Opinion Magazine
Number of visits: 9456399
  •  Home
  • Opinion
    • Opinion
    • Literature
    • Short Stories
    • Photo Stories
    • Cartoon
    • Interview
    • User Feedback
  • English Bazaar Patrika
    • Features
    • OPED
    • Sketches
  • Diaspora
    • Culture
    • Language
    • Literature
    • History
    • Features
    • Reviews
  • Gandhiana
  • Poetry
  • Profile
  • Samantar
    • Samantar Gujarat
    • History
  • Ami Ek Jajabar
    • Mukaam London
  • Sankaliyu
    • Digital Opinion
    • Digital Nireekshak
    • Digital Milap
    • Digital Vishwamanav
    • એક દીવાદાંડી
    • काव्यानंद
  • About us
    • Launch
    • Opinion Online Team
    • Contact Us

વાત સલૂણી સાંજની 

નરેન્દ્ર ત્રિવેદી|Opinion - Short Stories|19 March 2025

નેહા ઘણા સમય પછી અમદાવાદ કાકાને ત્યાં લગ્ન પ્રસંગે આવી હતી. નેહા આઈ.ટી. એન્જિનિયર હતી અને કાકાનાં ઘરે રહીને અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો હતો. નેહાને લો ગાર્ડનમાં જવું બહુ ગમતું. એક રીતે એ પ્રકૃતિ પ્રેમી હતી. જ્યારે અમદાવાદ અભ્યાસ કરતી હતી, ત્યારે સમય મળે લો ગાર્ડનમાં અચૂક જતી અને પ્રકૃતિ સાથે એકરૂપ થઈ જતી. આજે પણ લો ગાર્ડનમાં લટાર મારવા નીકળી હતી. તેના નિયત બાંકડા ઉપર બેઠી અને અતીતમાં ખોવાઈ ગઈ.

એક વખત નેહા સાંજનાં સમયે લો ગાર્ડનમાં ફરી રહી હતી, ત્યારે તેણે જોયું કે એક સમવયસ્ક યુવાન તેને ક્યારનો નિરખી રહ્યો છે. પહેલા તો નેહાએ કાંઈ ધ્યાન ન આપ્યું, પણ પછી નેહાને વિચાર આવ્યો કે ચાલને પૂછી જોઉં કે આમ એકીટશે મને નિરખવાનો મતલબ શું છે.

“તમે મને ક્યારનાં એકીટશે નિરખી રહ્યા છો. આમ તો તમે કપડાં ઉપરથી અને વર્તનથી સંસ્કારી કુટુંબના હો એવું લાગે છે. તો આમ કરવાનું મને કારણ કહેશો?”

“જુઓ, તમે જે વિચારથી મને પ્રશ્ન પૂછી રહ્યા છો, એવો મારો કોઈ ઈરાદો નથી. હું આપને એક પ્રકૃતિ પ્રેમી તરીકે નિરખી રહ્યો હતો. આમ જોઈએ તો તમારો પ્રશ્ન પણ ખોટો નથી. તમે ગમે તેને પસંદ પડી જાવ એવી સુંદરતા ધરાવો છો.”

નેહાનું વદન શરમથી ફૂલ ગુલાબી થઈ ગયું.

“મારું નામ નીરવ છે. હું પણ એન્જિનિયરિંગ કૉલેજમાં આઈ.ટી.માં અભ્યાસ કરું છું. આપને મેં કૉલેજમાં ઘણી વખત જોયાં છે. આજે આ લો ગાર્ડનમાં મુલાકાત થઈ, એટલે તમારી સાથે વાત કરવાનું વિચારી રહ્યો હતો, પણ સંકોચને લીધે ખાલી તમને દૂરથી નિરખીને મનને મનાવી લીધું.”

નેહા, નીરવની વાતથી ઈમ્પ્રેસ થઈ ગઈ. 

“ના, ના. મારો એવો કોઈ અર્થ નથી. પણ કોઈ અજાણી વ્યક્તિ આવી હરકત કરે ત્યારે કારણ જાણવાની ઈચ્છા થાય. હું તો લો ગાર્ડનમાં  સમય મળે ચક્કર મારી જઉં છું અને પ્રકૃતિ સાથે થોડુંક તાદામ્ય સાધી લઉ છું. તમને મેં આજે જ જોયા એટલે પૂછ્યું.”

પછી તો નેહા, નીરવની  મિલનની શરૂઆત લો ગાર્ડનમાં મળવાથી લઈને હોટલ, રેસ્ટોરેન્ટની મુલાકાત સુધી ગઈ. બંને ક્યારે એક બીજાની નજીક આવી એક બીજાંને ચાહવા લાગ્યાં એ ખબર ન રહી અને સમયના સથવારે એક બીજાના પ્રેમમાં ગળાડૂબ થઈ ગયાં.

“નેહા, આપણો અભ્યાસ પૂરો થઈ ગયો છે. આપણે આપણા પેરેન્ટ્સને વાત કરવી જોઈએ. મને લાગે છે કે આપણા પેરેન્ટ્સ ચોક્કસ સંમતિ આપશે. પછી સારી જોબ મળે એટલે લગ્ન કરી લઈએ.” નસીબ જોગે બંનેના પેરેન્ટ્સની સંમતિ પણ મળી ગઈ. એક સારી પ્રાઇવેટ કંપનીમાં સાથે જોબ પણ મળી ગઇ.

લગ્ન પછી નેહા અને નીરવ બંને ખૂબ ખુશ હતાં. જોબમાં સેટલ થવા માટે પાંચ વર્ષ પછી બાળક માટે પ્લાનિંગ કર્યું હતું.

નેહા અને નીરવ એક જ કંપનીમાં જોબ કરતાં હતાં. નેહા નીરવ કરતાં આઈ.ટી. ક્ષેત્રમાં વધુ  કુશળ હતી. એટલે પ્રાઇવેટ કંપનીમાં બંને છે એમ નેહાને પ્રમોશન મળતાં ગયાં નેહા કંપનીમાં અગળને આગળ વધતી ગઈ. નીરવ અને નેહા વચ્ચે અહમ્‌નો ટકરાવ શરૂ થઈ ગયો. નેહા કંપનીમાં નીરવની બોસ બની ગઈ હતી. નીરવને નેહાની સૂચનાઓનું પાલન કરવું પડતું હતું. નીરવને એ જરા પણ ગમતું નહોતું. બીજું નીરવ કંપની બદલે તો પણ નેહાનું આઈ.ટી. ક્ષેત્રમાં નામ, અને તેને પ્રખ્યાતિ મળી ગઈ હતી. એટલે કોઈ પણ લેવલે આમનો સામનો તો થવાનો જ હતો.

નેહા અને નીરવ વચ્ચે મતભેદો વધતા ગયા. નેહા નોકરી છોડવા તૈયાર નહોતી જ્યારે નીરવ કંપની બદલવા તૈયાર નહોતો. અંતે નેહાએ તેની બદલી અમદાવાદથી મુંબઇ કરવી નાખી. અમદાવાદ, મુંબઇ વચ્ચેના અંતરની જેમ નેહા, નીરવ વચ્ચે અંતર થઈ ગયું. બંને અલગ રહી પોતાની જિંદગી જીવવા લાગ્યાં.

નેહા ઘણી વખત વિચારતી કે ભૂલ ક્યાં થઈ. શું સ્રી દાક્ષિણ્યની વાત કરતા સમાજમાં સ્રી આગળ વધે એ ગુનો છે કે પછી પુરુષપ્રધાન સમાજમાં પુરુષના અહમ્‌નું પ્રભુત્વ તૂટે એ ગુનો છે. એટલે સ્રીએ આગળ વધવું હોય તો પરિસ્થિતિનો સામનો અને સહન કરવું પડે.

નેહા બીજી રીતે વિચારતી તો નેહાને એમ લાગતું કે આટલો પ્રેમ આપનાર પતિ ક્યાં મળે. ક્યાંક મેં આગળ વધવાની મહેચ્છામાં સુખી સંસાર અને પ્રેમનો ભોગ તો નથી લઈ લીધો ને? નેહાને નીરવની બહુ યાદ આવતી, પણ સ્રી સહજ અહમ્‌ નીરવને મળવા કે ફોન કરવા માટે આડે આવતું હતું.

તો, નીરવ પણ ઘણી વખત પરિસ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરતો. કે નેહા ક્યાં ખોટી હતી. તેને જે કંઈ કંપની લેવલે પોઝિશન મળી હતી કે મળતી હતી એ તેની કુશળતાનું ફળ અને મૂલ્યાંકન હતું. મારે તો નેહાની પ્રગતિથી ખુશ થવું જોઈતું હતું. તેના બદલે પુરુષલક્ષી અહમ્‌ને પ્રાધાન્ય આપી પરિસ્થિતિ બગાડી બેઠો.

 નીરવને પણ નેહાની બહુ યાદ આવતી. ક્યારેક તો નેહા આમ કર, નેહા તેમ કર બોલી ઊઠતો પણ પછી પોતાની જાતે જ ભોઠપ અનુભવતો. નીરવે નક્કી કર્યું હતું કે નેહાનો ફોન આવે કે મળી જાય તો માફી માગીને નેહાને મનાવી લઈશ.

નેહા અતીતમાંથી જાગી, ત્યારે નેહાએ જોયું કે દૂર બાંકડા ઉપર કોઈ બેઠું છે. એ નીરવ જેવું લાગે છે. ના, એ નીરવ જ છે, પણ અહીં ક્યાંથી હોય? શું એ પણ મારી જેમ લો ગાર્ડનમાં લટાર મારવા આવતો હશે? કે પછી મારી જેમ અતીતને વાગોળતો હશે?

નીરવે જોયું કે દૂર બાંકડા ઉપર એક યુવતી બેઠી છે. એ નેહા જેવી લાગે છે. અરે! એ નેહા જ છે. શું નેહા પાછી અમદાવાદ આવી ગઈ હશે? કે પછી મારી જેમ અતીતને ફંફોળવા અહીં આવતી હશે?

નીરવ અને નેહાએ એક બીજાં સામે જોયું, પણ બેમાંથી કોઈ ઊભું ન થયું. અચાનક બંને ઊભા થયાં ને અને એક બીજાં તરફ જવાનું શરૂ કર્યું. બંને લાલ ગુલાબનાં છોડ પાસે ભેગા થઈ નિઃશબ્દ ઊભા રહી ગયાં.

“નીરવ …..”

“નેહા …..”

બંને એક સાથે બોલ્યાં.

“નેહા, આપણે એક બીજાંને કાંઈ જ નથી કહેવું. પરિસ્થિતિએ બધું જ કહીને સમજાવી દીધું છે. નેહા, આપણે પ્રથમ વખત અહીં લો ગાર્ડનમાં મળ્યાં, ત્યારે જેવી સલૂણી સાંજ હતી એવી જ આજે આ સલૂણી સાંજ છે. આ ગુલાબનું ફૂલ આપી, તારી માફી માંગી, તારા પ્રેમનો સ્વીકાર કરું છું. તું મારા પ્રેમને સ્વીકારે છે ને?”

નેહાએ નીરવને બાથભીડીને કહ્યું, “હા, હા, અને હા.” “આપણે આપણા અહમ્‌ને આ ગુલાબની ખુશ્બૂમાં ભેળવીને ખુશ્બૂદાર બનાવી દઈએ.”

લો ગાર્ડનનાં વૃક્ષો, પર્ણો અને ફૂલો ખુશીથી ઝૂમી ઉઠ્યાં જાણે આ મિલન ક્ષણની જ રાહ જોતા હોય એમ.

ભાવનગર, ગુજરાત
e.mail : Nkt7848@gmail.com

Loading

વડીલ સાથે વાત

અશ્વિન જનસારી|Opinion - Opinion|19 March 2025

આજે ધૂળેટી છે … હેં, આજે ધૂળેટી છે ! … મારે તો આ 10 x 12 ના રૂમમાં રહેવાનું …. સવારે ચા-નાસ્તો આવે … બપોરે અને સાંજે જમવાનું આવે …. ભાગ્યે જ દીરકો-વહુ વાત કરે …. વડીલો આજે પોતાનાની સાથે વાત કોઈ કરે તેની રાહ જોતા જોતા દિવસો પસાર કરે છે. ભૂતકાળમાં ભયંકર ગુનેગારને નાની કોટડીમાં એકલો કેદ કરી સજા કરવામાં આવતી. બે વખત જમવાનું મળે તે વખતે માણસના દર્શન થાય. તે માનસિક સ્થિતિ દયાજનક હતી … એકલતાની સજા ખૂબ જ ખરાબ હતી.

આજે આપણે વાતો પણ વોટ્સએપ દ્વારા કરીએ છીએ. આંગળીના ટેરવા આગળ બિચારી જીભ લાચાર ! મોટાભાગના ઘરમાં રહેલા વડીલ યત્રંવત જીવન જીવતા હોય તેવું લાગે. બહારથી સ્થિતિ સારી લાગે. વડીલને રહેવા રૂમ, ટી.વી. જોવા માટે, ચા-નાસ્તો અને જમવાનું સમયસર આપીએ છીએ. બીજુ તેમને શું જોઈએ ? પણ તેમના ‘કાન’ પુત્ર કે કુટુંબના સભ્યોના અવાજ સાંભળવા તરસતા હોય છે. જેમ ગરમીમાં બપોરે બહારથી આવીએ અને માટલાનાં ઠંડા પાણીનો ગ્લાસ મળે તો જે આનંદ અને સંતોષ મળે તેનો અનુભવ આપણને છે. તેમ એકલા રહેતા વડીલને કુટુંબીજનોના શબ્દો સાંભળીને જે હૂંફ અને શાતા મળે તે અનુભવ તેમને જોઈતો હોય છે.

પોતાના કુટુંબના સભ્યોની વાતો દ્વારા થતો શબ્દોનો સ્પર્શ તેમની એકતલાને દૂર કરે છે. તેમનામાં આનંદની લાગણી જન્માવે છે. શબ્દોના સ્પર્શનો જાદુ અનેરો છે. તેમની સાથે પાંચ-દશ મિનિટની વાત તેમના જીવનમાં મહત્ત્વની છે. એકલાં વૃદ્ધ માતા કે પિતાને માટે ‘વાતોનું વાળુ’ ભોજન કરતાં પણ વધારે મહત્ત્વનું છે. ‘મારી સાથે કોઈ વાતન કરે છે’ એ વડીલ માટે ખૂબ મહત્ત્વની છે. આવી વાત તેમને ઓછા માંદા પાડે છે. તેમની એકલતા દૂર કરે છે તેમને ‘જીવંત’ હોવાનો અનુભવ કરાવે છે. પોતે નકામા નથી. તેમની હાજરીની નોંધ લેવાય છે તે બાબત તેમના માટે મહત્ત્વની છે. તેમનાં માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર તેની અસર પડે છે.

‘અમે શું વાત કરીએ’ તેમની સાથે ? અમારી પાસે સમય જ નથી. પણ આવી બહાનાબાજી કરવાને બદલે વાત કરીએ. તેમના ભૂતકાળની વાત. કોઈ સગાંસંબંધી મળ્યાં હતાં અને તમને યાદ કરતાં હતાં તેની વાત. આજે મંદિરમાં ભગવાનના શણગારનાં વર્ણનની વાત. ઓફિસના યુવાન કર્મચારી મળ્યા હતા અને આપના સારા સ્વભાવની વાત કરી હોય તેની વાત. કે પછી આજના રાજકારણ કે પર્યાવરણની વાતો કરવી જોઈએ. બાળકોને દાદા કે દાદી સાથે વાત કરવા દો. તેમની કાલીઘેલી અને નિર્દોષ વાતો તેમને ખૂબ ગમતી હોય છે. બાળકોને આઘા રાખવાને બદલે થોડોક સમય તેમની સાથે વાત કરવા પ્રેરો. મૂડી કરતાં વ્યાજ વધુ ગમે છે. તેમ ‘દાદા’ કે ‘દાદી’ શબ્દ સાંભળીને વડીલમાં નવી ચેતના પ્રગટે છે.

ચાલો, આપણે વડીલ સાથે દિવસમાં પાંચ-દશ મિનિટ કે અઠવાડિયામાં ત્રણ ચાર દિવસ વાત જરૂર કરીએ. વાતોના શબ્દોનો સ્પર્શ તેમની પાછલી જિંદગી કે બાકી રહેલા જીવનનાં વર્ષોને વધુ આનંદદાયક બનાવે છે. તેમની એકલતાને દૂર કરે છે, જે તેમના સામાજિક અને માનસિક આરોગ્ય માટે ખૂબ જ મહત્ત્વની વાત છે. વાત કરીને વડીલના આર્શીવાદ મેળવીએ. 

e.mail :  ashwin.jansari@gmail.com

Loading

આચાર્ય કૃપાલાની 2025માં આપણી વચ્ચે પાછા ફરે તો?

પ્રકાશ ન. શાહ|Opinion - Opinion|19 March 2025

જીવતરામ ભ. કૃપાલાની

બરાબર એકતાળીસ વરસ પાછળ જાઉં છું : 1982ના માર્ચની 19મીએ અમદાવાદની સિવિલ હોસ્પિટલમાં (ડી 6માં) દાદા કૃપાલાનીના અંતિમ શ્વાસોમાં કંઈકે અધ્ધરજીવ પણ પ્રાર્થનાવિનત પદોમાં ઊભા છીએ. થોડી વારે લગારે મ્લાન થયા વગરનો એમનો ચહેરો સહજક્રમે સંકેલાતો વરતાય છે. (રવીન્દ્રનાથ, એમના તો વેવાઈ, સાચા લાગે છે કે જગતજનની એના બાળને એક થાનલેથી બીજા થાનલે લઈ રહી છે.)

જેવા આચાર્યસત્તમ એવા જ સ્વાતંત્ર્યસેનાની, અંતિમ પદોમાં શું વિચારતા હશે એ? એક સંભવિત ઉત્તર તો એમણે થોડાં વરસ પર, વયે ખાસાં 19 વરસ નાનાં સુચેતાજી ગયાં ત્યારે જ એમની અધૂરી આત્મકથાનાં પ્રાસ્તાવિક વચનોમાં આપી દીધો હતો – હર શ્રદ્ધાળુ હિન્દુ ઈચ્છે છે કે મારી આંખ મીંચાય ત્યારે નજર સામે કિરતાર હોય. પણ મને ભય છે કે અંતિમ પળોમાં મારી સામે સુચેતા તરવરતાં હશે.

ખરું પૂછો તો એમના જેવા સમર્પિત, કહો ને કે સમર્પિત, જીવનના કર્મીને પ્રિયજનને ઈશ્વર એવો ભેદ ક્યાંથી હોઈ શકે. ચાલુ રાજનીતિ વચ્ચે હરપળ ભગવદ્દ સંનિધિ એવું એ જીવ્યા. આ લખું છું ત્યારે સાંભરે છે કે એમની જોડે કશુંક રાજકીય વાચન કરતો બેઠો હોઉં ને લગાર ખંડ પડે તો મેગ્નિફાઇંગ ગ્લાસ લઇ ‘નારદ ભક્તિસૂત્ર’માં કે એવા કશાકમાં (વારેવારે જો કે માસ્ટર મશાય લિખિત ‘ગોસ્પેલ’ – ‘રામકૃષ્ણ કથામૃત’માં) પરોવાઈ જાય.

‘શું સેવા કરી શકું, દાદા?’ એકવાર પ્રભુદાસ પટવારીની પરસાળમાં એમની પાસે બેઠો હતો અને ગુજરાત હાઈકોર્ટના નિવૃત્ત ન્યાયમૂર્તિ દીવાનસાહેબે પૂછ્યું. દાદાએ ‘રામકૃષ્ણ કથામૃત’ ભણી આંગળી ચીંધીને કહ્યું – ‘આમાંથી, સહેજે જે ખૂલે તે વાંચી સંભળાવો.’

કેવું જીવન જીવ્યા હતા એ. સ્વરાજ બેઠું ન બેઠું અને એ કાઁગ્રેસ પ્રમુખ પદે વરાયા હતા. હજુ વિધિસર પદગ્રહણ કરે એ પૂર્વે જ, ભાગલાના એ દિવસોમાં પૂર્વ બંગાળથી આવતી ખબરો વચ્ચે ગાંધીજીએ પ્રાર્થના પ્રવચનમાં જ કહ્યું કે (કૃપાલાનીએ મોડેથી સાંભળ્યું હશે કે વળતે દહાડે છાપામાં જોયું હશે) કે કૃપાલાની ત્યાં જઈ સૌને મળશે. એ ગયા તો એવા ગયા કે ઑગસ્ટે અધવચ એ અને રામ મનોહર લોહિયા દિલ્હીમાં અશાંત કોલકાતામાં શાંતિ સ્થાપનમાં રોકાયેલા હતા. મધરાતે (14મી ને 15મી ઑગસ્ટના સંધિકાળે બંધારણસભામાં સુચેતાએ ‘વંદેમાતરમ્’, ‘જનગણમન’ અને ‘સારે જહાં સે અચ્છા’ ગાયાં તે એમને કોઈ મિત્રને ત્યાં રેડિયો પર સાંભળ્યું હતું.)

સ્વરાજ આવ્યું અને રાજ્યનિર્વહણનું દાયિત્વ નેહરુ-સરદારને ખભે આવ્યું. બાપુ તો અલબત્ત લોકમાંઝાર રહેવું પસંદ કરે. કૃપાલાનીએ સંસદમાં ને સંસદ બહાર રહીને સ્વીકારેલી ભૂમિકા રાજને અંગે સોક્રેટિસ બગાઇની હતી. નેહરુએ પ્રધાનમંડળમાં જોડાવા કહેવડાવ્યું તો કીડવાઈ મારફતે જવાબ ગયો કે આગ્રહ હોય તો જ તો ભ્રષ્ટાચારની તપાસનું ખાતું આપો, નેહરુ મનના મોકળા હશે, પણ રાજ જેનું નામ તેને આંતરિક પણ બગાઈ સોરવાય શાની … વાત ઊગી એવી જ આઠમી પણ ગઈ!

કટોકટી કાળે તો એ અલબત્ત રણમોઝાર જ હોય, આકરી માંદગીના મહિનાઓ બાદ કરતાં … અને એની વચ્ચે પણ એમનાં વ્યંગિયાં ને નર્મમર્મ એની તો વાત જ શી. હોસ્પિટલની પથારીએ હતા. કંઈકે જાતભાતની ટોટીઓએ શરીર સોહતું હતું. ખબર કાઢવા ગયા તો કહે કે આ તો ઇંદિરાઈ કટોકટી જેવું છે – નો કોન્સ્ટિટ્યૂશન. ઑલ એમેન્ડમેન્ટ્સ!

એ વર્ષોમાં દેશના અંતરાત્મા શા ઉભરેલા જયપ્રકાશ અને લોકવિલક્ષણ બગાઈધર્મી કૃપાલાની, બેઉનો મિજાજ તો જુઓ : જનતા રાજ્યારોહણ અને મોરારજી પ્રધાનમંડળની રચના પછી થોડે વખતે, વડા પ્રધાનની પસંદગીમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવનાર આ બેઉ નેતાઓએ એક જાહેર નિવેદન મારફતે સંબંધિત સૌને અનુરોધ કર્યો હતો કે વ્યક્તિગત સરકારી કામકાજ સારું અમને મળશો મા.

કમાલ તો માર્ચ 1977ની જનતા વિજય સભાનો અવસર હતો. જયપ્રકાશ એમાં સામેલ થઈ શક્યા નહોતા, કેમ કે ડાયાલિસિસવશ જિંદગી બસર કરનાર તરીકે એમને માટે સમય ને શક્તિ બેઉનું રેશનિંગ દુર્નિવાર હતું. પરાજયની ક્ષણોમાં નિઃસહાય એકલતા અનુભવતી ‘બેટી ઈંદુ’ને મળવામાં એમને સારું સભામાં સામેલ થવું સહેલું નહોતું. કૃપાલાની જરૂર પહોંચ્યા હતા અને સીધાસાધા સાફદામન શબ્દોમાં આચાર્યોપમ વેણ પણ કાઢ્યા હતા. વિરાટ જનમેદનીને જાણે ખખડાવતા હોય એમ એમણે કહ્યું હતું :

‘અમારા પગ પકડતા શાને આવો છો? અમે તો પોલિટિશિયનો છીએ, ડૅમ પોલિટિશિયનો. અમે કોઈ વેરી સ્પેશિયલ માણસો નથી. મારે તમને સાફ શબ્દોમાં ચેતવી દેવા જોઈએ કે આવું કરશો તો માંડ ગયેલી ગુલામી પાછી આવશે. ત્રીસ ત્રીસ વરસ લગી અમારો જયજયકાર પોકારીને તમે શું મેળવ્યું? કટોકટી કે બીજું કંઈ? કોઈ દિવસ પોલિટિશિયનોના પગ પકડશો ના. ગભરાશો ના. ડરશો ના. સમજીને ચાલજો કે અમે સંન્યાસી નથી અને અમારે સ્વાર્થનાં સગાંનો તોટો નથી. અમારી લગામ તમે માલિકો બરાબર તમારા હાથમાં રાખી શકો તો જ લોકશાહી અને આઝાદીનો કોઈ મતલબ છે.’

માર્ચ 1977ના આ ઉદ્દગારો છે. માર્ચ 1982માં કૃપાલાની ગયા. માનો કે માર્ચ 2025માં એ આપણી વચ્ચે પાછા ફરે તો? આજે પણ એમણે કદાચ એ જ કહેવાનું રહે એવું તો નથી ને? જયપ્રકાશનો પ્રિય ઉદ્દગાર હતો કે સાપનાથ જાય અને નાગનાથ આવે એવું જોઈતું નથી. કૃપાલાની તો કૃપાલાની રહ્યા. એ ખેવના કે કોઈ દિવસ પોલિટિશિયનોના પગ પકડશો ના. વળી ઉમેરવાના કે ડરશો ના. ગભરાશો ના.     

Editor: nireekshak@gmail.com
પ્રગટ : ‘તવારીખની તેજછાયા’ નામક લેખકની સાપ્તાહિક કોલમ, ‘કળશ’ પૂર્તિ, “દિવ્ય ભાસ્કર”; 19 માર્ચ 2025

Loading

...102030...213214215216...220230240...

Search by

Opinion

  • સાઇમન ગો બૅકથી ઇન્ડિયન્સ ગો બૅક : પશ્ચિમનું નવું વલણ અને ભારતીય ડાયસ્પોરા
  • ગુજરાતી ભાષાની સર્જકતા (૫)
  • બર્નઆઉટ : ભરેલાઓની ખાલી થઇ જવાની બીમારી
  • ચલ મન મુંબઈ નગરી—307
  • દાદાનો ડંગોરો

Diaspora

  • ઉત્તમ શાળાઓ જ દેશને મહાન બનાવી શકે !
  • ૧લી મે કામદાર દિન નિમિત્તે બ્રિટનની મજૂર ચળવળનું એક અવિસ્મરણીય નામ – જયા દેસાઈ
  • પ્રવાસમાં શું અનુભવ્યું?
  • એક બાળકની સંવેદના કેવું પરિણામ લાવે છે તેનું આ ઉદાહરણ છે !
  • ઓમાહા શહેર અનોખું છે અને તેના લોકો પણ !

Gandhiana

  • અમારાં કાલિન્દીતાઈ
  • સ્વરાજ પછી ગાંધીજીએ ઉપવાસ કેમ કરવા પડ્યા?
  • કચ્છમાં ગાંધીનું પુનરાગમન !
  • સ્વતંત્ર ભારતના સેનાની કોકિલાબહેન વ્યાસ
  • અગ્નિકુંડ અને તેમાં ઊગેલું ગુલાબ

Poetry

  • બણગાં ફૂંકો ..
  • ગણપતિ બોલે છે …
  • એણે લખ્યું અને મેં બોલ્યું
  • આઝાદીનું ગીત 
  • પુસ્તકની મનોવ્યથા—

Samantar Gujarat

  • ખાખરેચી સત્યાગ્રહ : 1-8
  • મુસ્લિમો કે આદિવાસીઓના અલગ ચોકા બંધ કરો : સૌને માટે એક જ UCC જરૂરી
  • ભદ્રકાળી માતા કી જય!
  • ગુજરાતી અને ગુજરાતીઓ … 
  • છીછરાપણાનો આપણને રાજરોગ વળગ્યો છે … 

English Bazaar Patrika

  • Letters by Manubhai Pancholi (‘Darshak’)
  • Vimala Thakar : My memories of her grace and glory
  • Economic Condition of Religious Minorities: Quota or Affirmative Action
  • To whom does this land belong?
  • Attempts to Undermine Gandhi’s Contribution to Freedom Movement: Musings on Gandhi’s Martyrdom Day

Profile

  • અમારાં કાલિન્દીતાઈ
  • સ્વતંત્ર ભારતના સેનાની કોકિલાબહેન વ્યાસ
  • જયંત વિષ્ણુ નારળીકરઃ­ એક શ્રદ્ધાંજલિ
  • સાહિત્ય અને સંગીતનો ‘સ’ ઘૂંટાવનાર ગુરુ: પિનુભાઈ 
  • સમાજસેવા માટે સમર્પિત : કૃષ્ણવદન જોષી

Archives

“Imitation is the sincerest form of flattery that mediocrity can pay to greatness.” – Oscar Wilde

Opinion Team would be indeed flattered and happy to know that you intend to use our content including images, audio and video assets.

Please feel free to use them, but kindly give credit to the Opinion Site or the original author as mentioned on the site.

  • Disclaimer
  • Contact Us
Copyright © Opinion Magazine. All Rights Reserved