આજે ખાલી સ્ટેડિયમમાં રમાતી મેચિઝ આવનારા સમયમાં વર્ચ્યુઅલી ઑગમેન્ટેડ રિયાલિટીમાં ખેલાય એમ પણ બની શકે છે
ફરી એકવાર કોરોના વાઇરસની વાતથી જ શરૂઆત કરવી પડશે કારણ કે સંજોગોમાં આંકડાની આંટીઘૂંટી બદલાય છે પણ બાકી બધું જેમ હતું તેમ જ છે. જે થંભી ગયું હતું તેમાં ક્યાંક થોડી ઘણી કળ વળી રહી છે. પરિસ્થિતિ બદલાઇ રહી છે. ગુજરાતમાં લૉકડાઉન નહીં જેવું છે તો મુંબઇ હજી સજ્જડ બંધ જેવી હાલતમાં જ છે. દુનિયાની વાત કરીએ તો દરેક દેશ એક યા બીજી રીતે કળ વળે તેની પેરવીમાં છે.
કળ વળવાની વાત કરીએ તો ‘ન્યુ નોર્મલ’ હેઠળ ઇંગ્લેડ વર્સિંઝ વેસ્ટ ઇન્ડિઝની ટેસ્ટ મેચ રમાવાની શરૂઆત થઇ છે. આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ ભૂતકાળમાં પણ ખાલી સ્ટેડિયમમાં રમાઈ છે પણ ઇંગ્લેડમાં ક્રિકેટના ખેલમાં ખાલી સ્ટેડિયમ હોવું એ એક વર્ણવી ન શકાય તેવો વિરોધાભાસ છે. 143 વર્ષમાં પહેલીવાર ઇન્ટરનેશનલ ક્રિકેટ દર્શકો વગર ખેલાવાની શરૂઆત થઇ ચૂકી છે. ખેલ આમ તો ત્યારે જ રોમાંચક બને જ્યારે ફેન્સની હો-હા હોય, બેનર્સ, પોસ્ટર્સ, સ્લોગન્સ બધું જ સ્ટેડિયમમાં ગુંજતું હોય, પણ રોગચાળો ફાટી નીકળ્યો ત્યારથી બધું જ જાણે ‘સ્ટોપ’ અને ‘પૉઝ’ મોડ પર હતું. જો કે હવે આખરે રમત પણ મેદાનમાં પાછી ફરી છે પણ ઘણાં બધા પરિવર્તન સાથે. ખેલાડીઓ અને અમ્પાયર્સ તો મેદાનમાં છે પણ દર્શકો ગેરહાજર છે.
ચાર મહિનાના લાંબા અંતરાલ પછી આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ પાછું ફર્યું છે. સાઉથેમ્પટનમાં આવેલા એજિસ બોલ સ્ટેડિયમમાં આ ચહલપહલ શરૂ થઇ છે. છેલ્લે ઑસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડ વચ્ચે 13મી માર્ચે મેચ ખેલાઇ હતી જે બે ટીમ્સ વચ્ચેની ત્રણ ઓડીઆઇઝમાંની પહેલી મેચ હતી. ન્યુઝીલેન્ડને એમાં ઑસ્ટ્રેલિયાએ હરાવ્યું હતું જો કે આ મેચ પછી સિરીઝ કેન્સલ કરવી પડી કારણ કે કોરોના વાઇરસની પકડ મજબુત બનતી ગઇ. હવે જે મેચ ખેલાવાની શરૂઆત થઇ છે એમાં ઘણાં નિયમો પણ લાગુ કરાયા છે જેમ કે ખેલાડીઓ બૉલ પર થૂંક નહીં લગાડી શકે, સોશ્યલ ડિસ્ટન્સિંગનું પણ કડક પાલન કરવાનું રહેશે અને જો કોઇ ખેલાડીએ ભૂલથી બૉલ પર થૂંક લગાડી દીધું તો પાંચ રનની પેનલ્ટી થશે. હાઇફાઇવ્સ અને ખુશીથી ભેટી પડવા પર પણ પ્રતિબંધ છે તો ખેલાડીઓ પોતાનાં ચશ્માં, કેપ કે ટોવેલ એમ્પાયરને પકડવા નહીં આપી શકે, એમ્પાયરે પણ ગ્લવ્ઝ પહેરવા ફરજિયાત છે જેવા અનેક નિયમો મેચ પર લાગુ કરાયા છે.
આ તો થઇ ક્રિકેટની વાત પણ અન્ય ખેલમાં પણ ક્યાંક સંચાર થાય તેવી પૂરેપૂરી વકી છે. હા અમુક બેઝબૉલ લીગ્ઝ શરૂ કરાઇ અને પછી કોરોનાના કેસિઝ આવતા મેચ સ્થગિત કરાઇ એવી ઘટનાઓ પણ વિદેશમાં બની છે. વળી આંતરરાષ્ટ્રીય ખેલમાં દેખાતા જાણીતા ચહેરાઓમાં સ્પોર્ટ્સ જર્નાલિસ્ટ્સ અને એંકર્સ પણ હોય છે જેની ગેરહાજરી પણ દર્શકોને સાલવાની છે, કારણ કે ટેલિવિઝન પર અમુક ચહેરાઓ ખેલ દરમિયાન જોવા મળે તેની સૌને આદત હોય છે. આદત એક અગત્યનો શબ્દ છે કારણ કે આખું વર્ષ ખેલ જગતનું કેલેન્ડર રમત-ગમતનાં રસિયાઓ માટે ફિક્સ હોય છે. સાઉથ આફ્રિકાના બેટ્સમેન જ્હોન્ટી રોડ્ઝે પણ વિધાન કર્યું કે આઇપીએલ વગરના વર્ષની કલ્પના કરવી પણ મુશ્કેલ છે.
ખેલનું અર્થતંત્રનો અગત્યનું છે જ પણ આમ જનતા માટે પણ સ્પોર્ટ્સ બહુ અગત્યની બાબત છે. આ અગત્યતા માત્ર મનોરંજન પૂરતી સીમિત નથી. સ્પોર્ટ્સ સ્વાસ્થ્ય માટે તો જરૂરી છે પણ તેને કારણે માણસનાં ચરિત્રનાં ઘડતરમાં અગત્યની ઇંટો મુકાય છે. જેમ કે ખેલદિલી, હાર-જીતનાં લેખાં જોખાંની સમજ, જતું કરવું, મિત્રતા વગેરે. આજે લૉકડાઉન અને રોગચાળામાં ડિપ્રેશનનાં કિસ્સાઓ વધી રહ્યા છે ત્યારે સ્પોર્ટ્સનો વિચાર માત્ર હેપ્પી હોર્મોનનું સ્તર વધારી શકે તેમ થઇ ગયું છે. મનોવૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિએ જે લોકો સ્પોર્ટ્સમાં બહેતર હોય છે તેમનો શૈક્ષણિક દેખાવ પણ સુધરતો રહે છે. સ્પોર્ટ્સ શિસ્ત શીખવવા માટેનું સૌથી સારું માધ્યમ છે. વેલ્યુ સિસ્ટમ, સહજીવન, આત્મવિશ્વાસ જેવાં ગુણ પણ સ્પોર્ટ્સને કારણે જ વિકસે છે. સ્પોર્ટસ જોવા માત્રથી પણ ઉત્સાહની અને હકારાત્મકતાની લાગણી જન્મે છે અને માટે સ્પોર્ટ્સનું મહત્ત્વ ઘણું ઊંચું છે અને તે જ રીતે અંકાવું જોઇએ.
બાય ધી વેઃ
રોગચાળાએ બહુ બધું બદલી નાખ્યું છે અને તે જ રીતે રમત-ગમતની દુનિયામાં પણ ઘણાં પરિવર્તનો આવશે, આજે ખાલી સ્ટેડિયમમાં રમાતી મેચ આવનારા સમયમાં વર્ચ્યુઅલી ઑગમેન્ટેડ રિયાલિટીમાં ખેલાય એમ પણ બની શકે છે. રોગચાળા પહેલાં અને પછીની દુનિયામાં આસમાન જમીનનો ફેર હશે અને એમાં સ્પોર્ટ્સ બ્રોડકાસ્ટિંગ પણ બદલાશે. લા લિગા મેચિઝ ઑગમેન્ટેડ ઑડિયન્સ સાથે રમાઇ, પણ તે બ્રોડકાસ્ટ કેમેરા સુધી જ સીમિત રહી. જો કે હવે ઑડિયન્સને જ્યારે સ્ટેડિયમમાં નથી લાવવા મુશ્કેલ થઇ રહ્યા છે ત્યારે ટેક્નોલોજી એક્સપર્ટ્સ એવા વિકલ્પો પર નજર કરી રહ્યા જેને પગલે સ્ટેડિયમનો રોમાંચ દર્શકો સુધી લાવી શકાય.
પ્રગટ : ‘બહુશ્રૃત’ નામક લેખિકાની સાપ્તાહિક કટાર, ’રવિવારીય પૂર્તિ’, “ગુજરાતમિત્ર”, 12 જુલાઈ 2020
