જીવતા રહીશું તો ફરી આવીશું, સાહેબ,
તમારા શહેરોને આબાદ કરવા.
ત્યાં જ મળીશું ગગનચૂંબી ઈમારતો પછીતે,
પ્લાસ્ટિક છાજલીથી ઢાંકેલી ઝૂંપડપટ્ટીઓમાં.
ચાર રસ્તે ઓજારોના થેલા સાથે,
કારખાનાઓના ઓકતા કાળા ધુમાડા જેવી હોટલો ને ઢાબા પર ખાવાનું પકાવતા.
વાસણ માંજતાં, કપડાં ધોતાં,
ગલી ગલી ને ચોકમાં ફેરી કરતા,
સાયકલ રિક્ષા ખેંચતા.
ઓટો રિક્ષા ચલાવતા,
પરસેવે રેબઝેબ થતા,
તમને તમારા મુકામે પહોંચાડતા.
ક્યાંક ને ક્યાંક તો ફરી મળીશું તમને,
પાણી પીવડાવતા કે
સાંચામાં શેરડીના સાંઠા પિલતા.
કપડાં ધોતાં, ઈસ્ત્રી કરતા,
શેઠની ભાડે લીધેલી રેંકડી પર
સમોસાં તરતાં કે પાણીપૂરી વેચતા.
ઈંટવાડા પર ધૂળિયા વેશે,
કે તેજાબથી ઘરેણાં ચમકાવતા,
સ્ટીલનાં વાસણોને બફ પોલિશ કરતા.
મોરાદાબાદના પિત્તળનાં કારખાનાથી લઈને,
ફિરોજાબાદની બંગડી સુધી.
પંજાબના લહેરાતા ખેતરોથી લઈ,
ગોવિંદ ગઢની લોહભઠ્ઠીઓ સુધી,
પૂર્વના ચાના બગીચાઓથી લઈને અલંગના જહાજવાડાઓ સુધી.
અનાજ મંડીઓમાં ગુણો ઊંચકતા ઠેર ઠેર હોઈશું અમે.
બસ ફક્ત એક મહેરબાની અમારી પર કરજો, સાહેબ,
આટલી વાર અમને અમારા ઘેર પહોંચાડી દો.
ઘરે બુઢ્ઢી મા છે, બાપ છે, જવાન બહેન છે.
મહામારીની ખબરો સાંભળી,
તે સહુ બહુ પરેશાન છે.
ભેગા મળી એ સહુ,
કાકા, કાકી, માસા, માસી
વાટ જુએ છે અમારી.
ના રોકશો હવે અમને,
બસ અમને જવા દો,
તૂટી ચૂક્યો વિશ્વાસ તમ શહેરીઓથી,
એ ફરી જતાવવા અમને થોડો સમય આપો.
અમે ય માણસ છીએ તમારી જેમ જ,
એ વાત અલગ છે અમારા શરીરે છે,
પરસેવે ગંધાતા પહેરેલાં જૂનાં કપડાં,
તમારા જેવાં ચમકતાં કપડાં નથી.
સાહેબ, ચિંતા ન કરો,
વિશ્વાસ ફરી જો પડશે
તો ફરી પાછા આવીશું.
જીવતા રહીશું
તો ફરી પાછા ચોક્કસ આવીશું.
આમ તો જીવવાની આશા નહિવત્ જ છે,
અને મરી ગયા તો ……
અમને આટલો હક તો હવે આપો,
અમને અમારા વતનની ધૂળમાં સમાઈ જવા દો.
આપે પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે
ખવડાવ્યું તેનો દિલથી આભાર.
અમારા ઝોળામાં ફૂડપેકેટ બનાવી બનાવીને નાંખ્યા
એનો પણ આભાર.
આખરે તમે ય ક્યાં સુધી અમને ખવડાવશો?
સમયે તમને પણ લાવી દીધા અમારી બરોબર
પછી અમને કેમ જમાડશો?
તો પછી કેમ નથી જવા દેતા અમને અમારે ઘર, અમારે ગામ.
તમને મુબારક છે આ ચકાચોંધ ભર્યું શહેર તમારું.
અમને અમારા જીવથી વહાલું
ભોળું ભલું ગામ અમારું.
[ઘર તરફ ઉચાળા ભરી રહેલા શ્રમિકોના દિલમાં પડઘાતો અવાજ સંભ્રમિત શહેરીઓને સમર્પિત.]
મૂળ હિંદી અજ્ઞાત સર્જકની રચનાનો ભાવાનુવાદ.
યુ.એસ.એ.
e.mail : Kaushikamin@hotmail.com