હું કવિ છું એનું ગૌરવ હતું મને, આજે શરમ લાગે છે. ઢગલો કાગળો પર શબ્દોથી પ્રકાશ પાથર્યો. કેટલા બધા વિષયો પર, સમસ્યાઓ પર જીવ રેડીને લખ્યું. વાદ કર્યો. સંવાદ કર્યો. વિવાદ કર્યો. દાવો કર્યો. દલીલ કરી. રોષ કર્યો. આગ લગાડી. પણ એ આગથી એક રોટલો ના શેકી શક્યો. આંસુ વહાવ્યા, પણ આંસુ લૂંછી ના શક્યો. શબ્દ બ્રહ્મ છે તે માનું છું, પણ તે હવે ભ્રમ વધારે લાગે છે. શબ્દ ભૂખ વધારે છે, પણ તેની તપેલી ચડાવી ભાત ઉતારી શકાતો નથી.
શબ્દ કેદ ઊભી કરી શકે છે, પણ તે બહાર જવાનો માર્ગ ખોલી આપતો નથી. અટકી પડેલી ગતિએ માર્ગો પર સૂનકાર પાથર્યો છે તે શબ્દથી દૂર થઈ શકતો નથી. કાળી સૂકી ચામડીઓને મારા શબ્દો ગતિ આપી શકતા નથી. મારા શબ્દો પાટાઓ પર દોડી શકતા નથી. આટાપાટાઓ મારા શબ્દોને આવડતા નથી. મારા શબ્દો પરપોટાની જેમ ફૂટી જાય છે તો પણ સલાહ આપ્યે જ જાઉં છું. આખી દુનિયા મારા ઉપદેશોને લાયક છે એવો અહંકાર મને વધુ લોભી બનાવે છે. હું કારણ વગર ઉદ્ધારકના વહેમમાં છું. મને ખબર છે કે મારા શબ્દોથી તણખલું ય તૂટે એમ નથી, પણ હું શબ્દો ધાણીની જેમ ફોડ્યે જ જાઉં છું.
કવિતામાં અનેક કૂંપળો મેં ફોડી છે, પણ સૂંઘવા માટે મારી પાસે માટી પણ નથી. ઘાસ એમને એમ ઊગી નીકળે છે, એમ જ હું શ્વાસ વધાર્યે જાઉં છું.
મને પ્રતીત થયું છે કે મારા શબ્દોથી હું એક શ્વાસ પણ કોઈને આપી શકું એમ નથી. આંસુ બનતાં ટીપાંને હું હૃદયથી આંખો સુધી પણ પહોંચાડી શકતો નથી એટલે તો કેટલા બધાં, આંખો વગર જ રડી લે છે. વાસણ પરના નામની જેમ રોજ ઘસાતો જાઉં છું ને એમ જ એક દિવસ ચોકડીમાં રહી જવાનો છું.
કવિ હોવાની આટલી શરમ મને અગાઉ લાગી ન હતી, પણ એમ ક્યાં સુધી કોઠીમાં મોઢું ઘાલીને રડ્યા કરીશ? એમ કરવાથી શું ફેર પડશે? આજની સૌથી મોટી સમસ્યા જ એ છે કે કોઈને કૈં ફેર જ પડતો નથી. તારીખ બદલાય એમ ખોળિયું બદલાઈ જાય છે ને નવી તારીખ જેવું તાજું ખોળિયું ધબકવા લાગે છે, પણ પાંદડું ય હાલતું નથી. કોઈ હોય તો ય ચાલે છે ને ન હોય તો ય ચાલે છે. પૃથ્વી જેવી પૃથ્વીને તાળું લાગેલું છે, પણ એ ફરતી બંધ થઈ નથી. સવાર એમ જ આવે છે ને બહારથી જ સાંજ થઈ આગળ નીકળી જાય છે. નદી સુકાતી સુકાતી વહે છે ને દરિયો કોઈ ન જુએ તો ય ઉછળ્યા કરે છે. પર્ણો ખરે જ છે ને પવન તેને સાવરણાની જેમ વાળ્યા કરે છે. ખિસકોલી એમ જ ચડી-ઊતરીને વૃક્ષને જીવતું રાખે છે. આકાશ મોઢું વકાસીને રોજ એમ જ ઊભું રહી જાય છે. તારાઓ એમ જ કારણ વગર એક પછી એક ફૂટે છે, કાગળ પર અક્ષર ઉકલતા હોય એમ જ!
જો કારણ વગર તારલાઓ ફૂટતા હોય તો કાગળ પર શબ્દો ફોડવાનો શો વાંધો? ખબર છે કે મારા શબ્દોથી શેકેલો પાપડ પણ ભાંગે એમ નથી, પણ મને તો આટલું જ આવડે છે, તો શું કરું? ખેતી આવડતી હોત તો મેં ખેતરો લહેરાવ્યાં હોત! ગૃહિણી હોત તો સોનેરી ઝાળ પરથી રોટલો ઉતાર્યો હોત, મજૂર હોત તો ઈંટો વહી હોત, ચક્ર હોત તો દુનિયાને દોડાવી હોત, માળી હોત તો બગીચામાં રંગો ઉછેર્યા હોત, પણ હું કવિ છું, મને કાગળ પર જ ફૂલો મહેકાવતાં આવડે છે તો એ જ કરું ને! કાગળ જ મારું કલેડું હોય તો શબ્દોને શેકીને પેટ ન ભરું તો શું કરું? મારે શબ્દોમાં જ મરવાનું હોય તો ચિતા કાગળમાં જ ખડકું ને! આટલું પણ શબ્દો આવડતા હતા એટલે કહ્યું, બાકી તો ગૂંગળાવા સિવાય શું કરી શક્યો હોત?
e.mail : ravindra21111946@gmail.com