કેનેડાના Ontario રાજ્યના Guelph-ગ્વેલ્ફ સિટીથી 28 કિલોમીટર દૂર Kitchener સિટી છે. ત્યાંથી સ્મિત ખૂંટે મેસેન્જર મારફતે મેસેજ કર્યો કે સમય હોય તો મળવું છે. 29 નવેમ્બર 2025ના રોજ બપોરે દોઢ કલાક માટે તેમને મળવાનું થયું.
સ્મિત ખૂંટનું મૂળ ગામ ભાવનગર જિલ્લાના ઉમરાળા તાલુકાનું માલપરા ગામ. તેની સાથે હેત કાકડિયા રહે છે, તેનું મૂળ ગામ વલ્લભીપુર તાલુકાનું મેવાસા ગામ. બન્ને યુવાનો B Com કરી આગળ અભ્યાસાર્થે કેનેડા આવ્યા છે. બન્ને ફેસબૂક પર મને વાંચે છે.
બન્ને યુવાનો પાસે 2 વર્ષની વર્ક પરમિટ છે. બન્નેની ઇચ્છા PR-permanent residencyની છે.
મેં પૂછયું : “અહીં કેમ રહેવું છે? ગુજરાતમાં કેમ નહીં?”
બન્ને યુવાનો સહમત હતા કે “અહીં સંઘર્ષ ઘણો છે, છતાં અહીં રહેવું છે. જેટલું કામ અહીં કરીએ છીએ, એટલું કામ ગુજરાતમાં કરીએ તો વળતર ઓછું મળે. ગુજરાત કરતાં અહીં સલામતી વધુ છે. ગુજરાતનાં ગામડાઓમાં રહી શકાય તેવી સ્થિતિ નથી. શિક્ષણની સવલત માટે સૌરાષ્ટ્રના લોકો સુરત / અમદાવાદ સ્થાયી થાય છે. શહેરમાં ખાનગી શાળા-કોલેજની ફી મોંઘી છે. ગરીબ, મધ્યમ વર્ગ ગળે આવી ગયો છે. લોકો પણ અવાજ ઉઠાવતા નથી, કેમ કે સરકાર તેમને ધર્મના નશામાં ગળાડૂબ રાખે છે.”
રમેશભાઈ સવાણી જોડે સ્મિત ખૂંટ અને હેત કાકડિયા
બન્ને યુવાનો વૈચારિક સ્તરે સ્પષ્ટ હતા. મોટા ભાગે ગુજરાતી યુવાનો અમેરિકા / કેનેડા આવે છે તેમની પર ધાર્મિક સંપ્રદાયોનો પ્રભાવ હોય છે. અને આ ધાર્મિક સંપ્રદાયો તેમને મોદીજીના ભગત બનાવે છે ! અહીં ઘણા ગુજરાતી યુવકો કપાળમાં તિલક-ચાંદલાવાળા જોવા મળે છે. તેઓ માને છે કે ‘ભક્તિથી જ ક્રાંતિ થશે, અને ભક્તિથી જ બધી સમસ્યાઓનો હલ આવશે ! બધી સમસ્યાઓ પ્રગટ બ્રહ્મસ્વરૂપ દૂર કરશે !’
આપણા સંપ્રદાયો તેમના ગુરુઓને પ્રગટ બ્રહ્મસ્વરૂપ માને છે, અને તેઓ બ્રહ્માંડનું સંચાલન કરે છે તેમ માને છે. પરંતુ તેમના ધર્મગ્રંથોમાં બેવકૂફી ભરેલી વાતો લખેલી હોય છે કે ‘શૂદ્રોએ ઉપલા ત્રણ વર્ણની સેવા કરવી. વિધવાએ પુનર્લગ્ન ન કરવા. મહિલાઓએ માસિકધર્મ સમયે અસ્પૃશ્યતા પાળવી’. આવી બાબતો લોકશાહી વ્યવસ્થા વિરુદ્ધની છે. ‘શૂદ્રોએ ઉપલા ત્રણ વર્ણની સેવા કરવી’ આવો આદેશ કરનાર સંપ્રદાય-પુસ્તક ‘શિક્ષાપત્રી’નું રોજ સવારે પૂજા કરનાર સમાજ માટે ખતરનાક હોય છે. તેઓ ધર્મ-ઢોંગીઓને મત આપી નબળા અને ક્રિમિનલ શાસકો પસંદ કરે છે. પછી એ શાસકો લોકોની સલામતી / શિક્ષણ / આરોગ્યની ચિંતા કરવાને બદલે માલેતુજારોના ચોકીદાર બની જાય છે. પ્રગટ બ્રહ્મસ્વરૂપમાં માનનારાઓ દલિતો પ્રત્યે પૂર્વગ્રહ રાખે છે. માણસને અસ્પૃશ્ય માને છે અને ગાયને પવિત્ર માને છે ! આપણી શાળા-કોલેજો પણ આ પૂર્વગ્રહો દૂર કરી શકતી નથી; પરંતુ અમેરિકા / કેનેડામાં શાળા-કોલેજમાં ભણનાર વિદ્યાર્થી; પોતાના માતાપિતા જો ‘બ્લેક-કાળિયા’ વિશે અજુગતી કોમેન્ટ કરે તો તરત જ તેમને ટોકે છે. આ છે સાચું શિક્ષણ. માણસાઈનું શિક્ષણ.
30 નવેમ્બર 2025
સૌજન્ય : રમેશભાઈ સવાણીની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર
