Opinion Magazine
Number of visits: 9554564
  •  Home
  • Opinion
    • Opinion
    • Literature
    • Short Stories
    • Photo Stories
    • Cartoon
    • Interview
    • User Feedback
  • English Bazaar Patrika
    • Features
    • OPED
    • Sketches
  • Diaspora
    • Culture
    • Language
    • Literature
    • History
    • Features
    • Reviews
  • Gandhiana
  • Poetry
  • Profile
  • Samantar
    • Samantar Gujarat
    • History
  • Ami Ek Jajabar
    • Mukaam London
  • Sankaliyu
    • Digital Opinion
    • Digital Nireekshak
    • Digital Milap
    • Digital Vishwamanav
    • એક દીવાદાંડી
    • काव्यानंद
  • About us
    • Launch
    • Opinion Online Team
    • Contact Us

લૂલી

ભરત મહેતા|Opinion - Opinion|1 July 2015

 

લૂલી કરે દલીલ લૂલી,
લૂલી ઉર્ફે ઉર્દૂમાં બોલે તો જબાન
જબાન કા પક્કા.
જબાન સંભાલ કે બોલના ભાઈ,
અંગ્રેજી મેં કહતે હૈ ટંગ
એમાંથી આવી મધરટંગ!

દેખાડો તો તમારી જીભ?
ઓહ! આ તો બેધારી છે!

એક ધારથી આમ બોલો ને બીજી ધારથી તેમ?
વાગેશ્વરીના નેત્રસરોવરનું ચાંગળુંક નીર પીને
કામે વળગેલા મારા વિપ્લવખોર મિત્રો!
ખાવું હોય તે ખાવ, પીવું હોય તે પીઓ,
લઈ લો લાડવો, આખેઆખો. પણ કાં કરો દેખાડો?
અમારે તો અપ્પા ને એકાદશી છે!
તમારા ધોળાધફ અબોટિયામાં પડેલા ડાઘાં બોલે છે
સબડકા તાણીતાણીને પીધી છે દાળ,
ગયા ગયા તો ગયારામ, કાશી ગયા તો કાશીરામ,
કોશિયાની ભલામણ કરનારા પ્રમુખ
આપણા જ હતાને?
એ ય તમને જોઈ ફરી બોલશે – હે, રામ !
ઉ. જો. પૂછશે
સૃષ્ટિ આખી મુક્ત, તું સર્જક જ કાં ગુલામ ?
સુ.જો. જનાન્તિકે જણાવશે,
સરકારી રોશનીની ઝાકમઝાળમાં
ક્યાં ખોવાઈ ગયા, મારા આગિયા!
લૂલી, વાગ્દેવીનું વાહન તું
કેમ પડી ભૂલી?

e.mail : bhratmehta864@gmail.com

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 જુલાઈ 2015; પૃ. 05

Loading

શું મૂલ્ય છે કવિતાનું ?

પ્રવીણ પંડ્યા|Opinion - Opinion|1 July 2015

ડઘાઈને સ્તબ્ધ ઊભો છું

કવિઓની ભીડમાં
શબ્દક્ષેત્રે
મરતાં પહેલાં
મારે માત્ર જાણવું છે એટલું જ
કે
શું મૂલ્ય છે કવિતાનું?

કેવા મેધાવી
મહાજ્ઞાની
અવિચળ
દૃઢહૃદયી
આ કવિઓ
રાખે
એક નહીં.
બે-બે જોડી નેત્ર
અને
કરે કવિતા.

ક્યારેક લખતી વખતે
એવી મજબૂત રીતે
ભીડે ચર્મચક્ષુ
કે
એહ –
એમના સ્થિર ચિત્તને
સહેજ પણ ખટકે નહીં
બહાર ચોમેર ધખતો ધોમ,
મનુષ્યના પડછાયાને પણ
કચડીને ચાલતું પાશવી જોમ
સ્લૉટરહાઉસની બહાર ઊભેલાં પશુઓની કતાર,
માણસ જેવા માણસને મળેલો ભૂંડનો અવતાર.
એકાગ્રચિત્ત અર્જુન
તુલાનાં બંને પલ્લાંમાં પગ રાખી
જેમ
શરસંધાન કરે મત્સ્યની આંખનું
એમ
આ કવિ
કરે શબ્દવેધ
મંચસ્થ અંધકાર પર
પાથરે સૌંદર્યનું તેજ
અને જયઘોષ સાથે પામે
અનેક વિજયોનું નૈવેદ્ય.
હું શબ્દક્ષેત્રે
વૈધ-અવૈધની દ્વિધામાં ઝૂલતો
વિચારું
શું મૂલ્ય છે કવિતાનું?

(જોકે એમને મન કશાયનું મૂલ્ય નથી)
મૂલ્ય
હોય લોકતંત્રનાં
કે
સ્વાયત્તતાનાં
કે પછી માનવતાનાં
કે કહો મહાત્માઓની વિચારધારાનાં
એમને મન  ક્યાંક પહોંચવાનાં સાધન માત્ર.

ક્યારેક કવિ,
સફાળા જાગી એકાએક
ખોલે બંને જોડી  નેત્ર
પ્રતિ ચક્રવાતની જેમ
કરે પોતાની ઇર્દગિર્દ બધું એકત્ર
એમની નજરથી અછાનું રહે નહીં એકેય ક્ષેત્ર,
ઘડીમાં દૃષ્ટિ કરે વક્ર
કીકીઓ તો એમ ફેરવે જાણે સુદર્શનચક્ર
બુલંદ સ્વરે ગાય શિવતાંડવસ્તોત્ર અને
એહ –
કવિના પુણ્યપ્રકોપનો તાપ તો એવો
જાણે
શિવના ત્રીજા લોચન જેવો.
થાય
હમણાં ભસ્મીભૂત કરશે બધું
શબ્દાયુધો ફેંકી-ફેંકી
– ને પછી
કરી મૂકશે બધું સમુંનમું
નહીં રહેવા દે
નંદ કે પાલકનો વંશ
બે-બે જોડી નેત્રમાં જે છે
તે તો છે
નર્યા સૂર્યનો અંશ.
હમણા ઝળહળશે શુભથી ગુજરાતી ભાષાના નવેનવ ખંડ
– ને
એહ ….
પણ ત્યાં તો
રૂડા પ્રસંગોનાં
વાગે ઢોલ-ત્રાંસાં
પ્રસરે ચોમેર મંગલ ગાન
કવિનો પ્રણ્યપ્રકોપ ક્યાં?
સુદર્શનચક્રની જેમ ઘૂમતી કીકીઓના સ્થાને
નૃત્યાંગનાની જેમ ગોળગોળ ઘૂમે સ્થિર ઊભેલા કવિનું અચકન
શિવતાંડવસ્તોત્રના સ્થાને
કવિકંઠેથી વહે ઠૂમરી ….
ઉગામેલાં શબ્દાયુધો ક્યાં?
એ તો છોડો
પણ
કવિ પોતે ક્યાં?
અહીં તો દેખાય કુર્નિશ બજાવતો હાથ
ઝૂકેલી કમર
ઊપસેલી પૃષ્ઠભૂમિ!
મૂખ ન દેખાય-
દેખાય કેવળ મનમોહક સ્મિત,
આજુબાજુ દેખાય માત્ર આભામંડળ,
(કે પછી બજવૈયામંડળ?)
રૂમઝૂમ થાતી
પવનપાવડી જેવી
પાલખીઓ આવે.
પલાણે એમાં આખેઆખું આભામંડળ
પાલખીઓ રવાના થયા પછી
મારા મનમાં રચાય,
પ્રસંગ પત્યા પછીના ખલીપાથી ભરેલું વાતાવરણ
આંખમાં ધસી આવે પાણી
અને
ત્યાં જ રસ્તા પરની ધૂળમાં દેખાય
આથમતા તારા જેવાં
બે-બે જોડી નેત્ર
જે પૂછતા હોય
શું મૂલ્ય છે કવિતાનું?

૧ માર્ચ,૨૦૧૫

જે રીતે સાહિત્યકારો સ્વાયત્તતા માટે ઠરાવ કરતી પરિષદની કારોબારીમાં રહીને અસ્વાયત્ત અકાદમીમાં પણ હોદ્દા ગ્રહણ કરી રહ્યા છે એ દયનીય સ્થિતિ જોઈને સ્વાયત્ત અકાદમી-આંદોલન દરમિયાન વારંવાર થયેલી અનુભૂતિ.

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 જુલાઈ 2015; પૃ. 09 

Loading

દૂધ-દહીંમાં કેવી મઝા ?

મનીષી જાની|Opinion - Opinion|1 July 2015

 

દૂધ-દહીંમાં તે કેવી મઝા?
મઝા જ મઝા,
દૂધ-દહીંમાં છબછબિયાંની કેવી મઝા?!
એક પગ દૂધમાં,
એક પગ દહીંમા,
છબછબ દૂધ! છબછબ દહીં!
દહીંમાં છબછબ
ને
કાનમાં કાનુડાની વાંસલડી
સળવળી ઊઠે,
દહીંની મટકી,
માખણ કટકી ! 
જે’શી કૃષ્ણ સર !
                    પાયલાગણ !
                    જે’શી કૃષ્ણ મૅડમ !
                    પાયલગણ !
મૅડમ, ચરણસ્પર્શ, અહો-અહો !
સર, ચરણસ્પર્શ, અહો-અહો !
પવિત્ર નમ્રતા ! ધન્ય ! ધન્ય !

દૂધ પવિત્ર, દહીં પવિત્ર,
પવિત્રતાનું પંચામૃત,
બધું જ અમૃત-અમૃત
અમૃત અમૃત પીતા હૈ ઇન્ડિયા!
શુદ્ધ કવિતા
ખીલે પ્યોર કવિતા
તેંત્રીસ કરોડ દેવતાઓને ધારણ કરીને
ઊભેલી
ગૌમાતાના દૂધની ધાર જેવી શુદ્ધ કવિતા.
એક પગ દહીંમાં,
એક પગ દૂધમાં.
પ્રેમની કવિતા કરું છું.
કવિતા સનાતન,
કવિતા ચિરંતન,
માતાની કવિતા, ગૌમાતા કવિતા લખું છું.
વિશેષ કવિતા, વિશેષ વાત, વિશુદ્ધ કવિતા.

એક પગ દૂધમાં, એક પગ દહીંમાં.
દહીં-દૂધ કંઈ દ્વેત ન ભાળ,
અદ્વૈતની કવિતા માંડું છું.
શૂન્યમાંથી શૂન્ય બાદ કરો તો શૂન્ય રહે,
શૂન્યમાં શૂન્ય ઉમેરો તો શૂન્ય.
શૂન્યને ભાગો, ગુણો, બાદબાકી,
બધું શૂન્ય!

ત્યારે મેલને પૈડ! જલસા કર!
ના.
કવિતા તો પરમ આનંદ !
દૂધમાંથી દહીં બનવું શૂન્ય?
ક્યારે દૂધ?
ક્યારે દહીં?
કિસને દેખા? કિતના દેખા?
ઉપરવાળાની કરામત છે સાહેબજી!
બડા સાહબ!
એકમાત્ર-એક માત્ર એક
ઉપરવાળા
રાધેકૃષ્ણ કે જે’શી કૃષ્ણ?
જે કહો તે,
એક કૃષ્ણ,
એક જ આંગળી
એક ચક્ર,
સર સર સર સર સુદર્શનચક્ર!
કોની હત્યા? કેવી હત્યા?
આત્મામાં કંઈ છિદ્રો ન પડે.
શરીર છેદાય કે ન છેદાય.
યુદ્ધમાં હજારો હણાય કે ન હણાય,
વિશ્વયુદ્ધ થાય કે ન થાય.
શું ફેર પડે છે?

એક પગ દૂધમાં, એક પગ દહીંમાં,
              એકત્વની આરાધના
              એક સિવા કછુ નાહીં!
ઊંચું-નીચું, લાંબુ-પહોળું, નાનું-મોટું, કાળુ-ધોળું,
ધર્મ-અધર્મ-વિધર્મ, સ્પૃશ્ય-અસ્પૃશ્ય;
માયા રે ભાઈ માયા!
              આભડછેટમાં નથી માનતા ભઈલા!
હકડેઠઠ, બસમાં ફરતાં રામ!
ને
આપણે અનામતમાં ય નથી માનતા!
શું ફેર પડે છે ?
ગલીએ, ગલીએ શંખ ફૂંકો
માયા છે રે માયા!
માયામાં રમમાણ રહો ને
માયાના શંખ ફૂંકો રે શંખ ફૂંકો
સર્વ ફૂંક
સર્વ શંખ
પંચજન્યને મળે,
સૂનો રે ભઈ સૂનો રે,
પંચજન્યનો શંખ ફૂંકાય.

એક જ શંખ
પંચજન્ય!
એક પગ દહીંમાં, એક પગ દૂધમાં,
આંખનાં કમાડ વાસો સરજી!
પછી જુઓ, સામે જુઓ,
માયા તો માયાના ઘરે!
મળ્યાનો ઘેર મારો ખંભાતી તાળું.
સત્ય-અસત્ય બધું જ માયા,
એક જ સત્ય,
સત્ય તો નિરંતર ગબડતી લખોટી
સત્યના પ્રયોગો તે કંઈ લૅબોરેટરીમાં થાય?
થાય કે ન થાય! શું ફેર પડે?
શું ફેર પડે? શું ન પડે?
સત્ય-અસહ્ય બધું જ માયા.
ગાંધીજીનું મને આ ગમે
ગાંધીજીનું મને પેલું ન ગમે,
પાંચસો રૂપિયાની નોટ પર તો,
બંને બાજુ ગાંધીજી!
આ બાજુ હસતા ગાંધી,
પેલી બાજુ જનતા સાથે,
કૂચ કરતા ગાંધી!
આ પગ દૂધમાં, પેલો પગ દહીંમાં.

નોટ ગમે
બંધારણે આપેલો વોટ ગમે.
‘બંધારણના ઘડવૈયા બાબાસાહેબ આંબેડકર’,
– હાઈસ્કૂલમાં એવું બધું ભણેલા.
બાકી બંધારણનું આ ન ગમે
બંધારણનું પેલું પણ ન ગમે
આવું ગમે કે ન ગમે?
શું ફેર પડે?
વાદ નહીં વિવાદ નહીં,
એકહથ્થુવાદ સિવા કછુ નહીં! દિલ માંગે મોર!
આવું ન ગમે કે ન જ ગમે,
શું ફેર પડે?
મારા રે માયા,
ઘરના બારણે કંકુવર્ણું સ્વસ્તિક
ચારે દિશામાં ફેલાતાં
સ્વસ્તિકનાં પાંખડાં
પાંખડે-પાંખડે વર્ણ
ચતુવર્ણનાં પાંખડાં
સ્વસ્તિકના ચાર રસ્તાની વચ્ચોવચ્ચ,
ખુરશી,
મોટી ખુરશી,
સૌથી મોટી ખુરશી,
ખુરશીમાં બેઠા દેવ,
એકમાત્ર દેવ,
દેવાધિદેવ.
બીજું કછુ ના ભાયે!
માંસાહાર વિરોધી શાકાહારી હિટલર ગમે
ગમે એટલે ગમે!

એક નેતા,
એક પ્રાણ,
એક અખંડ દેશ,
એક જ ગણવેશ,
બીજું કછું ન ભાયે પ્રીતમ!

કાયાની માયા
ને
માયાની કાયા
કાયામાં મહાલિયે
ને
ખુદ ખુદ કો પ્યાર કરો,
ખુદ ખુદ કો યાર કરો,
ખીસામાં પીસા ને પીસા ને પ્યાર,
નિજકાયા પ્રીતકાયા, હિતકાયા,
બાકી સબ માયા !
આ પગ દહીંમાં, પેલો પગ દૂધમાં.
ના.
આ પગ દૂધમાં, પેલો પગ દહીંમાં.

આ દહીંપુરી
કે
આ દૂધપુરી ?
મારી વાત પૂરી!
પૂરીનો પ્રાસ કેવો મસ્ત લાવ્યો?
દહીંપુરી ખા કે દૂધપુરી આ?
બે યાર! જે પગ જ્યાં
રાખવો હોય ત્યાં રાખ!
બાકી
શુદ્ધ કવિતાનું સત્ય એક જ
અમારું સત્ય એક જ
દૂધ ને દહીં
કે
દહીં ને દૂધ!
બાકી સબકી ઐસી કી તૈસી!

e.mail : manishjani@gmail.com

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 જુલાઈ 2015; પૃ. 10-11 

Loading

...102030...3,7373,7383,7393,740...3,7503,7603,770...

Search by

Opinion

  • ધર્મેન્દ્ર – નોટ જસ્ટ અ હી-મેન 
  • આસ્થા અને ભ્રમ વચ્ચે જન્મેલી સચ્ચાઈ; પંથની  ગાથાનો એક છૂપો પક્ષ
  • પ્રિટર્મ બેબી – ધ યુનિક જર્ની ઑફ ફેઈથ એન્ડ ફિયર 
  • કામિની કૌશલ: અધૂરી મહોબ્બત અને સ્ત્રીના કર્તવ્યનો સિનેમાઈ ઇતિહાસ
  • જય ભીમ’ ખરેખર શું છે? 

Diaspora

  • ગાંધીને જાણવા, સમજવાની વાટ
  • કેવળ દવાથી રોગ અમારો નહીં મટે …
  • ઉત્તમ શાળાઓ જ દેશને મહાન બનાવી શકે !
  • ૧લી મે કામદાર દિન નિમિત્તે બ્રિટનની મજૂર ચળવળનું એક અવિસ્મરણીય નામ – જયા દેસાઈ
  • પ્રવાસમાં શું અનુભવ્યું?

Gandhiana

  • સરદાર પટેલ–જવાહરલાલ નેહરુ પત્રવ્યવહાર
  • ‘મન લાગો મેરો યાર ફકીરી મેં’ : સરદાર પટેલ 
  • બે શાશ્વત કોયડા
  • ગાંધીનું રામરાજ્ય એટલે અન્યાયની ગેરહાજરીવાળી વ્યવસ્થા
  • ઋષિપરંપરાના બે આધુનિક ચહેરા 

Poetry

  • રાખો..
  • ગઝલ
  • ગઝલ 
  • ગઝલ
  • મારી દુનિયાનાં તમામ બાળકો

Samantar Gujarat

  • ઇન્ટર્નશિપ બાબતે ગુજરાતની યુનિવર્સિટીઓ જરા પણ ગંભીર નથી…
  • હર્ષ સંઘવી, કાયદાનો અમલ કરાવીને સંસ્કારી નેતા બનો : થરાદના નાગરિકો
  • ખાખરેચી સત્યાગ્રહ : 1-8
  • મુસ્લિમો કે આદિવાસીઓના અલગ ચોકા બંધ કરો : સૌને માટે એક જ UCC જરૂરી
  • ભદ્રકાળી માતા કી જય!

English Bazaar Patrika

  • “Why is this happening to me now?” 
  • Letters by Manubhai Pancholi (‘Darshak’)
  • Vimala Thakar : My memories of her grace and glory
  • Economic Condition of Religious Minorities: Quota or Affirmative Action
  • To whom does this land belong?

Profile

  • તપસ્વી સારસ્વત ધીરુભાઈ ઠાકર
  • સરસ્વતીના શ્વેતપદ્મની એક પાંખડી: રામભાઈ બક્ષી 
  • વંચિતોની વાચા : પત્રકાર ઇન્દુકુમાર જાની
  • અમારાં કાલિન્દીતાઈ
  • સ્વતંત્ર ભારતના સેનાની કોકિલાબહેન વ્યાસ

Archives

“Imitation is the sincerest form of flattery that mediocrity can pay to greatness.” – Oscar Wilde

Opinion Team would be indeed flattered and happy to know that you intend to use our content including images, audio and video assets.

Please feel free to use them, but kindly give credit to the Opinion Site or the original author as mentioned on the site.

  • Disclaimer
  • Contact Us
Copyright © Opinion Magazine. All Rights Reserved