આપણે બેઉં
આ જ ધરતીનાં છોરું
એ રીતે જોઈએ તો
આપણે માડીજાયા
પણ બંને વચ્ચે
આભ-જમીનનું અંતર
તમે ઊજળા-ઉજમાળા
અમે મડિયલ-મેલાયેલા
તમારા નસીબ આડેનું પાંદડું ખસેડવા
તમે અમારાં
હાડ-ચામને પીલી નાંખ્યાં
ને બદલામાં શું આપ્યું?
ગંદી-ગંધાતી ઝૂંપડપટ્ટી
પેટનો ખાડો ય ન પુરાય
એટલું મહેનતાણું
અમારા ભાગ્યને દોષ દેતાં
તે ય અમે મજબૂર મજૂરે સ્વીકાર્યું
પણ તમે તો
અમારા પરસેવાથી તરબતર
કરેલી તિજોરીમાંથી –
અમારા હક્કનો
દસ હજારમો હિસ્સો ય
આપવામાં અખાડા કરો છો
ને સરકાર માઈ-બાપ
તમને થાબડભાણાં
અને અમને –
હથેળીમાં ચાંદ દેખાડ્યા કરે છે
આ બધું જોઈને
અમને પ્રશ્ન તો થાય જ ને
કે એક જ ધરતીનાં છોરું
છતાં ય અમારી સાથે
આવો હળહળતો અન્યાય
આવા ભેદભાવ
ક્યાં સુધી ?

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 નવેમ્બર 2021; પૃ. 16

હું કોરોના
સાઈઠ દિવસમાં તમે મને
બરાબર ઓળખી લીધો હશે
તમે કર્યા કરો ગણતરી
તમને ફુરસદેય નહીં મળે જરી
હજી તો કેટલા ય જશે
કારણ કે હું કોઈને
કોરો ‘ના’ રાખવામાં માનું છું
સાંભળ્યુંને તમે ?
જવાબ આપો તો ગમે.

– તો સાંભળ
અમારાં મોત જોઈ
તું પોરસાય છે ખરું ને !
પણ એમાં તારી ઓછી કમાલ
અમારી જ વધુ છે વબાલ
તેં દસ્તક દીધા તો ય
અમે ઊંઘતા જ રહ્યા
વિદેશથી આવેલાને એર પોર્ટથી જ
તપાસ્યા ન તપાસ્યા, ને લીલી ઝંડી
તે વિદેશીઓ સાથે તું ય
વગર વિઝાએ દેશમાં ઘૂસી ગયો 
અને એ પછી ય
માસ્ક, પીપીઇ, કિટ કે કશાની
તૈયારી કરવાની તંત્રે ત્રેવડ ન દેખાડી
એટલે જ તો અમારાં ડોક્ટર, નર્સ, સફાઈકર્મીઓ
જેમને અમે ‘કોરોના વૉરિયર્સ’નો
ખિતાબ આપ્યો,
વિમાનમાંથી ફૂલો વરસાવ્યાં
તે તારી ઝપટમાં આવતાં
તું મૂછમાં હસે છે
સરકારે સમયસર સ્વાસ્થ્યસાધનો ન આપ્યાં
એમાં તું દાવ મારી ગયો
બાકી તને તો ખબર છે
જે દેશથી તું અહીં આવ્યો
એના પાડોશી તાઇવાને, ન્યૂ ઝીલેન્ડે
તો તને બરાબરનો ધોઈ નાંખ્યો 

લે હવે મને સાંભળ
તે તારા દેશમાં ય મારાથી બચ્યા જ છે ને !
તમે શું કો’ છો? પરપ્રાંતીય
તેઓ મજબૂરીવશ ‘દો ગજની દૂરી’ નથી રાખી શકતા
તો ય
તેમનાથી દૂર જ રહ્યો છું ને
મેં વિચાર્યું કે ખાલી ખિસ્સે
ભૂખ ન ભાંગનારાનાં ફેંફસાંને શું ચૂંથવાના
મને એમની દયા આવી
પણ તમારી અસંવેદનશીલ સરકારને
જરા ય દયા ન આવી 
વતન જવા બસ, ટ્રેન ઝટ ન ફાળવતાં
તેઓ પગપાળા, સાઈકલ, ખાનગી બસોના છાપરે ચઢયા.
સરકારનું પોત છાપરે ચઢીને, ટ્રેન નીચે કચડાતાં પોકાર્યું
ચૂપચાપ પ્રભુને પ્યારા થઈ ગયા
મારી એક વાત લખી લેજો
જેટલા મારા વાઇરસથી મર્યા, મરશે તેના કરતાં
આ શ્રમિકોનું અપમાન, સાવકાપણું કરાયું
તેનાથી તેઓ તદ્દન ભાંગી ગયા
હવે પછી તમારા દેશના અર્થતંત્રને જે નુકસાન થશે
તે મારાથી થયેલા નુકસાન કરતાં અનેક ગણું હશે
અને હા એમના મોતનો હિસાબ
મારા ખાતામાં ન ખતવશો હોં
‘આત્મનિર્ભર ભારત’નાં ગુણગાન ગાતી
તમારી સરકારના ખાતામાં નાંખજો ભઈલા.

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક” − ડિજિટલ આવૃત્તિ; 23 મે 2020

મારા બાપુ પે’લવારકા મને
નિશાળે મૂકવા આવેલા
ત્યારે ગોળ-ધાણાય લાવેલા
માસ્તરે કી’ધું 
’મેજ પર મૂકી દે’
બાપુ હાથમાંનું સંપેતરૂં
મેજ પર મૂકવા
માસ્તરની નજીક ગયા કે —
માસ્તરે …. ”અહંહં …. છગના
જરાક છેટો … રે …”
તે છેક હવે સમજાયું કે —
દો ગજ દૂરી કોને કહેવાય?
તે મારા, બાપુ કંઈ
‘કોરોના’ લઈને થોડા આવેલા?

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક” − ડિજિટલ આવૃત્તિ; 28 ઍપ્રિલ 2020