(એક સાદીસીધી કવિતા)
કરમસદના કાશીરામકાકા કશે જતા નથી
એ ભલા ને ભલી એમની કેળ બાજરી
ખમતીધર ખોરડાના ધણીની ખેતીમાં
કણનું મણ થાય ને કાયા પરસેવે ન્હાય
હાથી મૂકો તો ય પાછો પડે એવી કેળ
તે લૂમો લેવા મુંબાઈનો મારવાડી અાવે …
ટૃેક્ટરનો જમાનો અાવ્યો તે એ ય લાવ્યા
પણ હળબળદ ને ગાડું : વાડામાં તૈયાર હોય
યંત્રોનું એવું તે ખરે તાકડે બગડી બતાવે
ને વીજળી તો વારે વારે પિયર જાય, એટલે
પંપ બાપડા પાંગળા, છતે ડિઝલે અોશિયાળા …
કાશીરામકાકા કહે છે કે –
‘ઋતુઅો રાજાની ય રાહ નથી જોતી
ને ધરતીમાતા બીજ નથી ખોતી
બાકી જિન્દગી અને ધોતી ઘસાય … જર્જર થાય …
અા જુવોને પંડનાં છોકરાં પરદેશ ગયાં તે
જમીન થોડી પડતર રખાય છે, હેં !
માલિકે અાપણી વેઠવા વાસ્તે વરણી કરી તે
અાપણે જાતને સાવરણી કરી −
લીલાલ્હેર તે અા સ્તો વળી … !’
કાશીરામકાકાનો સંદીપ
સીમાને પરણીને સીડની ગયો
વિનોદ વિધિને પરણીને વેનકુંઅર જઈ વસ્યો
ને બીના બોરસદના બિપિનને પરણીને
બાલ્ટીમૉરમાં, − હા બાબરી બાધા માટે બધાં
બે વર્ષે અાવે, પણ −
બાજરીનું ખેતર તો બાધરને જ સાચવવાનું … !
કાશીરામકાકા તો કશે જતા નથી, પણ −
સરદાર પટેલના વતનવાસીઅો
શિકાગોમાં ઘણા … કે ત્યાં ચરોતરની
ન્યાત મળી, અારતી અને પ્રસાદ પછી
નક્કી થયું કે વતનની સેવા કરીએ !
કાશીરામકાકાને તેડીએ ને સન્માન કરીએ …
કાકા મને કહે કે − ‘મનુ ભૈ ચાલો ત્યારે
તમે ય પેન્સિલવેનિયામાં
પરેશનાં પોતરાંને રમાડતાં અાવજો … ’
મોટા હૉલમાં મેળાવડો થયો
એકે ય થાંભલા વિના અાભલા જેવી છત …
કાશીરામકાકાને અાઈપેડ અાપ્યું ને
ઘઉંની સાથે ચીલ પાણી પીવે તેમ
મનુભૈને અાઈફોન અર્પણ કરીને
ન્યાત તો રાજી રાજી …
અરે, કાશીરામકાકાને કહો : ‘બે શબ્દો બોલે … ’
કાકાને થયું − ભલે ત્યારે ! બોલ્યા :
‘વહાલાં વતનવાસીઅો … ભગવાન ભલું કરજો !
અાપણી ભૂમિ તે અાપણી ભૂમિ ! મોતી પાકે મોતી !
મેં નાપાડના નરસીને બોલાવીને નર્સરી સોંપી, તે −
બે પાંદડે થયો ! ને એનો નીતિન
નર્સરીમાં રોપા ગણતાં ગણતાં
દાક્તરી કૉલેજમાં ગયો … બુદ્ધિ બુશના બાપની થોડી છે ?!
પણ મૂળ વાત તો ભીતર ભોંયની છે, ભાઈઅો !
માલીપાનો ખાલીપો બઉ ખખડે હાં કે !
પ્રાર્થનાઅો કરીએ કે કૂતરાં પાળી બચીઅો ભરીએ −
− બધું જ ફાંફાં અને ફોતરાં છે − !
ભીતરની ભોમકા ફળવતી જળવતી બને તો ભયો ભયો
અમેરિકાએ અાટલું શીખવાનું છે …
બાકી તો પરિશ્રમ જ પારસમણિ છે …
બહેનો અને બંધુઅો ! સુખી થજો ને સુખી કરજો … ’
દેશીઅો કાશીરામકાકાને કેટલું સમજ્યા
એની તો ખબર નથી પડી
પણ સીઅાઈઅાઈએ એ ટૂંકા પ્રવચન વિશે
લાંબો અભ્યાસ કરવા કમર કસી છે, ને −
કાશીરામકાકા કરમસદ અાવી ગયા છે.
(16.06.2013, ક્લીવલૅન્ડ, અોહાયો, યુ.એસ.એ.)
[સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 અૉક્ટોબર 2013]
