શહેરના મોટા રસ્તાઓ જ્યાં પૂરા થતા અને જ્યાંથી નાની નાની ગલીઓ શરૂ થતી, નદીઓ સાથે જ્યાં ગટરનાં નાળાંઓ મળતાં, ત્યાં એક બાળક રહેતો હતો. નામ એનું રોહન. જેમ કે, નામથી તો તે અમર હતો, બસ કામથી તે કોઈ પણ કામ કરી લેતો. ખબર નહિ તેનાં માતા-પિતાએ કયા શોખથી એ નામ રાખ્યું હશે, પણ તે છોટુ કરતાં તો વિશેષ જ હતો.
માતા-પિતા તેની ચિંતા કરે, આસ-પડોસના લોકો દેખાવ પૂરતી ચિંતા કરે, કે આ કરશે શું ?
અને ખરેખર હતો પણ તે તેવો જ અડગંબ-બગડંબ.
તેને ભણવામાં જરા ય રસ નહિ, રમવામાં પણ રસ નહિ, એકલહુડો.
તેને એકની જ ચિંતા પોતાના પાપી પેટની, ભૂખની.
પેટ માટે તે ગમે એ કામ કરતો.
શહેરના મોટા રસ્તાઓ પર થઈને, તે શહેર જતો. હોટલમાં ક્યારેક વેઈટર તરીકે કામ કરે તો ક્યારેક વાસણ સાફ કરવાનું. ક્યારેક ચા વેચવાનું તો ક્યારેક કપ-રકાબી ધોવાનું.
એને ક્યારે ય કોઈએ હસતો જોયો નહિ, હા, તે હસી લેતો, કોઈ સામે જોઈ હસે તો હસી લેતો, પણ તે હસવું માત્ર હસવું જ હતું, સામેના માણસને ખોટું ન લાગે, એટલે.
તે ભૂખ લાગે એટલે જમી લેતો, નિંદર આવે એટલે સૂઈ જતો, નિંદર ઊડે એટલે ઊઠી જતો.
રોહન તો રોહન હતો. તેને સ્વપ્નાંઓ આવતાં પણ તે માનતો કે સ્વપ્નાંઓ તો આવે, આંખ બંધ હોય એટલે. આંખ ખૂલે એટલે ઊડી જાય.
ફરી તે પોતાની ધૂનમાં લાગી જતો.
એના માટે કોઈ સુખ નહોતું અને કોઈ દુઃખની અનુભૂતિ નહોતી. એને જીવન શું છે એ સમજાતું જ નહિ, ભૂખ અને નિંદર સિવાય એના માટે કોઈ જિંદગી જ નહોતી. કોઈ સ્વપ્નો નહિ, કોઈ દુઃખ નહિ અને કોઈ સુખ પણ નહિ. બીજું બધું તો ઠીક પણ એને કોઈ પ્રશ્નો પણ નહોતા, ન પોતા વિશે, ન બીજા વિશે.
એક દિવસ સવારે તે પોતાની પથારીમાંથી ઊઠી, પોતાની ગલીઓને પસાર કરી મોટા રસ્તા પર આવ્યો.
તેણે જોયું કે, આજે કોઈ નવા રસ્તા પર જઈએ, એમ જ અમસ્તા. આજે તે પોતાની ભૂખથી પણ કંટાળી ગયો હતો. રોજ રોજ પેટનો ખાડો જ પૂરવાનો ?
એનાં શૂન્ય મને તેને કોઈ રાહ તો ન આપી પણ તે શહેરની વિરુદ્ધ દિશામાં જવા લાગ્યો.
પાકા રસ્તાઓ પૂરા થયા, ખાડા-ખબડાવાળા મોટા રસ્તાઓ પણ પૂરા થયા, પગદંડીઓ પણ આખરે પૂરી થઈ.
સૂરજ પોતાના મીજાજમાં આવી તપતો હતો અને ભલભલાને પીગળાવતો હતો. તો આ નાના રોહનનું શું ગજું.
આખરે તે પણ થાક્યો. તેને પણ જોરથી તરસ લાગી, ખૂબ જ ભૂખ લાગી. એણે નજર દોડાવી, દૂર એને એક ખેતર દેખાયું અને લીલોતરી પણ.
રોહન તે તરફ ચાલ્યો અને પહોંચી ગયો.
એણે ખેતરના કુંડમાંથી પાણી પીધું અને તેને શાંતિ થઈ.
વૃક્ષો પર ચડી ચડી તેણે જે હાથમાં આવ્યું તે ખાઈ લીધું. વડનાં ટેટા, જામફળ અને બીજું ઘણું બધું. જે ભાવ્યું તે આરોગ્યું.
આખરે તે નીચે આવી, વૃક્ષની ઘટાદાર છાયામાં અને ઠંડા પવનમાં પોતાના હાથનું ઓશીકું બનાવી સૂઈ ગયો.
તેને પળવારમાં જ ઊંઘ આવી ગઈ, ઘસઘસાટ.
એ દિવસે તેને એક સપનું આવ્યું.
સ્વપ્નમાં તે એક નિર્જન ગુફામાં બેસી ગુફાઓના પથ્થરોને જોતો હતો અને તેમાં નીતનવાં ચિત્રોને દોરવાની કોશિશ કરતો હતો, પણ પથ્થર એવો હતો કે તેમાં કોઈ ચિત્ર જ નહોતું આવી શકતું.
તેમની બધી જ મહેનત વ્યર્થ.
આખરે તે બહાર આવે છે અને એમ જ એક પથ્થર પછી બીજો પથ્થર લઈ આમ તેમ ઉછાળવા લાગ્યો.
તેવામાં કોઈ એક દિશાએથી “ઓહ, આ પથ્થર કોણ મારે ?” અવાજ આવ્યો.
રોહન તે તરફ જોઈ જ રહ્યો.
તેની સામે એક સુંદર, શ્યામ પણ મોહક, આસમાની કલરનાં કપડાં પહેરેલી અને દર્દની પીડાથી મૂરઝાયેલી બાળા પ્રગટ થઈ.
રોહન તો તેને આભો બનીને જોઈ જ રહ્યો.
તે બાળાએ કહ્યું, “આમ ગાંડાની જેમ પથ્થર ફેંકાય ? કોઈને વાગી જાય તો, જો મને વાગ્યું !”
તેણે પોતાના હાથને બતાવ્યો. જેમાં લાલ ચકામાં થઈ ગયો હતો, તે તેણે જોયું.
રોહન શું બોલે ?
“તમે અહીં ક્યાંથી ? હું તો આ જંગલમાં એકલો જ હતો …. ”
એણે કહ્યું. “પાગલ, જંગલ તો જંગલ છે, તેમાં કોઈ એકલું હોતું હશે !”
તે ખૂબ જ નજીક આવી, તેણે રોહનનો હાથ થામ્યો અને આંખો બંધ કરી.
રોહનને સ્પર્શનો અહેસાસ થયો. તે જાણે સજીવન થયો હોય તેમ તેને લાગ્યું. તે આકાશ તરફ જોવા લાગ્યો. વૃક્ષોનાં પાંદડાંઓમાંથી પણ તેને આકાશ સુંદર લાગ્યું, તેણે પવનનાં સુસવાટાનો અવાજ સાંભળ્યો. તેને એમ થયું કે મારા કાનમાં કોઈ કંઈક કહે છે. પાંદડાંઓનો અવાજ જાણે કોઈ સંગીત છે અને ખળખળ વહેતાં ઝરણાંનો રવ કોઈ સુંદર કન્યાનું મોહક હાસ્ય. પહાડોનાં રહસ્યો અને સૌન્દર્ય જાણે કુદરતની લીલા અને પક્ષીઓનો કલરવ કુદરતનું ગીત ….
રોહને થોડીવાર આંખો બંધ કરી. એ બાળાએ તેનો હાથ મૂકી સામે બેસી ગઈ.
રોહને આંખો ખોલીને જોયું તો તે બાળા હસતી હતી, તેના હાસ્યમાં અદ્દભુત મોહકતા અને નિખાલસતા હતાં. તે તેને જોઈ જ રહ્યો.
તે બાળાએ કહ્યું, “બુધ્ધુ, જિંદગી કંઈ પેટ ભરવા માટે થોડી છે, ઊઠ, અને સાંભળ, તારા દિલના અવાજને. આ શૂન્ય આકાશ પણ અનેક રંગોથી સજી શકે. જો મારી નજરથી …. ”
અને રોહનથી હવે ન રહેવાયું, તે પૂછી બેઠો “તું કોણ છે ? અને અહીં …”
એ બાળાએ પોતાની પીઠ પાછળથી પતંગિયા માફક પાંખ પસારી, “હું પરી, આજે જંગલમાં આવી હતી, પણ તે મને ઘાયલ કરી. તે કંઈ કહ્યું નહિ તો મેં જાણી લીધું કે તું શું ઈચ્છે છે. બસ, મેં તો તારી વાત જ જાણી, ખાલી. પણ હવે હું જાઉં, વધુ રોકાઈશ તો બધા મને વઢશે, હો.”
એણે એક મોહક અને નિખાલસ સ્મિત આપી અલવિદા કહ્યું. રોહન તેને રોકવા ઊભો થઈ ગયો, પણ તે સુંદર મોહક પરી હસતાં હસતાં ચાલી ગઈ, આકાશ તરફ.
રોહનની આંખો ખૂલી ગઈ, તે પોતાના હાથ દ્વારા કોઈને થામવા તડપવા લાગ્યો, પહેલી વાર તેને કોઈ પાસે હોય, સાથે હોય એવો અહેસાસ થયો.
આંખો ચોળી તે ઊભો થઈ ગયો અને આસપાસ નજર દોડાવી, ઝાડનાં થડને અઢેલીને કોઈ બાળા સાવ સાદા વસ્ત્રોમાં સજ્જ, પ્રશ્નાર્થ નજરોથી રોહનને જોઈ રહી હતી. રોહન હજુ પણ પેલી પરીનાં સ્વપ્નમાંથી બહાર નહોતો આવી શક્યો ત્યાં આ શું ?
તે ધીરે ધીરે પેલી બાળા પાસે જવા લાગ્યો, પેલી બાળા થોડા ગુસ્સામાં તો થોડા આશ્વર્યમાં તેની તરફ જોઈ રહી …
તે બાળાએ કહ્યું, “કોણ છે તું ? અહી ક્યાંથી ? ભૂલો પડ્યો કે છું ?”
રોહન તેને અડકવા જ જઈ રહ્યો હતો ત્યાં આ પ્રશ્નોથી તે આસમાનમાંથી ફરી જમીન પર આવી ગયો. તે થોડો ગભરાયો સ્તબ્ધ બની જોઈ રહ્યો.
“મેં કહ્યું કે, તું કોણ છે ?”
“ર…ર….રોહન…. ? પેલા શહેરમાંથી …” તેને આંગળી ચિંધીને બતાવ્યું.
“ભાગીને આવ્યો છે ?… લે …” અને તે ખડખડાટ હસવા લાગી. “ચાલ…” કહી તે તેનો હાથ પકડી પોતાના ઘર તરફ લઇ ગઈ.
બપોરનો ઢળતો સમય હતો. તેના હાથમાં એક ઉષ્મા હતી. જાણે તેને કોઈ આ પૃથ્વી પર સાથી મળી ગયું હોય એની અનુભૂતિ. તેના હૃદયના ધબકારા તેને સંભળાવા લાગ્યા હતા. તેને પોતાના શ્વાસની ગતિનો અનુભવ થવા લાગ્યો હતો. તેની આંખો આજે અજીબ પ્રકારનું સૌંદર્ય અનુભવ કરતી હતી.“તારું નામ શું?” રોહને ઘીવાળો રોટલો ખાતા ખાતા પૂછ્યું.
“મા ને બાપુ તો નાનકી નાનકી કેય અને નામ બગાડે પણ સ્કૂલમાં મને સંધ્યા કહી બોલાવે …” અને તે હસવા લાગી.
“મારાં નામ તો કેટલાં ય બદલાયાં … ક્યારેક કોઈ છોટુ કહે, તો કોઈ રાજુ, કોઈ એ ય…. કહી બોલાવે તો કોઈ શી…સ.. કહી બોલાવે.” અને બંને ખડખડાટ હસવા લાગ્યાં.
આખરે સાંજ પડી, સંધ્યા ખીલી, એ સાથે જ સંધ્યાના ચેહરા પર પણ એક ચમક આવી. બંનેએ કેટલીયે વાતો કરી, શહેરની અને ગામડાગામની. બંને ખૂબ હસ્યાં.
“લે હવે, તારે ઘરે નથી જવું ? જો હમણાં એક બસ આવશે શહેર તરફ જવાની, તું તેમાં બેસી જા, ઘરે ચિંતા કરતા હશે.”
રોહનના ચહેરા પર ચિંતાના વાદળો છવાઈ ગયા. આખરે એને એ જગ્યા પર ફરી જવાનું જ્યાંથી તે આજે જ નીકળ્યો હતો અને ખૂદને મળ્યો હતો.
સંધ્યાએ હસતાં હસતાં કહ્યું, “તારા બા-બાપુજી પણ ચિંતા કરતા હશે. જો જે. આ દુનિયા તો આપણી છે, પણ તેની દુનિયા આપણે છીએ.”
બસ આવી. રોહન મન ન હોવા છતાં બેઠો. બસની બારીમાંથી રોહન સંધ્યાને જોઈ જ રહ્યો, સંધ્યાના રંગો વિલાઈ ગયા, ત્યાં સુધી. તેને સ્વપ્નપરી અને સંધ્યામાં કંઈ જ અલગ ન લાગ્યું. આજે તેને સ્વપ્નું પણ સાચું લાગ્યું, અને સ્વપ્નની પરી જાણે તેને મળી ગઈ હોય તેનો આનંદ પણ આંસુ બની વહી રહ્યો.
બસ જેમ જેમ આગળ વધતી જતી, તેમ તેમ તારાઓ અંધકારમાં સામ્રાજ્ય સ્થાપતા જતા હતા. રોહન અંધકારમાં તારાઓ માફક ચમકવા લાગ્યો હતો. અને એક નવું જીવન પામી પોતાના જીવનમાં જઈ રહ્યો હતો, નવા અહેસાસથી ભર્યો ભર્યો.
Email : navyadarsh67@outlook.com
