રાક્ષસી અશોક,
તને એ યાદ તો છેને?
પટણાના એ ગોઝારા કૂવામાં
તારાં ત્રીસે-ત્રીસે ભાંડરુંને ભંડારીને જ
તું બેઠો’તોને સિંહાસને?
પછી તો તારી લોહીનીંગળતી ઇચ્છાઓને પાંખો ફૂટી!
પ્રદેશ પર પ્રદેશ પર પ્રદેશ ભરખવાની લ્હે લાગી’તીને?
તારા હણહણતા અશ્વમેધી અશ્વો પણ
તે દા’ડે કેમ થથરી ગયા’તા?
કલિંગ એ જમીનનો ટુકડો નહોતો, અશોક!
લાખોલાખોને વટાવતાં વટાવતાં તારા રથમાં
તું વિજેતા છતાં કેમ લાગતો’તો હારેલો?
એ વેળાએ જ હું તને સાંભર્યો?
પ્રદેશ પર પ્રદેશ પર પ્રદેશ જીતી શકાય છે કેવળ
કરુણાથી, નહીં કે લોહીનીંગળતી તલવારથી.
પછી તો તારાં દીકરા-દીકરી, ને સૈન્ય ફરી વળ્યાં
જૂનાગઢથી ચીન લગી, ચીનથી દિક્દિગંત!
યુગેયુગે આ વાત ગાંઠે બાંધી રાખજે
રાક્ષસી અશોક!
યાદ રાખજે, ભારતે દુનિયાને યુદ્ધ નહીં બુદ્ધ આપ્યા છે !
પોખરણમાં અણુધડાકો કરીને
તારા પૂર્વજ કવિની જેમ ગાતો નહીં
બુદ્ધા ઇઝ સ્માઇલિંગ!
કલિંગની જેમ કાશ્મીરને વીંખીપાંખી નાખી
મને યાદ ન કરતો,
કરીશ તો મને થશે કે
ઓહ! હજુ આટઆટલી સદી પછી પણ
તું તો પેલ્લો જ
પટણાના ગોઝારા કૂવામાં, ત્રીસેત્રીસ ભાંડરુંને ભંડારી બેઠેલો
એ રાક્ષસી અશોક જ!
E-mail : bharatmehta864@gmail.com
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 16 નવેમ્બર 2019; પૃ. 05