કશું નિશ્ચિત નથી
કંઈ પણ …
કોરોનાના કેસ પણ ..
ચીન સિવાય બધે વધ્યા કરે, ઘટ્યા કરે,
ઘરમાં પણ રોગ લાગુ પડી જાય,
કંઈ ખબર નથી પડતી ..
ડરો નહીં … હવે વેક્સિન મળી ગઈ છે!
ડરો નહીં … વેક્સિન લેવાની જ છે!
લાઈનમાં ઊભા રહો .. 
આમ પણ મૃત્યુ દરેકનું નિશ્ચિત જ હોય છે ..
ગમે ત્યારે થાય …. ગમે ત્યાં થાય ..
વેક્સિન લો કે ના લો … 
ડરનો ન્યુમોનિયા થઈ જાય છે .. 
ઈન્જેક્શન મળતાં નથી … 
ઓકસીજન મળે નહીં, વેન્ટિલેટર ચાલે નહીં .. 
મરવાનું નકકી … 

અપહરણ, બળાત્કાર
દંડ, અકસ્માત … ચાલ્યા જ કરે છે અવિરત ..
રોડ પર થાક્યા પાક્યા સૂઇ જાવ,
દારુબંધીવાળા રાજમાં ચિક્કાર દારૂ પીને
મઘરાતે દોડતું દોડતું ભયાનક મોત 
સામૂહિક હત્યા પણ કરાવે …
રોડ પર કેટલાં કૂતરાં મરી જાય છે?
કોઇ ગેરંટી નથી આ જીવનની ..
બંદૂક કે એકે ૪૭-વાળા પણ મરી જાય છે .. 
એક સંવેદના જ છે, 
જે વ્યક્ત કરાય છે ..
વ્યકત કરવી પડે છે .. 

પેટ્રોલ, ડિઝલ કે ગેસના બાટલાના ભાવ,
સ્કૂલની ફી, શાકભાજી અને તેલ,
રોજ સવારે બદલાય છે, કોઈ કંટ્રોલ નથી. 
કોઈને ના કંઈ થાય છે …
કાયમી નોકરી આઉટસોર્સ થઈ જાય છે
ઓછાં વેતનવાળા ગુલામો મળે છે, 
તૈયાર છે. ધંધા પડી ભાંગ્યા છે .. 
એ પણ શું કરે બિચ્ચારા?

લોકશાહી છે,
છાસવારે પક્ષપલટો, સત્તાની ઊથલપાથલ,
ચૂંટણીમાં કંઈ ખાસ ખર્ચ થતો નહીં હોય!
સભાઓ હકડેઠઠ ભરાય છે,
નિયમોની તો ઐસીતૈસી .. 
જેવો પક્ષ, જેવો નેતા .. 
નવાં નવાં આક્ષેપો ને કૌતુકો ઊભરાય છે, 
મીડિયામાં ચીન, પાકિસ્તાન,
આતંકીઓ ને ચમત્કાર દેખાયા કરે છે,
ટીલાંવાળા, ટોપીવાળા ને દાઢીવાળા તો દરરોજ 
જોવાય છે,
ડીબેટો થાય છે ભેગાં બેસીને ..
હાહા હીહી કરી, ચા પીતા પીતા ..
યોગ નામે બીઝનેસ થાય છે ..
મંદિરો ને મસ્જિદો બંધાય છે
પૂણ્ય લેવાવાળી પ્રજા પણ તૈયાર છે. 

ચોવીસ કલાક પહેલા ગુગલ અને ટીવી પર જોયેલાં બ્રેકિંગ ન્યુઝ બીજાં દિવસે સવારે અખબારમાં વાંચવા પડે છે …
પત્રકારો, અર્થશાસ્ત્રીઓ, લેખકો, કવિઓ
ચીલાચાલુ લેખો અને કવિતાઓ કરે જાય છે ..
બધાં ખુશ છે …

સભ્ય નાગરિક તરીકે આ બધું 
જોયાં કરવા સિવાય
બીજો વિકલ્પ નથી. 
મડદાંઘર છલોછલ છે,
સ્મશાનમાં મડદાં પણ કયૂમાં ઊભાં છે
સ્કૂલો બંધ છે ..
કામ નથી … પૈસા નથી ..
ઘરમાં ઝધડા થાય છે ..

કૃષિ કાયદાની સામે કિસાન આંદોલન ..
આત્મહત્યા … મોત … થયાં કરે …
બહુમતી સામે બળવો ..
સર્વોચ્ચ અદાલત વચેટિયો ..
કમિટી ઉપર કમિટી ગઠબંધન ..
દેશ ચાલે છે … શેરબજારમાં તેજી ..
જીડીપી વધવાની ધારણા રખાય છે ..
એક નંબર થવાની હોડ છે ..
શાંતિનો નૉબેલ પુરસ્કાર કોને મળશે?
સત્તા આગળ શાણપણ નકામું …

એકવીસમી સદી … કોરોના શસ્ત્ર, 
ક્ષુલ્લક સમસ્યાઓનું વળી સમાધાન શું??

૨૦/૧/૨૦૨૧

e.mail : naranmakwana20@gmail.com

ઘર ખેતર બધું  ડૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.
ભાન શાન હવે ભૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.

વરસ્યો ના વરસાદ ને નદી તળાવ નીર ઓછાં,
મોંધા બિયારણ ખરીદવા રૂપિયા વ્યાજે લીધા,
રાતદાડો કરી મજૂરી અમે વાવ્યું છે પાંચ વીધા, 

જાત બળદ હળે ઝૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.
ઘર ખેતર બધું ડૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.

ભણતર મોંઘું, વળી થાતો ફીનો કાળો કકળાટ,
વીજળીના તો ધાંધિયા, ઉજાગરા થયાં અફાટ,
દાડિયાની ખોટ કાયમ ને માવઠે વાળ્યો છે દાટ,

ભાવ ક્યાં કોઇએ મૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.
ઘર ખેતર બધું ડૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.

ગામ છોડીને આવ્યા સૌ દિલ્લીમાં ન્યાય કાજે,
કાળા કાનૂન ત્રણેય રદ્દ કરો અમ કિસાન માટે,
રોડે રઝળે આબાલવૃદ્ધ, કૈંક થથરે તમારા પાપે,

દરવાજા મોતનાં ખૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.
ઘર ખેતર બધું ડૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.

ઉદ્યોગપતિને લ્હાણી ભલે થતાં ખેડૂત ધૂળધાણી
ફંડ ફાળે તિજોરી તમારી જોને કેટલી છલકાણી
આપ્યા વચનો લાખ્ખોના, ના આપી પઇ કાણી

મિલા કયા, બાવા કા ઠૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.
ઘર ખેતર બધું  ડૂલ્યા, લ્યા બસ કરો.

૧૯/૧/૨૦૨૧

e.mail : naranmakwana20@gmail.com

હવે મને બીક નથી લાગતી જિંદગીની,
હું આ લોકોને જોઉં છું.
માણસ માણસની રમત શીખું છું.

બગીચાની બહારની ફૂટપાથે,
સપનાંનાં ડોકાં મરડી રાત સૂઈ જાય છે
પછી આળસ ખાતો ખાતો દિવસ ઊગે છે.

ધૂંધળું અજવાળું ભડ ભડ બળતાં
ચૂલાની તાવડીમાં શેકાવા લાગે છે.

ફૂટપાથે વહેલાં સૂઈ ગયેલાં મજૂરો
દિવાલોના ખૂણે અડધી ડોલ પાણી વડે
અડધાં નગ્ન થઇ ઠંડાં ખંખોળિયા ખાય છે.
લાજ ઉધાડી થાય છે.

તાપણાંની આજુબાજુ નાગાં બેઠેલાં
આંખો ચોળતાં બાળકો જિંદગીનાં હાલરડાં ગાય છે.

ટપ ટપ મકાઇનાં રોટલા શેકતી બાયું અને
ધાર વગરનાં ચપ્પુથી શાકભાજી કાપતાં આદમીના હાથોમાં કામે જવાની ઉતાવળ દેખાય છે.

ઉભડક બેસી ફાફડા જેવા રોટલા ઉપર શાક પાથરી ખૂણેથી બટકાં કાપી કુટુંબ લબાલબ ખાય છે.

માયા મૂડી પ્લાસ્ટિકના લબાચામાં ગોઠવી,
ધોયેલી સાડી લપેટી, 
દાતાં તૂટેલા દાંતિયા વડે
જટા જેવાં વાળ ઓળી બાયું 
કાચનાં ટૂકડામાં ચહેરો જોઈને તૈયાર થાય છે.
જવાન છોકરાં, છોકરીઓ વધારે ટાપટીપ થાય છે.

બગીચામાં ફીટ રહેવા, દોડવા ને ચાલવા
સ્ત્રી પુરુષો નાઇટ ડ્રેસમાં આવતા જાય છે 
ને બગીચાની ફૂટપાથે મજૂરોનું કાર્યાલય બંધ થાય છે.. 
(અલબત્ત કાખમાં છોકરાં ને માથે ભાથું બાંધી મજૂર નજીકના કડિયા નાકે જાય છે.)

તનતોડ મહેનત કરી, સાંજે ઇંટ રેતીમાં આળોટતા બાળકોને પાણી વડે સમા નમા કરી ઘર ભણી (ફૂટપાથ) પ્રયાણ થાય છે.

પૈસા સાચવીને પોતડી અંદર પહેરેલી ચડ્ડીનાં ચોર ખીસ્સામાં મૂકી દે છે.

અંધારું લેલૂબ જામે છે, ફૂટપાથ વાળે છે. ફરી પાછાં કામ પરથી લાવેલા લાકડાં ફાડી ચૂલો સળગાવે છે … સવારના ભાંખોડિયા અજવાળાં જેવું સાંજનું અંધારું ચૂલાની તાવડીમાં શેકાવા લાગે છે ..

ક્યાંક મોબાઈલ પણ ઘૂણે છે .. ખબરઅંતર પૂછાય છે, પથારીમાં થાકેલાં તન પછી ભેગા ભેગાં સૂઇ જાય છે ..

માણસ માણસની રમત ચાલ્યા કરે છે…

૩/૧૨/૨૦૨૦

e.mail : naranmakwana20@gmail.com