કરી લે ધમપછાડા ગમે એટલા પરંતુ
મૃગજળ છે એમાંથી જળ નહીં મળે.
નસીબની આ અંધારી ગલીઓ મહીં
અજવાળું જીવ બાળીને પણ નહીં મળે.
આમ તો છું ગુમનામ પહેલેથી જ પરંતુ
એકાંતમાં શાંતિ પણ તને પછી નહીં મળે.
પછી એના સવાલો પૂછીને પણ વેદનાને
કોઈ ઉત્તર એની પાસેથી તને નહીં મળે.
બાકી કહેવામાં શું છે કે રંજ કોઈ નથી
કહી જો એ શબ્દોનો સાથ તને નહીં મળે.
જે માટે જલે છે તું જિંદગીભર અહીં
એ ચીજ તને જિંદગીભર નહીં મળે.
એ-૧ ચંદન એપાર્ટમેન્ટ, દક્ષિણી સોસાયટી, મણિનગર, અમદાવાદ.
e.mail : mahulikarprasad@gmail.com
હૈયાને દરબાર –
પાસપાસે તો ય કેટલાં જોજન દૂરનો આપણો વાસ!
જેમ કે ગગન સાવ અડોઅડ તોય છેટાંનો ભાસ ….
રાતદી’નો સથવાર તે સામે મળવાનું તો
કોઈ દ્હાડે સુખ મળતું નથી,
આવકારાનું વન અડાબીડ, બારણું ખોલી
ફળિયામાં સળવળતું નથી;
આંસુનેયે દઈ દીધો છે ભવનો કારાવાસ …
પાસપાસે તોય કેટલાં જોજન દૂરનો આપણો વાસ!
ઝાડથી ખરે પાંદડું એમાંય
કેટલાં કિરણ આથમ્યાનું સંભારણું હશે!
આપણી વચ્ચે ‘આવજો’ની કોઈ ભીંત હશે!
કે યાદ જેવું કોઈ બારણું હશે ?
પડખે સૂતાં હોય ને લાગે શમણાંનો સહવાસ !
જેમ કે, ગગન સાવ અડોઅડ, તોય છેટાંનો ભાસ.
(૧૯૭૦)
• કવિ : માધવ રામાનુજ • સંગીતકાર : રાસબિહારી દેસાઈ • ગાયક કલાકારો : રાસબિહારી દેસાઈ-વિભા દેસાઈ
—
કાંઠો તો યમુનાનો, પૂનમ વનરાવનની,
વેણ એક વાંસળીનાં વેણ!
મારગ તો મથુરાનો, પીંછું તો મોરપિચ્છ,
નેણ એક રાધાનાં નેણ!
− એવાં તો કેવાં ક’હેણ તમે આવ્યાં
કે લઈ ચાલ્યાં દૂર દૂર દૂર ! …
એકવાર યમુનામાં આવ્યું’તું પૂર …!
કવિ, ચિત્રકાર માધવ રામાનુજનો પરિચય મને આ ગીત દ્વારા થયો હતો. કેવી અદ્ભુત પંક્તિ છે કે કાંઠો તો યમુનાનો જ અને પીંછું તો મોરપિચ્છ જ હોઈ શકે, બીજું કંઈ નહીં. પરંતુ, આ ગીત પછી જે લાજવાબ ગીત સાંભળ્યું એ તો જાણે માધવભાઈનું યશકલગી સમાન ગીત છે.
પાસપાસે તોય કેટલાં જોજન દૂરનો આપણો વાસ!
જેમ કે ગગન સાવ અડોઅડ તોય છેટાંનો ભાસ …
આ પરિસ્થિતિમાંથી લગભગ દરેક વ્યક્તિ પસાર થઈ હોય છે. આ ગીતમાં વાત દાંપત્યજીવનની છે. સતત સહવાસ જ ઘણીવાર દૂરતાનું કારણ બની જાય છે. અતિ પરિચયેત્ અવજ્ઞાની જેમ લગ્નનાં થોડાં જ વર્ષોમાં એકબીજાંને ‘ટેકન ફોર ગ્રાન્ટેડ’ લેવાની વૃત્તિનો જન્મ થાય છે. આ વૃત્તિ પ્રવેશે એટલે તકલીફ શરૂ થાય. સ્ત્રી-પુરુષ બન્નેને સાઉન્ડ બોક્સની જરૂર હોય છે કે કોઈ એમને સાંભળે, કોઈ એમને સમજે. એ ન થાય ત્યારે ‘સાથે’ હોવા છતાં ‘પાસે’ હોવાનો અહેસાસ નથી થતો. સંબંધમાં સમજદારી, પરસ્પર આદર અને પારદર્શકતા સૌથી અગત્યનાં છે.
કવિ માધવ રામાનુજે આમાં એક ગજબની વાત કરી છે કે ગગન સાવ અડોઅડ તોય છેટાંનો ભાસ …! માધવભાઈએ અમદાવાદની સી.એન. કોલેજ ઑફ ફાઇન આર્ટસમાંથી કમર્શિયલ આર્ટ વિષયમાં ગવર્નમેન્ટ ડિપ્લોમા ઑફ આર્ટ્સની પદવી મેળવી હતી. ૧૯૭૩થી તેઓ સી.એન. ફાઇન આર્ટસ કોલેજના ઍપ્લાઈડ આર્ટ વિભાગમાં અધ્યાપક હતા અને પ્રિન્સિપાલ તરીકે નિવૃત્ત થયા. તેઓ અચ્છા ચિત્રકાર છે પરંતુ સાહિત્યસર્જનમાં વધુ ખૂંપેલા છે. લયમાધુર્ય અને ભાવોન્મેશ એમની લાક્ષણિક્તા. ગ્રામ્યજીવન, રાધા-કૃષ્ણ અને પ્રકૃતિ કાવ્યો તો એમનાં છે જ પરંતુ, એમનાં ગીતોમાં વિરહ અને પ્રતીક્ષાનો ભાવ સાહજિક પ્રવેશીને ગીતને અપેક્ષિત ઊંચાઈ આપે છે.
માધવભાઈએ આ ગીતના સંદર્ભે સરસ વાત કરી. તેઓ કહે છે, "કેટલીક બાબતો વિચિત્ર રીતે આપણા મનમાં રૂઢ થઈ ગઈ છે. જેમ કે આકાશ કહો તો આપણી નજર ઊંચે જ જાય. વાસ્તવમાં આકાશ એટલે કે અવકાશ – એ તો આપણને અડીને જ છે. આપણાથી જ શરૂ થાય છે. કેટલાક સંબંધો પણ એવા છે જે અત્યંત નિકટ હોય છતાં જાણે જોજનો દૂર હોય! પતિ-પત્ની રાત-દિવસ સાથે રહેતાં હોવાથી સામે મળવાનું સુખ તો કદી મળવાનું નથી. સતત સાથે રહેતી વ્યક્તિઓને સ્પેસ જોઈએ છે અને સંજોગોવશાત્ દૂર રહેનારને સાથે રહેવાની પ્રતીક્ષા હોય છે. હદ તો ત્યાં આવે છે કે પડખે સૂતાં હોય ને લાગે શમણાંનો સહવાસ! મનથી સાથે નથી જ એટલે એ સપનું જ લાગે. સંબંધમાં આપણે કાં તો સાથે હોઈએ અથવા સ્મરણમાં હોઈએ. બે જ સ્થિતિ હોય છે. પછીનો અંતરો અદ્ભુત છે. ઝાડથી ખરે પાંદડું એમાં ય કેટલાં કિરણ આથમ્યાનું સંભારણું હશે? એક સંબંધ ખરે ત્યારે એ કેટકેટલાં દિવસ-રાતનાં સંભારણાં લઈને ખરતો હોય છે! ‘આવજો’ની ભીંત અને યાદોનું બારણું હશે … પંક્તિમાં દૂરતાની ચરમસીમા અને પ્રતીક્ષાની ખેવના હ્રદયસ્પર્શી રીતે પ્રગટી છે.
આખા ગીતમાં વિરોધાભાસી વિષાદની વાત બહુ નાજુક રીતે કહેવાઈ છે. જીવનની વાસ્તવિકતા સમજાવવા આકાશનું ઉદાહરણ યથાયોગ્ય છે. સાવ અડોઅડ તો ય છેટાંનો ભાસ!
"આ કવિતાનાં સર્જન સાથે કોઈ ઘટના જોડાયેલી છે? પ્રશ્ર્નના ઉત્તરમાં માધવભાઈ કહે છે કે "એવું કંઈ નથી અને હું માનતો પણ નથી. હા, એક કવિતા એવી રીતે સ્ફૂરી હતી. વર્ષો પહેલાંની વાત છે. અમદાવાદની હોટેલ પોએટ્સ પર કવિ-લેખકોનો અડ્ડો. દર ગુરુવારે ચિનુ મોદી સહિત ઘણા કવિઓ મળીએ. નિયમ એવો કે દરેકે નવી કવિતા લાવવાની. જે ન લાવે એણે ચા પિવડાવવાની. એ વખતે હું કોચરબ રહેતો હતો અને સાઇકલ લઈને આશ્રમરોડ પર દર્પણ એકેડેમીમાં સુશ્રી મંજુ મહેતા પાસે સિતાર શીખવા જતો. ગુરુવાર હતો ને રસ્તામાં યાદ આવ્યું કે કવિતા તો લખાઈ નથી. મનોમંથન થયું અને સાઈકલ પર જ આખી કવિતા રચાઈ ગઈ. એ કવિતા હતી :
એક એવું ઘર મળે આ વિશ્વમાં,
જ્યાં કશા કારણ વિના પણ જઈ શકું;
એક એવું આંગણું કે જ્યાં મને;
કોઈ પણ કારણ વગર શૈશવ મળે!
‘દર્પણ’ પહોંચીને તરત કાગળ પર ઉતારી લીધી. બાકી, "મોટેભાગે પંક્તિઓ સાહજિક જ ઊતરતી હોય છે.
રાસબિહારી દેસાઈએ આ ગીતનું સ્વરાંકન ખૂબ સરસ કર્યું છે. ૬ ઓક્ટોબર ૨૦૧૨માં સ્વરલીન થયેલા રાસબિહારી દેસાઈ નિષ્ઠાવાન સંગીતકાર હતા. કમ્પોઝ કરતી વખતે કાવ્યનું ભાવગ્રહણ, હ્રદયસ્થ થવું, શુદ્ધ ઉચ્ચારણ પર ખાસ ભાર મૂકતા. પોતે ફિઝિક્સના પ્રાધ્યાપક હોવાથી સંગીત એમને માટે મિશન જ રહ્યું હતું. ‘આદર્શ અમદાવાદ’ સહિત કેટલી ય જગ્યાએ તેઓ નિ:શુલ્ક શિખવતા. રાસબિહારી-વિભા દેસાઈએ ગાયેલાં આ યુગલગીત વિશે વિભાબહેન કહે છે કે, "રાસભાઈએ શબ્દોને અનુરૂપ ઉતારચડાવ સાથે આ ગીત સ્વરબદ્ધ કર્યું. ખાસ કરીને ગીતમાં આવતા આલાપમાં ‘પાસપાસે’ અને ‘દૂરતા’ની વાત સ્પષ્ટપણે પ્રગટે છે.
ગુજરાતીમાં યુગલગીતો ઓછાં છે પરંતુ આ બહુ ભાવપૂર્ણ અને લોકપ્રિય ગીત છે. એક કાર્યક્રમમાં અમે ગાયું ત્યારે સાહિત્યકાર સિતાંશુ યશશ્ચંદ્રે પણ કમ્પોઝિશનની આ કમાલની નોંધ લીધી હતી.
ઉલ્લેખનીય છે કે આ જ ગીત તાજેતરમાં હિમાલી વ્યાસ-નાયક અને પાર્થ ઓઝાએ નવી અરેન્જમેન્ટ સાથે રજૂ કર્યું છે.
માધવ રામાનુજનું અન્ય એક ગીત કોઈના અનહદ સ્મરણમાં આંખ ભીની પહેલી વખત વિભા દેસાઈ કંઠે સાંભળીને જ ગમી ગયું હતું. આ ગીતની પ્રથમ બે પંક્તિઓ આ છે ;
કોઈના અનહદ સ્મરણમાં આંખ ભીની
કોઈ અનહદના સ્મરણમાં આંખ ભીની!
બીજી પંક્તિમાં એક અક્ષર માત્રથી અર્થ બદલાઈ જાય છે. પહેલી પંક્તિમાં પ્રિયજનના સ્મરણની વાત લાગે પણ બીજી પંક્તિમાં બદલાઈને પરમ તત્ત્વનાં સ્મરણ સુધી પહોંચી જાય છે. સંગીતકાર અમર ભટ્ટે આ ગીતનું સ્વરાંકન ખૂબ સરસ કર્યું છે. મુંબઈના પરેશ નાયકે પણ આ ગીત સુંદર સ્વરબદ્ધ કર્યું છે જે હિમાલી વ્યાસ નાયકે ગાયું છે.
આવાં ઉત્તમ ગીતો જ ગુજરાતી સુગમ સંગીતનાં આભૂષણો છે.
સૌજન્ય : ‘લાડકી’ પૂર્તિ, “મુંબઈ સમાચાર”, 08 ઑક્ટોબર 2020
http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShowA.aspx?sNo=657205
નિશાળમાં કે કૉલેજમાં ભણતાં ભણતાં આપણે સૌ લોકો અમુક ચેપ્ટર બસ ધૂનમાં ને ધૂનમાં ઓમિટ કરતાં હોઈએ છીએ. પછી પરીક્ષામાં આ જ ચેપ્ટરના બે પ્રશ્નો આવે, આવે ને આવે! હવે મોટી ઉંમરે આવી ભૂલ ન કરવી એમ સમજીને આગલા ચેપ્ટર ‘બિનકુ’માં જયને ઓમિટ કરવાનો વિચાર બદલાવી જય વિશે લખવું એવો હકારાત્મક વિચાર રજૂ કરું છું.
જય મારી મોટીબહેનની વહાલસોયી નાની દીકરી, ને આપણી બિનકુની નાની બહેન. જય નાની દીકરી છે અને આમ પણ શરીરે નાની નમણી નાર છે. માંડ પાંચ ફૂટ બે ઇંચ (કદાચ) હોય તો હોય! લાંબા, સીધા, ભરાવદાર વાળ, ૫૦૦-૫૦૦ની લાઇટના ગોળા જેવી ગોળ ભાવભરી આંખો, નિર્ભયતાથી ભરપૂર આંખો. એની તેજદાર બુદ્ધિનું ધસમસતું ધારદાર મોજું તમને એકાદ મિનિટ પાડી દ્યે જ, હોં!
જોરજોરથી બોલવું, જોરજોરથી હસવું અને સતત પ્રશ્નોની ઝડી વરસાવતી જય, ‘ચેટર બોક્સ’ તરીકે પ્રખ્યાત છે. બુદ્ધિગમ્ય વાતો કરી કરી આખી વંશાવળી જાણી લે. કાઠિયાવાડી ભાષામાં આવાં લોકોને અમે ‘સળી માસ્તર’ કહીએ છીએ.
૧૯૯૦માં જય પોતાનાં મા-બાપ, મોટીબહેન બિનકુ પાસે આવે છે. જેમ બિનકુને સેટ કરવાની હતી, એમ જયને સેટ કરવાનું બીડું ઝડપ્યું. જય ફક્ત ૧૮ વર્ષની કુમળી કન્યા હતી. છોકરીને સાચવવાની. પાછી આવી તરવરાટથી ઊભરાતી, દેખાવડી, ટેસડેદાર દીકરીનું કેમ ધ્યાન રાખશું? દોડાદોડ ચાલુ કરી. અનેક કૉલેજો, યુનિવર્સિટી વગેરેમાં એડમિશન ક્યાં લેવું …. વગેરે ચર્ચાઓ કુટુંબમાં ચાલી. અમારાં ઘરમાં સૌ પોતાના અભિપ્રાયો આપે. કુટુંબજીવનનું આબેહૂબ દર્શન થાય. વાતે વાતે ગરમ ચર્ચાઓ વચ્ચે મતભેદની તલવારુ ઊડે. અમેરિકામાં વસતાં તમામ કુટુંબીજનો એવું માનતાં કે ‘ધીમે બોલવું’. રાડારાડી જ ઘરનું સુખ દેખાડે છે, શાંતિ દેખાડે છે. મોટેથી હસવું અને મોટેથી બોલવું એ જ સંસ્કાર અને શિષ્ટાચાર છે. લાખો મતભેદ થાય, પણ ક્યારે ય મનભેદ નહીં. આમ, યુદ્ધ પછી શાંતિ થાય, એ રીતે જયને બિનકુ પાસે રેડિંગ પેન્સિલવેનિયામાં ઓલ-બ્રાઇટ કૉલેજમાં કમ્પ્યૂટર સાયન્સમાં ફ્રેશ મેન (એટલે કે કૉલેજનાં પહેલાં વર્ષમાં) એડમિશન અપાવી, સ્ટુડન્ટ વિઝા અપાવ્યો. તે દી’ની ઘડી ને આજનો દી’. જય, બિનકુના સહારે સહારે પોતાની સંઘર્ષમય જિંદગીમાં સિદ્ધિઓ પામતી જાય છે.
નાનપણથી જય માંદી રહે. એટલે બહેન-બનેવીનાં વધુ પડતાં લાડકોડમાં ઊછરેલી. જય સ્કૂલેથી આવે ત્યારે એની મા એને જાતજાતનાં ફ્રૂટ સુધારી આપે. દૂધનો ગ્લાસ ભરેલો તૈયાર હોય. બે’નબા તૈયાર થાય, ત્યારે નીચે ગાડી-ડ્રાઇવર ઊભાં જ હોય. મોંઘાંદાટ કપડાં અને ચંપલ પહેરી નિશાળે જાય, તો તો શુંયે વાત! હવે જયને જ્યારે ઓલ-બ્રાઇટ સ્કૂલમાં ભણવાનું તો ખરું જ, પણ સાથે સાથે કામ પણ કરવાનું માથે આવ્યું. કૉલેજનાં કાફેટ એરિયામાં ફ્રૂટ સુધારવાની નોકરી હતી! (મા ક્યાં ગઈ!)
આ વાર્તામાં હવે જુવાની, કૉલેજ, સ્વતંત્રતા અને સુંવાળા સાથની વાત આવે છે. કૉલેજમાં જયને પાકિસ્તાનથી આવેલી દસ-બાર છોકરાની ટોળકી સાથે દોસ્તી થાય છે. એમાંનો એક ફૂટડો જુવાન. જેનું નામ છે અદનાન અહમદ. અમે લોકો એને ગુજરાતીમાં જુદા જુદા નામે બોલાવીએ છીએ. ‘અદનાન’, ‘અદુમિયાં’. તેની સાથે બે’નબા પ્રેમમાં પડે છે. અમે લોકો અણીશુદ્ધ બ્રાહ્મણ અને છોકરો પાક મુસલમાન. બંને એક ક્લાસમાં ભણે. એક જ હોસ્ટેલમાં સાથે રહે અને ધીમે ધીમે પ્રેમમાં ને પ્રેમમાં લગ્ન કરવાં છે, ત્યાં સુધી આગળ વધી ગયાં. બંને કુટુંબના અનેક તોફાનો, ઝંઝાવાતો સાથે ઝઝૂમી, ઝઝૂમી પોતાનું વહાણ ચલાવ્યે રાખ્યું. ૧૯૯૩માં બંને લોકોએ ૩ વર્ષનો અભ્યાસ પૂરો કરી અમેરિકા(Work force main stream)માં ઝંપલાવ્યું. એ જમાનામાં કમ્પ્યૂટર સાયન્સનો અભ્યાસ કરેલા માણસોને ઢગલો ભરી ખણ…ખણ…ખણ પૈસા મળતા હતા. બંને જણાં મંડી પડ્યાં પૈસા કમાવા. કેલિફોર્નિયામાં ઘર રાખ્યું હતું અને નોકરી આખાયે અમેરિકામાં કરે. દર શુક્રવારે ઊડીને ચકલો-ચકલી પોતાનાં માળામાં મળે. કાળક્રમે લગ્નગ્રંથિથી જોડાઈને જલસા કરતાં થઈ ગયાં.
અમારાં કુટુંબમાં તમામ લોકોને એક ખાસ પ્રકારનો રોગ છે. આ માનસિક પ્રશ્નનો કોઈ જવાબ નથી. જેનું નામ અમે જ આપ્યું છે : ‘ઉધામો’. જયના કેસમાં આ રોગનું વિશેષ પ્રમાણ છે. જયના દાદાને પણ આ રોગ હતો. આખી જિંદગી તેઓ ક્યાં ય ઠરીઠામ થઈને નોકરી-ધંધો કરી શક્યા નહોતા. આજે જ્યાં મુંબઈમાં ચોપાટી ઉપર ‘ક્રીમ સેન્ટર’ છે, તેના તેઓ માલિક હતા. સો વર્ષ જૂની વાત છે. ત્યાં બ્રાહ્મણભાઈએ ભજિયાં વેંચવાની દુકાન ખોલેલી. બહારથી જુઓ તો ઘરાકથી ઊભરાતી દુકાન દેખાય. પણ દુકાન ફાડચામાં ગઈ. કારણ શું હતું ખબર છે? મુંબઈમાં રહેતા તમામ હરિજન તથા બ્રાહ્મણને મફત ભજિયાં ખાવા મળતાં હતાં. મોસાળપક્ષે પણ ઉધામાની માંદગીથી સૌ પિલાય છે. જેમાં જયનો નંબર પહેલો આવે.
આવી ધીકતી નોકરી છોડી, પૈસા-વૈભવ છોડી જયને ઉધામો ચડ્યો કે કોર્પોરેટ વર્લ્ડ-કમ્પ્યૂટરમાં નોકરી કરવા કરતાં આપણે એક સરસ મજાનું આગવું, બાળકો માટે – શિક્ષણ માટે ડે-કેર સેન્ટર ખરીદવું અને આદર્શ શિક્ષણ સંસ્થા ઊભી કરવી. અને ખરેખર … સુંદર વ્યવસ્થા કરી, શિક્ષણમાં જીવ નિચોવી નાખ્યો. લબડ ધક્કે ૧૦ વર્ષ સુધી આ સંસ્થામાં પોતાના પ્રાણ પાથરી દીધાં. પણ છેવટે તો બ્રાહ્મણભાઈ ને! ધંધો એટલો ખોટમાં ચાલતો હોવાથી વેંચી નાખ્યો. આ ઉધામામાં એક જમા પાસું એ છે કે પોતે ભાગી ભાગીને કોલમ્બિયા યુનિવર્સિટીમાંથી Educationમાં માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી લીધી. અદનાન મિયાંએ પણ તે દરમિયાન રડગર યુનિવર્સિટીમાંથી M.B.A. પતાવી દીધું. બંને લોકો ફરી કોર્પોરેટ વર્લ્ડમાં જોડાઈ ગયાં. અમેરિકન ભાષામાં કહું તો on going stressમાં સંઘર્ષોની વચ્ચે સિદ્ધિઓ પામતાં જ ગયાં. આ બાજુ અદનાનને મિડલ ઇસ્ટમાં સારી નોકરી મળતાં તેઓશ્રી ધંધાર્થે ત્યાં ઊડી ગયા.
વચ્ચે એક લાંબી આડવાત કરવી જરૂરી જણાતાં કહું છું કે જયલાલ જન્મ્યાં, ત્યારે આશા હતી કે દીકરો આવશે. પણ પુત્રીરત્ન દીકરાથી પણ વધુ બાહોશ નીકળતાં અમે સૌ જયદેવીને બદલે એને જયલાલ કહીએ છીએ. મોટીબહેનનાં લગ્નમાં પણ ભાઈ તરીકે જવ-તલ હોમવા જયલાલ ઊભા રહેલાં. દર વર્ષે રક્ષાબંધનમાં મોટીબહેન જયલાલને રાખડી બાંધે છે. પિતાશ્રીના અવસાન પછી બંને બહેનોએ અગ્નિદાહ આપેલો અને શ્રાદ્ધ કરવા છેક સોમનાથ ગયેલાં. આવા તમામ પ્રસંગે અધાધોંગ બ્રાહ્મણો-પંડિતો સાથે દલીલબાજી નિર્ભયતાથી કરવા હરહંમેશાં જયલાલ તૈયાર ઊભાં રહે છે.
જયલાલ! આમ જોવા જઈએ તો મારું પોતાનું બાળસ્વરૂપ છે. દેખાવે તો મારા જેવી લાગે જ છે, પણ કૌતુક જેવી વાત તો એ છે કે રોજે રોજેની જિંદગીમાં એટલું બધું સામ્ય રહે છે કે કુટુંબનાં લોકો અમને ‘ભૂત’ કહે છે. આધ્યાત્મિક વાત પ્રમાણે અમે બે સ્વરૂપે એક જિંદગી જીવીએ છીએ. દાખલા તરીકે મને ડાબી બાજુની દાઢ દુખતી હોય, તો એની પણ એ જ દાઢ દુખે. નવા ઘરમાં અમે બંને એક જ દિવસે મૂવ થયાં. અમારાં બંનેનાં ઘરમાં આઠ દિવસ બાદ રૅફ્રિજરેટર આવે. બંનેને સાથે જ શરદી-તાવ, ઝાડા-ઊલટી થાય. મારી જેમ ૪૦ વર્ષ પછી જ જયલાલને પણ માસ્ટર ડિગ્રી મળે. અને હવે એની દીકરી સાવે સાવ મારી દીકરી જેવી લાગે. ક્યારેક અમને બંનેને બીક લાગે છે કે જો કાંઈ ખરાબ કરશું તો …! કાંઈ ખરાબ વિચારશું તો …! અમે ક્યારે ય એકબીજાંને ફોન નથી કર્યાં. કારણ કે ખબર જ છે કે સામે કાંઠે શું વિચારધારા ચાલી રહી હશે. છેવટે એક જગ્યાએ ઊભા રહી નક્કી કરી નાખ્યું છે કે જય મારી સાથે છે એ મારું ભાગ્ય છે અને હું એની સાથે છું તે અમારાં બંનેનું સદ્દભાગ્ય છે. જય જ્યારે પણ મળે ત્યારે મનમાં સુગંધ મઘમઘે. મારા કાનમાં નાખેલો અત્તરનો ફોયો નાક વાટે આખી કાયાને જગાડે!!
આમ ને આમ જય ૨૮ વર્ષ સુખી સંસાર ભોગવે છે. અનેક તોફાન- ઝંઝાવાતો, સંઘર્ષો હોવા છતાં જલસેથી ચાલતી જિંદગી હતી. ક્યારેક વેકેશનમાં જાય તો ધરતીકંપમાં ફસાય. ક્યારેક વેકેશન દરમિયાન મા-બાપને ત્યાં આગ લાગે. અરે! જય-અદનાન ‘9/11’ જેવા અમેરિકાને લાગેલા ઘામાં, તોફાનમાં ફસાય. બંને આવા ભયંકર અંધાધૂંધીમાં છૂટા પડી જાય. અનાયાસે ફરી ભેટો થઈ જાય. છતાંયે સુખી સંસારમાં, લગ્નજીવનમાં મોટો ઘા લાગે છે. અદનાને કોઈ પણ કારણ વગર છૂટાછેડા માગ્યા, ત્યારે મારાં મનનાં મનોજગતમાં સાચવેલી મોંઘેરી મૂડીના ભાંગીને ભુક્કા થઈ ગયાં. જયલાલે નહીં નહીં તો ૨૮ વર્ષની યાત્રામાં ૧૪ વખત ઘર બદલાવ્યાં હશે. પાંચ-સાત સ્ટેટ (પ્રાંત) અને ૧૭-૧૮ શહેરમાં રહી હશે. ૩-૪ વાર કૅરિયર બદલી હશે. પાંચ-સાત નોકરી બદલી હશે. પતિ મિડલ ઇસ્ટમાં નોકરી કરે એટલે દીકરીને એકલા હાથે જતનથી મોટી કરતી રહી છે. આવી કપરી સ્થિતિમાં હસતી રમતી જયને જોઈને હંમેશાં થાય છે કે હકારાત્મક અભિગમથી નરમાં પણ નારાયણનાં દર્શન જોવા મળે.
નાના એવા હ્રદયમાં લાખો જખમ હોય છે. પણ મોટીબહેન, માસી, કાકા તથા તમામ કુટુંબીજનોની હૂંફમાં-દુવાઓમાં બહુ દમ હોય છે એવું જય કહેતી ફરે છે.
આવી પાણીદાર, જોરદાર જયને મળીએ ત્યારે અંદરથી છલકાઈ જવાય છે. અમને સૌને સભર કરવા આવા અકારણ સ્નેહનાં સરનામાં જ પૂરતાં છે.
જયનો હરહંમેશાં જય જયકાર હો!!
e.mail : girishsuchi@comcast.net