કાવ્ય અને લખાણ બંને ગુજરાતના અગરિયાઓની સ્થિતિ સમાજ સમક્ષ રજૂ કરે છે. … સાથે એક પોસ્ટર પણ છે જે માત્ર ધ્યાનાકર્ષક પોસ્ટ બનાવવાના હેતુથી બનાવેલ છે. જેમાં સામેલ ફોટોગ્રાફ્સ ગુગલ પરથી કોઈ જ મંજૂરી વિના જ્યાંથી મળ્યા ત્યાંથી લીધેલ છે. મતલબ મેં પાડેલાં ફોટાં નથી.
•••
ફોટા પાડીને જ ઉમંગ – શું છો બતાવો !
તપતી ધરાએ ચાલી – થોડું તો બતાવો.
મીઠું મીઠું બોલીને – વહેતા પડો છો,
મીઠાનો સ્વાદ પગથી – ચાખી તો બતાવો.
શહેરમાં તો પકવાન – રોજે પચાવો,
રોટલો ને ડુંગળી – ગળી તો બતાવો.
વાનગી સ્પર્ધાઓ – ઘણી છો બનાવો,
ખારી રોટીની ઉજાણી – કરી તો બતાવો.
વૃક્ષોની ચિંતા – ઘણી છો કરતાં,
ખારા માનવની ગણતરી – કરી તો બતાવો.
ધનવાનોનો ઘસરકો ય – ગામને બતાવો,
ખારી ત્વચા હેઠ રક્ત – શોધી તો બતાવો.
ભોજન લાગે મીઠું – ખારા ગાંગડાથી,
ગાંગડાની જુબાની – લઈ તો બતાવો.
શોખ કરતા ફરો – સોનાના તાબૂતના,
ખારા પગની રાખ – કરી તો બતાવો.
લેંટ લૂછવાના લાખ – લેતાં ફરો છો,
અહીં જ્ઞાનયજ્ઞ ક્યારેક – કરી તો બતાવો.
ચળવળો પશુની – સુષ્ઠુ કરો છો,
ખારા તનની આગ – ઠારી તો બતાવો.
લીસા રોડે ફોટા – ઘણાં છો પડાવતા,
ખારા ઢગલે ચળવળ – કરી તો બતાવો.
મીઠાની ખારાશ – તો લોહીમાં સમાણી,
દરકાર આશ – "ખારાશ" થતી – રોકી તો બતાવો.
ગાંધીનગર, ડિસેમ્બર 2020
માહિતી :
અગરિયાના શરીરના અંતિમસંસ્કાર બે રીતે કરાય છે. પહેલાં અગ્નિસંસ્કાર – પછી દફનવિધિ. કારણ કે તેમના પગ સળગતા નથી.
મીઠાના અગરમાં કામ કરતા અગરિયાના ખાલી ફોટા જ છપાય છે. એમની દરકાર માટે જાગૃત, પ્રવૃત્ત કે સમર્પિત કેટલાં ?
ગ્લોસી પેમ્ફલેટ છપાવીને બાલ મંદિરની પણ લાખ રૂપિયાની ફી ઉઘરાવવાની ને એમાં પણ પાછું ઇન્ટર્વ્યુ રાખવાનું ! આ શિક્ષણ ભેખધારીઓ (!) ખારાપાટમાં ડોકાશે ?
પશુઓની સાચી-ખોટી ચિંતા કરનારા – આ જીવતી માનવ પ્રજાતિની નોંધ લેશે ?
છાશવારે જાતજાતના તકલાદી આંદોલનો કરનારા થનગનભૂષણોથી ખારી સમસ્યા મપાશે?
હજુ ઘણી અજાણી વિગતો છે જેનો કવિતામાં સમાવેશ કરેલ નથી. જેમ કે, અગરિયાઓ અફાટ રણમાં છેટે છેટે કામ કરતા હોય અને મોબાઇલ નેટવર્ક ના હોય તો એકબીજાને બોલાવવામાં તકલીફ પડે. અવાજ પણ ના પહોંચે. એટલે સૂરજના તડકાના રિફ્લેક્શન માટે અરીસો વાપરે છે.
ખુલ્લામાં એમની પાસે ટોઇલેટની એકાદ આડશ જેવું હોય. એ પણ જો બીઝી હોય અને અન્ય કોઈને પ્રેશર આવે તો ખાટલો અને ટુવાલ કે સાડી લઈને દોડવાનું. છેટે જઈને ખાટલા પર ટુવાલ કે સાડી લટકાવીને આડશ ઊભી કરીને બેસવાનું. નજીકમાં ઝાડી ઝાંખરું પણ ના હોય ત્યારે આ મજબૂરી.
e.mail : hiteshpatadiya2@gmail.com
હું એમની લાડકી પૌત્રી …. કારણ એમનાં આંગણે પાંચ પુત્રો અને બે પૌત્રો પછી જન્મેલી હું પહેલી દીકરી …. હવે આજકાલ ઘરે દીકરી જન્મે ત્યારે સમાજમાં લોકો તેના જન્મને વધાવતાં થયાં છે …. ત્યારે આજથી 39 વર્ષ પહેલાં મારા દાદીમાએ શ્રાવણનાં સરવડે જન્મેલી મહાશ્વેતા નામની આ દીકરીના માનમાં પેંડા વહેંચ્યા હતાં અને પોતાનો એ આનંદ વ્યક્ત કરવા એમણે મારું ઘરનું હુલામણું નામ "મોંઘી" પાડ્યું …… એ દિવસનો હર્ષ જ્યારે મારા જન્મનાં દિવસની હોસ્પિટલની વાતો મારી સાથે કરતાં ત્યારે આજે પણ એમનાં ચહેરા ઉપર છલકાઈ જતો …
ખાવાનાં ખૂબ શોખીન … એક હાર્ટ એટેક આવી ગયેલો પણ જલસાથી કોઈ ચિંતા વગર બધું ખાય …
અમરેલીનાં કવયિત્રી પારુલ ખખ્ખરે જ્યારે રહેવાયું નહીં ત્યારે એક કવિતા લખી. એ કવિતા દાવાનળની જેમ વાઈરલ થઈ. એક હાથથી બીજે હાથ અથવા તો એક ગ્રુપથી બીજા ગ્રુપમાં પહોંચવા લાગી. હજુ તો ચોવીસ કલાક માંડ વીત્યા હશે ત્યાં તેનો બીજી ભાષાઓમાં અનુવાદ થવા લાગ્યો. વળી આ કવિતા લોકો સુધી પહોંચાડવા માટે બી.જે.પી.ના સાયબર સેલનો કોઈ હાથ નહોતો. ભાડૂતી માણસોની મહેનત અને મબલખ રૂપિયાની તાકાત વિના કવિતા પ્રસરી રહી હતી. તાજેતરનાં વર્ષોમાં પહેલી વાર એવું જોવા મળ્યું કે અસત્ય કરતાં સત્યની ફેલાવાની ઝડપ અનેક ગણી જોવા મળી. એમ કહેવાય છે કે સત્ય હજુ તો બુટની દોરી બાંધતું હોય ત્યાં સુધીમાં અસત્ય અનેક ગાઉંનું અંતર કાપી નાખે છે. એટલે તો અસત્યના પ્રસારણ માટે અને સત્યના અવાજોને રુંધવા માટે અબજો રૂપિયાની યંત્રણા વિકસાવવામાં આવી છે.