અયોધ્યામાં જે રામજન્મભૂમિ મંદિર બંધાઈ રહ્યું છે એમાં હું ક્યારે ય પગ ન મૂકું અને તેનાં બે કારણ છે. પહેલું કારણ એ છે કે અયોધ્યામાં રામલલ્લાનું મંદિર અપવિત્ર માર્ગે બંધાઈ રહ્યું છે. ૧૯૪૮માં બાબરી મસ્જીદમાં ફૈઝાબાદ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટની મદદથી મોડી રાતે રામલલ્લાની તસ્વીર ઘૂસાડવામાં આવી ત્યારથી આજ સુધીમાં જૂઠ, હિંસા, છેતરપિંડી વગેરે દરેક માર્ગ અપનાવવામાં આવ્યા છે. સર્વોચ્ચ અદાલત સાથે સોગંદનામું રજૂ કરીને અને પછી સોગંદ તોડીને વિશ્વાસઘાત કરવામાં આવ્યો હતો. અપવિત્ર માર્ગે બંધાયેલું સ્થાન પવિત્ર ન હોઈ શકે. વળી ભગવાન રામ તો ભગવાનોમાં મર્યાદા પુરુષોત્તમ તરીકે ઓળખાય છે. એ પુરુષોમાં ઉત્તમ એટલા માટે હતા કે રામ મર્યાદાનું પાલન કરતા હતા. જે મર્યાદા ઓળંગે એ રામભક્ત ન હોઈ શકે અને જો કોઈ તમામ મર્યાદાઓ ઓળંગીને ભગવાન રામનું મંદિર બાંધે તો પણ ત્યાં રામનો વાસ ન હોઈ શકે. આમ આ એક કારણ છે.

બીજું મારી દૃષ્ટિએ આનાથી પણ વધારે મહત્ત્વનું કારણ એ છે કે અયોધ્યામાં બંધાનાર રામમંદિર હિંદુગર્વ કે હિંદુવિજયનું નહીં, પણ હિંદુઓની લઘુતાગ્રંથિનું પ્રતીક બનવાનું છે અને હું લઘુતાગ્રંથિથી પીડિત નથી. લઘુતાગ્રંથિ એ પરાજિત માનસિકતાનું પરિણામ છે. એ કઈ રીતે એ જોઈએ.

હિંદુ બાળક સમજણું થાય ત્યારથી એને શીખવાડવામાં આવે છે કે ભારતમાં આવીને વિદેશીઓએ અને વિધર્મીઓએ હિંદુઓ સાથે અત્યાચાર કર્યા છે. હિંદુઓને કાયમ પરાજિત કર્યા છે. હિંદુઓને ગુલામ બનાવ્યા હતા, હિંદુઓ ઉપર રાજ કર્યું હતું. લોકોનું ધર્માન્તરણ કરવામાં આવ્યું હતું, બહેનોની લાજ લૂંટવામાં આવી હતી, મંદિરો તોડવામાં આવ્યાં હતાં, જજિયાવેરો અને બીજા પ્રકારના અન્યાય કરવામાં આવ્યા હતા વગેરે. બાળક આવી પરાજિત મનોદશાને વાગોળતું વાગોળતું મોટું થાય છે. તેને એવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે કે એ હંમેશાં અતીતનું રુદન કરીને ક્યારે ય ઘાવ રૂઝાવા ન દે અને મોકો મળે તો વેર લેવાનું ચૂકે નહીં. એ વેર કોઈ વિધર્મીને મોકો મળ્યે નાનકડું કે મોટું નુકસાન પહોંચાડવા સુધીનું હોઈ શકે છે. કોઈ મુસ્લિમ યુવતી ઉપર બળાત્કાર થાય અને આપણું રુવાડું પણ ફરકે નહીં એ પણ એક પ્રકારનો વેરભાવ છે.

આમ વેરભાવના હજારો પ્રકાર છે અને અયોધ્યાનું રામમંદિર આમાંનું એક છે. જે માણસ લઘુતાગ્રંથિથી પીડાતો હોય એ જ માણસ વેરભાવને પોષી શકે. પુરુષાર્થી હંમેશાં ભૂતકાળ ભૂલીને આગળ વધે. તમારી આજુબાજુમાંથી જ તમને આનું ઉદાહરણ મળી રહેશે. જે માણસ કુટુંબમાં કાકા-બાપાના ઝઘડાના ઇતિહાસને ભૂલીને આગળ જુએ છે એ જિંદગીમાં આગળ નીકળી જાય છે, અને જે બદલો લેવાની તક શોધતો ફરે છે એ પાછળ રહી જાય છે. મને ખાતરી છે કે તમને આવો અનુભવ થયો હશે.

સવાલ એ છે કે જો હિંદુઓનો સતત પરાજય થયો અથવા હિંદુઓને સતત રંજાડવામાં આવ્યા તો એમ શેને કારણે બન્યું? જે તમને કહેવામાં આવ્યું છે એ બધું જ સાચું છે એમ માનીને આપણે આગળ વધીએ. કોઈ પ્રજાનો ક્યારે ય અને કોઈની ય સામે વિજય જ ન થાય એવું બને? અને જો એવું બને તો ખામી આપણામાં હોવી જોઈએ એવી કોઈ શંકા કે સવાલ ક્યારે ય તમારા મનમાં પેદા થયાં? આવો સવાલ તમને તમારા મા-બાપે કે મિત્રે પૂછ્યો?

શા માટે? આના ઉત્તર એ છે કે જો વેરભાવ છોડવામાં આવે, લઘુતાગ્રંથિ ત્યજવામાં આવે તો અતીતની જગ્યાએ ભવિષ્યમાં જોવાનું આવે અને ભવિષ્ય એ પડકારનો પ્રદેશ છે, પુરુષાર્થનો પ્રદેશ છે. નમાલાઓનું ત્યાં કામ નથી. બીજું, એવી કેટલીક વાસ્તવિકતાઓનો સ્વીકાર કરવો પડે જેનો સ્વીકાર તમારા પૂર્વજોએ કર્યો નહોતો અને તમે તેનો સ્વીકાર કરો એ તેઓ ઈચ્છતા નથી. ત્રીજું, જે દાર્શનિક-સાંસ્કૃતિક વારસો તમને મળ્યો છે એ કાં છોડવો પડે અથવા અપનાવવો પડે અને એટલો વિવેક કરવા જેટલું ગજું નથી. ટૂંટિયું વાળીને જેને આશ્રયે પડ્યા હોઈએ અને પુરુષાર્થથી ભાગતા હોઈએ એ ઓળખ નામની ઓથ જતી રહે. ટૂંકમાં વાસ્તવિકતાઓ ભયભીત કરે છે. આવા નમાલા લોકો ઇતિહાસને નામે જે કાંઈ કહેવામાં આવ્યું હોય એને શંકા કે પ્રશ્ન કર્યા વિના લાપશીની જેમ સ્વીકારી લે છે. આ ભાગેડુવૃત્તિ છે અને માટે લઘુતાગ્રંથિ છે.

હિંદુઓનો પરાજય થયો એનું કારણ વિધર્મીઓ વધારે શક્તિશાળી, ઝનૂની કે દૂરાચારી હતા એ નહોતું, પણ ચાર વર્ણને નામે થયેલું હિંદુઓનું સામાજિક વિભાજન હતું. એકલા ક્ષત્રિયો લડતા હોય અને બાકીની ૯૫ ટકા પ્રજાને હાથમાં શસ્ત્ર ઉઠાવવાની પણ અનુમતિ ન હોય તો એ પ્રજાનો પરાજય ન થાય તો બીજું શું થાય! પણ તમે જો શંકા કરી હોત તો સ્વાભાવિક ક્રમે સવાલ પેદા થયો હોત અને જો સવાલ પેદા કર્યો હોત તો પરાજયની મીમાંસા કરવી પડત અને એ તમને મહાન પણ વિધર્મીઓ દ્વારા પ્રતાડિત હિંદુ હોવાની ઓળખ પકડાવનારા બ્રાહ્મણોને અને અન્ય સવર્ણોને પરવડે એમ નથી. જે વર્ણવ્યવસ્થાના પુરસ્કર્તા રહ્યા છે, લાભાર્થી રહ્યા છે, સમાજ-વિભાજક રહ્યા છે, હિંદુઓના પરાજયનું કારણ રહ્યા છે, દેશના ગુનેગાર રહ્યા છે એ સામે ચાલીને તમને થોડા કહેશે કે હિંદુઓના પરાજયનું કારણ જ્ઞાતિ વ્યવસ્થા હતું. પોતાને દોષમુક્ત કરવા માટે દૂરાચારીઓએ હિંદુઓને પ્રતાડિત કર્યા છે એવો દુઝતો ઘાવ તમારા હાથમાં પકડાવી દીધો છે. એને ખોતર્યા કરો, રડતા રહો અને વેરભાવ પાળતા રહો. આને પરિણામે ઉજ્વળ ભવિષ્ય તરફ નજર કરનારા પુરુષાર્થી તમે જો ન નીવડો તો એનાથી તેમને કોઈ ફરક નથી પડતો. ઊલટું એવું તો તેઓ ઈચ્છે છે કે જેથી તેમના ગુના તરફ તમારી નજર ન જાય.

તો હિંદુઓના પરાજયનું મુખ્ય કારણ હિંદુઓનું આંતરિક સામાજિક વિભાજન હતું જેના વિષે હિન્દુત્વની વાત કરનારાઓ તમને કાંઈ નહીં કહે. એ તેમને પરવડે એમ નથી. બ્રાહ્મણોએ હિંદુઓને શીખવ્યું હતું કે મ્લેચ્છોની ભૂમિ ઉપર પગ મૂકવો એ પાપ છે. દરિયો ઓળંગવો એ પાપ છે. જેને આવી શીખ મળી હોય એ પરદેશ જવાનો નથી તો વિજય તો બહુ દૂરની વાત છે. હિંદુસ્તાનના ગેર-બ્રાહ્મણ આમ હિંદુઓએ પુરાણો નથી લખ્યાં કે નથી આવા બેહુદા આદેશો આપ્યા. જેણે આંતરિક સામાજિક વિભાજનનો બચાવ કરીને તમને પરાજિત કર્યા અને બેહુદા આદેશો આપીને પરાજયનો મસાલો પકડાવ્યો એ અત્યારે તમને સદૈવ દુઝતા ઘાવની પરાજય-મીમાંસા પકડાવી રહ્યા છે કે જેથી તેમના પાપ તરફ તમારી નજર ન જાય.

હિંદુઓના પરાજયનું બીજું કારણ હિંદુ તત્ત્વજ્ઞાન છે, જેની ચર્ચા હવે પછી.

પ્રગટ : ‘નો નૉનસેન્સ’, નામક લેખકની કટાર, ‘રવિવારીય પૂર્તિ’, “ગુજરાતમિત્ર”, 09 ઑગસ્ટ 2020

Contrary to present impression that Muslims are separatists due to whom the partition of India took place, the truth is that Muslims contributed to freedom movement and upheld India’s composite culture in equal measure. The partition process, mainly due to British policy of ‘divide and rule’ well assisted by Hindu and Muslim communalists is being hidden from the popular vision in India and Muslims in general are held responsible for the same. Not only that the communal historiography introduced by British to pursue their policies has become the bedrock of communal politics and worsening of the perceptions about Muslims is in progress in India.

Yet another example of this has been a series of tweets by the bureaucrat, who is close to retirement, K. Nageshwar Rao. Contrary to the service rules he has made statements, through his tweets which are appreciative of RSS-BJP and demonise the stalwarts Muslim leaders who not only contributed to the freedom movement but also later gave valuable service in laying the foundation of Independent India. As per Rao, his tweets he accuses Maulana Azad and the other Muslim Education ministers of “deracination of Hindus”. After naming “Maulana Abul Kalam Azad — 11 years (1947-58)”; “Humayun Kabir, M C Chagla & Fakruddin Ali Ahmed — 4 years (1963-67)”; and, “Nurul Hassan — 5 years (1972-77)”, he posts: “Remaining 10 years other Leftists like VKRV Rao.”

He points out that their policies were meant to “1. Deny Hindus their knowledge, 2. Vilify Hinduism as collection of superstitions, 3. Abrahamise Education, 4. Abrahamise Media & Entertainment, 5. Shame Hindus about their identity!  and 6. Bereft of the glue of Hinduism Hindu society dies.”

Then he goes on to praise RSS-BJP for bringing the glory back to Hindus. These statements of his on one hand promote the Hate and on the other tantamount to political statement, which civil servants should not by making. CPM politburo member Brinda Karat has written a letter to Home Minister Amit Shah to take suitable action against the erring bureaucrat.

Rao begins with Maulana Abul kalam Azad. Surely Azad was one of the major leaders of freedom movement, who was also the youngest President of INC, in 1923 and later between 1940 to 1945. He opposed the partition process tooth and nail till the very last. As the Congress President in 1923 he wrote a remarkable Para, symbolizing the urge for Hindu Muslim unity, “If an angel descends from heaven and offers me Swaraj in 24 hours on condition that I give up Hindu Muslim Unity, I will refuse. Swaraj we will get sooner or later; its delay will be a loss for India, but loss of Hindu Muslim unity will be a loss for human kind”. His biographer Syeda Hamid points out “He spoke without an iota of doubt about how debacle of Indian Muslims has been the result of the colossal mistakes committed by Muslim League’s misguided leadership. He exhorted Muslims to make common cause with their Hindu, Sikh, Christian fellow countrymen.” He was the one who promoted the translation of Hindu scriptures Ramayan and Mahabharat in to Persian.

Surely Mr. Rao, neither has read Azad or read about him nor knows his contributions to making of Modern India. While today, the ideological formation to which Mr. Rao seems to be pledging his commitment is critical of all that happened during Nehru era, it was during this period when as education minister Azad was shepherding the formations of IITs, Academies of Science, Lalit kala Academies. It was during this period that the efforts to promote Indian composite culture were undertaken through various steps.

The other stalwarts who are under the hammer have been outstanding scholars and giants in their own field of education. Humayun Kabir, Nurul Hasan, Dr.Zakir Husssain gave matchless ideas and practical contributions in different fields of education. One can say that contrary to the accusations, India could match up to the Computer era, software and associate things, due to creation of large manpower in these areas mainly due to these foundations which were laid down particularly in the field of education during this period.

The charge that these ‘Muslim’ education ministers white washed the bloody Islamic rule is a blind repetition of the offshoot of communal historiography introduced by British. While Kings were ruling for power and wealth, their courts had Hindus and Muslim both officers. The jaundiced vision sees this as a bloody Islamic rule but as a matter of fact the syncretic culture and traditions developed precisely this period. It was during this period that Bhakti Traidtion with Kabir, Tukaram, Namdeo, Tulsidas flourished. It was during this period that humane values of Sufi saints reached far and wide. It was during this period that poets like Rahim and Raskhan produced their classic literature n praise of Hindu Gods.

We also need to remind ourselves that large number of Muslims participated in the freedom Movement. Two scholars Shamsul Islam and Nasir Ahmad have come out with books on the myriad such freedom fighters, to recall just a few names. Khan Abdul Gaffar Khan, Zakir Hussain, Syed Mohammad Sharfuddin Kadri, Bakht Khan, Muzzafar Ahmad, Mohammad Abdir Rahman,, Abbas Ali, Asaf Ali, Yusuf Mehrali, Maulana Mazahrul Hague.

These are just a few of the names. The movement, led by Gandhi, definitely laid the foundations where composite Indian culture and respect for all religions, others’ religion was paramount and this is what created Indian fraternity, one of the values which finds its place in the preamble of Indian Constitution.

This blaming of Education ministers who were Muslims is an add-on to the process of Islamophobia in India. So for there have been many actions of Muslim kings which are selectively presented as being bloody, now the post Independent History, where glorious contributions have been made by Muslim leaders are being used to further deepen the divisive process. We need to pay respects to builders of modern India, irrespective of their religion.

क्यों हमें घसीटा जा रहा है ।
जंगलों से दूर ।
मैं इस देश का वासी हूं ।
मूल निवासी हूं ।
हा, मैं आदिवासी हूं ।
ये जंगल
ये नदियां
ये पेड़ पर्वत
हमारे आशियाने है ।
हमें नहीं चाहिए कोई अहसान ।
नाही कोई पहचान ।
यह जिंदगी का हाल हमें जीने दो ।
जैसा है वैसा किरदार हमें निभाने दो ।
मैं कहता रहा
इस देश के विकासी को ।
पर उसने एक न सुनी मेरी
हमारे घरों पे चला दिए बुलडोजर ।
और हमें कर दिया बेघर ‌।
औरते
और
बच्चे-बुजुर्ग रोते रहे ।
मैं चल पड़ा ।
कहीं दूर
नया आशियाना ढूंढने ।

e.mail : Shiyalmanish1996@gmail.com