીસ સેનને તો પોતાનાં કામ સાથે જ લેવા-દેવા હતી અને એમની પરીક્ષામાં ચંપા જોતજોતામાં પાસ થઈ ગઈ. એનાં કામથી ખુશ થયેલાં શેઠાણી, પછી તો એની સાથે અલક-મલકની વાતો ય કરતાં …

‘ઘરમાં તમે કેટલા લોકો રહો છો?’

‘અમીં ચાર છૈયે.’

‘તમે બે ને બે છોકરાંઓ?’

‘નંઈ. મીં ને મારા તઈણ મરદ.’

‘ત્રણ મરદ? એ વળી કેવી રીતે?’

‘અમારામાં એવું જ હોય સે …. પેલી દરપદીને તો પાંસ હતા ને? મારે બે ઓસા.’ કહીને એ હસવા લાગેલી. જ્યારે એમણે પોતાના પતિને આ વાત કરી ત્યારે એ મોઢું બગાડતાં બોલેલા ….

‘આ બધાં હલકી વરણનાં લોકો. લોકોને લૂંટી લેવા એ જ એમનો ધંધો. એમનો ભરોસો ન કરાય. ક્યારે ચોરી-ચપાટી કરીને છુમંતર થઈ જાય ખબરે ય ન પડે. તું એની પર નજર રાખતી રહેજે.’ પણ મિસીસ સેનને ચંપાની કમ્પની ગમી ગઈ હતી. પોતાની સાથે ચા-નાસ્તો કરાવતાં અને કેટલી ય વાર એને તો પોતાનાં ઘરે જમાડતાં જ; પણ ઘરે લઈ જવા પણ કંઈક ખાવાનું આપતાં.

અમાસની એક રાતે ચંપા એના ત્રણ મરદોની વચ્ચે નીચીમૂંડી કરીને બેઠી હતી. દેશી દારુની બાટલી મોઢે માંડતાં ત્રણમાંનાં એકે સટાક કરતો તમાચો મારીને કહ્યું,

‘ક્યારના પુસ પુસ કરીએ છ, તે જબાપ આપતાં હું જોર પડે સ? આંઈ કિયા કામે આયા સીએ ઈ ખબર સે ને? આટલા દી’થી ‘સેનવાડી’માં જા છ, તે હું બાતમી લાયી છ?’

ચંપા કંઈ બોલ્યા વિના ઊભી થઈને ચાલવા માંડી. ત્રણમાંથી એકે એની પાછળ જતાં કહ્યું, ‘બૌ ચરબી ચઢી સે તે હીધી કરવી પડસે.’

બીજે દિવસે ચંપા કામ પર ગઈ ત્યારે એનો આખો ચહેરો સૂઝી ગયેલો. શરીર પર ઠેકઠેકાણે મારના નિશાન અને સોળ ઊઠી આવેલા. મિસીસ સેને ચીસ પાડી ઊઠતાં પૂછેલું,

‘અરેરે ચંપા આ શું? કોણે મારી તને આમ જંગલીની જેમ?’

‘દીદી, એવું બધું તો હાઈલે રાખે અમારી બસ્તીમાં. અમને બૈરાંઓનેય ટેવ પડી ગઈ માર ખાવાની.’

આવી તે કંઈ ટેવ હોય? મિસીસ સેન વિચારી રહ્યાં પણ એમને લાગ્યું કે ચંપા આ બાબતમાં વધારે બોલવા નથી માગતી; એટલે પછી વાત પડતી મૂકી.

થોડા દિવસ પછી બંગલાનાં બારણાં બરાબર બંધ કરીને પતિ-પત્ની સૂતાં ને હજી આંખ મીંચાય ન મીંચાય ત્યાં ધાબા પર કોઈના દોડવાનો અવાજ સંભળાયો. મિ. સેન પથારીમાંથી ઊભા થઈને ઉપર જવા જતાં હતા; પણ મિસીસ સેને કહ્યું, ‘કોઈ નથી, વાંદરા છે. હમણાં હમણાં વાનરસેનાએ બહુ ઉપાડો લીધો છે. સૂઈ જાવ શાંતિથી.’ થોડીવારમાં અવાજ આવતો બંધ પણ થઈ ગયો.

સવારે દસ અગિયાર થયા તો ય ચંપા ન આવી. મિસીસ સેન રઘવાયા થઈ ગયાં. ‘કેમ નહીં આવી હોય? આમ તો  બહુ નિયમિત છે. એ નહીં આવે તો હું ક્યારે આ બધું કામ કરીશ?’ એમનો આવો બધો બબડાટ ચાલુ હતો ત્યાં પોલીસ ચોકીએથી ફોન આવ્યો. ‘સેન સાહેબ, જરા પોલીસ સ્ટેશને આવી જાવ ને! તમારું કામ છે.’ મિ. સેન તો ગભરાયા! ત્યાં વળી મારું શું કામ હશે?

ત્યાં પહોંચ્યા ત્યારે ઈન્સપેક્ટરે પૂછ્યું, ‘સાહેબ, તમારા ઘરમાં કપડાંનાં કબાટની પાછળની દીવાલમાં તીજોરી છે ને? ને તમારાં પત્ની રાત્રે સૂતી વખતે પહેરેલા બધા દાગીના કાઢીને એક ડબ્બામાં મૂકી દે છે એ વાત સાચી?’

‘અરે, તમે તો કોઈ દી’ મારા ઘરે આવ્યા પણ નથી. તો પછી તમને આ બધી કેવી રીતે ખબર પડી?’

‘આ બધા કબીલામાં રહેતા લોકો જે ગામમાં જાય ત્યાંના પૈસાપાત્ર લોકોનાં ઘરોની માહિતી મેળવી લે. ઝાંસીમાં તમારું મોટું નામ સાંભળીને એમણે મોટી ધાપ મારવાનો પ્લાન કરેલો. આ માટે એમણે પોતાની પત્ની ચંપાનો ઉપયોગ કર્યો. ખૂબ મારી એટલે એણે મોઢું તો ખોલવું પડ્યું; પણ કાલે રાત્રે જ્યારે એ તમારે ત્યાં ધાડ પાડવા આવ્યા ત્યારે ચંપા આડી ફરી વળી. એક જ વાત કરતી હતી કે, ‘મેં દીદીનાં ઘરનું નમક ખાધું છે. હું નમકહરામી નહીં કરું.’ આ ઈમાનદાર ઓરતને લીધે તમે બચી ગયાં નહીં તો …….’

મિ. સેન ફાટી આંખે આ બધું સાંભળી રહ્યા અને વિચારી રહ્યા કે હું કોને ‘હલકી વરણ’ કહેતો હતો?

(‘અશોક કુમાર’ની ‘બંગાળી’ વાર્તાને આધારે)

(‘ભૂમિપુત્ર’ પાક્ષિકમાં છેલ્લે પાને પ્રકાશિત થયેલી આ વાર્તા, લેખિકાબહેનની અનુમતિથી સાભાર… ..ઉ.મ..)

સર્જક–સમ્પર્ક : બી–401, ‘દેવદર્શન’, પાણીની ટાંકી પાસે, હાલર, વલસાડ – 396 001

eMail : avs_50@yahoo.com

♦●♦

સૌજન્ય : ’સન્ડે ઈ.મહેફીલ’ – વર્ષઃ સોળમું – અંકઃ 471 – January 31, 2021

♦●♦

આવી ‘ટચુકડી’ વાર્તાઓની ‘ઈ.બુક’

તમને આવી નાનકડી, માત્ર 750 શબ્દોની મર્યાદામાં રચાયેલી વાર્તાઓ વાંચવાનો શોખ હોય તો તમારે માટે એક શુભ સમાચાર છે. 2005થી પ્રકાશિત થતી આ ‘સ.મ.’માં આવી વાર્તાઓ, બહુ વખાણાઈ અને વિશેષ આદર પણ પામી છે.

અમે તેવી પચીસ વાર્તાની એક રૂપકડી ઈ.બુક બનાવી છે.. તમને તે જોવા–વાંચવાનો ઉમળકો થાય તો, તમારું પૂરું નામ, સરનામું અને કૉન્ટેક્ટ નંબર લખીને જ, મને ઈ.મેલ લખજો.. (વૉટસેપ મારફત તે મોકલી શકાય તેમ નથી, તેથી ..) તમને તે મોકલી આપીશ .. ..ઉત્તમ.મધુ ગજ્જર..   e.mail : uttamgajjar@gmail.com

અથવા

https://www.aksharnaad.com/downloads/

ઉપરથી 71મી બુક મફત ડાઉનલોડ કરજો. બીજાં ય ઘણાં પુસ્તકો ત્યાંથી મળશે.

પ્રજ્ઞાબહેન – જયેશભાઈ, હંસાબહેન – દીપકભાઈ, હેમાબહેન – હસમુખભાઈ તેમ જ સમગ્ર માણેક પરિવારમાં દરેક નસીબદાર છે, તેમને આદરણીય બાભાઈ સરીખા વડીલ મળ્યા. મારે તો ફક્ત 45 સાલનો જ ભર્યો ભર્યો સંપર્ક. પણ કેવો સંતર્પક.

હવે તો તે વાતને ય વરસો શું, દાયકાઓ થયા. 1976ના અરસે દાદા આદરણીય રૂગનાથભાઈ જેરાજ માણેકને ડાહ્યાભાઈ પટેલ – રતિલાલ જોબનપુત્રાની 44 ઇલિંગ રોડ પરે, પહેલે માળે આવી ઓફિસે મળવાનું થતું. અમે હોંશે વાતો કરતા; અને એમણે તો વળતા ભારે સ્નેહ વહેતો રાખ્યો હતો. જયન્તભાઈ મ. પંડ્યાએ નોંધ્યું છે તેમ, ‘કોઠાસૂઝવાળા માણસ, વાંચન બહોળું અને જીવ સાહિત્યપ્રેમી’. મારી ભાળ-સંભાળ રાખવાનું ય પરિવારને કહીને ગયા હતા; ખરું ને ? બાભાઈ એમનું ઘરનું હૂલામણું નામ. ખરું નામ તો પ્રભુદાસભાઈ માણેક. એમણે અને વારસાદારોએ કુન્તલને, કુંજને તથા મને અદકાં જાણી ભારે સાંચવી જાણ્યાં છે.

દાદાજીને મળાયું તે પછીનો પરિચય તે હસમુખભાઈ જોડેનો અને પછી બાભાઈ સંગાથે. છાપામાં હતો ત્યારે હસમુખભાઈને મળવાનું થતું. છાપું છૂટ્યું; પૉસ્ટ ઑફિસમાં કામે વળગ્યો. એ દિવસોમાં ક્રિકલવૂડ પૉસ્ટ ઑફિસમાં હતો. હર સાંજ વેળા બાભાઈ આવતા. એમની રોજગારી અંગેનું કામ આટોપતા અને અમે આમતેમ ખબરઅંતર પૂછી લેતા. એ સિલસિલો બારેક મહિના ચાલ્યો હોવો જોઈએ.

ત્યારે એમનું નિવાસસ્થાન સડબરી હિલ વિસ્તારમાં હતું. એકાદબેવાર આવી ગયો હોઈશ. અને પછી બાભાઈની દૂરંદેશીએ ત્રણે ય સંતાનો ભણ્યા, આગળ વધ્યા અને સારી પેઠે ઠરીઠામ પણ થયા.

જાણકારોને સાંભરતું હશે, રૂગનાથભાઈ તો યુગાન્ડામાં લોહાણા સમાજમાં આગેવાની રાખીને ખૂંપી ગયા હતા. આ જેટલું આવકાર્ય હતું, એટલું પરિવારને સંસાર ચલાવવા અઘરું બનતું. તેમ છતાં, મને કહેવા દો : દાદાજી જેવા દોલા ને દોહ્યલા આદમી સહેલાઈએ સાંપડવાના નથી !

પ્રભુદાસભાઈ માણેક, જયન્તભાઈએ લખ્યા મુજબ ‘સ્વસ્થ, સૌમ્ય અને પોતાની ગતિમિત પ્રમાણે જીવનપંથ કાપનારા.’ હોઈ શકે, બાભાઈએ આમાંથી પદાર્થપાઠ લીધો હોય તેમ સમજું છું. શાળા-કૉલેજના દિવસો વેળા કે પછી, હસમુખભાઈએ જાહેર જીવનનો કેડો લેવાનો રાખેલો અને ‘યુવક સંઘ’ની અહીં રચના કરીને ગુજરાતી ભાષાશિક્ષણની પ્રવૃત્તિઓ, નાટક, ગીતોના વિધવિધ કાર્યક્રમો વગેરેમાં ઓતપ્રોત થવાનું જોયું. સમજું છું, બાભાઈએ પરિસ્થિતિ હાથ લીધી − અને પછીનો ઇતિહાસ નોખો છે. ક્યાં સડબરી હિલનું જીવન અને ક્યાં હેરોડિન રોડ કે પછી સાઉથ હિલ એવન્યુનું જીવન.

પ્રભુદાસભાઈએ દેકારા વિના જીવનનાં વહેણને સુપેરે વહેવાં દીધાં. સલામ, પ્રભુદાસભાઈને. … આપણા આ બાભાઈ નિર્લેપી સજ્જન. બહુ જ ઓછું બોલે, ખપ પૂરતું જ. આ માણસને માણસમાં ભારે ઊંડી શ્રદ્ધા, પણ કાચુંપોચું એમને સતત કઠે. જ્યારે જ્યારે મળવાનું થયું છે ત્યારે ત્યારે બાભાઈના મોં પરે ‘સાત્ત્વિક પરિતોષની લાગણી’ ઝળાંહળાં થતી જોઈ છે.

એમને ચિત્રકળા અને સાહિત્યમાં રસ પડે. યુગાન્ડાના દિવસોમાં એ પણ એક અચ્છા ચિત્રકાર હતા. પોપટલાલભાઈ ગજજ્રર, અરવિંદભાઈ ઓઝા અને પ્રભુદાસભાઈ માણેકની ચિત્રકાર – ત્રિપુટી. પોપટલાલભાઈએ તેમ જ અરવિંદભાઈએ અહીં સ્થળાંતર થયા બાદ પણ તે પ્રવૃત્તિને વિસ્તારી હતી. પ્રભુદાસભાઈએ એ લલિતકળાને અહીં આવતાં પહેલાં જ સંકોરી લીધેલી અને એનાથી પર થઈ ગયા હતા. આવું કેમ, ભલા, કર્યું હશે ? પૂછતાછ કર્યા કેડે ય મને સાચુકલો ઉત્તર જ્ડયો નથી !

પરંતુ, પ્રભુદાસભાઈની કમાલનો પરચો “ઓપિનિયન”કારને સતત થયા કરેલો. એમણે કેટકેટલાંને વાંચતા કર્યાં. પોતાને અનુકૂળ હતું તે લેખનકાર્ય પણ કર્યું અને યુગાન્ડા માંહેની આપણી વસાહત વિશેની કેટકેટલી નરવી વિગતો એમણે શબ્દોમાં કંડારી, સાંચવી લીધી. આપણી વસાહતના ઇતિહાસ માટેના અને કામના એ ઓજારો સાબિત થાય તેમ છે. મોટાભાઈ તુલસીદાસ અંગેનો લેખ મારે મન એક સોજ્જું ચરિત્ર બન્યો છે.

આમ લાંબે પટે વિચારું છું ત્યારે એક વાત સ્પષ્ટ વર્તાય છે. એમણે સંતાનોમાં જે દીધું છે તે ગૌરવ અપાવે તેવો વારસો છે. ધન અગત્યનું છે. ઘર સંસાર ચલાવવા તેનું સ્થાન છે જ છે. પણ સંસ્કાર, વિનય, વિવેક, સાહિત્ય, કલા પ્રત્યેની અભરુચિનું સિંચન કરીને સંતાનોનો ઉછેર કરવામાં બાભાઈએ અને ભાભીએ લગીર મણાં નથી રાખી. પરિવારના કોઈ પણ સ્તરના સભ્યને મળતાં હળતાં આ સ્પષ્ટપણે જોવા સાંપડે જ સાંપડે.

આવો એક દોલો માણસ, નેવું નેવું દાયકાઓને પાર આયખું ભોગવીને જાય ત્યારે ભારે દુ:ખ પહોંચે, વેદના થાય, ચિત્કારી જવાય; પરંતુ બીજી પા, તેનો ઉત્સવ પણ હોય. છેવટે તો મરણની પેલે પાર હવે સ્મરણ જ કેડો બને છે. અને તેથીસ્તો કવિમિત્ર હરીન્દ્ર દવેની આ કવિતા સાદર કરું :

                     મૃત્યુ ન કહો

મ્હેકમાં મ્હેક  મળી  જાય  તો  મૃત્યુ ન કહો
તેજમાં તેજ   ભળી  જાય  તો  મૃત્યુ ન કહો
રાહ જુદો  જ  જો  ફંટાય  તો  મૃત્યુ ન કહો
શ્વાસની  લીલા  સમેટાય   તો  મૃત્યુ ન કહો

દીર્ઘ યાત્રાની  જરૂરતથી  સજ્જ   થઈ  જઈને
એક  મંઝિલની લગન  આંખે  ઊતરવા દઈને
ભાનની   ક્ષણને   કાળજીથી   સમેટી  લઈને
‘આવજો’ કહીને  કોઈ જાય  તો મૃત્યુ ન કહો

જે  નરી  આંખે  જણાયાં ન  એ તત્ત્વો કળવા
જે અગોચર છે એ અસ્તિત્વને હરદમ મળવા
દૂર   દુનિયાનાં  રહસ્યોનો   તાગ   મેળવવા
દૃષ્ટિ જો  આંખથી છલકાય તો  મૃત્યુ ન કહો

શબ્દ ક્યાં પહોંચે છે  તે  જાતે નીરખવા માટે
ભાનની   સૃષ્ટિની   સીમાને   પરખવા  માટે
દિલના  વિસ્તારની  દુનિયાઓમાં વસવા માટે
કોઈ મહેફિલથી  ઊઠી જાય તો  મૃત્યુ ન કહો

                                                                     – હરીન્દ્ર દવે 

હૅરો, 27 જાન્યુઆરી 2021

e.mail : vipoolkalyani.opinion@btinternet.com

"The hill we climb / કપરા ચઢાણ”

Poem by Amanda Gorman (Recited at America's 46th president Joe Biden's inaugural ceremony on 20/01/21)

દિવસ એ આવી ચઢે, પૂછીએ જાતને જ્યાં 
અનંત આ અંધકારમાં, પ્રકાશ શોધવો ક્યાં? 
નુકસાન વેઠતાં, નવયુગી ઉદધિ વલોવતાં, 
જાણે વિકરાળ કેસરિયાળને પંપાળતાં 
અમો શીખ્યા, જે શાંત દેખાય તે સદૈવ શાંતિપૂર્ણ શાં? 
મૂલ્યો ને ધોરણો ને ચાલી આવતી પરંપરાઓ, ન્યાય કાં ? 
એ છતાં, આવનારી પરોઢ આપણી 
અજાણતાં જ, અગમ્ય ઢબે
ઝંઝાવાતોને સામી છાતીએ ઝીલનાર 
એ રાષ્ટ્ર, અપૂર્ણ છતાં ય અતૂટ
એ દેશના અમે વારસ, 
જ્યાં ગુલામોની આ વંશજ 
એકલ માતાથી ઉછેરેલ
એક દૂબળીપાતળી કાળી છોકરી પણ, 
ન માત્ર રાષ્ટ્રપતિ થવાનું સ્વપ્ન સેવી શકે, 
એના રાષ્ટ્રપતિને પોતાના આ વિચાર પ્રત્યક્ષ કહી શકે!

ન આપણે બેદાગ, ન આપણે પવિત્ર 
સંઘર્ષ એ ન કે બને ગણસંઘ સંપૂર્ણ; 
સંઘર્ષ એ જ કે બને ગણસંઘ સઉદ્દેશ્ય. 
સર્વ સંસ્કૃતિ, ધરમ, વરણ સમાવિષ્ટ 
દેશ આખો માણસમાત્રને પ્રતિબદ્ધ. 
ઊઠો, જાગો અને મંડ્યા રહો, 
માંહેના કલહ નહીં, સામેના પડકાર ઝીલો, 
ભેદ ભગાવી ભવિષ્ય બનાવો 
હથિયાર ફગાવી હાથ મિલાવો
હાનિ હટાવી હામ બંધાવો. 
દુનિયા આખીને આ હકીકત માલૂમ થજો, 
કે વિષાદમાં પણ આપણે વિકાસ સાધ્યો છે, 
કે યાતના છતાં આપણે યત્ન જરૂર આદર્યો છે, 
કે આઘાતમાં ય આપણે આશ જાળવી છે, 
કે વૈવિધ્ય છતાં એકતા આપણી કાયમ છે, 
વિજયી ભવ; 
એટલે નહીં કે આપણે ફરીથી કદી હાર જાણશું નહીં, 
પરંતુ એટલે કે આપણે ફરીથી કદી ભાગલા વાવશું નહીં. 

ધર્મગ્રંથ પરિકલ્પે
ખેડે તેની જમીન ને વાવે તેનું વૃક્ષ 
રહે ન તેમને કોઈનો ડર, 
જો રહેવું સમયના પ્રવાહની સાથ
તો ફતેહ નથી તલવારની ધાર સંગ, 
તું સંબંધોના સેતુ બાંધતો ચાલ 
વચન તને, ગાઢ વગડામાં ય ઉમંગ. 
કપરા ચઢાણ 
હિંમત દેખાડ 
'અમેરિકન હોવું' એ આપણી પરંપરાઓમાં 
ગૌરવ લેવા પૂરતું સીમિત નથ્ય,
કાળના વહેણમાં ડગ માંડ
એમાં સુધાર કરવાની ફરજ પણ સામેલ. 
આપણે એ તાકાતો રૂબરૂ ભાળી ખરે 
દેશની અસ્મિતાને જે વહેંચે નહીં, વિભાજિત કરે
લોકના શાસનને વિલંબિત કરવા જે રાષ્ટ્રનો જ વિનાશ ચહે 
એ પ્રયાસ થયો માંડ વિફળ અરેરે! 
લોકશાહીને કાળાંતરે કોઈ હડદોલી ય કાઢે 
પણ કાયમી હરાવી કદાપિ ના શકે. 
આ સત્યમાં
આ આસ્થામાં, અમને વિશ્વાસ. 
મીટ ભલે માંડીયે આપણે ભાવિ તરફે
સ્વયં ઇતિહાસની નજર આપણા પરે
યુગ નૂતન, બન મુક્તિ ભાણ 
આરંભ પ્રચંડ, શંકા નવ આણ 
ભયાવહ કાળ, મ્હોમાં પ્રાણ 
અંદર જ શક્તિ, એટલું જાણ 
કાગળ પર નવ અધ્યાય તાણ 
આસ ને હાસ ખૂલીને માણ. 
ના પૂછ પંથ શી આફત ખડી છે,
ઉત્પાત ઉથાપ, હાકલ પડી છે. 
કદમ કદમ બઢે ચલો, 
પાછાજોણું નહીં, આગળ વધો, 
દેશ આ અઘાત નહીં, પણ અખંડ ખસૂસ
પરોપકાર તથાપિ સાહસયુક્ત,
પ્રખર જોમ અને હૈયા મુક્ત
રોક્યા અમે રોકાશું ના, 
ડરાવ્યા અમે ડરશું ના, 
જાણજો કે આપણાં અકર્મણ્યતા ને આળસ
બનશે આવનાર પેઢીના અનિવાર્ય ભારણ 
બાંધો મનમાં એક ગાંઠ :
જો ભેળવીએ કરુણામાં કૌવત 
મિલાવીએ અનુકંપા અને અધિકાર,
તો વ્હાલપના બનશે સૌ વારસદાર 
ને પરિવર્તન હશે જન્માધિકાર. 
તો ચાલો, એક બહેતર દેશ બનાવીએ 
મારી તામ્રવર્ણી છાતીમાંથી ઉફળતો દરેક શ્વાસ કહે,
ઘવાયેલ આ વિશ્વમાં, સારપના દ્યોતક બનીએ 
ઊઠો સૌ બિરાદર
આથમણે સ્વર્ણલિપ્ત કરાડો માંહેથી ઊઠો,
ક્રાંતિની જ્વાળા જગવતાં ઓતરાદા વાયરામાંથી ઊઠો, 
મધ્યપશ્ચિમના તાલનગરોમાંથી ઊઠો,
સૂર્યતપ્ત દખ્ખણમાંથી ઊઠો, 
પુનર્નિર્માણ, પુનર્વિચાર અને પુનર્વિકાસ
આ દેશના ખૂણેખૂણાનો, છેવાડેછેવાડાનો. 
દેશબંધુ ઊઠો, લોક ભિન્ન છતાં સુભગ 
દેશબંધુ ઊઠો, લોક ભગ્ન તોયે સુભગ
ઊંડા અંધારેથી, બંધુ! પરમ તેજે તું લઈ જા
ભયમુક્ત, આઝાદ નવી પ્રભાતે તું લઈ જા
પ્રકાશ છે જ, બસ શોધતો જા 
પ્રકાશ છે જ, તું સ્વયં થઈ જા.

e.mail : durgeshmodi@yahoo.in

•••••••••

When day comes we ask ourselves,
where can we find light in this never-ending shade?
The loss we carry,
a sea we must wade
We've braved the belly of the beast
We've learned that quiet isn't always peace
And the norms and notions
of what just is
Isn't always just-ice
And yet the dawn is ours
before we knew it
Somehow we do it
Somehow we've weathered and witnessed
a nation that isn't broken
but simply unfinished
We the successors of a country and a time
Where a skinny Black girl
descended from slaves and raised by a single mother
can dream of becoming president
only to find herself reciting for one

And yes we are far from polished
far from pristine
but that doesn't mean we are
striving to form a union that is perfect
We are striving to forge a union with purpose
To compose a country committed to all cultures, colors, characters and
conditions of man
And so we lift our gazes not to what stands between us
but what stands before us
We close the divide because we know, to put our future first,
we must first put our differences aside
We lay down our arms
so we can reach out our arms
to one another
We seek harm to none and harmony for all 
Let the globe, if nothing else, say this is true:
That even as we grieved, we grew
That even as we hurt, we hoped
That even as we tired, we tried
That we'll forever be tied together, victorious
Not because we will never again know defeat
but because we will never again sow division
Scripture tells us to envision
that everyone shall sit under their own vine and fig tree (Micah 4.4, King James Bible) 
And no one shall make them afraid
If we're to live up to our own time
Then victory won't lie in the blade
But in all the bridges we've made
That is the promise to glade
The hill we climb
If only we dare
It's because being American is more than a pride we inherit,
it's the past we step into
and how we repair it
 We've seen a force that would shatter our nation
rather than share it
Would destroy our country if it meant delaying democracy
And this effort very nearly succeeded
But while democracy can be periodically delayed
it can never be permanently defeated
In this truth
in this faith we trust
For while we have our eyes on the future
history has its eyes on us
This is the era of just redemption
We feared at its inception
We did not feel prepared to be the heirs
of such a terrifying hour
but within it we found the power
to author a new chapter
To offer hope and laughter to ourselves
So while once we asked,
how could we possibly prevail over catastrophe?
Now we assert
How could catastrophe possibly prevail over us?
 
We will not march back to what was
but move to what shall be
A country that is bruised but whole,
benevolent but bold,
fierce and free
We will not be turned around
or interrupted by intimidation
because we know our inaction and inertia
will be the inheritance of the next generation
Our blunders become their burdens
§But one thing is certain:
If we merge mercy with might,
and might with right,
then love becomes our legacy
and change our children's birthright

So let us leave behind a country
better than the one we were left with
Every breath from my bronze-pounded chest,
we will raise this wounded world into a wondrous one
We will rise from the gold-limbed hills of the west,
we will rise from the windswept northeast
where our forefathers first realized revolution
We will rise from the lake-rimmed cities of the midwestern states,
we will rise from the sunbaked south
We will rebuild, reconcile and recover
and every known nook of our nation and
every corner called our country,
our people diverse and beautiful will emerge,
battered and beautiful
When day comes we step out of the shade,
aflame and unafraid
The new dawn blooms as we free it
For there is always light,
if only we're brave enough to see it
If only we're brave enough to be it

https://www.theguardian.com/us-news/2021/jan/20/amanda-gorman-poem-biden-inauguration-transcript