નગર
ડગર
રણથી લગીર ઉપરની ચાદર પથરાઈ ડગર પર
પાંદડાં પડે, આથડે
ગેડ પડે, ખૂણો વળે
ન ખલલ, બસ લય ફરે
વળે દૂર
દૂ…ર પછવાડે શું હશે? ભૂત?
ભૂખ
હાથમાં ફરતું અટકી-અટકી ખંજર
પાછળ-પાછળ ખોડંગાતો ભય.
લથબથ-લથબથ ઘાયલ લય
રેલો નીકળ્યો, વધ્યો, છબછબ- છબછબ ભય
ઊછળ્યાં છાંટા-છાંટી
નીકળ્યાં રેલા-રેલી
પડ્યાં, ઘૂસ્યાં અંદર : શેરી ચાલી ગલી વાંકીચૂકી.
બહાર
શેરી-ચાલી-ગલીનો સંસાર
સાગર ભુલાય માંડ
ભરતી ભીતર
તત્પર-તત્પર
શું તણાશે? આખેઆખું તંતર?
કે ચાલશે જંતરડાનું જંતર?
e.mail : umlomjs@gmail.com
પ્રિય,
કોરોના વાઇરસ
નામ તારું કોરોના
ને,
જાત તારી વાઇરસ છે
એવું માનું છું.
કેમ કે,
અમે જાતપાતના માણસ ખરાંને !
એમ પણ માની લઉં
કે, તારે આંખ, કાન નાક અને જીભ હશે,
તેં વેરેલી તારાજીને
પહોંચી વળવા
એકબીજા દૂર રહેવું
જેને, અમે સોશિયલ ડિસ્ટન્સ નામ આપ્યું છે.
ત્યારે
ઘાંઘા થયેલાં માણસની વાતો સાંભળી
તું પણ
હસી હસીને બેવડ વળી ગયો હઈશ.
તારા નાશ માટે વૅક્સિન શોધવી બાકી છે.
પણ અમને કહેવામાં આવ્યું
કે, હાલ
તાળી પાડો
થાળી વગાડો
દીવા પેટાવો
બત્તી કરો
આ બધું તું સૂક્ષ્મ આંખે જોતો હઈશ
જો તું બોલી શકતો હોત તો શું કહેત ?
માણસજાતને.
કે,
ભોગવો તમારું પેલા ભવનું પાપ.
જે રીતે અહીં કેટલાંક
તારા આવ્યાં પહેલાં
ભોગવતાં રહ્યાં
કહેવાતા પેલા ભવનું,
માણસસર્જિત પાપ.
જો કે, અમે
સ્વર્ગ-નરક, પાપ-પુણ્યમાં માનનારાં માણસ
એટલે તો તને કોરોનાદેવ
કોરોનામાતાજી સમજી બેઠાં.
અરે, તારા કેરથી બચવા
ભૂવાએ દાણા પણ જોઈ નાખ્યા.
ત્યારે તારા પૂર્વજો મને યાદ આવી ગયા.
તું તો નવી પેઢીનો વાઇરસ
તને કયાંથી સાંભરે !
તારા પૂર્વજો શીતળા માતા
અને બળિયા દેવ.
આમ જ અમે
ઝાલર વગાડી
ધૂપદીવા કરી
પૂજા કરી, માનતા રાખતા.
પણ,
ના રીઝ્યા તે ના જ રીઝ્યા
ને, અમે મરતાં રહ્યાં
એના કોપથી.
આટલા દિ’ પછી
તને, માણસની ગંધ આવતી હશે!
સોશિયલ ડિસ્ટન્સ ના હોત તો
તું, અમને ખતમ કરી નાખત.
ને અમે
મંદિર, મસ્જિદ અને ગિરજાઘરમાં
હાથ જોડી ઊભાં હોત.
તારાથી છૂટકારો પામવા
પણ,
પથ્થરના ભગવાન
દરવાજાની અંદર
સદીઓથી મૌન ધારણ કરી
જડવત્ બેઠા છે ત્યારે,
હવે તું જ કહે,
માણસની ગંધ
કેવી લાગી તને ?
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક” − ડિજિટલ આવૃત્તિ; 17 ઍપ્રિલ 2020
લૉક ડાઉનમાં આરોગ્ય અને નાણાંને લગતી ચિંતાની વચ્ચે એક સમસ્યાએ વરવું રૂપ ધારણ કર્યું છે. ઘરેલુ હિંસા અને જાતીય શોષણના ભોગ બનતાં મહિલાઓ-બાળકોની વ્યથા-પીડા. માર્ચ ૨૦થી ૩૧ની વચ્ચે દેશમાં સતામણીનો ભોગ બનતાં બાળકો માટેની ‘ચાઇલ્ડલાઈન ૧૦૯૮’ પર ૩.૦૭ લાખ કૉલ આવ્યા. એમાંથી લગભગ ૩૦ ટકા એટલે કે લગભગ ૯૨ હજાર કૉલ બાળકોને સતામણી અને હિંસા સામે રક્ષણ મેળવવા માટેના, એસ.ઓ.એસ. (તાકીદના) હતા. ચાઇલ્ડલાઈન ઇન્ડિયાના નાયબ નિયામક હારલીન વાલિયાએ આ હૅલપલાઇનને આવશ્યક સેવા તરીકે જાહેર કરવાનું સૂચન કર્યું છે.
‘નેશનલ કમિશન ફૉર વિમેન’નાં અધ્યક્ષ રેખા શર્માના જણાવ્યા પ્રમાણે, આ ગાળામાં માત્ર ઈ-મેઇલના માધ્યમ દ્વારા ૬૯ ફરિયાદો કરવામાં આવી છે. તેમના મતે આ આંકડો અનેક ગણો વધારે હોઈ શકે છે. ‘મહિલાઓ પોલીસફરિયાદ કરતાં ડરે છે. કારણ કે પોલીસ પતિને પકડી જાય તો સાસરિયા દમન કરે. ઉપરાંત, પતિ જેલમાંથી પાછો આવે તો વધુ હિંસા કરે. અગાઉ આવી મહિલાઓ પિયર જતી રહેતી, પરંતુ હાલના સમયમાં એ શક્ય નથી.’
ધ હિન્દુ, ૮ એપ્રિલ, ૨૦૨૦ના અહેવાલ પર સંકલિત
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક” − ડિજિટલ આવૃત્તિ; 17 ઍપ્રિલ 2020