TMCની તેજતર્રાર MP મહુઆ મોઇત્રા સાથે અલપ-ઝલપ …
સવાલ : એમએલએ અને હવે લોકસભા. કેવી તૈયારી છે?
મહુઆ : આવી તૈયારી તો જીવનમાં ક્યારે ય ન હતી. ૧૦ વર્ષ સંગઠનમાં જનરલ સેક્રેટરી તરીકે કામ કર્યું છે. પક્ષની રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા છું. ૪૦ વર્ષમાં એમ.એલ.એ. બનેલી પહેલી બિન-ડાબેરી ઉમેદવાર છું.
સવાલ : સોશ્યલ મીડિયા પર જાસૂસીના મુદ્દે તમે એકલા હાથે સરકાર સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં ત્રણ પિટિશન કરી છે.
મહુઆ : મારા આત્માને અનુસરીને, એક નાગરિક તરીકે આ પિટિશન કરી છે. સરકાર વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતાને કિનારે કરીને ભારતને ઓરવેલિયન રાજ્યમાં ફેરવવા માંગે છે. તેની પાછળ મોટો દુષ્ટ માસ્ટરપ્લાન છે.
સવાલ : તમને વખતોવખત અંગત રીતે નિશાન બનાવવામાં આવે છે. કેવી રીતે સામનો કરો?
મહુઆ : હું નથી કરતી. મને એની પડી જ નથી. બાઇબલને ટાંકું તો, “ઈશ્વર તેમને માફ કરે, કારણ કે તેમને ખબર નથી કે તે શું કરી રહ્યા છે.”
સવાલ : આવા અંગત હુમલા પછી, એક સ્ત્રી તરીકે લડવું વધુ અઘરું લાગે?
મહુઆ : હું મારી જાતને રાજકારણી તરીકે જોઉં છું. મારી લડાઈની ક્ષમતા મારા જિગર પર નિર્ભર છે, મારા સ્ત્રી હોવા પર નહીં. (‘ધ ઇન્ડિયન એક્પ્રેસ’)
૪૪ વર્ષનાં મહુઆ મોઇત્રા, રાજકારણમાં જોડાતાં પહેલાં, અમેરિકન મલ્ટિનૅશનલ ઇન્વેસ્ટમૅન્ટ બૅંક, જે.પી. મૉર્ગનમાં, વાઇસ-પ્રેસિડેન્ટ હતાં. ૧૫ વર્ષની વયે પરિવાર સાથે અમેરિકા ગયાં હતાં અને ત્યાં માસાચ્યુસેટ્ટસમાં માઉન્ટ હોલિઓક કૉલેજમાં અર્થશાસ્ત્ર અને ગણિત ભણ્યાં હતાં. તે પછી તે ન્યુયૉર્ક અને લંડનમાં જે.પી. મૉર્ગનમાં જોડાયાં હતાં. ૨૦૦૯માં કૉંગ્રેસમાં જોડાવા માટે કૉર્પોરેટ કારકિર્દી છોડી હતી. થોડો વખત તેમણે યુથ કૉંગ્રેસમાં કામ કર્યું હતું. પણ લોકો વચ્ચે સંગઠનની હાજરી ન હોવાથી, મમતા બેનરજીની કૉંગ્રેસમાં જોડાયાં હતાં.
* * *
જેમને અંગ્રેજી પત્રકારત્વમાં રસ હોય, તેમને આ ગમશે.
લંડનમાં ‘ધ ઑબ્ઝર્વર’ નામનું રવિવારીય પેપર ૧૭૯૧થી પ્રગટ થાય છે. દુનિયાનું એ સૌથી જૂનું રવિવારીય પેપર છે. બીજું, ‘ધ સન્ડે ટાઇમ્સ’, બ્રિટનનું સૌથી વધુ વેચાતું રાષ્ટ્રીય પેપર છે, જે ૧૮૮૧માં શરૂ થયું હતું. એક સમયે, આ બંને પેપરની ઍડિટર-ઈન-ચીફ તરીકે મુંબઈ(ત્યારે બૉમ્બે)ની એક યહૂદી મહિલા હતાં. રેયલ બિયર નામની મહિલા, ૧૮૯૧માં ‘ધ ઑબ્ઝર્વર’ની (પહેલી મહિલા) એડિટર બની હતી. બે વર્ષ પછી તેણે ‘ટાઈમ્સ’ ખરીદ્યું હતું. આ એ વિક્ટોરિયન સમયની વાત છે, જેમાં મહિલાઓને મતદાન કરવાના, કોર્ટમાં જવાના અને સંપત્તિ રાખવાના અધિકાર ન હતા.
મુંબઈને તમે જાણતા હો, તો દક્ષિણ મુંબઈના કાલાઘોડા વિસ્તારમાં, જહાંગીર આર્ટ ગૅલેરીની સામે, ખૂબસૂરત જાજરમાન ડેવિડ સસ્સુન લાઇબ્રેરી છે. વેનિસની ગોથિક શૈલીથી બનેલી આ ઇમારત હેરિટેજ કાનૂનથી રક્ષિત છે. ડેવિડ સસ્સુન ઍન્ડ સન્સ નામની જહાજી કંપનીના માલિક, આલ્બર્ટ સસ્સુને, આ લાઇબ્રેરી બનાવી હતી. આલ્બર્ટ સસ્સુન એટલે બગદાદના યહૂદી વેપારી ડેવિડ સસ્સુનનો દીકરો, ઇરાકનો આ સસ્સુન પરિવાર ૧૯મી સદીમાં એશિયાનો સૌથી સમૃદ્ધ પરિવાર હતો. ડેવિડ સસ્સુને લાઇબ્રેરી માટે ૬૦,૦૦૦ રૂપિયા આપ્યા હતા.
આ ડેવિડ સસ્સુનની એક દીકરી પણ હતી – રેચલ સસ્સુન. ૧૮૫૮માં તેનો જન્મ, ૧૮૮૭માં. લંડનના જર્મન વેપારી અને ‘ધ ઑબ્ઝર્વર’ના માલિક જુલિયસ બિયરના દીકરા ફ્રેડરિક બિયર સાથે રેચલનાં લગ્ન થયાં. લગ્ન પછી તે પેપરમાં લખતી હતી. તેનો પતિ રોગમાં પટકાયો, પછી તે પેપરની એડિટર બની. બે વર્ષ પછી ‘ધ ટાઇમ્સ’ ખરીદ્યું અને એની એડિટર બની. ૧૯૨૭માં (પતિ તરફથી મળેલા) સિપિલિસના રોગમાં તેનું અવસાન થયું.
(લેખકની ફેસબુક વૉલ પરથી સંપાદિત)
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 16 ઑગસ્ટ 2019, પૃ. 11
