કાઁગ્રેસના સાંસદ અને વિપક્ષી નેતા રાહુલ ગાંધીએ ‘ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ’ અખબારમાં, 7 જૂન 2025ના રોજ, નવેમ્બર 2024માં મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કેવી રીતે ચોરી કરી? કેવી રીતે ગોટાળો કર્યો? તે અંગે પર્દાફાશ કર્યો છે.
રાહુલ ગાંધી લખે છે : “આ ગોટાળા મેચ ફિક્સિંગ જેવા છે. ગોટાળો પાંચ રીતે કર્યો :
[1] ચૂંટણી પંચની નિમણૂક માટે પેનલમાં ગોટાળા કર્યા.
[2] મતદાર યાદીમાં નકલી મતદારો ઉમેરો કર્યો.
[3] મતદાન ટકાવારીમાં અતિશયોક્તિ.
[4] જ્યાં ભા.જ.પ.ને જીતવું જરૂરી હતું ત્યાં બોગસ મતદાન કરાવ્યું.
[5] પુરાવા છુપાવ્યા.
“ચૂંટણી પંચની નિમણૂક માટે પેનલમાં ગોટાળા : અમ્પાયરોની નિમણૂક કરતી સમિતિમાં ચાલાકી કરી. ચૂંટણી કમિશનર અધિનિયમ, 2023થી નક્કી કર્યુ કે ચૂંટણી કમિશનરોની પસંદગી વડા પ્રધાન અને ગૃહ પ્રધાન દ્વારા 2-1 બહુમતીથી કરવામાં આવે. જેથી પસંદગી સમિતિના ત્રીજા સભ્ય, એટલે કે વિરોધ પક્ષના નેતાના મતને બિનઅસરકારક બનાવી શકાય. એટલે કે, ચૂંટણી લડનારા લોકો ‘અમ્પાયર’ પણ પસંદ કરી રહ્યા છે ! સૌ પ્રથમ, દેશના મુખ્ય ન્યાયાધીશને પસંદગી સમિતિમાંથી દૂર કરવાનો અને તેમની જગ્યાએ કેબિનેટ મંત્રીને રાખવાનો નિર્ણય સ્વીકાર્ય નથી. છેવટે, કોઈ પણ વ્યક્તિ પસંદગી સમિતિમાંથી નિષ્પક્ષ મધ્યસ્થીને દૂર કરીને પોતાની પસંદગીના સભ્યને કેમ લાવવા માંગે છે? આ પ્રશ્ન પૂછતાની સાથે જ તમને જવાબ મળી જશે.”
“મતદાર યાદીમાં નકલી મતદારો ઉમેરો : નકલી મતદારો સાથે મતદાર યાદીમાં વધારો કર્યો. ચૂંટણી પંચના ડેટા અનુસાર, 2019 વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મહારાષ્ટ્રમાં નોંધાયેલા મતદારોની સંખ્યા 8.98 કરોડ હતી. પાંચ વર્ષ પછી, મે 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં, આ સંખ્યા વધીને 9.29 કરોડ થઈ ગઈ. તેના માત્ર પાંચ મહિના પછી, નવેમ્બર 2024ની વિધાનસભા ચૂંટણી સુધીમાં, આ સંખ્યા વધીને 9.70 કરોડ થઈ ગઈ. એટલે કે, પાંચ વર્ષમાં 31 લાખનો નાનો વધારો, જ્યારે માત્ર પાંચ મહિનામાં 41 લાખનો મોટો વધારો ! મતદારોની સંખ્યા 9.70 કરોડ સુધી પહોંચવી એ અસામાન્ય છે, કારણ કે સરકારના પોતાના ડેટા મુજબ, મહારાષ્ટ્રની કુલ પુખ્ત વસ્તી 9.54 કરોડ છે.”
“મતદાન ટકાવારીમાં અતિશયોક્તિ : મોટાભાગના મતદારો અને નિરીક્ષકો માટે, મહારાષ્ટ્રમાં મતદાન સંપૂર્ણપણે સામાન્ય હતું, જેમ કે અન્યત્ર. લોકોએ કતાર લગાવી અને મતદાન કર્યું અને ઘરે ગયા. જે લોકો સાંજે 5 વાગ્યા સુધીમાં મતદાન મથકો પર પહોંચી ગયા હતા તેમને મતદાન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. કોઈપણ મતદાન મથક પર મોટી ભીડ કે લાંબી કતારો હોવાનો કોઈ અહેવાલ નહોતો, પરંતુ ચૂંટણી પંચના જણાવ્યા મુજબ, મતદાનનો દિવસ ઘણો નાટકીય હતો. સાંજે 5 વાગ્યા સુધી મતદાન ટકાવારી 58.22 હતી. મતદાન સમાપ્ત થયા પછી પણ, મતદાન ટકાવારી વધતી રહી. બીજા દિવસે સવારે જે અંતિમ આંકડો આવ્યો તે 66.05 ટકા હતો. એટલે કે, 7.83 ટકાનો મોટો વધારો થયો હતો, જે લગભગ 76 લાખ મતોની સમકક્ષ છે. મતદાન ટકાવારીમાં આટલો વધારો મહારાષ્ટ્રમાં અગાઉની કોઈપણ વિધાનસભા ચૂંટણી કરતાં ઘણો વધારે હતો. 2009ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, કામચલાઉ અને અંતિમ મતદાન ટકાવારી વચ્ચે માત્ર 0.50 ટકાનો તફાવત હતો. 2014માં, તે 1.08 ટકા હતો. 2019માં, તે 0.64 ટકા હતો, પરંતુ 2024 માં, આ તફાવત અનેક ગણો વધી ગયો !”
“પસંદ કરેલા સ્થળોએ બોગસ–નકલી મતદાન : મહારાષ્ટ્રમાં લગભગ એક લાખ બૂથ છે, પરંતુ મોટાભાગના નવા મતદારો ફક્ત 12 હજાર બૂથ પર ઉમેરાયા હતા. આ બૂથ તે 85 વિધાનસભા મતવિસ્તારોના હતા, જ્યાં લોકસભા ચૂંટણીમાં ભા.જ.પ.નો દેખાવ નબળો રહ્યો હતો. આનો અર્થ એ થયો કે સાંજે 5 વાગ્યા પછી દરેક બૂથ પર સરેરાશ 600 લોકોએ મતદાન કર્યું. ભલે દરેકને મતદાન કરવામાં એક મિનિટનો સમય લાગ્યો હોય, પણ મતદાન પ્રક્રિયા બીજા 10 કલાક સુધી ચાલુ રહેવી જોઈતી હતી, પરંતુ આવું ક્યાં ય થયું નહીં. પ્રશ્ન એ છે કે આ વધારાના મતો કેવી રીતે પડ્યા? તે સ્પષ્ટ છે કે NDAએ આ 85 બેઠકોમાંથી મોટાભાગની બેઠકો જીતી હતી. ચૂંટણી પંચે મતદારોમાં આ વધારાને ‘યુવાનોની ભાગીદારીનો સ્વાગત ટ્રેન્ડ’ ગણાવ્યો હતો ! પરંતુ આ ‘ટ્રેન્ડ’ ફક્ત તે 12 હજાર બૂથ સુધી મર્યાદિત હતો, બાકીના 88 હજાર બૂથ સુધી નહીં. જો આ બાબત ગંભીર ન હોત, તો તેને મજાક તરીકે ઉડાડી શકાઈ હોત. કામઠી વિધાનસભા ગોટાળાનો સારો કેસ સ્ટડી છે. 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કાઁગ્રેસને અહીં 1.36 લાખ મત મળ્યા હતા, જ્યારે ભા.જ.પ.ને 1.19 લાખ મત મળ્યા હતા. 2024ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કાઁગ્રેસને ફરીથી લગભગ સમાન સંખ્યા (1.34 લાખ) મત મળ્યા હતા, પરંતુ ભા.જ.પ.ના મત અચાનક વધીને 1.75 લાખ થઈ ગયા ! એટલે કે 56 હજાર મતોનો વધારો. આ વધારો બે ચૂંટણીઓ વચ્ચે કામઠીમાં ઉમેરાયેલા 35 હજાર નવા મતદારોને કારણે થયો હતો. એવું લાગે છે કે જેમણે લોકસભા ચૂંટણીમાં મતદાન કર્યું ન હતું અને જે નવા મતદારો ઉમેરાયા હતા, તે બધા ચુંબકીય રીતે ભા.જ.પ. તરફ ખેંચાયા હતા. આવી જ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને, ભા.જ.પે. 2024ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 149 બેઠકોમાંથી 132 બેઠકો જીતી હતી. એટલે કે, 89 ટકાનો સ્ટ્રાઇક રેટ. આ કોઈપણ ચૂંટણીમાં તેનું શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન હતું, જ્યારે માત્ર પાંચ મહિના પહેલા યોજાયેલી લોકસભા ચૂંટણીમાં, ભા.જ.પ.નો સ્ટ્રાઇક રેટ માત્ર 32 ટકા હતો.”
“પુરાવા છુપાવવાનો પ્રયાસ : ચૂંટણી પંચે વિપક્ષના દરેક પ્રશ્નનો મૌન રહીને અથવા આક્રમક વલણ અપનાવીને જવાબ આપ્યો છે. તેણે 2024ની લોકસભા અને વિધાનસભા ચૂંટણી માટે ફોટોગ્રાફ્સ સાથેની મતદાર યાદી જાહેર કરવાની માંગને સીધી રીતે ફગાવી દીધી હતી. તેનાથી પણ ગંભીર બાબત એ હતી કે વિધાનસભા ચૂંટણીના એક મહિના પછી, જ્યારે હાઇકોર્ટે કમિશનને મતદાન મથકોની વીડિયોગ્રાફી અને સી.સી.ટી.વી. ફૂટેજ શેર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો, ત્યારે કેન્દ્ર સરકારે ચૂંટણી પંચ સાથે પરામર્શ કર્યા પછી, ચૂંટણી આચાર નિયમો, 1961 ની કલમ 93(2)(A) માં સુધારો કર્યો. આ દ્વારા, સી.સી.ટી.વી. અને ઇલેક્ટ્રોનિક રેકોર્ડની ઍક્સેસ પ્રતિબંધિત કરવામાં આવી હતી. આ ફેરફાર અને તેનો સમય બંને ઘણું બધું કહે છે. તાજેતરમાં, સમાન અથવા ડુપ્લિકેટ EPIC નંબરોના ઉદ્દભવ પછી, નકલી મતદારો વિશે ચિંતાઓ વધુ ઘેરી બની છે. જો કે, વાસ્તવિક ચિત્ર કદાચ આનાથી પણ વધુ ગંભીર છે. મતદાર યાદી અને સી.સી.ટી.વી. ફૂટેજ લોકશાહીને મજબૂત બનાવવાના સાધનો છે, તાળા અને ચાવી હેઠળ રાખવા જેવી સામગ્રી નથી, ખાસ કરીને જ્યારે લોકશાહી સાથે છેડછાડ કરવામાં આવી રહી હોય. દેશના લોકોને ખાતરી આપવી જોઈએ કે કોઈ રેકોર્ડ નાશ પામ્યો નથી અને ભવિષ્યમાં તેનો નાશ કરવામાં આવશે નહીં. હવે એવી પણ શંકા છે કે આવા ગોટાળા ઘણા વર્ષોથી ચાલી રહ્યા છે. જો રેકોર્ડ્સની સંપૂર્ણ તપાસ કરવામાં આવે તો માત્ર છેતરપિંડીની પદ્ધતિ જ નહીં, પરંતુ તેમાં લોકોની ભૂમિકા પણ બહાર આવી શકે છે. દુઃખની વાત એ છે કે દરેક પગલે વિપક્ષ અને જનતા બંનેને આ રેકોર્ડ્સ સુધી પહોંચતા અટકાવવામાં આવી રહ્યા છે.”
“જે પક્ષ છેતરપિંડી કરે છે તે રમત જીતી શકે છે, પરંતુ સંસ્થાઓને નુકસાન પહોંચાડે છે અને પરિણામે જાહેર વિશ્વાસને નષ્ટ કરે છે. જો કોઈ ‘ટીમ’ મેચ ફિક્સ કરીને ‘ગેમ’ જીતી જાય, તો પણ સંસ્થાઓની વિશ્વસનીયતા અને જનતાના વિશ્વાસને થયેલ નુકસાન પુનઃસ્થાપિત કરી શકાતું નથી. મહારાષ્ટ્ર પછી મેચ ફિક્સિંગ બિહારમાં થશે, અને પછી જ્યાં પણ ભા.જ.પ. હારી રહી હોય ત્યાં થશે. મેચ ફિક્સ્ડ ચૂંટણીઓ લોકશાહી માટે ઝેર છે !”
[કાર્ટૂન સૌજન્ય : સતીષ આચાર્ય]
સૌજન્ય : રમેશભાઈ સવાણીની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર
પુરવણી :
