હાલની કિંમત ગણીએ તો 800 કરોડની કિંમતના બે ટાવર ઉત્તર પ્રદેશના નોઈડામાં તૂટયા ને ભ્રષ્ટાચાર ધ્વસ્ત થયો હોય તેમ આખો દેશ રાજી રાજી થઈ ઊઠ્યો. ક્યાંક તો તાળીઓ પણ પડી. આમ પણ આપણને તાળીઓ પાડવાનો કે થાળીઓ વગાડવાનો કે દીવાઓ પ્રગટાવવાનો કંટાળો આવતો નથી, એટલે ટાવર તૂટે કે પાવર, આપણને તાબોટા ફોડવાનો વાંધો નથી આવતો. આપણને સરકાર ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત જોઈએ છે, પણ ભ્રષ્ટાચાર આપણાં લોહીમાં ઊતરી ગયો છે તેનો વાંધો નથી. આપણી બિલ્ડર લોબી ને સરકારી તંત્રોની મિલી ભગતથી ગેરકાયદે મકાનોનાં અનેક વરદાનો આપણને મળેલાં છે. ખરેખર જો કોઈ તટસ્થ તપાસ કરે તો ગેરકાયદે બિલ્ડિંગો એટલી ધ્વસ્ત કરવી પડે કે જમીન ઉઘાડી થવામાં ભાગ્યે જ કૈં બાકી રહે. સાચું તો એ છે કે કોઈ સરકાર ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત આવી નથી ને કોઈ બિલ્ડર એવો પાક્યો નથી કે કાયદેસર બાંધકામનો પ્રજા મુક્ત આનંદ લઈ શકે.

નોઈડાના 93 એ સેક્ટરમાં 32/29 માળના સુપરટેક ટ્વિન ટાવર, 3,700 કિલો વિસ્ફોટકો, દરેક માળ પર લગાવીને તોડી પાડવામાં આવ્યા. આ ટાવર બાંધતાં 13 વર્ષ લાગ્યાં ને તેને તોડતાં કેવળ 12 સેકન્ડ જ થઈ. ‘વોટર ફોલ ઇમ્પલ્ઝન’ ટેકનિકથી દેશમાં પહેલીવાર કુતુબમિનાર કરતાં પણ ઊંચા, 100 મીટરી ટાવર ધ્વસ્ત થયા એ સાથે જ 3 કિલોમીટરની ત્રિજ્યામાં ધૂળનું સામ્રાજ્ય ફેલાયું. ટાવરો તોડતાં પહેલાં સુરક્ષાની દૃષ્ટિએ એમરાલ્ડ કોર્ટ અને આસપાસના ફ્લેટ ખાલી કરાવવામાં આવ્યા. પોલીસની મંજૂરી બાદ અઢી વાગે ટ્રીગર દબાવવામાં આવ્યું ને ધરતી ધ્રૂજી ઊઠી. ઉત્તર પ્રદેશની અખિલેશ સરકારના સમયમાં આ ટાવરો ઊભા કરવામાં ભ્રષ્ટાચાર થયાની વાત છે. સુપ્રીમ કોર્ટે ગયે વર્ષે આ ટાવરો ધ્વસ્ત કરવાનો આદેશ આપ્યો એ વાતે ઉત્તર પ્રદેશની યોગી સરકારને સમાજવાદી પાર્ટી તરફ ‘આંગળી ચીંધ્યાનું પુણ્ય’ મળી ગયું હોય તો નવાઈ નહીં. ટાવરો તૂટતાં 80 હજાર ટન કાટમાળ વેરાયો ને તેમાંથી 50 હજાર ટન કાટમાળ તો ત્યાં જ સમાવી લેવાશે અને 30 હજાર ટન કાટમાળ રિ-સાઈકલ થશે. એ સાથે જ એ વિસ્તારમાં ધૂળને કારણે જેમને શ્વાસની ને અન્ય તકલીફો થશે તે નફામાં. આ વેપલામાં ઇમારત બનાવનાર કંપની સુપરટેક લિમિટેડના ચેરમેને 500 કરોડની ખોટ ગઈ હોવાનું જણાવ્યું. વારુ, એ ટાવરો તોડવામાં તંત્રોને જે ખર્ચ થયો તે તો ખાતર પર દિવેલ જ ને ! ખોટું કરવામાં તો ખર્ચ થાય જ છે ને ખોટાનું ખરું કરાવવાનું પણ મફત નથી થતું. આ કાટમાળ ખસેડવામાં ત્રણેક મહિનાનો સમય લાગે એમ બને.

આમ તો સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશથી ભ્રષ્ટાચારને નાથવાનો આ ઉપક્રમ પ્રશંસાને પાત્ર છે. બિલ્ડર લોબીને સાધારણ રીતે એવો વહેમ હોય છે કે તંત્રોને ફોડીને, વગથી કે અન્ય રીતથી અનેક ખોટાં કામ પૈસા વેરીને કરાવી શકાય છે. તેવાઓને આ ટાવર તોડ કામગીરી સણસણતો તમાચો છે, પણ સવાલ એ છે કે જે ખરેખર જવાબદાર છે ત્યાં સુધી કાયદાના હાથ પહોંચ્યા છે ખરા? ટાવરો તૂટયા, પણ તેને બાંધનારા અકબંધ છે. સુપરટેક્ની સામે ટ્વિન ટાવરના રહેવાસીઓ બાખડ્યા તો વાત આટલે સુધી પહોંચી, પણ જે જવાબદારો છે તેનું કાયદો શું બગાડી શકે એમ છે તે જોવાનું રહે. નોઇડાના સત્તાધીશો અને સુપરટેક વચ્ચેની સાંઠગાંઠ બતાવી સુપ્રીમે એ મેસેજ પણ આપ્યો છે કે ઘર લેનારને કૈં પણ પધરાવો તો તે લઈ લેશે એવા ભ્રમમાં રહેવા જેવું નથી. સુપ્રીમે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ફ્લેટની સંખ્યા વધારીને કોમન એરિયામાં ઘટાડો કરતી વખતે ફલેટના માલિકોની મંજૂરી મેળવવી જરૂરી હતી. સત્તાવાળાઓને લાંચ આપીને અને કાયદાની ઐસીતૈસી કરીને વર્તનારને પાઠ ભણાવવો જ પડે ને એનાં પરિણામ સ્વરૂપ ટ્વિન ટાવરો તોડી પાડવામાં આવ્યા. જેમણે ફ્લેટનું બુકિંગ કરાવ્યું છે તેમને તો પૂરી રકમ કંપની ચૂકવશે. પણ, આ ઘટનાથી સુપ્રીમ કોર્ટે એ વાત પર મત્તું માર્યું છે કે સત્તાધીશો લાંચ લે છે ને બિલ્ડરો કાયદા જોડે ઈચ્છા મુજબ છેડછાડ કરે જ છે. જો સુપ્રીમ આ વાત પ્રમાણિત કરતી હોય તો સરકારો ક્યાં સુધી ભ્રષ્ટાચાર સામે આંખ આડા કાન કર્યા કરશે? સરકારી તંત્રો સામે લાલ આંખ કરતાં સરકારો એટલે ડરે છે, કારણ તેની જ મથરાવટી મેલી છે? એટલું સ્પષ્ટ છે કે સુપરટેક કંપનીએ તંત્રોને ખટાવીને કામ કઢાવી લીધું છે. જો નામ ફોડીને કંપનીનું નામ જણાવાયું હોય તો તેણે કોને કોને રાજી કરીને કામ કઢાવ્યું તે અધિકારીઓના નામ કેમ જાહેર થતાં નથી? એમને કેમ છાવરવામાં આવ્યા છે? એમની સામે સરકારે ખાતાકીય અને કાનૂની પગલાં બિલકુલ નિર્મમ રીતે લેવાં જોઈએ. કયા અધિકારીઓએ ટાવર બાંધવાની મંજૂરી આપી ને એના બદલામાં એમણે શું મેળવ્યું? એવાઓને પાઠ ભણાવાયો નથી તે હકીકત છે ને એ દિશામાં કોણે પ્રવૃત્ત થવાનું છે તે કહેવાની જરૂર છે? જે હરામની કમાણીમાંથી સત્તાધીશોએ પોતાનાં મકાનો બાંધ્યાં છે તે કાયદેસર છે? એ એટલે કાયદેસર હોઈ શકે કે તેને મંજૂર કરનાર પણ એ જ સાહેબો હોય ! એ જો કાયદેસર છે તો ટ્વિન ટાવર કાયદેસર કેમ નથી? બંને ગેરકાયદે હોય ને તેમાંથી જો ટ્વિન ટાવરનો ભૂકો કરી નખાતો હોય તો સત્તાધીશને સળિયા પાછળ કેમ ધકેલાતો નથી? એમાં થયું છે એવું કે એસ.આઈ.ટી.એ કોર્ટના કહેવાથી 26 અધિકારીઓને દોષી ઠેરવ્યા છે, પણ તેમાંથી 20 નિવૃત્ત છે ને બેનાં મૃત્યુ થયા છે, તો ચાર સસ્પેન્ડ છે. એ જે હોય તે, પણ જે પણ હયાત છે તેમની સામે કડક રીતે કાનૂની કાર્યવાહીનો પ્રારંભ થવો જ જોઈએ.

વાત ટ્વિન ટાવરની જ નથી. તેને તો ગેરકાયદે હોવાથી જમીનદોસ્ત કરવા પડ્યા, પણ કેટલાં ય એવાં બિલ્ડિંગો દરેક શહેરમાં ઊભાં થાય છે જેને આંગળી અડાડો તો ખરવાં માંડે. વળી એ ગેરકાયદે પણ નથી, પણ જેમ તેમ જીવ બચાવતાં ઊભાં છે. સુરતની જ વાત કરીએ તો અઠવા લાઇન્સનું સરગમ શોપિંગ સેન્ટર ત્રીસેક વર્ષનું પણ નહીં થયું હોય ને તેને ઉતારી લેવાની નોબત આવી. એવી તો નવયુગ કોલેજની સામેની બિલ્ડિંગો કે અન્ય વિસ્તારની ઇમારતો જોતાં ખ્યાલ આવશે કે તે ના છૂટકે ઊભી છે. સાધારણ માણસ પોતાનાં ઘરનું સપનું જોતો હોય છે ને તેને પૂરું કરવા ચાલુ નોકરીએ રાતદિવસ એક કરતો હોય છે. તેની પાસે પૈસા ન હોય તો વ્યાજે લોન લેતો હોય છે. કોઈ હાઉસિંગ સોસાયટીમાં જોડાતો હોય છે ને ફ્લેટ બુક કરાવતો હોય છે. તેને સહજ ઈચ્છા એવી હોય છે કે એ ફ્લેટમાં એના પછી પણ, તેનો પરિવાર આરામથી રહી શકે, ત્યાં ખબર પડે કે તેની ઇમારત કાચી છે ને થોડાં વર્ષમાં જ ઉતારી લેવી પડે એમ છે તો પેલો સાધારણ માણસ તો કમોતે જ મરવા પડે કે બીજું કૈં? સાધારણ માણસ કૈં વર્ષે વર્ષે ઘર બંધાવતો નથી. તેની તેવી ઈચ્છા હોય તો પણ તે બંધાવી શકે એમ જ નથી, કારણ તેની આર્થિક સ્થિતિ જ અનેક પ્રકારની નાની મોટી લોન પર નિર્ભર હોય ત્યાં તેને બીજું મકાન કરવાનું પરવડે જ કેવી રીતે? આવી સ્થિતિમાં નબળો ફ્લેટ કે નબળી દુકાન તેને કરમે ચોંટે તો તેને જીવતે જીવ જ મરવાનો વારો આવે છે. લોન ચાલુ હોય ને ઘર બદલવાની ફરજ પડે તો તેની હાલત અત્યંત દયનીય થઈ જાય છે.

આવું બને છે બિલ્ડરોની નાલાયકીથી. અધિકારીઓને ખટાવીને, નબળું મટિરિયલ વાપરીને તે તાબૂત તો ઊભું કરી દે છે, પણ તેમાં રહેવા આવનારની ગરદન મરાય છે. તે રહેવાસીને જ્યારે થોડાં વર્ષે ખબર પડે કે તે જે ફ્લેટમાં રહે છે તે ગમે ત્યારે દગો દે એમ છે, તો તેના જીવવા-મરવામાં પછી બહુ ફરક રહેતો નથી. કેમ થાય છે આવું? એનો એક જ જવાબ છે – ગમે તેને છેતરીને બિલ્ડરો પોતાની જ હોજરી ઠાંસતા હોય છે. એવું નથી કે ટકાઉ બાંધકામની એમને ખબર નથી, પણ ફ્લેટ લીધા વગર જ સામેવાળો તેની પૂરી કિંમત ચૂકવી દે તો સારું એવી દાનતથી, નાછૂટકાનું બાંધકામ કરીને બિલ્ડર ફ્લેટ વેચતો હોય છે. કેટલા ય મહેલો, કેટલા ય કિલ્લાઓ, કેટલી ય ઇમારતો સદીઓથી આ શહેરમાં, રાજ્યમાં, દેશમાં હજી પણ અડીખમ છે. તાજમહલ, દેલવાડાંના દહેરાં, અજંતા–ઈલોરાની ગુફાઓ, મીનાક્ષી મંદિર ને એવી તો કૈં કેટલી ય ઇમારતો મસ્તીથી ઊભી છે. એ બધું એન્જિનિયર કે આજના કોન્ટ્રાકટરો વગર થયું છે, આજના જેટલાં કાગળિયાં, ડોક્યુમેન્ટ્સ, આધારકાર્ડ, પાન કાર્ડની ઝંઝટ વગર થયું છે. આ બધું આમ તો સલામતી માટે થાય છે ને કમાલ એ છે કે જેમ જેમ ડોક્યુમેન્ટ્સ વધે છે તેમ તેમ અસલામતી પણ વધતી આવે છે. એ વિચારતાં તમ્મર આવી જાય છે કે કેવી રીતે આબુ પર્વત પર, હાથીઓ મંદિર માટેનો આરસ લઈને ચડ્યાં હશે ! દેલવાડાંનાં માખણ જેવાં કોમળ મંદિરો હજી પણ ટાઢ, તડકો ને વરસાદમાં આરતીની જેમ ઝગઝગે છે.

આ બધું આજે પણ શક્ય છે, પણ ખૂટે છે તે કેવળ પ્રમાણિકતા !

000

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

પ્રગટ : ‘આજકાલ’ નામક લેખકની કટાર, “ધબકાર”, 02 સપ્ટેમ્બર 2022

ગરીબનું / લાચારનું કોઈ નથી. તેમનું શોષણ શક્તિશાળી / સમર્થ / સત્તાવાળા કરતા રહે છે. ઝારખંડના રાંચી શહેરની ઘટના આંખ ખોલનારી છે. પૂર્વ IAS મહેશ્વર પાત્રાનાં પત્ની સીમા પાત્રાને નોકશાહીનો નશો હતો અને સત્તાપક્ષની મહિલા વિંગની રાષ્ટ્રીય કાર્યસમિતિની સભ્ય હતી; એટલે ડબલ એન્જિન જેટલી શક્તિશાળી તુમાખી પણ હતી ! સીમાએ આદિવાસી મહિલા સુનિતાને (29) 10 વરસથી ઘરનોકર તરીકે રાખી હતી; પરંતુ ગુલામ સાથે પણ વર્તન ન કરે એવું વર્તન સીમા, સુનિતા સાથે કરતી હતી. સીમા સુનિતાને ગરમ તવાથી ડામ દેતી હતી; મારઝૂડના કારણે સુનિતાના દાંત તૂટી ગયા હતા ! સુનિતાને ખાવા-પીવાનું મળતું ન હતું; તેને રૂમમાં પૂરી રાખવામાં આવતી હતી; તે બેહોશ બની ઢળી પડતી અને તેને પેશાબ થઈ જતો ત્યારે જીભ વડે તે પેશાબ સુનિતા પાસે સીમા સાફ કરાવતી હતી ! સુનિતા ચાલી શકતી ન હતી. સારી વાત એ હતી કે સીમાના પુત્ર આયુષ્યમાને જ સુનિતાને રેસ્ક્યૂ કરવા પોતાના મિત્રને કહ્યું હતું; જેથી 22 ઓગષ્ટ 2022ના રોજ સુનિતાને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવી.

સોશિયલ મીડિયામાં ઊહાપોહ થતાં સત્તાપક્ષે 30 ઓગષ્ટના રોજ પક્ષમાંથી સીમાને દૂર કરી દીધી ! NWC-નેશનલ વિમેન કમિશને સીમા સામે કાર્યવાહી કરવા ઝારખંડના DGPને જણાવ્યું છે. સીમા પાત્રા સામે IPC કલમ-323 (મારઝૂડ કરવી, સજા-1 વરસ સુધીની કેદ/દંડ); 325 (જાણીજોઈને ગંભીર ઈજા કરવી, સજા-7 વરસ સુધીની કેદ/દંડ); 346 (બંધક બનાવી ત્રાસ આપવો, સજા-2 વરસ સુધીની કેદ/દંડ); 374 (બળજબરીથી કામ કરાવવું, સજા-1 વરસ સુધીની કેદ/દંડ); તથા એટ્રોસિટી એક્ટ કલમ-3(1) (a) (b) (h) (અખાદ્ય વસ્તુ ખવડાવવા બળજબરી કરવી/ મળ-કચરો ફેંકે/ ટોપલેલ-અર્ધનગ્ન કરે, સજા-5 વરસ સુધીની કેદ/દંડ) હેઠળ ગુનો દાખલ થયેલ છે અને પોલીસે સીમાને એરેસ્ટ કરેલ છે. આ પ્રકારની ઘટના; જો સીમા પાત્રા વિપક્ષ સાથે જોડાયેલી હોત તો ગોદી મીડિયાએ ઊહાપોહ મચાવી દીધો હોત ! પરંતુ સીમા સત્તાપક્ષ સાથે જોડાયેલી હતી એટલે ગોદી મીડિયાને સીમાનો અત્યાચાર ચર્ચા કરવા યોગ્ય લાગ્યો નહીં !

થોડાં મુદ્દાઓ :

[1] સીમા ઉચ્ચ અધિકારીની પત્ની અને સત્તાપક્ષની મહિલા વિંગ સાથે જોડાયેલ હતી; છતાં કોઈ અભણ વ્યક્તિ ન કરે તેવું ક્રૂર / જંગલી વર્તન સીમાએ કેમ કર્યું હશે? સત્તાનો નશો જ ને? મને કાયદો સ્પર્શી ન શકે; એવું જ સીમા માનતી જ હશે ને?

[2] સીમા IAS અધિકારીની પત્ની છે. શું ઘરમાં આદિવાસી મહિલા ઉપર થતા અત્યાચારની ગંધ મહેશ્વર પાત્રાને નહીં આવી હોય? શા માટે તેમણે સુનિતાને મુક્ત ન કરી? એક IAS અધિકારી તરીકે તેમણે રાજ્યના લોકોની કેવી ‘સેવા’ કરી હશે?

[3] શું આ એકાદ ઘટના હશે કે ઘરનોકરોનું / લાચાર વ્યક્તિઓનું વત્તાઓછા પ્રમાણમાં શોષણ થતું હશે? ગરીબ / લાચાર માણસોના ‘માનવ ગૌરવ’નું કેટલું હનન થતું હશે?

[4] સીમા સત્તાપક્ષ મહિલા વિંગની રાષ્ટ્રીય કાર્યસમિતિ સાથે જોડાયેલ હતી; તેમણે મહિલા માટે કેવી ‘સેવા’ કરી હશે? એક મહિલા તરીકે, બીજી મહિલા ઉપર આટલી ક્રૂરતા કેમ કરી શકી હશે? શું તેમના મસ્તિકમાં ગોડસેના વિચારો ઘૂમતા હશે?

સૌજન્ય : રમેશભાઈ સવાણીની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર

હાસ્ય લેખ

હા, આ મારો વરાહ અવતાર છે. કોઈ માનતું નથી મારી વાત. હું પણ માનતો ન હતો, પણ પછી જાણ્યું કે મને વરાહનું હૃદય બેસાડવામાં આવ્યું છે ને ખુદ ડોક્ટરે જ્યારે મારા ઓપરેશનની ફિલ્મ બતાવી ત્યારે ખાતરી થઈ. બન્યું એવું કે મારું હૃદય ડુક્કરને બેસાડવામાં આવ્યું ને ડુક્કરનું હૃદય મને નાખવામાં આવ્યું. મને ખબર પડી તો મેં ડૉક્ટરને કહ્યું, ‘મને મારું હૃદય પાછું આપો. ડુક્કરનું હૃદય મને નહીં ચાલે. ગમે તેવો તો ય હું માણસ છું.’ તો, ડોક્ટરે કહ્યું, ‘સોરી, સર ! તમારું હૃદય એટલું નબળું હતું કે તે બદલવું પડે એમ જ હતું.’ ‘તે હું ન જાણું, મને મારું હાર્ટ પાછું આપો,’ મેં માંગણી ચાલુ રાખી, તો ડોક્ટરે કહ્યું, ’સોરી, તમારું હૃદય જે સૂવરને નાખેલું, તેનું હૃદય બંધ પડી જવાને કારણે મૃત્યુ થયું છે.’

મને મરવા જેવું લાગ્યું, મારા હાર્ટવાળું ડુક્કર ગુજરી ગયું ને તેનાં હાર્ટવાળો હું જીવતો હતો, ‘કાંઈ તું ગયો ને હું જીવું છું થોડાં સગપણ માટે,’ જેવું પણ ગાઈ શકું એમ ન હતું, કારણ સગપણ જેવું કૈં હતું જ નહીં કે ડુક્કર માટે આવી પંક્તિ ગાવી પડે. મને એ વાતનો આનંદ થયો કે હું મજબૂત હાર્ટવાળો ડુક્કર છું, સોરી, માણસ છું. મને એ સમજાતું ન હતું કે ડુક્કરનું હાર્ટ જ માણસમાં કેમ? વાઘનું નહીં, હાથીનું નહીં, ગધેડાનું નહીં ને ડુક્કરનું? મેં ડૉક્ટરને એ અંગે પૂછેલું તો એમણે કહેલું, ‘ડુક્કરનું હાર્ટ પણ મોડીફાય કરવામાં આવે છે ને તે મનુષ્યનાં હાર્ટ જેટલું જ હોવાથી સહેલાઈથી ફિટ થઈ શકે છે.’ જો કે, મને આ અદલાબદલીવાળી વાત જ ભેજામાં ઘૂસતી નથી. તેમાં કોઈ પ્રાણીનાં પાર્ટ્સ નાખવાનું તો માણસ જાત સાથે ચેડાં કરવા જેવું જ છે. કાલ ઊઠીને એવો માણસ એસેમ્બલ થાય તો નવાઈ નહીં જેમાં તેનાં ઓરિજિનલ પાર્ટ્સ શોધેલા ન જડે. એ ખરું કે હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ થવાને કારણે માણસની આવરદા વધે, પણ એમ કોઈ પશુનું હૈયું લઇને જીવવા જેવું ખરું? ડૉક્ટરને મેં ત્યારે પણ કહેલું, ‘હૃદય બદલવાની જરૂર ઊભી થઈ જ તો કોઈ માણસનું હૈયું નાખવું હતું. આ ડુક્કરનું હૈયું તો બહુ અજુગતું લાગે છે.’ ડોક્ટરે મને એમ કહીને સમજાવેલો, ‘કયો માણસ પોતાનું જીવવું બંધ કરીને બીજાનું જીવવું ચાલુ કરવા પોતાનું હાર્ટ આપે?’ ડોક્ટરની વાત તો સાચી હતી, પણ મને ભૂંડનું હૈયું ગમતું ન હતું. મને એ ધાક હતો કે ડુક્કરની જેમ હું કોઈ ગટરમાં કે ઉકરડામાં તો નહીં પડી રહુંને ! પણ ડૉક્ટરે કહેલું, ‘એવી ચિંતા ન કરો. એવું કશું થવાનું નથી.’ તો પણ હું ગટરનો કે ઉકરડાનો ટેસ્ટ કરવા ગયેલો ને ખાતરી થઈ કે મને એનું કોઈ કાળે આકર્ષણ થાય એવું નથી ત્યારે પાછો વળેલો.

આમ પણ મારા પિતાજી મને ડુક્કર, ભૂંડ, ગધેડો જેવાં ઉપનામોથી વારંવાર ટપારતા રહેતા હતા એટલે ઓલરેડી, ડુક્કર તો હું હતો જ ! એ ઓછું હતું તે ડુક્કરનું હાર્ટ પણ લાઈફમાં ઉમેરાયું? આ ઠીક ન થયું. ‘એ ડુક્કર, ડુક્કર !’ જેવું પીઠ પાછળ કોઈ બોલે એટલે પણ ડુક્કરનું હાર્ટ મને મંજૂર ન હતું. એટલીસ્ટ વરાહ તો કહી શકાયને ! ડુક્કર તો કોઈ ડુક્કરને ય કહેવા જેવું નથી. આપણે માણસને ડુક્કર કહીએ છીએ, પણ ડુક્કરને માણસ કહેતા નથી. કેમ? કારણ ડુક્કરને ય સેલ્ફ રિસ્પેક્ટ જેવું હોય છે. કમ સે કમ વરાહ નામ સાંભળવું તો ગમે. તેને બદલે ડુક્કર, સૂવર, ભૂંડ જેવાં નામોથી કોઈ બોલાવે તો એમાં વરાહની આબરુ જવા જેવું થાય છે. વરાહ એટલે ડુક્કર, સૂવર, ભૂંડ, એની મને ખબર ન હતી. મને તો એમ જ કે ખુદ ભગવાન વિષ્ણુએ વરાહ અવતાર લઈને પૃથ્વીને બચાવી છે તો વરાહ બનવાનું તો કોઈને પણ ગમે ! પણ જેવી ખબર પડી કે વરાહ એટલે સૂવર, ભૂંડ, ડુક્કર, મારું વિષ્ણુ ભગવાન માટેનું માન ઊતરી ગયું. બીજું કૈં ન સૂઝ્યું તે ડુક્કરનો અવતાર લીધો? ખાસો મજાનો ભગવાનનો અવતાર છોડીને ડુક્કર થયા? આ બરાબર ન હતું, પણ એમાં કોઈ સુધારો થાય એમ ન હતું, કારણ વરાહનો અવતાર લેવાઈને તો પૂરો પણ થઈ ચૂક્યો હતો. જો કે, મને ડોક્ટરે વરાહ એટલે ભૂંડ એવું જરાક પણ ક્ળાવા દીધું હોત તો મેં કોઈ પણ રીતે ડુક્કરનું હાર્ટ ન જ લીધું હોત, પણ ત્યારે મારો અવતાર જ જોખમમાં હતો, ત્યાં વિષ્ણુનો અવતાર જાણવા ક્યાં બેસું? પછી એ આશ્વાસન લીધું કે ભગવાન જેવા ભગવાન જો વરાહનું ખોળિયું ધારણ કરી શકતા હોય તો મેં તો ખાલી હાર્ટ જ લીધું છે, મારે શું કામ શરમાવું જોઈએ?

વાત એવી હતી કે હિરણ્યાક્ષ નામના દૈત્યનો નાસ્તો કરવા વિષ્ણુએ વરાહ અવતાર લઈને પૃથ્વીને દાંત પર ઊંચકી લીધેલી. વિષ્ણુએ બધા અવતાર દૈત્યોના વિનાશ માટે જ લીધેલા. ભગવાને પણ રાક્ષસોને મારવા નૃસિંહ અવતાર, કૂર્માવતાર, મત્સ્યાવતાર ને એમ કેટકેટલું કરવું પડ્યું. તો ય, રાક્ષસો તો ઘટયા નથી. રૂપ બદલાયું હશે, પણ રાક્ષસો તો છે જ. ભગવાન વિષે શંકા હશે, પણ રાક્ષસો વિષે નથી. તે તો 100 ટકા આસપાસ નજરે ચડતા જ રહે છે. પહેલાં તો હું પણ મને ડુક્કર જ માનવા માંડેલો, પણ પછી ડુક્કરોને વાંધો પડશે એ બીકે માણસમાં જ રહ્યો. પિતાજી મને ભલે ડુક્કર કહેતા, પણ એકવાર એમણે મને ‘એ ડુક્કર આમ આવ !’ કહ્યું તો મેં સામે કહ્યું, ‘બોલો, પિતાજી !’ ને એમને લાગ્યું કે એમને પણ મારી જ ઓળખ આપી છે, તો એ બોલતાં બંધ થયેલા, ત્યારે તો ખબર નહીં કે હું ખરેખર જ વરાહનું હૃદય લઇશ, પણ લીધું ને આજ સુધી તો એના પર જ ટકેલો છું.

પણ, હવે ટકવાનું મુશ્કેલ બનતું જાય છે. બન્યું એવું કે મારી પૂર્વ ગર્લફ્રેન્ડ, પશ્ચિમમાંથી પૂર્વમાં ઓચિંતી આવી ચડી. મને ધારણા નહીં કે એ છેક ન્યૂ જર્સીથી આ જૂની જરસી પાસે આવશે ને આવશે તો મળવા પણ આવશે. સાધારણ રીતે ગર્લફ્રેન્ડ બ્રેક અપ માટે કે પરદેશ જવા માટે જ હોય છે, એમાં પણ પરદેશ ગયા પછી ત્યાં જ વસી ગઈ હોય એવી ગર્લફ્રેન્ડની નવાઇ નથી, ત્યાં તિતાલી ન્યૂ જર્સીથી એકદમ સામે આવીને ઊભી થઈ ગઈ હતી. વર્ષોથી પૂછવાનો બાકી હોય તે સવાલ તેણે પૂછ્યો, ‘કેમ છે?’

છીંક આવી હોય તેવો જવાબ મેં આપ્યો, ’છું.’

એ હસી. ખસી. હું પણ ફલેશમાં બેક થયો. એ અહીં હતી ત્યારે 12માંમાં હતી ને હું બારમું પતાવીને બેઠો હતો. એણે એક્સપોઝ કરતી હોય તેમ પ્રપોઝ કર્યું, ‘વિલ યૂ મેરી મી?’ મને તો ભાવતું હતું ને વૈદે કહ્યા જેવું થયું. અમે લવમાં અને પછી લવલવમાં પડ્યા. એની પાસે પૈસા હતા ને મારી પાસે સમય હતો એટલે અમે એકબીજાનું હૃદય એક્સચેન્જ કરી શક્યા. એ બોલી, ’હું તને છોડીશ નહીં.’

એ એવી રીતે બોલી કેમ જાણે બદલો લેવાની હોય. પછી ઉમેર્યું, ’કદી નહીં ! આજથી મારું દિલ તારું છે ને તારું દિલ મારું છે.’

મેં બીતા બીતા કહ્યું, ‘ને આ કોફીનું બિલ પણ …’ એણે ‘સોરી’ કહીને તરત બિલ ચૂકવી દીધું. હું દિલ આપતો રહ્યો ને એ બિલ, પણ એક દિવસ તિતાલી આવી ને બોલી, ‘એક મૂરતિયો અમેરિકાથી મને જોવા આવ્યો છે.’

એ દિવસે પહેલીવાર બિલ મારે ચૂકવવું પડ્યું ને મારું દિલ પાછું આપીને એ એનું પરત લઈ ગઈ. શોખ હતો તે શોક થઈ ગયો. એ શૉક એવો લાગ્યો કે મારું દિલ નબળું પડતું ગયું ને છેવટે એ દિલ મેં ડુક્કરને આપ્યું ને ડુક્કરે એનું હાર્ટ મને આપ્યું. એ વાતને પણ સમય થયો ને વર્ષો પછી તિતાલી એક પણ તાલી પાડયા વગર મને જોતી બેઠી હતી. બન્યું હતું એવું કે એના હસબંડે હસવાનું બંધ થઈ જાય એ રીતે બીજી શોધી લીધી હતી અને મારી આ પૂર્વ પ્રેમિકા રિડાયરેક્ટ ટપાલ જેવી મારે બારણે આવી પડી હતી. એ રડતી હતી, ’હું તારે ભરોસે છું.’

‘તું મારે ભરોસે છે ને હું રામ ભરોસે છું.’

એણે હાર્ટ શેપની એના હસબંડે આપેલી વીંટી એની આંગળીમાંથી કાઢીને મારી આંગળીમાં પરોવતાં કહ્યું, ‘હું મારું દિલ ફરી તને આપું છું, તું તારું દિલ મને આપીશ?’

હું ચૂપ રહ્યો, તો એણે ફરી પૂછ્યું, ’વિલ યૂ પ્લીઝ ગિવ મી યોર હાર્ટ અગેન?’

મને સમજાતું ન હતું કે હું શું કહું? છેવટે મેં હિંમત રિક્લેક્ટ કરતાં કહ્યું, ’જો, તિતુ ! વાત એમ છે કે તું ગઈ પછી મારું હાર્ટ એટલું નબળું પડી ગયું હતું કે મારામાં વરાહનું હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવું પડ્યું.’

‘તું એક કામ કર. વરાહ પાસેથી તારું દિલ પાછું લઈ લે, સિમ્પલ !’

‘તે લેવાય એમ નથી, તિતુ !’

‘તારી ગર્લફ્રેન્ડ એવી કેવી કે તારું દિલ તને પાછું ન આપે? આફ્ટર ઓલ ઇટ ઈઝ યોર હાર્ટ !’ તિતાલી, તિતલીની જેમ મારી ફરતે ઊડવા લાગી.

‘તે એટલા માટે કે વરાહ હવે આ દુનિયામાં નથી.’

‘ઓહ ! સોરી. બાય ધ વે વરાહને તું પરણેલો?’

‘ફોર યોર કાઈન્ડ ઈન્ફર્મેશન, વરાહ ગર્લફ્રેન્ડ નથી. વરાહ એટલે ડુક્કર, સૂવર, ભૂંડ !’ મારી છાતી પર એનો હાથ મૂકતાં હું માંડ બોલ્યો, ‘મને ડુક્કરનું હાર્ટ બેસાડેલું છે, તને એ ચાલશે?’

તિતાલી માંડ પહેરાવેલી વીંટી કાઢવા મથી, પણ નીકળતી ન હતી …

0

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

પ્રગટ : “કુમાર”, ઓગસ્ટ, 2022