4થી અૅપ્રિલ 2018ના રોજ અમારા બ્રિટનનાં મહારાણીના અતિપ્રિય ને એમનાં હૃદયમાં સદાય વસેલા દેશો − હાજી, “કોમનવેલ્થ કન્ટૃીઝ”, જે એક જમાનામાં બ્રિટનની હકૂમત નીચે આ-રા-મથી કે પ્રમાદથી આનંદતા હતા, એ દેશોનું આ ભવ્ય સંમેલન − “રમત-ગમતનો અદ્વિતીય મેળાવડો” ઓસ્ટૃેલિયામાં, ક્વિન્સલેન્ડના ગોલ્ડકોસ્ટના વિશાળ સ્ટેિડયમમાં, ભારે દબદબાથી યોજાયો હતો. અફસોસ એ જ કે પહેલી વાર, વધતી ઉંમરને કારણે, મહારાણીના પ્રતિનિધિ તરીકે એમના પાટવી કુંવર – પ્રિન્સ ચાર્લ્સ, પ્રિન્સ અૉફ વેલ્સ, તેમના પત્ની સાથે પધાર્યા હતા.
ઉદ્દઘાટન વિધિ અત્યંત રોમાંચક ને ‘આલાગ્રાન્ડ’ હતી. ખાસ ધ્યાન પ્રેરે તથા અભિનંદનીય બાબત એ હતી કે એક વખતે જેઓને નહિવત્ કરવાના અનેક પ્રયાસો થયા હતા તે − ઓસ્ટૃેલિયાના આદિવાસીઓને ઉદ્દઘાટન વિધિમાં, શુકનપ્રેરિત અગ્રસ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. આ આદિવાસીઓએ તેઓના અત્યંત છટાદાર આદિવાસી નૃત્ય ને આદિવાસી રીત-રિવાજ મુજબ, પોતાની ભૂલાઈ જતી આગવી સંસ્કૃિતને, ઉદ્દઘાટન વિધિમાં તાદૃશ્ય રજૂ કરી હતી.
હવે મુખ્ય વાત પર આવીએ. આરંભમાં દરેક દેશના ખેલાડીઓ − ‘એથલીસ્ટ’ પોતાના દેશનો રાષ્ટૃધ્વજ ફરકાવતા ફરકાવતા, સંગીતના સૂરે કદમ મિલાવી ગૌરવભેર આવતા હતા. દૃશ્ય ખૂબ જ સુંદર હતું. વળી, સહુ, એક યા બીજી રીતે પોતાના દેશના રાષ્ટૃધ્વજના રંગોને આવરતા, પોતાના દેશના રાષ્ટૃીય પોષાકમાં સજ્જ થઈ કદમ મિલાવી ગૌરવભેર આગે કૂચ કરતાં હતાં. તે તે દેશનાં લોકો આ દૃશ્ય જોઈ કેટલો આનંદ ને ગૌરવ અનુભવતાં હશે!
અમે પણ અમારા મિત્રમંડળ સહિત, ચહા-નાસ્તાને ન્યાય આપતાં આ ભવ્ય કૂચનો આનંદ ટેલિવિઝન દ્વારા માણી રહ્યાં હતાં. ખાસ કરીને, આફ્રિકાના દેશોના ખેલાડીઓનો પોષાક અત્યંત સમુચિત, નયનરમ્ય તથા પોતાના દેશના રાષ્ટૃધ્વજને આબેહૂબ તાદૃશ કરતાં હતાં. અમે ખૂબ જ ઈન્તેજારીપૂર્વક ભારતની ટીમની કાગડોળે પ્રતિક્ષા કરી બેઠાં હતાં. અંદર અંદર થોડી ઘૂસપૂસ કરીને અમારા ધોળિયા મિત્રોને કહ્યું કે ભારતના રાષ્ટૃધ્વજના સુંદર – કેસરી, સફેદ, લીલા રંગોને આભૂષિત કરતો પોષાક ધરી ભારતીય ખેલાડીઓને જોઈ તમે મુગ્ધ થઈ જશો ! ને આ દૃશ્ય જોવા અમે મોંમાં તલસાંકળીનો કટકો ચગળતાં તલપાપડ થઈ બેઠાં હતાં. આ ત્રણ સુંદર રંગોનાં કૂરતા-કમીઝ, કે ઝભ્ભા, પંજાબી ડૃેસ સહિત દૂપટ્ટો કે કેસરી, સફેદ, લીલા રંગની સાડીોનાં દર્શન કદાચ થાય ! ને સ્મરણે ચડ્યું − અમે ભારતનો સ્વાતંત્રદિન ખૂબ જ ઉત્સાહભેર ઉજવતાં − એકલો સ્વાતંત્રદિન જ નહીં પણ આવા કોઈ મહા ઉત્સવ પ્રસંગે − કેસરી ઓઢણી, સફેદ બ્લાઉઝ ને સુંદર લીલા રંગનો ઘેરદાર ઘાઘરો પહેરી આઝાદીનાં ગીતો લલકારતાં ને નૃત્ય કરતાં. અત્રે, લંડનમાં બહેનોનું એક મંડળ – ભારતના રાષ્ટૃધ્વજના રંગોની સાડી પહેરી આનંદભેર 15મી અૉગસ્ટ ઉજવે છે ! તો આ ખેલાડીઓ તો ભારતના ને ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ ધરી આ ઉત્સવમાં આવતાં હતાં. ખેર, મનુષ્યનું અળવીતરું મન આવા પ્રસંગે ક્યાંનું ક્યાં ય ઊપડી જાય છે ! 2012માં, અમારા લંડનમાં, ઓલિમ્પિકની રમગમતની ભવ્ય પરેડ ને તેમાં ઇન્ડિયાની ટીમના ‘ગોસ્મટાળા’ કો’કે યાદ કરાવ્યા ! અમે પ્રાર્થના કરી કે એવું અહીં ન બને ! અસ્તુ.
આખરે અમે કાગડોળે જે પરેડની રાહ જોતાં હતાં તેનું નામ બોલાયું : “નમસ્તે ઇન્ડિયા!” અમે આતુરતાથી કેસરી – સફેદ – લીલા રંગોનો માહોલ જોવા, ભારતનો રાષ્ટૃધ્વજ ઝાલી ઊભાં થયાં !! − ‘ઓહ ! નો !’ અમારાથી ચીસ પડાઈ ગઈ ! ભારતની ટીમ તદ્દન ‘કાળામસ’ સૂટમાં ! પુરુષો તો ઠીક પણ સ્ત્રીઓ સીખ્ખે ! − કૂચકદમ કરતાં દેખાયાં ! હા, રાષ્ટૃધ્વજનો રંગ કેસરી, સફેદ, લીલો જ હતો પરંતુ આખી ‘પલ્ટન’ ઘેરા કાળા રંગના ‘કોટ-પાટલૂન’માં ! અમે સાચ્ચેસાચ્ચ રડમસ થઈ ગયાં ! અમારાં ગોરાં દોસ્તો પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયાં ! અમને થયું કે કોના મૃત્યુની ‘કાણ’માં ભારતની ટીમ આવા વેષે નીકળી હતી ! કે પછી આટલાં વર્ષોની આઝાદી બાદ પણ અંગ્રેજોના શાસનને યાદ કરી, તેઓ જે પોષાક ને જે રંગનો પોષાક પહેરતાં હતાં તે આ ભવ્ય સમારોહમાં યાદ કરી, ‘ગોરારાજ્ય’ને બિરદાવતાં હતાં !! વળી કોઈકે કહ્યું કે ત્યાં ભારતમાં આ પરેડ જોઈ ત્યાંના લોકોને શું થયું હશે એ તો ભગવાન જાણે !!
ખેર ! અમારો તો ‘મૂડ’ જ ચાલ્યો ગયો. હાથમાં હજી ભારતનો રાષ્ટૃધ્વજ હતો તેને આદરથી ટેબલ પર મૂકી અમે બેસી પડ્યાં !!
60 Wilson Gardens, WEST HARROW, Middlesex HA1 4DZ
