પ્રાકૃતિક અને ધાર્મિક વાતાવરણના સંગમસમા એવા બાળારામ મહાદેવના મંદિર પાસેના ગીચ જંગલમાં, નજીકના પાલનપુર શહેરનાં  કોલેજિયન યુવામિત્રોની આ મિજબાની છે. શુદ્ધ બ્રાહ્મણિયા રસોઈમાં મીઠી વાનગીમાં દૂધપાક છે અને સાથે પૂરીઓ પણ. પંગતમાં જમવા બેઠેલાં સૌ કોઈને ગરમાગરમ પૂરીઓ મળી રહે, તે માટે મહારાજ પૂરીઓ તળતાં જાય છે અને તેમનો સહાયક પૂરીઓ પીરસતો જાય છે. સહાયકની દોડાદોડીમાં એક પૂરી નીચે પડી જાય છે, અને તેની ચીલઝડપ કરવા ચકોર એવો એક કાગડો અચાનક ત્યાં આવી ચઢે છે. એ કાગડો પોતાની ચાંચમાં પૂરી સાથે નજીકના એક ઝાડની ડાળી ઉપર જઈ બેસે છે. તે પૂરીને આરોગવાની શરૂઆત કરે તે પહેલાં તો ઝાડ નીચે એક કૂતરો આવી પહોંચે છે. કાગડો પૂરીને પોતાના પગ વચ્ચે દબાવી દઈને પેલા કૂતરાને પૂછે છે, ‘કેમ ભાઈ, પુનર્જન્મમાં કૂતરા થવું પડ્યું કે શું ? અગાઉના કોઈક જન્મમાં તો શિયાળ હતા, કેમ ખરું કે નહિ ?’

કૂતરો જવાબ વાળે છે, ‘કાગભાઈ, તમે તો ત્રિકાળજ્ઞાની લાગો છો ! તો તો તમને એ પણ ખબર હશે કે તમારા પૂર્વજની જેમ હું તમારી પાસેથી પણ પૂરી પડાવી લેવા તમને મધુર ગાન કરવાનું કહીશ !’

’મારા મનની વાતની તને શી રીતે ખબર પડી, અલ્યા !’

‘બોલવા પહેલાં બંને પગ વચ્ચે પૂરી દબાવી દીધી એટલે !’

‘વાહ રે ! નવીન જન્મમાં તારી બૌદ્ધિક પ્રગતિ સારી થઈ લાગે છે !’

‘હેં કાગભાઈ, પણ હું તમને પૂછું છું કે તમે પેલા ડાર્વિનનો પુન: અવતાર તો નથી ને ?’

‘અલ્યા, ઉત્ક્રાંતિવાદનાં ઊઠાં ભણાવી ચૂકેલો એ ડાર્વિન તેના નવીન જન્મમાં મનુષ્ય કરતાં ઉચ્ચ કોટિના કોઈક એવા દેવદૂત કે મહામાનવ તરીકે જન્મે, નહિ કે કાગડા તરીકે ! તેણે ઉત્ક્રાંતિનો નિયમ શોધ્યો છે, નહિ કે અવક્રાંતિનો ! ભલા, હું તો પહેલાં કાગડો હતો, હાલમાં કાગડો છું અને ભવિષ્યે પણ કાગડા તરીકે જ જન્મ ધારણ કરીશ ! મનુષ્ય તરીકે તો કદી ય નહિ, હા !’ માનવજાતિ પ્રત્યેની કાગડાની કોઈક કડવાશ અહીં પ્રગટ થઈ જાય છે.   

‘હવે, પૂરી પડી જવાનો ભય રાખ્યા સિવાય વાતો કરવાનું બંધ કરીને પહેલાં ભોજનને ન્યાય આપી દો. મને તમારી પૂરીમાં કોઈ ઈન્ટરેસ્ટ નથી !’

‘અલ્યા, તને શું નથી ? કોઈ બીજી ભાષાનો શબ્દ બોલ્યો લાગે છે !’

‘અલ્યા ભાઈ, એ અંગ્રેજી શબ્દ છે. શિયાળના અવતાર પછી વચ્ચે એક વિલાયતી કૂતરાના અવતારનો  આંટો મારી આવ્યા પછી આ અવતારમાં હું દેશી કૂતરો થયો છું. પૂર્વજન્મના સંસ્કારની કોઈક અસર બાકી રહી જાય તે ન્યાયે મારા અંગ્રેજ માલિકની અંગ્રેજી ભાષાનો ‘ઈન્ટરેસ્ટ’ શબ્દ મારાથી બોલી જવાયો ! તેનો મતલબ એ થાય કે મને તમારી પૂરી ખાવામાં કોઈ રસ નથી, કેમ કે મને એસિડિટીની તકલીફ હોઈ હું તળેલું ખાતો નથી. આ કોલેજિયનોના જમી લીધા બાદ ફેંકી દેવાનારાં પતરાળાંમાંના પડિયાઓમાંથી હું દૂધપાક ચાટી લઈશ.’

‘જો સાંભળ, મને તારી વાતમાં પેલો તારાવાળો ઈન્ટરેસ્ટ પડ્યો હોઈ હું મારી પૂરીને આરોગી લઉં છું, પણ એટલી વારમાં તું જતો રહેતો નહિ ! પહેલી પંગતને જમી રહેવાને હજુ વાર છે. બીજું એ કે તારા દૂધપાકના ચાટણમાં અમારાં કોઈ કાગ ભાઈબહેન ભાગ પડાવે નહિ એ માટે એ લોકોને હું સમજાવી દઈશ.’

પોતાની વાતચીતને અટકાવીને પગ વચ્ચે દબાવેલી પૂરીને ખાઈ લીધા પછી કાગડો બોલે છે, ‘અલ્યા, કૂતરા તરીકેના તારા બંને અવતારોમાં તને કયો અવતાર સારો લાગ્યો ?’

‘દેશી કૂતરાનો આ અવતાર જ તો વળી ! કોઈ ગુલામી નહિ, ગળે પટ્ટો નહિ, જંક ફુડ નહિ, ઇચ્છા થાય ત્યાં શૌચક્રિયા કરી શકાય, ગમે ત્યારે ભસી શકાય, અવાજની તીવ્રતાના આંક ડેસીબલનો કોઈ નિયમ લાગે નહિ, અમારાં શેરીયુદ્ધો અને યુદ્ધવિરામો થકી માનવજાતને યુદ્ધ અને શાંતિના પાઠ ભણાવી શકાય …..’

‘બસ, બસ. તારા અવતાર ઉપર તેં પીએચ ડી. કર્યું લાગે છે !’

‘હું નહિ, પણ મારા વિલાયતી કૂતરા તરીકેના અવતાર વખતનો મારો ધલવલિયો માલિક કૂતરાઓ ઉપર પીએચ. ડી. કરતો હતો. હું તેનો લખેલો મહાનિબંધ (Thesis) વાંચી ગએલો અને તેથી જ તો દેશી કૂતરા તરીકેનો જાત અનુભવ મેળવવા માટે જ મેં ઈશ્વર પાસેથી માગીને આ પુનર્જન્મ લીધો છે !’

‘હવે વધારે મોટા ગપગોળા ફેંકીશ નહિ, મારી ચાંચમાં તે ઊતરશે નહિ ! વળી જો, ત્યાં પેલાં પતરાળાં ફેંકાયાં. પહેલાં તું તારી એસિડિટીનું ચાટણ ચાટી આવ, એટલી વારમાં હું પાણી પી આવું છું અને પછી આપણે શાંતિથી થોડીક વધારે વાતો કરી લઈએ.’

* * *

‘અલી અલી જ્યોત્સના, જો જો પેલા ઝાડ પાસેનું દૃશ્ય તો જો ! શેક્સપિઅરે તેના નાટક ‘Much Ado About Nothing ! ‘(ખોદ્યો ડુંગર અને કાઢ્યો ઉંદર !’)માં આવા જ દૃશ્યની કલ્પના કરીને સરસ મજાનો એક સંવાદ આપ્યો છે. અહીં ફરક માત્ર એટલો જ છે કે કૂતરું ભસતું નથી !’ પ્રથમ વર્ગ એમ. એ.(અંગ્રેજી)ની  વિદ્યાર્થિની પ્રિયંકા બોલી.

‘હું તો સાયન્સની સ્ટુડન્ટ છું, તું એ સંવાદ કહી સંભળાવે તો ખબર પડે ! અલ્યાં બધાં આ પ્રિયંકાને સાંભળો.’ જ્યોત્સનાએ કહ્યું.

‘નાટકની નાયિકા તેના નાયકને કહે છે – ‘I had rather hear my dog bark at a crow than a man swear he loves me.’ પ્રિયંકા ત્રાંસી નજરે અને મલકતા મુખે અલ્કેશ સામે જોતાં બોલે છે.

પ્રોફેસર કુલશ્રેષ્ઠ સુદ્ધાં મોટા ભાગના કોલેજિયનો જાણે છે કે શ્રીમાન અલ્કેશ પ્રિયંકા તરફ્ના એકતરફી પ્રેમમાં લટ્ટુ છે અને પ્રિયંકા જાણી જોઈને બધાની વચ્ચે તેની ફિલ્લમ ઊતારી રહી છે.

‘હું તો રસાયણશાસ્ત્રનો પ્રોફેસર છું એટલે એ સંવાદનો ઉપલકિયો અર્થ સમજી શકું, પણ ગૂઢાર્થ તો, પ્રિયંકા, બધાંને તારે જ સમજાવવો પડશે !’ બધાં જુવાન કોલેજિયનોમાં મુક્ત રીતે ભળી જવા માટે પ્રોફેસર કુલશ્રેષ્ઠ હસતાંહસતાં બોલે છે.

‘જૂઓ સર, એ સંવાદનો સીધો અર્થ જ એનો ગૂઢાર્થ છે. ગુજરાતીમાં કહીએ તો સંવાદ એમ છે કે ‘કોઈ માણસ મને એમ કહે કે હું તને ખૂબ ચાહું છું એમ  સાંભળવા કરતાં મારા કૂતરાને કાગડા સામે જોઈને ભસતો સાંભળવાનું હું વધારે પસંદ કરું !’

અલ્કેશ ગાંજ્યો જાય તેવો ન હતો. તેણે ઈંટનો જવાબ પથ્થરથી આપ્યો, ‘પ્રિયંકા, એ સંવાદનો અનુવાદ કરવામાં તારી કંઈક ભૂલ થતી હોય એમ મને લાગે છે. સંવાદ નાટકનાં નાયક-નાયિકા વચ્ચેનો જ હોઈ બંને કૂતરા અને કાગડા પૈકી કાગડો નારી જાતિમાં જ હોવો જોઈએ ! મારા મતે સંવાદનો ઉત્તરાર્ધ ‘મારા કૂતરાને કાગડી સામે જોઈને ભસતો સાંભળવાનું હું વધારે પસંદ કરું !’ એમ હોવું જોઈએ !’

બધાં ખડખડાટ હસી પડે છે.

અહીં કોલેજિયનો વચ્ચે આ ટોળટપ્પાં ચાલી રહ્યાં છે, ત્યારે પેલા ઝાડ નીચેનો કૂતરો કાગડા સામે આંખ મીંચકારતાં સાનંદ બોલી ઊઠે છે, ‘જોયું ? આપણ બેઉને કેન્દ્રમાં રાખીને એ લોકો ગમ્મત-મજાક કરી રહ્યાં છે ! પણ By the way, હું તો જાણી લઉં કે એ નાટકના સંવાદમાંના કાગડાની જાતિ ગમે તે હોય, પણ તારી જાતિ કઈ છે ?’

‘કાગડી છું !’ મહાપરાણે શરમાતાં શરમાતાં તેણી બોલે છે.

‘તો તો, પેલો છોકરો સાચો હોં ! હવે જો આપણે ચૂપ રહીને એ લોકોની વાતો સાંભળીએ. મને પેલા છોકરા-છોકરી વચ્ચે ‘ઈલુ-ઈલુ’ જેવું કંઈક લાગે છે !’

‘તું પૂર્વર્જન્મમાં વિલાયતી કૂતરો હતો એટલે અંગ્રેજીમાં ખૂબ ફાડે છે અને મારે બધું હવામાં જાય છે ! તું ‘ઈલુ-ઈલુ’નો ફોડ પાડે તો હું આગળ કંઈક કહું !’ કાગડી બોલી.

‘એ તને હું પછી સમજાવીશ. હાલ આપણે ચૂપ રહીને એમને સાંભળીએ તો મજા પડશે !’

પેલી પ્રિયંકા જરા ય છોભીલી પડ્યા સિવાય અલ્કેશની વાતનો રદિયો આપતાં કહે છે, ‘પણ, એ સંવાદમાં ક્યાં he-crow કે she-crow એવું સ્પષ્ટ દર્શાવાયું છે ?’

‘એ તો સંદર્ભથી જ સમજી લેવું પડે કે એ કાગડી જ હોય ! અલ્કેશ સાચો છે, મિસિસ ભરતીઆ તમે શું કહો છો ?’ પ્રોફેસર કુલશ્રેષ્ઠ બોલે છે.

‘એ તો બધાંયનો મત જાણવો પડે ! ચાલોને, સૌને ‘કાગડો’ કે ‘કાગડી’ એવું ગુપ્ત રીતે ચિઠ્ઠીમાં લખી જણાવવાનું કહીને આપણે એ નક્કી કરીએ !’ પ્રોફેસર મિસિસ ભરતીઆ પ્રત્યુત્તર વાળે છે. 

એક તરફ પેલાં કોલેજિયનો અને તેમનાં અધ્યાપકગણ એકપાત્રીય અભિનય, રમૂજી ટુચકા અને અંતાક્ષરી જેવા વિવિધ કાર્યક્રમોએ મનોરંજન કરી રહ્યાં છે, ત્યારે અહીં પેલી કાગડી અને કૂતરા વચ્ચેની પેલી ‘ઈલુ-ઈલુ’ની સમજૂતિ અંગેની અધૂરી વાત આગળ વધે છે.

‘અંગ્રેજીમાં બોલાતા ‘I Love U (you)’ ને ટૂંકમાં ILU (ઈલુ) કહેવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થાય છે ‘હું તને ચાહું છું.’; સમજી ?’ કૂતરો કાગડીને ‘ઈલુ’નો અર્થ સમજાવે છે.

‘તો તો, તારા કથનને સુધાર. તેમની વચ્ચે સામસામું ‘ઈલુ-ઈલુ’ નથી, પણ છોકરા તરફથી છોકરી માટે માત્ર એકપક્ષી ‘ઈલુ’ જ છે ! મારી કાગડીની ચાલાક નજરે મને તો એમ જ લાગે છે ! છોકરો પેલી પાછળ નકામો ખરાબ થાય છે; તારું શું માનવું છે, દેશી-વિલાયતી કૂતરા અને એ બેઉ જન્મ પહેલાંના હે શિયાળભાઈ ?’

‘તારી વાત સાચી છે, કાગડીબહેન. ભલે, મેં તને કે તારાં કોઈ પૂર્વજને મારા શિયાળના અવતારમાં પૂરી પડાવવા છેતર્યાં હોય; પણ, હવેથી તું મારી ધર્મની બહેન છે. વળી, કોયલો અને તમારા લોકો વિષેની એક બીજી વાત પણ મારે તને પૂછવાની છે. હું સામાન્ય રીતે જે આદિવાસીના ઘર આગળ પડ્યો રહું છું તેનો હાઇ સ્કૂલમાં ભણતો છોકરો ગઈકાલે એક ગુજરાતી કવિની ‘કાગડી અને કોયલ’ ઉપરની કવિતા તેનાં માબાપને વાંચી  સંભળાવતો હતો. મારે તારા સ્વમુખે તમે સૌ કાગડીઓ સાથે કોયલો તરફથી કાયમ માટે તમને થતી રહેતી તેમનાં બચ્ચાં સેવવા અંગેની એ છેતરપિંડી વિષે મારે વિશેષ જાણવું છે ! આ માટે તારી અનુકૂળતાએ આપણે ફરી કોઈવાર મળીશું.’

‘કેમ, તારા વિલાયતી કૂતરાના અવતાર વખતના તારા ધલવલિયા માલિકની ‘કૂતરાઓ ઉપરની પીએચ.ડી.’ની જેમ તારી પણ  ‘કાગડી અને કોયલ’ ઉપર પીએચ. ડી. કરવાની ઇચ્છા છે કે શું ?’

‘હેમચન્દ્રાચાર્ય યુનિવર્સિટી મને મંજૂરી આપે તો એ પણ કરી લઉં !’

‘પણ, એ પહેલાં તારે ગ્રેજ્યુએશન તો કરવું પડે ને !’

‘હવે, આ ઉંમરે એ બધું ભણવાનું ફાવે નહિ ! પણ હા, જો પેલા ફિલ્મકલાકાર આમિરખાનની જેમ કોઈ યુનિવર્સિટી ડોક્ટર ઓફ લેટર્સ (ડી.લિટ.)ની  માનદ્દ ડિગ્રી આપે તો હું તેને સ્વીકારી લઉં ! પરંતુ, એક શરતે કે મારા માટેના એ પદવીદાન સમારંભ(Convocation)માં મારી ધરમની માનેલી વહાલી તું કાગડીબહેના હાજર રહે તો જ !’

‘વહાલી તું કાગડીબહેના’ સંબોધન સાંભળીને ભાવાવેશમાં આવી જતાં અશ્રુપૂર્ણ નયને કાગડી બોલી ઊઠે છે, ‘હું તારા માનસન્માનના એ કાર્યક્રમમાં હાજર ન હોઉં એ બને ખરું, ભઈલા ?’

કૂતરો પૂંછડી પટપટાવતો અને કાગડી ‘કા-કા’ કરતી એમ બેઉ જણ કોઈકવાર ફરી મળવાના વાયદા સાથે છૂટાં પડે છે.

e.mail : musawilliam@gmail.com

The brutal killing of Dr. Narendra Dabholkar (20th August 2013) is a big jolt to the social movement against blind faith and superstitions. During last few decades the tendency for promotion of rational thought parallel to social change came up as Popular Science movement. In Maharashtra it took shape in the form of a movement, Andh Shraddha Nirmoolan Samiti (Committee for Eradication of Blind faith), where it became a powerful campaign for popular awareness, under the leadership of Dr. Narendra Dabholkar. There were those who were uncomfortable due to Dr. Dabholkar’s work against blind faith and superstitions and so he started getting threats to his life. Before his death he got several threats, one of which said, they will give him the same fate as that of Gandhi. After his killing Sanatan Prabhat, a Hindutva ideology paper, which constantly spew poison against him, commented that ‘one gets what one deserves’.

The practitioners and supporters of blind faith surely know that their art is a hoax, were sure that their blind magic can’t kill the pioneer of a rationalist movement, so they did hire assassins to kill Dabholkar. He was recipient of regular abuses from the Hindutva organization, Hindu Janjagruti Samiti, on their web posted claims that they have exposed anti Hindu conspiracy. In their publications they put across abuses for him in gay abandon, one of which read, ‘Dabholkar’s group” should permanently make their faces black for their misdeeds against Hindu religion.”

As such Dabholakar was not against religion or faith. He strongly condemned the practices of blind faith and superstitions, promoted and practiced by Babas and their ilk, who proactively practiced and propagated retrograde practices.  Some of these practices like and Karni, Bhanamati are the ones’ in which magical rites are performed in the name of supernatural power. Some other practices are like offering of ash, talisman, charms etc. for the purpose of exorcism and to drive out evil spirits or ghosts. These Godmen and their types claim to be in possession of supernatural powers and advertise this claim. Many a times they claim to be reincarnation of a particular Saint or God, and this way they cheat the gullible and God-fearing simple folks. They do perform so called black magic and spread fear in society. The act which Dabholkar was campaigning for, which the Government adopted after his assassination, makes such practices as an offence under this act. Just a reminder that when this act was first brought up for discussion BJP-Shiv Sean combine strongly opposed the same. He was critical of these irrational practices, and for this he was labeled to be anti Hindu.

Apart from these upholders of politics in the name of Hindu religion other conservatives were also against the activities carried out by his organization. Faith is a complicated phenomenon, true it is needed by a section of society. Faith in supernatural power, faith in institution built around the names of prophets and individuals operating in the name of some religion or God have to some extent provided an emotional support to many in this cruel World with gross deprivations and inequalities. Recognizing this weakness of humans many a religio-entrepreneurs have systematically converted the faith into blind faith, a series of rituals, acts, which are deliberately used to exploit the gullible.

The battle between these two tendencies is old enough. Reason on one side and faith on the other. Reason believes in questioning the existing beliefs and to keep going beyond the prevalent knowledge. Faith, particularly the one constructed around the ‘institutions of religion’ begins with unquestioning subservience to the prevalent norms, beliefs and rituals. Many individuals who go in to establish their enterprises around these rituals, claim to be having divine powers. Incidentally, most of the founders of religions, the prophets, had questioning mind and they questioned the existing norms, values and practices. It is precisely for this that many of them were tormented and punished by the powers that ruled. The clergy, which built institutions around the names of these prophets or supernatural powers, developed rituals in the names of these prophets. The clergy and their practices were most static. Such tendency promotes status quo not only of knowledge but also of social situations and relations.  Clergy promoted the social status quo and so demanded unquestioning loyalty to their interpretation of religion and social norms as dictated by them.

There are many incidents in the history, where those who came up with rational thought were not only killed but sometimes harassed to no end. We know the fate of Charvak in India, who questioned the supernatural authorities of Vedas, he was condemned, and his writings were burnt. In Europe, Copernicus and Galileo’s plight at the hand of clergy is another chapter, while the scientists like Bruno, Servatus who argued that diseases are due to Worldly reasons and not due to the wrath of God, were burnt alive by the machinations of clergy. The idea here was very simple, if people start understanding that the diseases are due to bacteria or other etiological factors, the earlier practices of pleasing God through the clergy for healing will come to a halt and clergy’s social power will decline.

In India as the secularization process, the land reforms plus reduction of the hold of clergy remained incomplete, the power of clergy in social field continued. Indian Constitution talks of promotion of scientific temper and people like Nehru kept promoting the inculcation of this scientific temper. Meanwhile the political tendencies operating in the name of religion, kept opposing scientific, rational thinking and kept uncritically glorifying the ancient past, ancient practices cultivated by the clergy to exploit the gullible society, society in the grip of uncertainty and deprivation.

India did witness the rational movements to promote the scientific temper, but its impact in the society remained marginal. With the rise of communal politics from the decade of 1980, the blind faith took a massive leap with hoards of Babas and acharyas, setting up their religious enterprises, enterprises which probably turned out to be most profitable by any standard. One hopes that the business schools are able to calculate the returns on the investments in such enterprises some day. In addition many such Babas extracted the additional bonus of physical pleasures of another kind, the way currently Asaram Bapu is being accused of and so many of them have had their fill. In a crass manner many of the small and high level players also incorporated magical tricks like producing ash and gold from nowhere as their trademark of divine powers. It is these tricks which were being exposed by Dabholkar’s groups.

The practitioners of blind faith and these hoards of five-seven star babas, get their legitimacy and appreciation from leaders of different hues. While those coming from RSS stable are firmly with them at all the levels, even politicians from other tendencies also personally support and follow these tricksters, Babas, Godmen and their whole tribe. The communalists stand to support them ideologically the way Sanatan Sanstha, while abusing Dabholkar also talked of his work being ‘anti Hindu’! A similar trickster, Benny Hynn did public performances for faith healing, and there is no dearth of the ‘Baba Bangali’ series indulging in such trade.

It took Dabholkar’s sacrifice for Mahrashtra Government to pass and bill against blind faith for which Daholkar was struggling from decades. He had collected data that it is women who are the biggest victims of those practicing black magic. He had been talking of taking on the highly rewarding trade of gems and their magic powers, in due course. Alas, that was not to be! Will other state Governments follow suit and try to bring a control on the flourishing trade of blind faith, black magic and its ilk? Will the progressive social movement take up the cause of the major victims of these abominable practices and take the society forward to the path of rational thought, rational culture and rational politics, away from the trappings of the faith based blindness. While our ‘scientific establishment’ has made giant strides the scientific thinking still lags behind as science is being practiced mostly as an instrument and not as a way of life. That’s how in many of science and technology institutions, on Dussera day, computers are worshipped with flowers and by putting vermillion on the forehead of the monitors! Can sacrifice of Dabholar wake up our policy makers to such a serious lacuna in our teaching and practice of science? We seem to have liked the benefits of technology and have been undermining the scientific way of thought and practice, more so after the politics-nationalism has started wearing the cloak of religion. 

વ્હાલા લાલા

જત જણાવવાનું કે દર વરસની જેમ આ વરસે ય તું અવતરવાનો છે, એવી વાતોથી જગ આખું એ એકદિવસીય ઉત્સવ કાજે હરખપદુડું થયું છે, એ સમાચાર પહેલાં તો અમારે તને કહેવા છે. એમ છતાં હરખપદુડા એ તમામ જીવો એ પણ બહુ જ સારી રીતે જાણે છે અને સમજે ય છે કે તું કંઈ આવવાનો નથી જ.

'હું જન્મ લઈશ, જન્મ લઈશ', એમ હજારો વરસ પહેલાં કહીને તું દર વરસે જન્મ ન લઈને અમને બધાને જુઠું બોલવાની તાલીમ જ આપે છે ને ? બસ, એના જ અનુસંધાનમાં આજે તારી જોડે હૈયા ખોલીને વાત કરવી છે. ધ્યાનથી સાંભળ ….

જુઠું બોલવામાં તો અમે તને ય ટપી ગયા છે હોં, વાલીડા. એના તો લાખો નહીં પણ કરોડો ઉદાહરણો મોજુદ છે અમારી પાસે. તું માખણની ચોરી કરતો અને પછી જશોદા મા આગળ કેવા ખોટા ખોટા બહાના કાઢતો, ખબર છે કે યાદ કરાવીએ? 'મૈ નહિ માખણ ખાયો'થી તું શરૂઆત કરીને 'હું તો ગાયો ચારવા ગયો હતો' કે 'જબરજસ્તીથી મારા મોઢા ઉપર માખણ લગાવ્યું' કે 'માખણનું સિકુ મારી પહોંચથી દૂર હતું' એવું કહેતો, બરાબર ને ? યાદ આવે છે આ બધું ? અને છેલ્લા 'તે મને પરાયો ગણ્યો' એમ કહીને તું જશોદા માના દોરડેથી છૂટી જતો હતો, એ યાદ આવ્યું?

અમે તો એથી ય ઉપરવટ ગયા છે, અને ગીતા જ હાથમાં લઈને તારા જ સાવ ખોટેખોટા સોગંદ લેતા જરાયે ડરતા નથી. તને જ છડેચોક સામી છાતીએ ખોટો સાબિત કરીએ છીએ … બોલ, આવું તો સપનામાં ય વિચાર્યું ન જ હોય, બરાબર ને ? હાહાહાહા …….

અરે, તારા અને અમારા કારણોમાં જ ફેર છે. ગામમાં બનતું માખણ બીજા ગlમે જઈને વેચાય એટલે તે ગામનાં બાળકો તો માખણ ખાવાથી વંચિત જ રહે એમ તું માનતો અને તેથી જ તું ચોરી કરીને ગામના જ તારા ભાઈ બંધોને ચોરેલું માખણ વહેંચતો એ તારી ફિલસૂફી હતી, ખરું ને ? જ્યારે અમે દીર્ઘદ્રષ્ટિ રાખીને એમાં ફેરફાર કર્યો અને અમારી એવી વગર મહેનતની કમાણીમાં બહારના કોઈને જરા સરખો ય ભાગ અમે દેતા જ નથી. અને …. આને જ કહેવાય બૌદ્ધિક વિકાસ. લુટેલા માલને લુટાવી ન જ દેવાય એ તને ન સમજાયું હતું, પણ અમને સમજાયું.

એક ખાનગી વાત કહું? અમે આમ તો કંસમામાને જ 364 દિવસ તો અનુસરીએ કેમ કે એના વિચારો અમને વધુ અનુકૂળ આવે છે છતાં ય વરસમાં એક દિવસ તને યાદ કરીએ ખરા હોં, અને પારણામાં તો તને જ અમે ઝૂલાવીએ . કંસમામાને પારણામાં ઝુલાવ્યાનું સ્મરણ નથી. વળી સમય મળે તો ગાળેખાતે તને મળવા તારા ઘરે ય, આઈ મીન મંદિરે ય ચક્કર મારીએ છીએ એ તો તું જાણે જ છે . અને જો વધુ માનવસમૂહ ભેગો થયો હોય તો ગજવા ઢીલા કરી ડોનેશન કરી પાવતી ફ્ડાવીને તારા હુરિયાની -સોરી જય જયકારની – સાથે અમારી વાહવાહ પણ લઈ જ લઇએ.

કહેવું તો ઘણું છે, કાના …..

દુર્યોધન જેવાને તો તેં યુદ્ધ પહેલાં કેટલીયે વાર સમજાવેલા પણ ન માન્યો ત્યાર પછી જ તું એમની સાથે યુદ્ધ કરવાનું પાંડવોને જણાવી શકેલો બરાબરને .. ? જયારે અમારામાં એટલી ધીરજ જ નથી હોં … અમારી વાત ન માનનાર સાથે તરત જ અમે તો યુદ્ધ ઘોષિત જ કરીએ, વળી … તેં તો ફક્ત એક કાલીનાગને નાથેલો, અમે કઈ કેટલાયે ઝેરીલા નાગો પાળી રાખ્યા છે, તે ઉપરાંત તું ગોપીઓ સંગે રાસ રમતો .. અને અમે ય .. બસ …. સમજી જ જાને દોસ્ત ….. એ ય ને તારી જેમ જ લીલા અને લ્હેર જ કરીએ છીએ …..

આવી તો કેટલી ય વિકાસગાથા તને સમજાવવી છે પણ સમય ખૂબ ઓછો છે .. હજી તો કઈ કેટલા કામો કરવાના છે …. અને બસ પછી ….. તારી જેમ જ ભગવાન થવું છે …
લે યાદ આવ્યું, પત્ર લખવાનું મુખ્ય કારણ તો હું ભૂલી જ ગયો ….

તને બધા ભગવાન માને અને તારા કરતા વધારે કામ તો અમે કરીએ છીએ, તો પછી અમને દુનિયા ભગવાન કેમ નથી માનતી ? એ માનતી થાય તે માટે અમે શું કરીએ ? અમે તને અમારી ખાનગી વાત કહી દીધી તેમ તું અમને આ એક વાત ખાનગીમાં ન કહે .. ? તારું સિહાસન ન પચાવીએ બસ, તારા જ સમ ….

પણ અમારી ધીરજની પરીક્ષા ન જ કરતો

લિ.

અમે છીએ

'હું'

(દોસ્તો, ચાલો ચીલાચાલુ ઉત્સવ ન ઉજવતાં આપણામાં જ કૃષ્ણનાં જીવનજરૂરી તત્ત્વજ્ઞાનનો જન્મ કરવા દ્વારા જ આ ઉત્સવ ઉજવીએ . આ પત્રમાં દર્શાવેલ અહમ્ સહિતના સર્વે કાલીનાગોને વિષ વિહોણા કરીએ, માનવ બનીએ, બનાવીએ.)

e.mail : gunvantvaidya@hotmail.com