મને
ઘરમાં, ઑફિસમાં, ગલીમહોલ્લામાં, સભાસમિતિમાં
સહુ સમજાવે છે
સમજો જરા સમજો
આ આંદોલન-ફાંદોલન નથી!
આ બધાં કિસાન ફિસાન નથી!
નવરાં છે બધાં નવરાં
ખાલિસ્તાની છે, નક્સલી છે, પૈસા મળે છે એટલે આવ્યાં છે!
રબડીલસ્સી પી ને, પિત્ઝાં બિત્ઝાં ખાઈને જલસા કરે છે!
ફૉર્ચ્યુનર ફેરવે છે!
મને ય પૂછવાનું મન થાય છે
શું આ બધાં કરોડોઅબજો લઈને ભાગી જતાં બૅંકના ડિફોલ્ટરિયાઓ છે?
જેમના અબજો રૂપિયા ચપટી વાગતામાં જ માફ થઈ જાય
ને પાણીનાં મૂલે સમંદર ખરીદે છે એ શેઠિયાઓ છે?
કોક વળી સરકારની તિજોરી સંભાળતો હોય એમ ડારો દે છે
તમને ખબર છે સરકાર એમને સબસિડી આપે છે ?
ભૈ, મને એટલી જ ખબર છે કે એમને હજુ કોઈ સીડી મળી જ નથી!
પણ માનોને મારું મગજ બહેર મારી ગયું છે
મને તો વાંચેલા ભગતસિંહ હરતાં ફરતાં દેખાય છે!
કાનમાં ગુંજયા કરે છે ’પગડી સંભાલ જટ્ટા’ ..
એમને આંદોલનમાં કબડ્ડી અને કુસ્તી ખેલતાં જોઈને
કોને કવિતા કરવાનું મન ન થાય?
હાડ ગાળતી ઠંડીમાં, છોડને ફૂટેલી કૂંપળ જેવા
આઠ મહિનાના બાળને લઈને બેઠેલી મા
મને કોઈ દેવીદેવતાથી ઊતરતી નથી લાગતી! એને જોઈને
કોને કવિતા કરવાનું મન ન થાય?
પત્રકારોને માથું ખજવાળતાં કરી મૂકતી એમની
ધાણીફૂટ દેશી ભાષા તો જાણે ખેતરમાં ફરતું હળ!
સરકારી બિલ પર વાત કરતાં-કરતાં
ખાધેલી તંબાકુની પિચકારી મારતાં જોઈને,
હુક્કાની ગૂડગૂડાહટમાં હક્કની ગૂડગૂડાહટ સાંભળીને,
કોને કવિતા કરવાનું મન ન થાય?
કોક વળી કહે છે તમે ખેડૂત છો કે મંડી જ પડ્યા છો?
ના, ભૈ, ના
મેં તો દૂરથી જ જોયાં છે એમને
દુઃખને દળી ખાતાં
પાણી ભરેલાં ખેતરાંમાં સૂરીલાં ગીતો ગાતાં, ડાંગર રોપતાં
દાર્જલિંગમાં ચાની પત્તી વીણતાં
બિહારમાં કોસીના પૂરમાં તણાઈ જતાં એમનાં ઝૂંપડાંમાં
કીડી જેવડું કરજ, હાથી જેવડું થૈ જતાં મરતાં
પણ હમણાં-હમણાં એને શું થયું છે કે
વગર ગાંધીએ દિલ્હી દોટ દીધી છે! એ જોઈને
કોને કવિતા કરવાનું મન ન થાય?
તમે સમજદારો જેની દિવસરાત રાડો પાડો છો ને
એ મોંઘવારી એણે તો નથી વાવીને?
મોંઘવારી વાવનારાનાં ગીત તમે ગાજો,
મને રોટલાનું ઋણ ચૂકવવા દો
મારી ગેરસમજનાં ગીત ગાવા દો!
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 16 ફેબ્રુઆરી 2021; પૃ. 04