સમાજ અને નાગરિકના વિકાસ માટે ધર્મનિરપેક્ષતા (સિક્યુલારિઝમ) આવકાર્ય છે.
બ્રિટન હવે ખ્રિસ્તી રાષ્ટ્ર રહ્યું નથી! કેવી રીતે?
–––– લેખક : બ્રાયન મેકક્લિટન [Brian McClinton]( લિસબર્ન, નોર્થ આયર્લેન્ડ, યુનાઇટેડ કિંગ્ડમ)
આ ચર્ચનો ફોટો છે જ્યાં માત્ર એક ઘરડા માણસની હાજરી છે.
વિશ્વભરમાંથી પશ્ચિમના અગ્રેસર દેશોમાં ક્રમશ: લોકોની ધાર્મિક આસ્થા સતત ઘટતી જાય છે. બ્રિટનના ત્રણમાંથી બે રાજ્યો ઇંગ્લેંડ અને વેલ્સમાં કુલ વસ્તીના ૨૫ ટકા લોકોએ સને ૨૦૧૧ની વસ્તી ગણતરીમાં લખાવ્યું હતું કે તે બધા અધાર્મિક( નોન રિલીજિયસ) છે. આ આંકડો સને ૨૦૧૪ની સાલમાં ૪૮.૫ ટકા થઈ ગયો છે. જ્યારે ખ્રિસ્તી ધર્મીઓની સંખ્યા ૪૩.૮ ટકા થઈ ગઈ છે. બ્રિટનના ત્રીજા રાજ્ય નોર્થ આઇર્લેંડમાં પણ અધાર્મિકતાના પ્રવાહની ગતી બિલકુલ ઓછી નથી. દર અઠવાડિયે ચર્ચમાં જતા પુખ્ત ઉંમરના લોકોની સંખ્યા છેલ્લા પચાસ વર્ષના ગાળામાં ૬૬ ટકાથી ઘટીને ૩૩ ટકા થઈ ગઈ છે.
વિશ્વના લોકશાહી દેશો ધર્મનિરપેક્ષ હોય છે. વ્યક્તિગત સુખાકારીના બધા જ માપદંડો જેવા કે માથા દીઠ આવક, સરેરાશ આયુષ્ય, શિક્ષણ, ખાવા–પીવાની સગવડો, રાજ્ય તરફથી આરોગ્યની વ્યક્તિગત અને જાહેર સુખાકારીની સગવડોમાં વિશેષ કલ્યાણકારી પ્રવૃત્તિઓમાં, ડેનમાર્ક, નોર્વે, નેધરલેંડ, ફીનલેંડ, સ્વીડન, આઇસલેંડ, ગ્રીનલેંડ, જપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા જેવા દેશો, કોલંબિયા, પાકિસ્તાન, બંગલાદેશ, ભારત, સીરિયા, અફઘાનીસ્તાન વગેરે કરતાં ઘણા આગળ છે. વૈશ્વીક કક્ષાની એક સંસ્થા ‘ધી સેવ ધી ચીલડ્રન ફાઉન્ડેશન‘ તેના વાર્ષિક રિપોર્ટમાં પ્રકાશિત કરેલ છે કે ‘માતાની તંદુરસ્તી‘ ધર્મનિરપેક્ષ દેશોમાં ધાર્મિક દેશો કરતાં સર્વ પ્રકારે ઉત્તમ છે. ધાર્મિક દેશોમાં માતાની તંદુરસ્તીને ખાસ કરીને પ્રસૂતાના સમયગાળા દરમ્યાન ઇશ્વરી મહેરબાની પર છોડી દેવામાં આવે છે.
ધી ઇન્સ્ટિટ્યુ્ટ ફોર ઇકોનોમિક્સ એન્ડ પીસના ‘વાર્ષિક ગ્લોબલ પીસ ઇન્ડેક્ષ'નું તારણ છે કે વિશ્વમાં આઇસલેંડ, ડેનમાર્ક, ઓસ્ટ્રીઆ અને ફીનલેંડ જે બધા સૌથી વધુ ધર્મનિરપેક્ષ દેશો છે તેમાં આંતરિક શાંતિ સૌથી વધારે છે .જ્યારે સીરિયા, અફઘાનીસ્તાન અને દક્ષિણ સુદાન આંતરિક રીતે સૌથી વધારે અશાંત દેશો છે. યુરોપ એક ખંડ તરીકે વિશ્વનો ધર્મનિરપેક્ષ ખંડ છે, જેમાં ૨૦માંથી ૧૪ રાષ્ટ્રોની પ્રજા સૌથી વધારે શાંતિમય રીતે માનવીય સર્જનાત્મક પ્રવૃત્તિઓમાં પોતાનું જીવન પસાર કરે છે.
ખૂન, હીંસા અને લૂંટ જેવા ગુનાઓ સૌથી ઓછા ધર્મનિરપેક્ષ દેશોમાં અને તેના શહેરોમાં બને છે. વિશ્વના સૌથી ૫૦ સલામત શહેરો (top 50 safest cities), તે બધા લગભગ ધર્મનિરપેક્ષ દેશોમાં આવેલા છે. ડેનમાર્ક, સ્વીડન જેવા દેશોમાં આવા ગુનાઓનું પ્રમાણ નહીંવત છે. આ દેશોમાં ભ્રષ્ટાચાર(કરપ્શન)નું પ્રમાણ પણ વિશ્વમાં અન્ય દેશોની સરખામણીમાં ઘણું ઓછું છે. ડૉ ફીલ ઝુકરબર્ગ જેવા મનોવૈજ્ઞાનિક સંશોધકના અભિપ્રાય મુજબ સ્કેન્ડીનેવિયન દેશો ( નેધરલેંડ, નોર્વે, ફીનલેંડ, સ્વીડન, ડેનમાર્ક, અને ગ્રીનલેંડ) સૌથી વધારે વિશ્વમાં માનવતાવાદી મદદ કરે છે. કોઈ પણ સ્થળે આવેલી કુદરતી આફત દા.ત. ધરતીકંપ તથા ગરીબ દેશોને મદદ કરનારાઓમાં તે બધાનું સ્થાન મોખરે હોય છે. એટલે કે ધાર્મિકો કરતાં અધાર્મિકો કે નીરઇશ્વરવાદીઓમાં ભ્રાતૃભાવની ભાવના વધારે તીવ્ર હોય છે.
નિરઇશ્વરવાદી અને સંશયવાદીઓ(atheists and agnostics)ના માનવમૂલ્યો અને દ્રષ્ટિ (Vision) ધાર્મિકોની સરખામણીમાં ઓછા રાષ્ટ્રવાદી, જાતિવાદી, (રેસિયલ), યહૂદીઓ અને લઘુમતીઓ વિરોધી, હઠાગ્રહી, ઘમંડી, નૃવંશવાદી (ethnocentric) અને એકહથ્થુ સત્તાવાદ કે સરમુખ્તાયર હોય છે. ધર્મનિરપેક્ષવાઓનું બૌદ્ધિક અને શૈક્ષણિક સ્તર ધાર્મિકો કરતાં ઘણુ બધું ઊંચું હોય છે. તે બધા, સ્ત્રી અધિકારો, લૈગિંક સમાનતા અને સજાતીય સંબંધોના હકો અને ચળવળોને ટેકો આપે છે. ધાર્મિકો, રાજ્ય પ્રેરિત પરાકાષ્ઠાની શારીરિક સતામણી/રિબામણીના મોટે ભાગે ટેકેદારો હોય છે. (Religious people are more likely to support government use of torture.)
સને ૨૦૦૯માં ઇવોલ્યુશનરી સાયકોલોજીકલ જર્નલના અભ્યાસ મુજબ જે સમાજમાં ધાર્મિકતાનું પ્રમાણ ઓછું હોય છે ત્યાં લોકો વધુ સંતોષી (કન્ટેન્ઇડ), હોય છે અને સલામતી અનુભવે છે. ત્યાંનો સમાજ સુખી, સમૃદ્ધ અને સંતોષી હોય છે. ધર્મ અને ધાર્મિકતા જ્યાં રૂઢિચુસ્ત, અપરિવર્તનશીલ અને જેની પ્રજા ગરીબ હોય છે ત્યાં સહેલાઈથી ફૂલેફાલે છે. બધા જ ધર્મો, વ્યક્તિગત, કૌટુંબિક, સામાજિક અને અન્ય પ્રકારના માનવીય પરિર્વતનોની વિરૂદ્ધ હોય છે. કારણ કે સામાજિક સ્થગિતતા, અપરિર્વતન અને ‘જે સે થે વાદ'માં જ ધર્મો અને તેના સામાજિક રીતે પરોપજીવીઓનું (પાદરી, મૌલવી અને બાવાઓનું) હીત સમાયેલું હોય છે. ટૂંકમાં આ સર્વેનું તારણ છે, કે જે સમાજમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને સલામતી હોય છે ત્યાં ખૂબ જ ઝડપથી ધર્મો પોતાની પકડો વ્યક્તિગત અને સામૂહિક નાગરિક જીવન પરથી ગુમાવતા જાય છે. (Religion quickly loses its hold.)
વિશ્વભરના ખ્રિસ્તી, મુસ્લીમ, હિંદુ અને અન્ય ધર્મોએ અને તેમાં શ્રદ્ધા ધરાવતા લોકોએ ઉપરના સંશોધનોમાંથી બોધપાઠ લેવાની જરૂર છે. આ વિશ્વમાં કરોડો સારા અને સમૃદ્ધ માણસો ઇશ્વરમાં શ્રદ્ધા રાખ્યા વિના (Thriving without God) હેતુસર પોતાનું જીવન જીવે છે. અમારી સંખ્યા દરરોજ વધતી જાય છે.
જરા વિચાર તો કરો કે સ્વર્ગ છે જ નહીં! તે હકીકતમાં વિશ્વાસ રાખીને જીવન જીવવું બિલકુલ મુશ્કેલ નથી. પ્રયત્ન તો કરી જુઓ! સરળ છે. (It is easy if you try.)
સૌ. http://www.newsletter.co.uk/news/secularisation-will-benefit-society-1-7406785#ixzz4A78aYyvC
સૌજન્ય : “માનવવાદ”, જૂન 2016; પૃ. 01-02
