આખી કૉલેજમાં પ્રથમ આવીને શુભાએ ઝળહળતી ફતેહ મેળવી હતી. તેજસ્વી, ચાલાક અને દેખાવડી શુભા પોતાની કારકિર્દીમાં ખૂબ આગળ વધશે એવી સૌને ખાતરી હતી અને થયું પણ એમ જ. સૉફ્ટવેર એન્જિનિયરીંગની ડિગ્રી મેળવીને હજી કૉલેજ છોડે તે પહેલાં કેમ્પસ ઇન્ટરવ્યુમાં એ પસંદ થઈ અને ભારત ખાતેની બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીની શાખામાં નોકરી મળી ગઈ. જે હોય તે કહેતું, ‘શુભા, તું તો કેટલી નસીબદાર! આવી સરસ નોકરી મળી.’
‘હા, અને શરૂઆતથી જ પાંચ આંકડાનો પગાર! વર્ષે દિવસે કેટલાનું પેકેજ છે?’ સખીઓ આવી વાતોથી ખુશાલી વ્યક્ત કરતી, તો માતા–પિતા ગૌરવ અનુભવતાં.
‘આપણી શુભાએ તો આપણું નામ ઉજાળ્યું. જે મળે એ એની સફળતાની જ વાત કરતું હોય. વળી, પેપરમાં ફોટોયે આવ્યો. ત્યારથી સૌ આપણને ‘શુભાનાં મમ્મી–પપ્પા’ તરીકે ઓળખવા માંડ્યા. આ તો શરૂઆત છે, હજી જીવનમાં કેટલી આગળ વધશે, જોજો ને!’
પહેલે દિવસે ઑફિસે પહોંચી ત્યારે મિ. રાવ એને એની કેબિન બતાવવા સાથે આવેલા.
‘કૉંગ્રેચ્યુલેશન્સ અને બેસ્ટ ઓફ લક, શુભા. આ તારી કેબિન છે.’
એ પોતે કેબિનમાં ચારે તરફ જોઈ રહી. એસી કેબિનની બારીઓ પર લેટેસ્ટ ડિઝાઈનના મોંઘાદાટ પડદા, દીવાલો પર આધુનિક શૈલીનાં ચિત્રો, કૉફીનું મશીન, વિશાળ ટેબલ અને આરામદાયક બેઠકવાળી ખુરશી. એણે કદી કલ્પના પણ નહોતી કરી કે આવી આલિશાન કેબિનમાં બેસીને એ કામ કરશે. આટલું બધું મળવા છતાં એને કેમ અંદરથી આનન્દ નહોતો થતો? એ કેમ ખુશીથી ઉછળી નથી પડતી? મનમાં ઊંડે ઊંડે શેનો ખટકો હતો, એ એને સમજાયું નહીં. એનું કામ સમજાવવા મિસીસ કપૂર કેબિનમાં આવ્યાં ત્યારે એ ખુશ થઈ.
‘હાશ! ઘડીક કોઈ સાથે વાત કરવા મળશે.’ પણ મિસીસ કપૂર તો પૂરી ગંભીરતા સાથે ‘હાય! ગુડ આફ્ટરનૂન’ બોલ્યાં એટલું જ! પછી તો તરત એમણે કામ અંગે સમજાવવાનું શરૂ કર્યું.
લંચ ટાઈમમાં કેન્ટિનમાં નવી ઓળખાણો થશે એવું એણે ધાર્યું હતું; પણ જે કોઈ મળે એ જાણે પરાણે હસવા ખાતર હસતા હોય એમ ‘હા….ય!’ કરતા પોતાના ટેબલ પર બેસીને પોતપોતાના આઈફોન પર વ્યસ્ત થઈ જતા હતા. કોઈને કોઈ સાથે વાત કરવાની ફૂરસદ પણ નહોતી અને ઈચ્છા પણ નહોતી. થોડા વખત પછી અકળાઈને એણે પોતાના પપ્પાને કહ્યું પણ હતું,
‘પપ્પા, તમને બધાને ભલે લાગે કે હું બહુ નસીબદાર છું; પણ મને તો ઑફિસમાં ગૂંગળામણ થાય છે. સૌ જાણે ચાવી દીધેલાં પૂતળાં! યંત્રવત્ હસે, ખપ પૂરતું બોલે અને ચૂપચાપ પોતાનું કામ કરે. મને તો આવા વાતાવરણમાં અકળામણ થાય છે.’
‘ગાંડી રે ગાંડી, તારા જેવી સફળતા મેળવવા બધા ઝંખે ને તું આવી વાત કરે છે? નવું નવું છે એટલે એવું લાગે. પછી બધું આપોઆપ બરાબર ગોઠવાઈ જશે.’
મમ્મી–પપ્પાને શુભા માટે દેવાંગ યોગ્ય ઉમેદવાર લાગ્યો હતો. સોહામણો, ચપળ અને શ્રીમન્ત પિતાનો બહોળો કારોબાર સંભાળતો યુવાન. અઠવાડિયે, દસ દિવસે મળવાનું ગોઠવીને બન્ને પરિચય આગળ વધારવાની કોશિશ કરી રહ્યાં હતાં.
એક દિવસ કૉફી શૉપમાં એક્સપ્રેસો કૉફીની લિજ્જત માણતાં માણતાં શુભાએ ઓફિસની વાત શરૂ કરી, ‘જૉબ શરૂ કર્યાને મને લગભગ છએક મહિના થયા; પણ ઓફિસમાં બધા સાવ અજાણ્યા જ લાગે છે. જાણે માણસ માણસ વચ્ચે દીવાલ ન આવી ગઈ હોય! કોઈને કોઈની લાગણી કે સમ્વેદના સ્પર્શે જ નહીં! સૌ કોઈ પોતાની આસપાસ વાડ બનાવીને …’
અચાનક એણે જોયું કે એની વાતમાં દેવાંગનું જરાયે ધ્યાન જ નહોતું. એ પોતાના મોબાઈલમાં મશગૂલ હતો. ક્યારની પોતે જ બોલી રહી હતી. એને અપમાનજનક લાગ્યું.
‘દેવાંગ, મારી વાતનો તેં કંઈ જવાબ ન આપ્યો. તું સાંભળે છે કે પછી …’
‘યસ, યસ અફકોર્સ. સાંભળું જ છું; પણ તારી વાત કરતાં મારો આ મેસેજ વધારે ઈમ્પોર્ટન્ટ છે. યુ સી?’ ખભે પર્સ ભરાવતી શુભા ઊભી થઈ.
‘યસ, આઈ સી. મારી વાત કંઈ તારા મેસેજ જેટલી ઈમ્પોર્ટન્ટ નથી. પછી ક્યારેક મળીશું. ચાલ, હું જાઉં’
ઓફિસના એચ.આર. વિભાગમાં ક્યારેક કોઈ તજ્જ્ઞને વક્તા તરીકે બોલાવતા. આજના વક્તા હતા અભિજિત ત્રિવેદી. બીજા વક્તાઓની માફક અભિજિતે સૂટ નહોતો પહેર્યો, સાદા શર્ટ–પેન્ટ પહેર્યાં હતાં. પગમાં બ્રાન્ડેડને બદલે સામાન્ય છતાં સરસ બૂટ. એના હસમુખા ચહેરા અને રસપ્રદ શૈલીએ સૌનાં મન મોહી લીધાં.
‘માણસે પોતાની સગવડ માટે, પોતાની ગરજે, યંત્રોની શોધ કરી અને એ યંત્રો ચલાવવા લાગ્યો; પણ આજે હવે ધીમે ધીમે કરતાં માણસ ખુદ જ યંત્ર બનતો જાય છે અને રોબો જેવું યંત્ર, માણસનાં બધાં કામ કરવા લાગ્યું. યંત્ર બનેલો માણસ હવે બીજા માણસ સુધી પહોંચી નથી શકતો. અન્ય વ્યક્તિ સાથે હળવા–મળવા કરતાં એ વધુ ને વધુ એકલો, સ્વકેન્દ્રી અને પોતાના ટાપુ પર જીવતો થઈ ગયો છે.’
સૌ સ્તબ્ધ થઈને એને સાંભળી રહ્યાં. પ્રશ્નોત્તરી વખતે શુભાએ પૂછ્યું, ‘આમાંથી બહાર નીકળવાનો ઉપાય શો હોઈ શકે ?’
‘પ્રકૃતિ તરફ પાછા વળવું. યંત્રને બદલે માણસને ચાહવાં. હું આદિવાસી બાળકો સાથે કામ કરું છું. એમાં મને જે આનન્દ મળે છે, એ આ સિમેન્ટ કોંક્રીટનાં જંગલમાં શોધ્યો જડતો નથી. તમારામાંથી કોઈનેયે મારી સાથે જોડાવાની ઈચ્છા થાય તો તમારું સ્વાગત છે.’
એક ધ્યાને સાંભળી રહેલી શુભાને થયું, ‘બસ, મારું મન જે ઝંખતું હતું તે આ જ છે. જે જીવનરસ સૂકવી નાખે, એવી નોકરી કે એવો જીવનસાથી, મારે નથી જોઈતાં.’
એણે અભિજિતનો નંબર પોતાના મોબાઈલમાં ‘સેવ’ કર્યો અને પછી તરત જ દેવાંગને ‘મેસેજ’ કર્યો – – –
‘આજે, અત્યારે જ મને સમજાયું છે કે, આપણા રસ્તા અલગ છે. હું મારે રસ્તે જવાની છું. તને તારા મનગમતા રસ્તે આગળ વધવાની શુભેચ્છા સાથે ..’
[‘અર્પણા મહાજન’ની ‘મરાઠી’ વાર્તાને આધારે.]
(તા. 01-10-2018ના ‘ભૂમિપુત્ર’ પાક્ષિકમાં છેલ્લે પાને પ્રકાશિત થયેલી વાર્તા)
સર્જક–સમ્પર્ક : બી–401, ‘દેવદર્શન’, પાણીની ટાંકી પાસે, હાલર, વલસાડ– 396 001
ઈ.મેઈલ : avs_50@yahoo.com
♦●♦
સૌજન્ય : ’સન્ડે ઈ.મહેફીલ’ – વર્ષઃ ચૌદમું – અંકઃ 422 –March 17, 2018
