હેમન્તકુમાર શાહ
નરેન્દ્ર મોદીએ ૨૦૨૨ના જુલાઈ મહિનાના પ્રથમ સપ્તાહમાં, દિલ્હીમાં અરુણ જેટલી સ્મારક વ્યાખ્યાન આપતી વખતે, સૌ પ્રથમ વાર ગરીબોને જે સબસિડી વસ્તુ, સેવા કે રોકડ રકમ સ્વરૂપે આપવામાં આવે છે તેને માટે “રેવડી” શબ્દ વાપરીને ગરીબોને બદનામ કર્યા હતા.
પછી તો દેશના લગભગ બધા દરબારી અને મોદીભક્ત અર્થશાસ્ત્રીઓ કહેવાતી “રેવડી” પર તૂટી પડ્યા હતા અને તેઓ એમ કહેતા હતા કે આવી “રેવડી”થી સરકારના બજેટની દશા બગડે છે, બજેટમાં ખાધ ઊભી થાય છે, ગરીબોને મફતિયું ખાવાની ટેવ પડે છે, દેશનું અર્થતંત્ર ખાડે જાય છે, વગેરે. અંગ્રેજી છાપાં એમનાં આવાં મંતવ્યો ધરાવતા લાંબાલચ લેખોથી અનેક સપ્તાહો સુધી ભરાઈ ગયાં હતાં. મોદીની “રેવડી” મોંમાં લોલીપોપની જેમ ચગળાવતાં તેઓ થાકતા નહોતા.
નરેન્દ્ર મોદીએ પોતે આજે બિહારની ૭૫ લાખ મહિલાઓને ₹ ૧૦,૦૦૦ની રોકડ રેવડી આપી છે. પેલા “રેવડી”નો વિરોધ કરનારા અને મોદીની”હા”માં “હા” કહેતા દરબારી અર્થશાસ્ત્રીઓના મોંમાં અત્યારે મગ ભરેલા છે કે શું?
અને જુઓ તો ખરા. આ રકમ તેમણે બિહારની સરકારની ‘મુખ્ય મંત્રી મહિલા રોજગાર યોજના’ હેઠળ બિહારની મહિલાઓને આપ્યા! નરેન્દ્ર મોદી બિહારના મુખ્ય મંત્રી છે? ના. નીતીશ કુમાર મુખ્ય મંત્રી છે? હા. આ એમની યોજના હેઠળ મોદી પૈસા વહેંચે છે તો પણ નીતીશ કુમાર કશું બોલી શકે છે? ના. એને કહેવાય તાનાશાહી.
નરેન્દ્ર મોદી તેમની પોતાની સરકાર કે ભા.જ.પ.ની રાજ્ય સરકારો હેઠળ ગરીબોને જે સબસિડી કે રોકડ રકમ જુદી જુદી યોજનાઓ હેઠળ અપાય છે તે જુલાઈ-૨૦૨૨ પછી બંધ કરવામાં આવી? ના. તો પછી એમણે “રેવડી” શબ્દ પોતાના ભાષણમાં વાપર્યો કેમ? એટલે કે, દેશના અર્થશાસ્ત્રીઓ એ શબ્દને લઈને બોલ્યા કરે અને લખ્યા કરે માટે. ખરેખર એવું? હાસ્તો. દરબારી અને ભક્ત અર્થશાસ્ત્રીઓને મોદીનું ચપ્પણિયું ચાટવામાં અપાર આનંદ આવતો હોય છે.
અર્થશાસ્ત્રીઓને ગરીબો પ્રત્યે સ્વાભાવિક રીતે જ ધિક્કાર હોય છે. તેમને માણસની ચિંતા નથી હોતી, તેમને અર્થતંત્ર અને વિકાસની ચિંતા હોય છે. મોદી તેમના આ ધિક્કારને પોષે છે એટલે એમને મોદી બહુ પ્યારા લાગે છે.
આ તો ભલું થજો આપણા બંધારણનું કે એમાં દર પાંચ વર્ષે આવતી ચૂંટણીની જોગવાઈ છે. એવું ન હોત તો શું થાત એની કલ્પના કરવી અઘરી છે. ચૂંટણી આવે છે એટલે મોદીને ગરીબો યાદ આવે છે. બિહારની વિધાનસભાની ચૂંટણી આવે છે એટલે જ મોદીને જી.એસ.ટી.માં ઘટાડો કરવાનું સૂઝ્યું છે. નહીં તો સૂઝત ખરું?
૨૦૨૪માં લોકસભાની ચૂંટણી આવી ત્યારે ઉત્તર પ્રદેશમાં યોગીની સરકારે ૪૬ લાખ યુવાનોને મફતમાં ટેબ્લેટ અને સ્માર્ટ ફોન આપેલા! ગુજરાત સરકારે પણ કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓને ટેબ્લેટ આપવાની યોજના ચલાવી જ છે!
આવી તો બધી બહુ “રેવડી” ભા.જ.પ.ની રાજ્ય સરકારોએ ૨૦૨૪માં લોકસભાની ચૂંટણી વેળા વહેંચી હતી. પણ ત્યારે મહાન અર્થશાસ્ત્રીઓએ “રેવડી”ની ટીકા કરવા મગનું નામ મરી પાડ્યું નહોતું!
મહાત્મા ગાંધીનું આ એક વાક્ય યાદ રાખવાની જરૂર છે : “ગરીબોની ગરીબી દૂર કરવી હોય તો એમાં અર્થશાસ્ત્ર કે અર્થશાસ્ત્રીઓ બેમાંથી એકેયની જરૂર નથી.”
તા. ૨૬-૦૯-૨૦૨૫
સૌજન્ય : હેમંતકુમારભાઈ શાહની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર
