ઓત્તારી, દે તાળી !
એક ખેપાની છોકરો હતો. કૉલેજકાળથી જ ભણવા સિવાયની ઘણી બધી બાબતોમાં તેને રસ હતો. ગુરુજનો વિશે કોઈ આદરભાવ હોવાના ખાસ કોઈ કારણ તેની પાસે ન હતા. વિદ્યા વિનયથી શોભે છે એવા સુવિચાર સાથે તેને કોઈ જાતની લેવાદેવા ન હતી, છતાં આવા સુવિચારોથી શાળા-મહાશાળાની દીવાલોને સુશોભિત કરવાની વ્યવસ્થા તેને હાથવગી હતી. ગુરુપૂર્ણિમાનો કાર્યક્રમ તે સારી રીતે ગોઠવી શકતો. તેની સાથે ભણતા તેજસ્વી વિદ્યાર્થીઓ લાયકાત મુજબ સારી સારી નોકરીએ ગોઠવાઈ ગયા. જે કોઈ રહી ગયા તે રાબેતા મુજબ નિરાશ થયા. આપણો આ ખેપાની એક રાજકીય પક્ષમાં યુવાનીમાં જ ભળી ગયો. દિવસે ન વધે તેટલી રાત્રે પ્રગતિ થઈ. પાકા પાયે પ્રગતિ થઈ. સમયને જતાં ક્યાં વાર લાગે છે. આખરે પ્રધાન થયો. આજુબાજુ જેમને કાર્યકરો તરીકે ઓળખવાનો રિવાજ છે એવા બેરોજગાર યુવાનોનો જમાવડો થયો. હાથીને મણ અને કીડીને કણ તો કુદરત આપી જ દે છે. દરેકને તેની જરૂરિયાત મુજબ સાચવી લેવાની તેનામાં કળા હતી. જુવાનિયાઓનું તેની પાસે જૂથ હતું. વાંકદેખા માણસો આ જૂથને ગૅંગ ગણતા હતા. પોસ્ટર, રેલી, ગાડીઓ, જમીનો, સ્કીમ, ભૂમિપૂજન, ઉદ્ઘાટન, બદલી, નિમણૂક, વહીવટ, ગોઠવાઈ ગયું છે, વાત થઈ ગઈ છે, જેવાં વાક્યોનું રટણ હરિનામની જેમ થવા લાગ્યું. નાનપણમાં પોતે મહાજન દ્વારા ચાલતી નિશાળમાં મફતમાં ભણેલો અને જ્ઞાતિ-સમાજના મેળાવડામાં ચોપડા-નોટબુક-કંપાસ-દફતર ઈનામમાં મળેલાં તે વાતનું વિસ્મરણ થવા લાગ્યું. ધીમે-ધીમે બધું ભૂલી ગયો. નાનપણનો મથુર મોટપણે મહારથી બની ગયો.
આજે આ મહારથીની એક નહિ અનેક નિશાળ ચાલે છે. સેલ્ફ ફાઈનાન્સ, ઈજનેરી, મેડિકલ, નર્સિંગ, ડેન્ટલ કૉલેજો ખોલી નાખી છે. વિદ્યાર્થીઓએ ભણવામાં ખૂબ ધ્યાન આપવું જોઈએ જેથી જીવનમાં આગળ વધી શકાય એવું પોતાની સંસ્થાઓના વાર્ષિક મહોત્સવમાં બિન્દાસ બોલી શકે છે. ખૂબ ભણેલા વિદ્વાન શિક્ષકો અને અધ્યાપકો શ્રી મથુર ઉર્ફે મહારથીને કેળવણીકાર ગણે છે. શિક્ષણના વિકાસમાં તેમણે આપેલા યોગદાનની ગાથાઓ સેંકડો-હજારો વિદ્યાર્થીઓને મોઢે છે. સરકારમાં હોદ્દા ઉપર હોઈએ ત્યાં સુધી મોટા-મોટા દાન ઉઘરાવી શકાય એવી મથુરને પાકી ખબર છે. મથુરને ક્યારે ય ભ્રષ્ટાચાર કે આર્થિક કૌભાંડો કરવાની જરૂર પડી જ નથી. મથુર મિ. ક્લિન છે. તેની જમીનોના ભાવ વધે એ રીતે તેણે વિકાસ કાર્યો કર્યા છે. રિંગરોડ ટચ જમીન અગાઉથી જ ખરીદી લેવાની કુશળતા એ મથુરની ખાસિયત છે. એન.એ. અને એન.ઓ.સી. જેવાં કામો માટે મથુરે ખાસ માણસો રાખ્યા છે.
મથુર બાળપણમાં બાની આંગળીએ મેળે જતો ત્યારે દસ પૈસાના શીંગદાળિયા ખાતો. હવે મથુર કાજુ-બદામ ખાય છે. પોતાની ઑફિસમાં કયા મહાનુભાવની તસવીર લગાડવી તેની મથુરને પાકી સૂઝ છે. પોતાના પિતા અને રાષ્ટ્રપિતાની તસવીર રિનોવેશન કરાવ્યું ત્યારે જ હટાવી નથી પણ ખસેડી લીધી છે. સ્થાપન ઉત્થાપનમાં તે કાબેલ છે. મથુર હવે વર્ષે એક વાર યોગશિબિરમાં પણ જાય છે. વચ્ચે તો દસ દિવસ વિપશ્યનામાં ગયો હતો એવા પણ વાવડ હતા. જ્યાં જવા જેવું લાગે ત્યાં બધે મથુર જાય છે. ન જવા જેવું હોય ત્યાં જાય તો તેની જાણ કોઈને ના થાય તે વાતે મથુર સાબદો છે. મથુર ટ્રેક શુટ, સ્પોર્ટ શૂઝ પણ પહેરે છે, અને ખાદીની તો નવાઈ નથી, કોઈના લગ્નમાં જાય તો લિનનનાં વસ્ત્રો પહેરે છે. સમયે તેને બધુ શિખવાડી દીધું છે. આપણે પૂછીએ કે આ બધું કેમ અને કઈ રીતે કરે છે? તે નિખાલસતાથી જવાબ આપે છે કે આપણે ક્યાં સત્યના પ્રયોગો લખવાના છે. સત્યના પ્રયોગો લખનારની હવે જરૂર નથી એમ જણાવવાની મથુરને આવડત છે.
મથુર ભલે સત્યના પ્રયોગો ના લખે પણ તેણે પ્રયોગો ઘણા કર્યા છે. હવે તો એક-બે મોટા ધર્મસ્થાનકોમાં તે ટ્રસ્ટી પણ છે. જુદી જુદી જાત-ભાતની કમિટિમાં આવી શકાય તે માટે મથુર ઘણું યોગદાન આપે છે. મોટી મોટી કથાઓમાં યજમાન પણ બને છે. સેવા કૅમ્પના આયોજનથી સંસદ સુધી જઈ શકાય એવા આધુનિક સંશોધનો મથુરનું આગવું પ્રદાન છે. જાહેરજીવનમાં ઘણા લોકો પૈસા ખાય છે પણ મથુર તો પૈસા કમાય છે. પોતે કમાય છે અને સહુને કમાવા દે છે. નાઈટ ક્રિકેટ ટુર્નામેન્ટમાં ટૉસ ઉછાળવા માટે, સમૂહ લગ્નમાં આશીર્વાદ આપવા માટે, જ્યાં બોલાવે ત્યાં આવવા માટે મથુર તૈયાર છે.
મથુર ભૂખ્યો નથી, મથુર તરસ્યો નથી. મથુર સંસદની પાળ, મથુર હેલિકોપ્ટરની ડાળ. મથુર માણસ તરીકે સાવ ખોટો નથી પણ મોટો અવશ્ય છે. મથુર મોટો માણસ છે એમાં એનો કોઈ દોષ નથી. છેવટે તો મથુર છે તો બધુ છે. હે વાચક! તું તારા વિસ્તારમાં વસવાટ કરતા મથુરને વહેલી તકે ઓળખી લે. સંઘરેલો સાપ પણ કામ આવે છે જ્યારે આ તો મહારથી મથુર છે.
E-mail : gandhinesamajo@gmail.com
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 16 માર્ચ 2020; પૃ. 16