રાજ ગોસ્વામી
અમેરિકામાં વર્ષોથી એક મુદ્દા પર વાદ-વિવાદ થાય છે; પ્રેસિડેન્ટને અપરાધ કરવાની છૂટ હોય? મતલબ કે તેમની સામે અપરાધનો કેસ ચાલી શકે? ‘મોટા અપરાધ અને દુરાચાર’ બદલ પ્રેસિડેન્ટને પદ પરથી હટાવવા માટે બંધારણમાં ઇમ્પિચમેન્ટ(મહાભિયોગ)ની જોગવાઈ છે, પરંતુ તેમની સામે કોર્ટમાં અપરાધિક કેસ ચાલી શકે કે નહીં તે અંગે બંધારણ મૌન છે.
સિદ્ધાંતિક રીતે તેની મનાઈ નથી, પરંતુ અત્યાર સુધી અમેરિકાના કોઈ પ્રેસિડેન્ટ સામે આવી રીતે કામ ચાલ્યું નથી. એ અર્થમાં, પૂર્વ પ્રેસિડેન્ટ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સામે ન્યૂયોર્કની જ્યુરીએ આરોપો ઘડવાનું નક્કી કર્યું અને તેના પગલે તેમણે મેનહટનની જjiલ્લા કોર્ટમાં સમર્પણ કરીને ધરપકડ વહોરી એ અમેરિકાના ઇતિહાસની પહેલી ઘટના છે.
તેમની સામે આરોપ છે કે 2016માં પ્રેસિડેન્ટના ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન, સ્ટોર્મી ડેનિયલ્સ નામની એક પોર્ન સ્ટાર મહિલાએ દાવો કર્યો હતો કે ટ્રમ્પ સાથે તેને સંબંધ હતો અને તેનું મોઢું બંધ રાખવા માટે ટ્રમ્પે તેને પૈસા આપ્યા હતા. વિડંબના કેવી છે કે 2016માં પ્રેસિડેન્ટની ચૂંટણીના પ્રચારમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનો એક વાયદો અમેરિકન જાહેર જીવનમાંથી ભ્રષ્ટાચારની નાબૂદીનો હતો અને આજે તેમણે પોતે જ ભ્રષ્ટાચારના આરોપ બદલ સમર્પણ કરીને એ વાયદો પૂરો કર્યો છે!
રાજનીતિ અને કાયદા-કાનૂનની વાત બાજુએ રાખીએ તો, દુનિયાના સુપરપાવર અમેરિકાના એક પૂર્વ પ્રેસિડેન્ટ એક પોર્ન સ્ટાર સાથે શારીરિક સંબંધો રાખવા બદલ અને તેનું મોઢું બંધ કરવા બદલ એક સાધારણ અપરાધીની જેમ અદાલતમાં પેશ થાય એ આ દેશ માટે શરમજનક તો કહેવાય. અમેરિકન સમાજના નૈતિક પતનનું પણ આ એક તાજું ઉદાહરણ છે. આ શરમ અને પતનને સૌએ સમજવા જેવું છે.
આ એક કેસની સમાંતર, ટ્રમ્પ સામે અન્ય આરોપની તપાસ પણ લગભગ પૂરી થવામાં છે. જેમ કે, 2020માં વર્તમાન પ્રેસિડેન્ટ જો બાઈડનના જ્યોર્જિયામાં ચુનાવી વિજયમાં ટ્રમ્પે ધાંધલી કરવા પ્રયાસ કર્યો હતો, 2021માં બાઈડનના વિજય પછી તેમણે બગાવત કરી હતી અને સમર્થકોને ઉશ્કેર્યા હતા તેમ જ ગુપ્ત દસ્તાવેજો ચોરી લીધા હતા. એટલે ટ્રમ્પની કાનૂની પરેશાનીઓ વધવાની છે.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અમેરિકન સમાજમાં સૌથી મોટું ધ્રુવીકરણ કરવા વાળા બદનામ નેતા છે. 2016માં, કોઇ પણ પ્રકારના સરકારી કે મિલીટરી અનુભવ વગર પ્રેસિડેન્ટ બનનારા એ પહેલા માણસ હતા. તેમની એક જ લાયકાત હતી; એ એક અબજોપતિ રિયલ એસ્ટેટ ડેવલોપર હતા. અનુભવ અને વિવેકબુદ્ધિના અભાવ વચ્ચે પસાર થયેલાં ચાર વર્ષના તેમના કાર્યકાળમાં અમેરિકન સમાજ મોટી ફાટફૂટ પડી હતી અને લોકો અત્યાંતિક વિચારો, માન્યતાઓ અને અભિપ્રાયોમાં વહેંચાઇ ગયા હતા. ભાઈ-ભાઈ વચ્ચે, મિત્ર-મિત્ર વચ્ચે, કોમ-કોમ વચ્ચે આટલું વૈમનસ્ય અમેરિકાએ ક્યારે ય જોયું નહોતું.
અમેરિકાના બીજા લીડરોએ રાષ્ટ્રને જોડી રાખવાનું કામ કર્યું હતું, પરંતુ ટ્રમ્પે છેક ચૂંટણી પ્રચારથી જ ફાટફૂટવાળી રાજનીતિ ચલાવી હતી. તેમણે તેમના રાજકીય ટીકાકારો, વિરોધ પક્ષના નેતાઓ, પત્રકારો, વહીવટી અધિકારીઓ અને દેશ-વિદેશના નેતાઓને દુ:શ્મન તરીકે ચીતર્યા હતા. એ એટલા બેફામ હતા કે પ્રેસિડેન્ટ તરીકે તેમણે અલગ-અલગ મુદ્દાઓ પર 26,000 ટ્વીટ્સ પોસ્ટ કરી હતી અને તે એટલી ભડકાઉ હતી કે ટ્વીટરે તેમના પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો.
પ્રેસિડેન્સીના અંતિમ દિવસોમાં તેમની સામે બે વાર ઇમ્પિચમેન્ટ (મહાભિયોગ) કરવામાં આવ્યું હતું. આ પણ એક પ્રેસિડેન્ટ માટે ‘રેકોર્ડ’ જ છે. 2019માં, ટ્રમ્પે તેમના હરિફ (અને હાલના પ્રેસિડેન્ટ) જો બાઈડન સામે તપાસ કરવા માટે યુક્રેનિયન સરકાર પર દબાણ કરવાના આરોપસર ઇમ્પિચમેન્ટ થયું હતું અને બીજી વાર 2021માં, પ્રેસિડેન્ટની ચૂંટણીના પરિણામ પછી તેમના સમર્થકોને કેપિટલ હિલ પર આક્રમણ કરવા માટે ઉશ્કેરવાના આરોપસર ઇમ્પિચમેન્ટ થયું હતું. ટ્રમ્પનો અહંકાર કહો કે બાળક જેવી જીદ્દ, અમેરિકામાં એ પહેલાં સેવાનિવૃત્ત પ્રેસિડેન્ટ હતા, જે તેમના ઉત્તરાધિકારી(જો બાઈડન)ના શપથમાં હાજર રહ્યા નહોતા.
અમેરિકાના પુલિત્ઝર પારિતોષિક વિજેતા પત્રકાર ડેવિડ કેય જોહ્નસને એક ઇન્ટરવ્યુમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની આખી કૂંડળી સમજાવતાં કહ્યું હતું, “ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વિષે લોકોએ અમુક વાતો સમજવા જેવી છે. એ ક્રિમીનલ પરિવારમાંથી આવે છે. એમના દાદા સીટલમાં વેશ્યાઘર ચલાવતા હતા. એના પિતા ફ્રેડ ટ્રમ્પનો એક ધંધાદારી દોસ્ત વિલી તોમાસેલો, ગેમ્બીનો નામની ગેંગસ્ટર ફેમિલીનો પાર્ટનર હતો. સરકારને હાલના ભાવના ૩૬ મીલિયન ડોલરમાં નવાડવાના કેસમાં ટ્રમ્પના પિતાની યુ.એસ. સેનેટે તપાસ કરી હતી. ડોનાલ્ડે તેમની આ શોમેનશીપ એના બાપા પાસેથી અને આ વૈભવ સંગઠિત ક્રિમિનલ્સ પાસેથી મેળવ્યો છે. ધર્મમાં માનતા અમેરિકનોએ એ પણ જાણવું જરૂરી છે કે, ડોનાલ્ડની અંગત ફિલોસોફી વેરની વસૂલાતની છે. ઈશુની ‘બીજો ગાલ ધરવા’ની શીખ આપનારને એમણે મૂર્ખ કહ્યા છે. ટ્રમ્પ બાઈબલમાં જે છે તેનાથી તદ્દન ઊલટું કહે છે. એ ક્રિશ્ચિયનોને ઉતારી પડે છે. હું ૩૦ વર્ષથી એમને ઓળખું છું. એ સહેજ પણ બદલાયા નથી. એ સાંગોપાંગ રેસિસ્ટ છે. એમણે બિન-ગોરાઓને નોકરીઓમાંથી બાકાત રાખ્યા છે. ટ્રમ્પ એમના દાવાથી વિપરીત, ઝનૂની રીતે ક્રિશ્ચિયન વિરોધી છે અને એમને સાચે જ કશી બાબતની ગતાગમ નથી.”
ટ્રમ્પ અસભ્ય પણ છે. તેમણે તેમની દીકરીથી લઇને અનેક સ્ત્રીઓ વિશે અભદ્ર વિધાનો કર્યાં હતાં. ટ્રમ્પનું વ્યક્તિત્વ નાર્સિસિસ્ટિક છે, જેમાં બીજા લોકો પ્રત્યે હમદર્દી ઓછી અને પોતાની પ્રશસ્તિની જરૂરિયાત વધારે છે. એનામાં પોતે ‘દેવનો દીધેલ’ હોવાની ભાવના છે, અને બીજા માટે ભારોભાર ઇર્ષા છે. ટ્રમ્પ હઠીલા અને અમર્યાદ સત્તાના ભૂખ્યા છે. એ કોઇપણ પ્રકારના અંકુશ કે ટીકા સહન કરી શકતા નથી. એ સંકુચિત છે, જંગલમાં રહેતા આદમીની જેમ કબીલાઇ વૃત્તિવાળા છે, અને બુદ્ધિ અથવા તર્કની જગ્યાએ લાગણીનો ઉપયોગ કરે છે. એનામાં (આપણે ત્યાંના જૂનવાણી ભાયડાઓની જેમ) સ્ત્રી પ્રત્યે આદર નથી, અને એ સ્ત્રીને શરીરી આનંદના સાધનથી વિશેષ ગણતા નથી.
એલિઝાબેથ જીન કેરોલે નામની અમેરિકન પત્રકારે 2019માં, ટ્રમ્પ જ્યારે ન્યુયોર્કમાં ખમતીધર રિયલ એસ્ટેટ ડેવલોપર હતા ત્યારે, તેમણે તેની સાથે રેપ કર્યો હતો તેવો આરોપ મૂક્યો છે. ટ્રમ્પ સામેના આ પ્રકારના અનેક આરોપમાં, એલિઝાબેથનો આ આરોપ સૌથી ગંભીર હતો. એલિઝાબેથે તેના એક પુસ્તકમાં, 6 પુરુષોએ તેની સાથે કેવી રીતે જબરદસ્તી કરી હતી તેની વાતો લખી હતી.
એટલા માટે જ, ટ્રમ્પ સામે કેસ ચાલે અને તેમને અંદર કરી દેવામાં આવે તે આનંદના સમાચાર બનવા જોઈએ. આ ખટલો એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે ટ્રમ્પે 2024ની પ્રેસિડેન્ટની ચૂંટણીમાં ફરીથી ઝૂકવાનું નક્કી કર્યું છે. તેના માટે તેમણે પ્રચાર પણ શરૂ કરી દીધો છે. આ કેસને પણ તે રાજકીય રંગ આપવાના છે. તેમણે કહી પણ દીધું છે કે જે કોર્ટમાં તેમને હાજર થવાનું છે તેનો જજ તેમને નફરત કરે છે. તેમની રિપલ્બિકન પાર્ટીએ કેસ લડવા માટે ફંડ પણ જમા જરી દીધું છે.
ટ્રમ્પ શું કહે છે તે અગત્યનું નથી, તેમના વકીલો શું દલીલો કરે છે તે અગત્યનું નથી, તેમની પાર્ટીના સમર્થકો શું કહે છે તે અગત્યનું નથી, કેસમાં શું થાય છે તે પણ અગત્યનું નથી. એ બધું તેની જગ્યાએ છે, પરંતુ સામાન્ય લોકો માટે મહત્ત્વનું એ છે કે ટ્રમ્પે અપરાધી બનીને જજ સામે ઊભા રહેવું પડશે અને તેમની સામેના ક્રિમિનલ આરોપોના જવાબ આપવા પડશે. એ બધું મીડિયામાં લોકો સામે આવશે.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ માટે ભલે આ ખરાબ દિવસ હોય, અમેરિકાની લડખડાતી લોકશાહી માટે આ ખુશીના સમાચાર છે. તેમની સામે આરોપો ઘડવાનું નક્કી થયું ત્યારે, તેમની પુત્રી ઇવાન્કા ટ્રમ્પે સૂચક રીતે કહ્યું હતું (જે તેમના સમર્પણ વખતે કોર્ટમાં ઉપસ્થિત રહી નહોતી), “હું મારા પિતાને ચાહું છું, હું મારા દેશને ચાહું છું. આજે, મને બંને માટે પીડા છે.”
લાસ્ટ લાઈન:
“બદનામી કરતાં નામના સારી, પરંતુ વ્યવહારિક દૃષ્ટિએ, કોઈ ઓળખે જ નહીં તેના કરતાં બદનામી સારી. વિવાદો જ વેચાય છે.”
— ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ
(પ્રગટ : ‘ક્રોસ લાઈન’, “ ગુજરાતી મિડ-ડે”; 09 ઍપ્રિલ 2023)
સૌજન્ય : રાજભાઈ ગોસ્વામીની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર
તમે જો ઉપર નોંધ્યું હોય, તો અબ્બાસની ફિલ્મોમાં આપણે ‘સાત હિન્દુસ્તાની’(1969)નો ઉલ્લખ ટાળ્યો હતો. એટલા માટે કે આપણો આ આખો લેખ પણ તે ફિલ્મ પર જ છે. એ.કે. અબ્બાસને ‘સાત હિન્દુસ્તાની’ માટે જ સૌથી વધુ યાદ કરવામાં આવે છે, કારણ કે તે અમિતાભ બચ્ચનની સૌ પહેલી ફિલ્મ છે. ગોવા મુક્તિ સંઘર્ષ પર બનેલી આ ફિલ્મ વિશે સૌ જાણે છે તેમ, અમિતાભ ત્યારે કલકત્તાની એક ખાણ કંપનીમાં કામ કરતા હતા, પરંતુ એક્ટિંગનું ભૂત સવાર થયું હતું એટલે મુંબઈમાં નસીબ અજમાવાની કોશિશ કરતાં હતા.
