બાજરીના લીલા પીળા ખેતમાં
ઊગ્યો કેવો આ
કેવો તે લાલ લાલ ફાલ
રામ જાણે!
નીચી નમીને હું તો
વીણતી'તી ઘાસ લીલું
મા ને સહેલીઓ સંગાથ
એ ઘાસ પાસે હોવી જોઈએ
દાતરડાં જેવી કોઈ મૂંગી
પણ તેજ તેજ ધાર
નહિ તો ઊભે ઊભી મને
કોણે વાઢી ખાય ખચાખચ
જોંયુ ના કોઈએ લગાર
રામ જાણે!
પાછળથી આવી
દીધો ટૂંપો ગળામાં
બાંધી કચકચ ગુલાબી આકાશ
આંખોમાં ઉતાર્યાં ભર બપ્પોરે અંધારાં
રૂંવે રૂંવે નિતાર્યા વીંછીના ડંખ
શું વાડના કાંટાળાં થોરિયાએ
ચૂસી લીધો છોકરીનો પ્રાણ?
ના અવાજ, ના ચીસ
ચૂપચાપ શેના જોઈ રહ્યા ત્યારે
બાજરીના સોનેરી ખેત સૂમસામ?
રામ જાણે!
હોત માણહની જાત તો ભાળી યે હોત
કદાચ મારા નીચલા તે વરણની વાસ
સૂંઘીને બસ મેલી દીધી ય હોત આઘી
મારી ચામડીની મેલી શી ભાત
પણ વાઘ વરુને મન
તે ભેદ વળી કેવા
એકસરખી હશે ઘેલી કરતી જનાવરને
બધા ય વરણની છોડિયુંની
કાચી તૂરી એક વાસ
રામ જાણે!
કાં પછી લાહ્ય લઇ પેટમાં
ઉતાર્યા હો' ખેતરને છેવાડે
ભૂખાળવાં તીડનાં ઝૂંડના ઝૂંડ
બદલે કંઈ રંગ
બદલે કંઈ રૂપ
બદલે નહિ ભૂખના સ્વરૂપ
ક્યાંથી આવીને ત્રાટક્યા
આ નિર્લજ્જો
હોઠના મરોડમાં ખીલેલાં ફૂલોમાં
ગાલોના ખંજનમાં
આંખોંમાં, હૈયામાં,
કૂમળી હથેળીની
બાંધી મુઠ્ઠીમાં સંઘરેલા
બાજરીનાં બીજ જેવાં
સપનામાં કરતાં રંજાડ?
રામ જાણે!
ઊંચકે ના માથું
મરડી નાખો ડોક એની
લવલવતી જીભ લેજો કાપી
પગની વચાળે દામ એવો દેજો
કે પછી ફરકે ના એકેય રૂંવાટી
બચ્યાકુચ્યાં હાડકાંને ભડભડ બાળી
દીધી એની રાખોડી યાદને ય ધરબી
ને તો ય ….
લીલાં આ બાજરીના ખેતરની વચોવચ
આ લાશ કોની ગુલાબી તરતી?
રામ જાણે
°°°°°°°
Only lord Ram would know!
The light green and yellow
Fields of millet
What red crop they hold?
Only lord Ram would know!
I bent down in the farm
to pull out green weeds
mother was around
friends were laughing
When the grass slashed
my thighs.
Must be the grass
with an edge as sharp
and quiet as a sickle
Who else could have
cut me alive as I stood?
Why no one was there to see?
Only lord Ram would know!
Came from behind
And strangled me
With a pink strip of the sky
Dark descended into my eyes
stings of scorpions in every pore
Was that the cacti at the edge of the field
that sucked the life out of me?
Why then would the golden fields
stand there and watch in silence
not a sound or a scream?
Only lord Ram would know!
If it were a human, I know,
things would have been different
Perhaps, they would have known
the lowly smell of my caste
Would have smelt and left aside
I guess, this dirty skin of mine
But what difference is a caste
to tigers and wolves
The scent that drives
all animals mad
must be the scent of a woman.
Raw, bitter, young and wild
of all castes and creeds.
Only lord Ram would know!
Or it could have been
A swarm of short-horned
Ravenous desert locusts
descending on that corner of the field
Colours changed
Forms changed
The hunger remained the same
From where did they come
these shameless ones?
Who ravaged and plundered the fields,
the flowers on her lips
the sun in her eyes
her blossoming blue heart
the secrets she didn’t part
and millet coloured seeds
of a dream,
she hid in her fist?
Only lord Ram would know!
Wring her neck
rest she lifts her head
Chop her rebellious tongue
Give her such a wound
between her thighs
she becomes forever numb
Burn her leftover broken bones
bury the grey powdered
memories deep.
But then again
Whose body is afloat
in the middle of green millet fields?
Only lord Ram would know!
— Pratishtha Pandya
e.mail : pratishtha74@gmail.com