સુમન શાહ

જાણીતું છે કે Puzzle નામની પ્રવૃત્તિમાં જુદા જુદા ટુકડા ભેગા કરીને એક સરસ ડિઝાઇન ઊભી કરવાની મજા આવતી હોય છે. 3D Puzzle-થી તો ત્રણ પરિમાણવાળી વસ્તુઓ કે Model Kit-થી રમકડાં જેવાં પ્લેન, બસ કે વૃક્ષ પણ રચી શકાય છે. નાના નાના ઘણા ટુકડા હોય અને ઘણો સમય ખરચાય, પણ પૂરું થયા પછી સર્જન કર્યાનો આનન્દ આવે. 

જો કે કોઈ કારણે એ સર્જનના બધા ટુકડા છૂટા પડી ગયા હોય તો ફરીથી જોડવાનું અઘરું, કંટાળો પણ આવે, તેમછતાં, એનું પુન:સર્જન કરવાની ઇચ્છા તો સળવળ્યા જ કરે …

આજકાલ મારી સાહિત્ય વિશેની સમજનું એવું થયું છે. એ સમજ મને ટુકડાઓમાં વેરવિખેર લાગે છે. એ ટુકડાઓ એટલે સાહિત્યવિષયક સમ્પ્રત્યયો. ગુજરાતી, સંસ્કૃત અને પશ્ચિમના કે વિશ્વસાહિત્ય વિશેના સમ્પ્રત્યયો. 

સમ્પ્રત્યય એટલે ચર્ચાવિચારણામાં પ્રયોજી શકાય, લાગુ કરી શકાય, એવો પ્રત્યય – સર્વસમ્મત ખયાલ, વિચાર કે સમજ. 

જરા માંડીને વાત કરું : 

બી.એ. અને એમ.એ. દરમ્યાન હું સંસ્કૃત સાહિત્ય ભણ્યો, કારકિર્દી દરમ્યાન થોડું કાવ્યશાસ્ત્ર ભણાવ્યું, એ વિશે યથાશક્ય લખ્યું, એ બધાં વર્ષોના અધ્યવસાયને પરિણામે મારી સમજ આવા આવા સમ્પ્રત્યયોથી બંધાઈ હતી — 

શબ્દશક્તિઓ – અભિધા લક્ષણા વ્યંજના (ધ્વનિ) તાત્પર્ય. ભાવસમૂહ સંયોજન રસસમૂહ. રસનિષ્પત્તિ. ચેતોવિસ્તાર હૃદયસંવાદ આનન્દાનુભૂતિ. કવિકર્મ. કાવ્યની વ્યાખ્યા, કાવ્યનિર્માણ. ભાવયિત્રી પ્રતિભા. વાચક ભાવક સહૃદય. અલંકાર વક્રોક્તિ. રીતિ. રમણીયતા. ઔચિત્ય. પ્રતિભા વ્યુત્પત્તિ અભ્યાસ. સદ્ય:પરનિર્વૃતિ, કાન્તાસમ્મિત ઉપદેશ વગેરે કાવ્યપ્રયોજનો. 

દલપત-નર્મદે જે કંઇ લખ્યું તેથી ગુજરાતી સાહિત્યના અર્વાચીન અવતારની પૂર્વભૂમિકા ઊભી થઈ. પણ્ડિત યુગના સાહિત્યકારોએ જે કંઈ લખ્યું તેથી સાહિત્ય એના અખિલ સ્વરૂપમાં સાવયવ આકાર પામ્યું. ગાંધીયુગમાં પાણ્ડિત્યના પ્રસાર વડે સાહિત્યને જનસામાન્ય સુધી લઈ જવાની કોશિશ થઈ. આધુનિક યુગમાં ગુજરાતી સાહિત્યને પશ્ચિમના અને વિશ્વના સાહિત્યિક પરિવેશમાં મૂકીને જોવાનો અને એને પરિણામે વિકાસ સાધવાનો પ્રયાસ થયો. 

એ વારાફેરા અનુસારની મારી સમજ આવા આવા સમ્પ્રત્યયોથી બંધાઈ હતી —

મધ્યકાલીન અને અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્ય. ધર્મ અને સાહિત્ય. સમાજ અને સાહિત્ય. ગ્રન્થ અને ગ્રન્થકારનું વિવેચન. જોડણી અને લેખનકૌશલ. સંસ્કૃત અક્ષરમેળ વૃત્તો અને અગેય પ્રવાહી પદ્યરચના. પૂર્વ અને પશ્ચિમની સંસ્કૃતિઓ વચ્ચે સંઘર્ષ અને સમન્વયવિષયક વિચારસરણી. ચિન્તન-દર્શન અને સાહિત્ય. 

પ્લેટો – વર્લ્ડ ઑફ આઇડીઆઝ, સત્યથી કલા બે પેઢી દૂર, એ માન્યતા. ઍરિસ્ટોટલ – લિટરેચર ઇઝ ઇમિટેશન. ઇમિટેશન – કમ્પ્લીટ ઇન ઇટસૅલ્ફ – સીરિયસ. કૅથાર્સિસ. 

ફિલસૂફીમાં રેને દેકાર્ત, હેગલ, હાઇડેગર, કાન્ટ, નીત્શે, હ્યુસેર્લ, હાઇડેગર, સાર્ત્ર વગેરે દાર્શનિકોનાં કેન્દ્રવર્તી મન્તવ્યો. 

પદ્ય તેમ જ ગદ્યમાં વિવિધ સાહિત્યપ્રકારો. આપણું અને ભારતીય સાહિત્ય તેમ જ અંગ્રેજી ઉપરાન્તનું પશ્ચિમનું અને વિશ્વનું સર્જનાત્મક સાહિત્ય. તદન્વયે લેખન – આસ્વાદ  – સમીક્ષા. 

લિટરરી વર્ક ઍઝ કૉમ્યુનિકેશન. લિટરરી વર્ક ઍઝ ટ્રાન્સફર્મેશન. લિટરેચર ઍન્ડ સિગ્નિફિકેશન. કૃતિ એક સાવયવ હસ્તી. કૃતિલક્ષી વિવેચના. કાવ્યબાની અને શૈલી. લેખન અને સર્જન. ભાષા અને સાહિત્યભાષા. વ્યવહારમાં અર્થ અને સાહિત્યિક અર્થ. 

પ્લેટો-ઍરિસ્ટોટલથી માંડીને એલિયટ અને ‘નવ્ય વિવેચન’ તેમ જ સંરચનાવાદ કે વિઘટનશીલ વિવેચના પર્યન્તની સાહિત્યવિવેચનાનો પરિચય. એ પરિચય અનુસારની ગુજરાતીમાં વાતવિચારણા. તે વિશે વ્યાખ્યાનો અને લેખન.  અનુવાદકાર્ય. સાહિત્યકૃતિ અને આસ્વાદન. તન્ત્રીકાર્ય અને સાહિત્યિક સમ્પાદન.

આ સમગ્ર અધ્યવસાય દરમ્યાન મેં મારી આસપાસમાં વસતા લોકોના જીવનમાં, રાજ્ય અને રાષ્ટ્રના જીવનમાં, ચોખ્ખાં પરિવર્તનો જોયાં. વ્યક્તિ અને વિશ્વને જોવાની દૃષ્ટિમતિમાં બદલાવ જોયા. જીવનદર્શનો અને જીવનને વિશેની ફિલસૂફીઓનાં વિવિધ રૂપો અવલોક્યાં. 

આ સર્વને જોડીને કશી જુદી વાત માંડવાનો પ્રયાસ કરીશ. 

મારું મન્તવ્ય છે કે અંગત સમજદારી અને યત્કિંચિત્ જ્ઞાન વિના, અને ખાસ તો તેના ઇતિ-હ-આસના સ્મરણ વિના, નજીકના ભાવિ વિશે કંઈપણ બોલવાનો આ સમયમાં કશો અર્થ ન સરે. 

= = =

(24Dec24USA)

સૌજન્ય : સુમનભાઈ શાહની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર

રવીન્દ્ર પારેખ

સરકારો કોઈ પણ ક્ષેત્રે બેફામ ખર્ચ કરવામાં જરા ય સંકોચાતી નથી, પણ ભરતી કરવામાં ભારે કંજૂસાઈ કરે છે. બે વર્ષ પર સરકાર સેનામાં ભરતી કરવા બાબતે ઉદાસીન હતી. 23 વર્ષનો રાજસ્થાની યુવક સુરેશ ભિચારે રાષ્ટ્રધ્વજ સાથે 50 કલાક દોડીને દિલ્હી પહોંચ્યો હતો. તે સેનામાં ભરતી થવા ઉત્સુક હતો, પણ બે વર્ષથી સેનામાં કોવિડને કારણે ભરતી થતી ન હતી. ભરતી માટે આમ પણ સરકાર ઉત્સુક ન હતી, તે એ કારણે કે સેના પર ખર્ચ કરવામાં ભારત, અમેરિકા ને ચીન પછીનો ત્રીજો મોટો દેશ છે. સરકાર હથિયારો અને ઉપકરણોનું ઉત્પાદન દેશમાં જ થાય એ માટે પ્રયત્નશીલ છે, એ સ્થિતિમાં સેના પર કાપ આવે તે સમજી શકાય એવું છે. એવો પણ તર્ક ખરો કે સૈનિકોની ભરતી હંગામી ધોરણે થાય. સરકાર એમ માને છે કે ટેકનિક આધારિત સેના જરૂરી છે, દિલેરી પર નિર્ભર નહીં ! સેનાના સન્માનિત સેવા નિવૃત્ત લેફ્ટનન્ટ જનરલ એચ.એસ. પનાગનું કહેવું હતું કે એક લાખથી વધુ કર્મીની ઘટ હોવા છતાં મોટી સેના ગુણવત્તા પર ભારે પડે છે. 

ચીન તેના સૈનિકોના પગાર પર રક્ષા બજેટનો 1/3 ભાગ ખર્ચે છે, જ્યારે ભારત રક્ષા બજેટના 60 ટકા વાપરે છે. એ સ્થિતિમાં સૈનિકોની સંખ્યા ઓછી કરવી જરૂરી છે. એક અધિકારીનું માનવું છે કે સીમા પર તણાવ હોય ત્યારે સૈનિકોની ભરતી બંધ થાય તો નકારાત્મક અસર પડી શકે. વળી પ્રોફેશનલ સૈનિકોની જગ્યાએ હંગામી ધોરણે ભરતી થાય તો તેની અસર ક્ષમતા પર પણ પડી શકે. ધારો કે, ઓછા સમય માટે ભરતી થાય તો યુવાનો 24 વર્ષના થતાં સુધીમાં સેનામાંથી બહાર થઈ જાય ને એથી બેકારીમાં જ વધારો થાય. 

એમાં કોઈ શક નથી કે સરકાર સુરક્ષાને મામલે સતત જાગૃત છે, પણ દેશમાં નક્સલીઓનું જોર વધતું આવે છે ને તેને ચીનનો સાથ છે તે ય ખરું. નક્સલવાદ હવે માઓવાદ તરીકે ફેલાઈ રહ્યો છે. દર વરસે નક્સલી કમાંડરો યુનિટમાં હજારેક વનવાસી યુવાનોની ભરતી કરે છે ને એમ નક્સલીઓની સંખ્યા વધતી રહે છે. એની સામે કેટલાક વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ નવી ને સશક્ત પેઢીને સૈન્ય અને પોલીસમાં ભરતી કરવાનું શરૂ કર્યું છે. એ જ રીતે મહારાષ્ટ્ર પોલીસે પણ એન્ટિ માઓ સ્કવોડ જેવી વિવિધ પોલીસ ટુકડીઓ તૈયાર કરી છે. ભારતીય લશ્કરી વડાઓએ પણ સરકારને આ લડત સૈન્યને સોંપી દેવાની દરખાસ્ત મૂકેલી છે, પણ રાજ્ય કે કેન્દ્રે એને મંજૂરી આપી નથી. 

કેન્દ્ર સરકાર જ કહે છે કે આટલી બેકારી વચ્ચે 80 વિભાગોમાં 9.56 લાખ જગ્યાઓ ખાલી છે. સંરક્ષણ જેવાં સેક્શનમાં 2.43 લાખ ભરતીઓ બાકી છે. એ ગ્રેડ ઓફિસરની 31,694 ખાલી જ્ગ્યાઓમાં ભરતી થઈ નથી. આ આંકડાઓ 1 માર્ચ, 2023 સુધીના છે. ઇસરોમાં એ ગ્રેડ અધિકારીઓની 1,251 જગ્યાઓ ખાલી છે. સ્પેસ મંત્રાલયમાં 3,886, હેલ્થ એન્ડ ફેમિલી વેલ્ફેર વિભાગમાં 7,002 અને રેલવેમાં 3.16 લાખ અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓની ભરતી થઈ નથી. યુ.પી.એસ.સી.માં એ ગ્રેડમાં 50 અને બી ગ્રેડમાં 103 ઑફિસરોની અછત છે. 

ગુજરાત ટેક્નોલોજિકલ યુનિવર્સિટી(GTU)ને 17 વર્ષ થયાં, પણ ચીફ એકાઉન્ટન્ટ મળતા નથી. આ યુનિવર્સિટી સાથે 500થી વધુ કોલેજો સંકળાયેલી છે, કરોડો રૂપિયાનું ફંડ છે, એકાઉન્ટિંગ માટે આઉટ સોર્સિંગ થાય છે, પણ ચીફ એકાઉન્ટન્ટ પરવડતા નથી. એ જ હાલત ગુજરાત યુનિવર્સિટીની પણ છે. અહીં પણ વર્ષોથી ચીફ એકાઉન્ટન્ટ નથી. 

ગુજરાતમાં ભરતીની વાતો તો થાય છે, પણ ભરતી થતી નથી અથવા તો ઓછી થાય છે. ગયા જાન્યુઆરીમાં રાજ્યના સામાન્ય વહીવટી વિભાગે 10 વર્ષમાં જુદા જુદા વિભાગોમાં 2.40 લાખ કર્મચારીઓની ભરતી કરવાનું કહ્યું છે. આમ તો દર વર્ષે 40 હજારથી વધુ ભરતીઓની વાત છે. સરકાર કહે છે તેમ દર વર્ષે 15થી 17 હજાર કર્મચારીઓ નિવૃત્ત થતા હોય તો 40,000ની વાર્ષિક ભરતીનો અર્થ શો તે નથી સમજાતું. દર વર્ષે 40 હજારની ભરતીનો વાયદો સ્વીકારીએ તો 10 વર્ષે એ આંકડો 4 લાખ પર પહોંચે, જ્યારે કુલ ભરતી તો દસ વર્ષે 2.40 લાખની જ કરવાની વાત છે. નથી લાગતું કે વહીવટી વિભાગ મજાક કરે છે? 

ગમ્મત કરવામાં તો શિક્ષણ વિભાગ પણ મોખરે છે. 2017થી 54,000 કાયમી શિક્ષકોની ભરતી થતી નથી, પણ જ્ઞાન સહાયકની ફિક્સ પગારની કોન્ટ્રાક્ટ આધારિત ભરતીઓ થાય છે, તે એટલે કે નિવૃત્તિનો પ્રશ્ન ન આવે ને તેને લગતા લાભો આપવા ન પડે. 5 વર્ષની ટર્મ પૂરી કરે તે સાંસદ કે વિધાનસભ્યને પેન્શન મળે, પણ ત્રીસેક વર્ષની નોકરી કરનાર શિક્ષકને પેન્શન ન આપવું પડે એટલે કામચલાઉ શિક્ષકોથી ચલાવાય છે. આ વર્ષે સરકારની 24,700ની ભરતી કરવાની વાત સ્વીકારીએ તો પણ 30 હજારની ભરતી તો બાકી જ રહે છે. કલા મહાકુંભ યોજનારી ગુજરાત સરકાર 15 વર્ષથી કલા શિક્ષકોની ભરતી કરતી નથી. સાચું તો એ છે કે છેલ્લાં બે વર્ષમાં ફેબ્રુઆરી, 2024 સુધીમાં રોકડી 32 ભરતીઓ જ થઈ છે. એનો સાદો અર્થ એ છે કે ભરતી કેલેન્ડર મૂરખ બનાવવા જ બને છે. 

વાત શિક્ષકો પૂરતી જ મર્યાદિત નથી, આચાર્યો, કુલપતિઓની નિમણૂક પણ સરકાર કાયમી ધોરણે ન કરતાં ઇન્ચાર્જ આચાર્યો, ઇન્ચાર્જ કુલપતિઓથી ચલાવે છે. ગુજરાતની 200થી વધુ કોલેજોમાં કાયમી આચાર્યો નથી. ઘણીવાર તો કુલપતિઓ ગુણવત્તાને આધારે નહીં, પણ રાજકીય વગને આધારે મુકાય છે. યુનિવર્સિટી ગ્રાંટ કમિશન(યુ.જી.સી.)ના આદેશ મુજબ યુનિવર્સિટી અને કોલેજમાં નેકની માન્યતા ફરજિયાત છે, પણ ગુજરાતની 83 યુનિવર્સિટીમાંથી 55 યુનિવર્સિટી પાસે નેકની માન્યતા જ નથી. રાજ્યની 2,267 કોલેજોમાંથી 1,767, એટલે કે 78 ટકા કોલેજો પાસે નેકનું જોડાણ નથી. ‘ઇન્ચાર્જ’થી જ સ્કૂલો, કોલેજો, યુનિવર્સિટીઓ ચાલે છે. એટલું સારું છે કે ઇન્ચાર્જ મંત્રીઓ કે સરકારથી રાજ્ય ચાલતું નથી. કરક્સરનો ધંધો આમ જ ચાલશે તો એ દિવસો ય દૂર નહીં હોય ! પ્રજા પણ એટલી નિર્લેપ થઈ ગઈ છે કે તેને કૈં હોય કે ન હોય, કોઈ ફરક પડતો નથી. 

નકલી દવાઓ, નકલી મસાલાઓ, નકલી દૂધ, નકલી ડ્રગ્સ, નકલી ચોખા પછી હવે નકલી સિમેન્ટ કાલના જ સમાચારમાં સામે આવી છે. સૂરતનાં મગદલ્લામાં અલ્ટ્રા ટેક સિમેન્ટની 300થી વધુ ખાલી ગૂણોમાં નકલી સિમેન્ટ વેચાઈ ગઈ ને બીજી 410 ગૂણો કબજે લેવાઈ છે. આખે આખી સરકારી ઓફિસ નકલી હોય કે જજ, કોર્ટ, પોલીસ, અધિકારી નકલી હોય કે કોઈ લૂંટી જાય તો પ્રજા નિર્લેપ ભાવે જોઈ રહે છે. રાજ્યમાં 4,000 નકલી ડોકટરો હોય કે હોસ્પિટલો બોગસ હોય કે કોઈ હૈયું વેતરી નાખે તો લોકો વેઠી લે છે. આ નકલી ડોકટરો નકલી ડિગ્રી મેળવીને એટલી સ્વસ્થતાથી વેપલો કરતા હોય છે કે અસલીએ સંકોચાઈને રહેવું પડે. ગુજરાતમાં એક પણ શહેર નકલી ડૉક્ટર વગરનું નથી ને સુરત તેમાં મોખરે છે. સુરત પોલીસને સરકારની રજિસ્ટર્ડ સાઇટ પરથી 1,281 નકલી ડોકટરો મળ્યા છે, પણ હાથ લાગ્યા નથી. ડૉક્ટર નકલી હોય એમ જ હોસ્પિટલ પણ નકલી હોયને ! તાજેતરમાં જ નવસારી સાતેમમાં બોગસ હોસ્પિટલનો પર્દાફાશ થયો છે. 

એ તો ઠીક, લોકસભામાં સરકારે જ માહિતી આપી છે કે દેશમાં 21 બોગસ યુનિવર્સિટીઓ છે, જેમાં સૌથી વધુ (8) દિલ્હીમાં છે. એ પછી ઉત્તર પ્રદેશમાં 4, આંધ્ર, કેરળ, પશ્ચિમ બંગાળમાં બબ્બે ને કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર, પુડ્ડુચેરીમાં એક એક છે. સદ્દભાગ્યે ગુજરાત એમાં નથી. 2014થી 2024 સુધીમાં 12 યુનિવર્સિટીઓને તાળાં લાગ્યાં છે. નકલી બધું બંધ થાય એ ન્યાયે યુનિવર્સિટીઓ પણ બંધ થાય એ આવકારદાયક છે, પણ સવાલોનો સવાલ એ છે કે આટલો લાંબો સમય એ ચાલે છે ને કોઈને એનો અણસાર નથી આવતો, એ કેવું? બાર યુનિવર્સિટીઓ બંધ તો થઈ, પણ એ જ 2014થી 2024 સુધીમાં બીજી નવ નકલી યુનિવર્સિટીઓ શરૂ થઈ તેનું શું? એનો અર્થ તો એ જ ને કે નકલી પણ અસલીની જેમ જ એવા વિશ્વાસ સાથે શરૂ થાય છે કે તેનો કોઈ વાળ વાંકો ન કરી શકે. આવો વિશ્વાસ રાજકીય પીઠબળ વગર શક્ય નથી. 

એ કેવું છે કે કાર્યકાળ પૂરો થવા પહેલાં દેશમાં ચૂંટણીઓ થાય છે, પણ ભરતીઓ કરવાની હોય તો અખાડા જ થાય છે. આ પછી પણ સરકાર અસલી છે કે નકલી એવો સવાલ નથી થતો, કારણ કે નકલી જ હવે અસલી થઈ ગયું હોય ત્યાં સરકાર કેવી હોય એ કલ્પવાનું અઘરું નથી. એટલું છે કે લાભ તો અસલીની રીતે જ લેવાય છે, એમાં કદી કસર થતી નથી … 

000

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

પ્રગટ : ‘આજકાલ’ નામક લેખકની કટાર, “ધબકાર”, 23 ડિસેમ્બર 2024

Ram Puniyani

The Indian Parliament spent two days discussing the Indian Constitution. While the opposition leaders argued that our Constitution has a large space for enhancement of the rights of weaker sections of society, for religious minorities among others, they are suffering terribly. Muslims have been reduced to second class citizenship. Ruling dispensation, the BJP leaders within the Parliament and its ideologues outside the parliament, argued that all the ills of society and violation of Constitutional values began with Nehru (Amendment to stop hate speech), via Indira Gandhi (Emergency), via Rajiv Gandhi (Shah Bano Bill) to Rahul Gandhi (tearing the bill) have been the violators of the values of Constitution.

BJP leaders and Hindu nationalist ideologues are stating that the Indian Constitution has been based on Western values, a colonial imprint on our society; it is a break from India’s civilization and culture. They also argue that the constitution and its application is the appeasement of Muslim minorities for vote bank purposes that has been done by the Congress Party.

As we know the constitution was the outcome of the values which emerged during the freedom movement. It also kept in mind the long tradition of our civilization. The understanding of our civilization is very different for those who participated in the freedom movement, those who stand for its ideology and those who kept aloof from the anti colonial movement and bowed to the British rulers. While the freedom movement saw India as a plural nation with rich diversities, those who stood aloof saw the civilization as Hindu civilization. For them pluralism is a diversion and imposition by the educated, modern leaders.

Even RSS combine forgets that what they call as Hindu civilization is undermining the contributions of Jainism, Buddhism, Christianity, Islam and Sikhism to our civilization. Even the interpretation of Lord Ram, their major icon, is so diverse for Kabir, who saw the Lord as Universal spirit, for Gandhi who saw Him as protector of all the people irrespective of their religion in his famous: Ishawar Allah Tero Naam (Allah and Iswar are same). Jawaharlal Nehru saw India, Bharat Mata, in ‘The Discovery of India’, as an “ancient palimpsest on which layer upon layer of thought and reverie had been inscribed, and yet no succeeding layer had completely hidden or erased what had been written previously.” With great pride he recalled the rule of Emperor Ashok, who in many edicts itched on stones talked of equal treatment for Vedic Hinduism, Jainism, Buddhism and Ajivikas.

This is the core difference between RSS combine and its ideologues that see India as exclusively Brahmanical Hindu, and those like Gandhi and Nehru as a country belonging to all the people. Indian Constituent Assembly mainly represented the stream which struggled against the British, the national stream, while RSS was a marginal stream sticking to ‘India as Brahmanical Hindu nation’. This started getting reflected immediately after the draft of the Indian Constitution. While Ambedkar and Nehru were cautious and stated the implementation of its basic structure should be ensured by those ruling the country. PM Atal Bihari Vajpayee in 1998, formed Venkatchaliah Commission to review the constitution. Dr. K.R. Narayanan, the then President of India aptly remarked “it is not that Constitution that has failed us; it is we who have failed the constitution! This is so true particularly after the rule of the Modi Government. It is during this period that though the Constitution has not been changed as such, though many from the RSS camp have expressed their wish to do so, without getting reprimanded from the top leadership. This was most blatantly stated to back up their slogan of 400 Par (More than 400 seats in Parliament), meaning that we want so many seats so that we can change the Constitution.

The blatant rise of Hate speech, lately most clearly stated by sitting Judge of Allahabad High Court, Shekhar Kumar Yadav, when participating in the VHP’s meeting stated “The country will run as per the wishes of its majority.

Justice Yadav made the remarks while delivering an address on the “Constitutional Necessity of Uniform Civil Code”. “Only what benefits the welfare and happiness of the majority will be accepted,” Yadav said.

Worse than his stating so, has been the statement of Yogi Aditynath, the UP CM, who supported Yadav’ utterances. Mercifully the Supreme Court has taken cognizance of Yadav’s communal hate speech. Who will take cognizance of Yogi’s supporting him?

Commenting on the current state of Affairs Justice Aspi Chinoy made a very apt comment, he said, “The BJP being the government at the Centre and having an absolute and overwhelming majority in Parliament, sees no need to alter the de jure status of India as a secular country and constitution. Being in control of the state and its diverse instrumentalities it has been able to achieve its goal of undermining India’s secular constitution and introduce a hindutva based ethnocracy, even without amending and altering the de jure secular status,”

This sectarianism of ruling BJP goes back to the time when the draft of Constitution was released. Couple of days’ later the RSS mouthpiece (unofficial) Organiser stated on 30th November 1949. “The worst [thing] about the new Constitution of Bharat is that there is nothing Bharatiya about it… [T]here is no trace of ancient Bharatiya constitutional laws, institutions, nomenclature and phraseology in it”. Meaning that Manusmriti has been ignored by makers of the Indian Constitution!

The father of Hindu Nationalist politics, V D Savarkar was quoted by Rahul Gandhi while participating in debate, “The worst thing about the Constitution of India is that there is nothing Indian about it. Manusmriti is that scripture which is most worshippable after Vedas for our Hindu nation and from which our ancient times have become the basis for our culture, customs, thought and practice.” Stating Manusmriti is the law today.

The crux of the matter comes to the surface when we compare the chief of the drafting committee of Indian Constitution Ambedkar and one of the RSS Sarsanghchalk, K. Sudarshan. Ambedkar burnt the Manusmiriti and drafted the Indian Constitution. RSS Chief went on the label Indian Constitution as being based on Western Values and need to bring Indian Constitution based on Indian Holy book!