લૂઝ કનેક્શન શ્રેણી : 5 : ઇચ્છા :
ઈશ્વરને એક વાર થયું કે પોતે એકમાંથી બહુ થાય. આપણે મનુષ્યો અને પ્રાણીઓ એટલે છીએ કે એમને એવી ઇચ્છા: થઇ. એકમાંથી બહુ થવાની એમની ઇચ્છા આપણને વારસામાં મળી છે. આપણે પણ એકમાંથી અનેક થઇ ગયાં છીએ. એ પરમ્પરા ચાલુ છે, ચાલુ રહેવાની છે.
સવાલ એ છે કે ઈશ્વરની કે આપણી ઇચ્છા પાછળ કશોક હેતુ તો હશે ને. ઈશ્વરે આપણને સરજ્યાં ને એનાં સરજેલાં આપણે બીજાંઓને સરજીએ છીએ. હેતુ શો? પ્રયોજન? આશય? મને તો આનન્દદાયી સર્જન સિવાયનો કશો હેતુ દેખાતો નથી. સવાલ એ છે કે ઈશ્વર પોતે કોની ઈચ્છાનું પરિણામ છે. સવાલ એ પણ છે કે એમના હોવાનો હેતુ શો છે. હું નથી જાણતો. કેટલાક મનીષીઓ તો ઊંધું કહે છે, એમ કે ઈશ્વર, માણસની ઇચ્છાનું પરિણામ છે. જે હોય એ … આપણે જે પ્લગ-પિનની વાર્તા માંડી છે, એમાં પાછા જઇએ.
પ્લગ અને પિન બન્નેનું સર્જન એને પ્રોડ્યુસ કરનારી કમ્પનીની ઇચ્છાનું પરિણામ છે. એ પ્રોડક્શન પાછળનો હેતુ સ્પષ્ટ છે : પિને પ્લગ પાસેથી પાવર મેળવવો. પ્લગે પોતાની પાછળની પાવરલાઇન સાથે પિનને જોડી દેવી. બન્નેનાં જીવનના હેતુ આમ સુનિશ્ચિત છે.
પ્લગ હેતુ વીસરીને સુસ્ત ઉદાસીન રહે, પિન દાખલ થઇ હોય છતાં, પ્લગ કશી મચક ન આપે, ઠૂંઠા જેવો પડી રહે, ન ચાલે. પિન પણ હેતુ વીસરીને એકલીઅટૂલી આમતેમ અફળાયા કરે, ન ચાલે. એણે પણ પ્લગ લગી પ્હૉંચીને પ્લગમાં દાખલ થવું જોઇશે. દાખલ થઇ હોય છતાં સરખી ન રહે, ન ચાલે.
સત્ય એ છે કે ઇચ્છા પાછળ હેતુ હોય છે પણ હેતુ પાર પડે એ માટે ઇચ્છા થવી જોઇશે.
પ્લગ કે પિન ઇચ્છા જ ન કરે, તો એ બેમાંથી એકેય પાવરફુલ થઇ શકશે નહીં. નિષ્પ્રાણ થઇ જશે. પોતાનાં કે બીજાંનાં જીવનમાં વીજચમકાર નહીં સરજી શકે. પ્લગ-પિનને એકબીજાંમાં જોડાઈ રહેવાની બલકે એકબીજાંનાં થઈ રહેવાની કાયમ ઈચ્છા થવી જોઇશે. આ સત્ય બચુભાઈ અને બચીબહેને પણ સમજી રાખવાનું છે. કહો કે કોઇપણ મનુષ્યે સમજી રાખવાનું છે. બચુ ઇચ્છતો હોય કે પોતે બચીને ચાહે, તો ચાહી શકશે. બચી ઇચ્છે કે જેમ બચુ પોતાને ચાહે છે એમ પોતે બચુને ચાહે, તો ચાહી શકશે.
વાતનો સાર એ છે કે ઇચ્છા નહીં કરીએ તો કશું થશે નહીં. જીવનનો કોઇપણ હેતુ સરશે નહીં.
જુઓ, ફૂલ ખીલેલું ઝૂમતું હોય, એ કહેતું નથી કે મારાં રૂપરંગ જુઓ, મારી સુગન્ધને માણો. એની ઇચ્છા એના આવિષ્કારમાં એકરૂપ છે. સર્જનહારની ઇચ્છા થકી મનુષ્યોમાં, નર છે, નારી છે. અન્ય જીવોમાં પણ નર છે, માદા છે. જડ છે, તેમ ચેતન સૃષ્ટિ છે. એ દરેક પોતે શું છે અને શા માટે છે એ એમણે નક્કી રાખ્યું છે. તેમછતાં, નર કે નારીએ પોતાના સ્વ રૂપને ઓળખીને પ્રયત્નો તો કરવા જ પડે છે.
ઇચ્છા પ્રયત્નને પ્રેરે છે. ઇચ્છા કરાય પણ પાર પડે પ્રયત્નથી. જુવાનજોધ બચુ વડ નીચે સૂતેલો. ઉપરથી ટેટા પડે, કોઈ કોઈ તો છાતી પર ચૉટી ગયા હોય, પણ જાતે હટાવે નહીં. ઇચ્છા ખરી પણ પ્રયત્ન નહીં. જુવાનડી બચી જાંબુડી નીચે સૂતેલી. ઉપરથી જાંબુડાં પડે પણ જાતે ખાય નહીં. કોઇ આવશે ને ખવડાવશે. ઇચ્છા ખરી પણ પ્રયત્ન નહીં. બચુ બચી બાજુ બાજુમાં જ હતાં. બચુએ બચીને વિનન્તી કરવા જેટલો પ્રયત્ન કર્યો હોત તો એ પુરુષ-વિનન્તીને એણે સ્ત્રીસહજ 'હા' જ પાડી હોત. બચીએ વિનન્તી કરી હોત તો એ સ્ત્રી-વિનન્તીને બચુએ માન આપ્યું જ હોત. સ્ત્રીદાક્ષિણ્ય જેવું એનાથી થઇ શક્યું હોત..
કેટલીયે વાર આપણને ખબર નથી પડતી કે આપણી ઇચ્છા પોતે કેટલી શક્તિશાળી છે. ઈચ્છા કે વિલ કે ડિઝાયર બરાબર, પણ એ પાવર છે, શક્તિ છે. પ્લગને પિન માટે ને પિનને પ્લગ માટે દોડતા કરી દે એવી શક્તિ છે એ. ઇચ્છા માણસની શોધબુદ્ધિને જગાડે છે, ખીલવે છે. પણ મોટા ભાગના લોકો ઈચ્છાને શક્તિ તરીકે વાપરવામાં પાછા પડે છે.
એટલું જ નહીં, ઉંધું, આપણે વગર સમજ્યે ઇચ્છાઓ કર્યા જ કરીએ છીએ. આપણી દરેક પળ ઈચ્છાથી ઓતપ્રોત હોય છે. જાણે આપણે ઇચ્છા નામની માટીનાં પૂતળાં છીએ. પણ આ હકીકતને કારણે જ અનેક મુસીબતો સરજાય છે. એટલા માટે કે ત્યારે આપણે ઇચ઼્છા પાછળના હેતુને અભરાઇએ મેલી દીધો હોય છે. ઘણી વાર આપણે ઇચ્છા પ્રમાણેનું વર્તન કરવામાં પાછા પડ્યા હોઇએ છીએ. ઇચ્છા સજ્જતા સાહસ તત્પરતા માગી લે છે. ઇચ્છાનાં જોખમો ઉઠાવવાં પડે છે. એવી બધી આપણી તૈયારી નથી હોતી. કહે, પ્રેમ કરું છું, પણ કહે, મૅરેજ હમણાં નહીં. કહે, મૅરેજ કરીએ, પણ બાળકો હમણાં નહીં …
મૂછ ફૂટે એ યૌવનનો અંકુર છે. છોકરી રજસ્વલા થાય એ પણ યૌવનનો પ્રારમ્ભ છે. મનુષ્યમાં ત્યારે જાતીયતા અને પ્રેમ એક સાથે જાગે છે. મારે એમ કહેવું છે કે જાતીયતા અને પ્રેમ જુદાં નહીં પણ બન્ને એક જ હોય છે, એકરૂપ હોય છે. એને દરેક લવ્લિ ચીજ સૅક્સી લાગે છે ને દરેક સૅક્સી ચીજ લવ્લિ લાગે છે. ત્યારે ઇચ્છાશક્તિ એની અગ્નિજિહ્વા કાઢીને દસે દિશામાં ભમતી હોય છે. પણ કેટલાક છોકરાઓને તેમ જ કેટલીક છોકરીઓને આ સત્યની ખબર નથી પડતી. ઇચ્છાને ન ઓળખી શકનારાઓ જતે દિવસે ઇચ્છાને મારી નાખે છે. કહે છે : એ મારાથી નહીં થાય : એ કામ મને નહીં ફાવે : લાચારી. પરવશતા. આત્મદયા. જાતનું અવમૂલ્યાંકન. કહો કે, કુદરતદીધી શક્તિઓથી અજાણ રહેવાની હઠ. આવી વ્યક્તિઓ ઉદાસીન અને બરબાદ દીસે છે. એમને કોઇની મદદ ખપતી નથી. કોઇ એમને મદદ કરવા માગતું પણ નથી.
મોટે ભાગે તો એમની આસપાસનાંઓએ એમની એ ઊગતી ઇચ્છાશક્તિને ડામી દીધી હોય છે. જતે દિવસે બને કે એમનાંમાં સૅક્સ્યુઅલ ફ્રિજિડિટી આવી જાય – જાતીય ઉદાસીનતા. જાતીયતા પરત્વે ઉદાસીન યુવતી 'ટાઢી' હોય છે, એને સ્પર્શાદિથી કશું થતું નથી. એવો યુવક 'ઠંડો' હોય છે. એને સ્પર્શની ઇચ્છા થતી જ નથી. દમ્પતીમાંથી કોઇ એક એવું હોય, તો જીવવું ખારું ઉસ થઇ પડે છે. સરવાળે વ્યક્તિ ઇમોશનલ ફ્રિજિડિનો શિકાર બને છે. ન તો એને કોઇનો પ્રેમ સ્પર્શે છે, ન તો કોઇનો તિરસ્કાર. એવી ભાવાત્મક ઉદાસીનતા મારી દૃષ્ટિએ એક જાતનું મૃત્ય જ છે ..
ઈચ્છામતિ નામની માણકીને જીવનમાં પલાણી જાણીએ એ જરૂરી છે. ઈચ્છાના સ્વરૂપને ઓળખીએ એ પણ જરૂરી છે. 'હા' પાડવાની ક્ષણે 'હા' પાડવી , 'ના' પાડવાની ક્ષણે 'ના' પાડવી. પણ છોકરી કે છોકરો એમ કરી શકતાં નથી. એટલે કાં તો રહી જાય છે અથવા તો ફસાઇ જાય છે. એઓએ પોતાની ઈચ્છાને ઓળખવાનો કદી પ્રયત્ન જ નથી કર્યો હોતો. નાનપણમાં મેં અમારા ફળિયા બાજુના મુસલમાનવગામાં જોયું હતું કે ઈમામનો ઘોડો ગાડીએ જોડાવાને તૈયાર થાય જ નહીં. પાટીદારવગામાં એથી અવળું જોયેલું કે પશાભૈની ભૅંશ ડોકું ઊંચું કરીને ભાંભરતી હોય – મને દોહવા માંડો ને … પ્રાણીઓ પોતાની ઈચ્છા કે અનિચ્છા સ્પષ્ટ જણાવી દે છે. ન માનો તો ઘોડો બચકું પણ ભરી શકે છે. ભૅંશ લાત પણ મારી શકે છે.
ઘણું કહી શકાય ઇચ્છા વિશે પણ જેટલું કહીએ એટલું ઓછું પડે. માટે, અલમ્ અતિવિસ્તરેણ ..
= = =
https://www.facebook.com/suman.shah.94/posts/2719638271400402
