ચિંતા ન કર
આમ જ હોય
ફૂલો ડાળી પર હોય ત્યારે
કોઈ ન જુએ તો પણ 
ખીલે તો છે જ
સૂર્ય ડૂબે ત્યારે જ
સાંજ સરસ લાગે છે
શોકસભા સજાવી શકાય એટલે 
જગત ચૂપ રહેતું હોય છે
ને દેવામાં તો ગાળ જ 
દેતું હોય છે
હતો 
ત્યારે ગાળ જ ખાધી છે
ને દેનારે શાપ જ દીધા છે
પણ તીર ખાઈને
તીરે આવ્યો છું
આમ જ હોય
ચિંતા …

0 0 0

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

હે જગત જનની ઉર્ફે સરકાર માઈબાપ,

સાષ્ટાંગ દંડવત્‌ પ્રણામ … !

જેમ માને અને ભગવાનને તું કહું છું, એમ તને પણ હું તુંકારે જ બોલાવું છું. હું એક સામાન્ય માણસ છું. મારામાં અક્કલ નથી એવું તું તો માને જ છે, એટલે હું પણ માનતો થઈ ગયો છું કે મારી અક્કલ ઘાસ ચરવા ગઈ છે. મને ઘણું નથી સમજાતું ને જે સમજાય છે એમાં છેવટે તો સંતાપ કરવાનો જ રહે છે. એ ખરું કે આખું વર્ષ કોરોનાને નામે ચડ્યું. એણે આવતાંવેંત જ આખા જગતની પથારી ફેરવી કાઢી. લાખો માણસો મર્યાં, એમાં ભારત પણ બાકાત ના રહ્યું. એમાં વળી મહિનાઓ સુધી લોકડાઉન રહેતાં કામધંધો ઠપ્પ થઈ ગયો. નોકરીઓ ગઈ. આવક, ઝેર ખાવા જેટલી પણ ન રહી. ઘણાં પંખે લટકી ગયાં તો ઘણાં અટકી પણ પડ્યાં. સરકાર તરીકે તેં લાખોકરોડોના પેકેજ જાહેર કર્યાં. એ પેકેજ ક્યાંના પેકેટ બન્યા તે તો નથી ખબર, એમાં વળી ખાતર પર દિવેલની જેમ ચીન – પાકિસ્તાનનો ઉપદ્રવ પણ ચાલુ જ રહ્યો. એના ન ઘૂસેલા સૈનિકોને આપણે મારી હટાવ્યા તો આપણા ન ઘૂસેલા સૈનિકોનો ધુમાડો પણ થયો. એની વે, અનેક ઉપાધિઓ વચ્ચે તેં ને મેં ટકી બતાવ્યું તે માટે હું તને અભિનંદન આપું છું ને તારે મને આપવાં હોય તો તું પણ આપી શકે, આફ્ટર ઓલ, ઈટ ઈઝ અપ ટુ યુ –

બાકી હતું તેમાં કિસાન આંદોલન ચાલ્યું ને હજી ચક્કાજામ તાજું જ છે. કિસાન શબ્દમાં “સાન” છે ને સરકારમાં “સર” છે એટલે તમે બંને અડી ગયાં છો. કિસાનને કિસાન કાનૂનો નથી જોઈતા ને તારે પરાણે આપવા જ છે. તારી પણ કમાલ જ છે, તો ! એ લાગુ ન કરવામાં તારાં કયાં વહાણ લૂંટાય છે એ મને નથી સમજાતું ને તને એ નથી સમજાતું કે આંદોલન લંબાવાને કારણે રાજકીય પક્ષો ખેડૂતોના તવા પર પોતાના રોટલા શેકી રહ્યા છે, એ પણ જવા દે, એમાં વિદેશી તાકતોને રસ પડ્યો છે ને એ આ દેશની બાબતોમાં માથું મારી રહી છે એ બધું તને ઠીક લાગે છે? આંદોલન લંબાય તો વિપક્ષોને અને વિદેશી તાકાતોને વધારે ટાંટિયાં ફેલાવવાની તક મળે એવું નથી લાગતું? એ ચાલવા દેવાનું છે? હું તો ખેડૂતોને પણ બે હાથ જોડીને કહું છું કે સરકાર સામે તમને જે વાંધો હોય તે ભલે, પણ તમારે નામે કોઈ આ દેશમાં ચરી જાય ને દેશને નુકસાન કરે એવું ન જ થવું જોઈએ. એવું કૈં થયું તો આવનારો સમય તમને માફ નહીં કરે એટલું નક્કી !

હે સરકાર, મને તારે માટે એ માન જરૂર થયું કે આ બજેટમાં ખેતીના માળખાને ઠેકાણે કરવા ખેડૂતોનું આંદોલન તેં ધ્યાને લીધું ને પેટ્રોલ પર અઢી રૂપિયા અને ડીઝલ પર ચાર રૂપિયા સેસ લાગુ કરવાની દરખાસ્ત કરી. તેં ધાર્યું હોત તો ખેડૂતોને રવડાવ્યા હોત, પણ તેને બદલે તેં મારા જેવા સામાન્ય માણસોને રડાવ્યા. ગુડ ! જો કે તેં બજેટમાં કહ્યું ખરું કે ગ્રાહકો પર વધારાનો બોજ નહીં પડે એની કાળજી રખાઈ છે, પણ મારી મા, એવું મને તો દેખાતું નથી. અમે સ્કૂટરમાં પેટ્રોલ નખાવી જ ન શકીએ એ હદે પેટ્રોલ મોઘું થયું છે તે નથી દેખાતું? તેં કહ્યું કે બોજ ગ્રાહકો પર નહીં પડે, તો પણ રોજ ઓઈલ મોંઘું થાય છે તે ખરું કે કેમ? એક જ વર્ષમાં પેટ્રોલનો ભાવ 20 રૂપિયા વધ્યો તે સાચું હોય તો એ બોજો કોના પર પડ્યો, તે કહીશ? તું કહીશ કે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ઓઈલના ભાવ વધ્યા એટલે અત્યારે ભાવ વધે છે, તો જ્યારે એના ભાવ માઈનસમાં ગયા ત્યારે પણ આપણે ત્યાં ભાવ વધ્યા તે કઈ ખુશીમાં? એટલે તું માન કે ન માન, પણ ક્યાંક તો રમત છે જ !

હે મારી ચાલાક, સોરી, ચાલક સરકાર, કેટલાં ય વર્ષોથી જે વસ્તુ સસ્તી થવી જોઈએ એ મોંઘી થાય છે ને જે મોંઘી થવી જોઈએ એ સસ્તી થાય છે. મારું એટલું જ્ઞાન નથી અને તું સમજીને જ બધું કરતી હોઈશ તે પણ ખરું, પણ મારું સાદું જ્ઞાન તો એમ જ કહે છે કે જે અમીર છે તે બોજ વેઠી શકે તેમ છે તો તેના પર ટેક્સ વધુ નાખવો ને જે સાધારણ વર્ગ છે તે આમ પણ મરેલો જ છે તો તેને વધારે ન મારવો. પણ, અહીં તો ઊલટું જ ચાલે છે. બજેટ પછી સોનું સસ્તું થાય છે ને પેટ્રોલ મોંઘું થાય છે. વેલ, અમીરોના દરિયામાંથી ડોલ લઈ લઈશ તો એને ફરક નહીં પડે, પણ અમારે તો ડોલ જ દરિયો છે ને તું ડોલ જ આંચકે તો અમારે જીવવું કેમ તે કહીશ?

હું માનું છું કે બજેટમાં આરોગ્યને આ વખતે વધારે મહત્ત્વ આપીને તેં સારું જ કર્યું છે. માત્ર રસી માટે જ 35,000 કરોડ ફાળવ્યા તે પણ ઠીક થયું. જો આંકડા સાચા હોય તો કોરોનાનું જોર ઘટ્યું છે એવું પણ લાગે છે ને સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીમાં ઉમેદવારોનો રાફડો ફાટયો છે તે જોઈને દેશસેવા કરવા આટલા બધા લોકો આગળ આવ્યા છે તેનો આનંદ છે, પણ હકીકત જુદી છે. ટિકિટ ન મળવાને કારણે જે અસંતોષ દેખાય છે તેમાં સેવા કરવાને બદલે, મેવા મેળવવામાં રહી ગયા, એનો અફસોસ વધારે છે ને જે ટિકિટ મેળવીને ઊછળે છે તે કેટલી સેવા કરવાના છે તે પણ કોઇથી અજાણ્યું નથી. એમ લાગે છે કે રાજકારણ એક નફાકારક રોકાણ છે ને પેઢીઓ તારવી હોય તો રાજકારણ જેવો બીજો સરળ ઉદ્યોગ નથી. જવા દે, એમાં આપણું કામ નહીં ! એમાં હોય તેના હાથ ચોખ્ખા ન હોય તે આમ પણ સમજી શકાય તેમ છે.

આમ તો અર્થશાસ્ત્રીઓ અને અનર્થશાસ્ત્રીઓએ પણ બજેટને વખાણ્યું છે. સરકારના મંત્રીઓને ને પક્ષકારોને તો બેકાર બજેટ પણ સારું જ દેખાવાનું. એકલું સારું જ દેખાય એ પણ એક પ્રકારનો અંધાપો જ છે, કારણ એમાં નબળું જોવાની દૃષ્ટિ નથી, તો વિપક્ષોને એમાં કૈં સારું નહીં દેખાય એ પણ ખરું, કારણ એને સારું જોવાની દૃષ્ટિ નથી. ટૂંકમાં બંને પાસે તટસ્થતાનો અભાવ છે, પણ હું સામાન્ય માણસ છું, મારામાં અક્કલ ઓછી હશે, પણ અંધાપો નથી. એટલું ખરું કે બજેટમાં કોરોના સેસ લાગુ થવાનું જોખમ હતું જ, પણ શૂળીનું વિઘન કિસાન સેસથી ગયું. એ પણ ખરું કે ગયા બજેટના ટેક્સ જ આવકવેરામાં ચાલુ રહ્યા. નવા ટેક્સ ન નાખ્યા તે માટે થેંક્સ, પણ માઇબાપ, આ અઢી લાખનો સ્લેબ આ સરકારમાં કે મારા આ જનમારામાં બદલાય એમ જ નથી? એ ખરું કે આ વખતે કોરોના હતો, પણ એના આગલા વર્ષે ને એના આગલા ને એના પણ આગલા વર્ષે તો કોરોના ન હતો ને? યે તો આગુસે ચલી આ રહી હૈ, ઉસ કા કુછ કરો, પ્લીઝ ! મોંઘવારી અઢી ગણી વધી હોય ને ઇન્કમટેક્સનો સ્લેબ અઢી લાખથી આગળ ચસે જ નહીં, એમાં મારા જેવા ડફોળને દાનત ખોરી હોવાનું દેખાય તો માફ કરી દેવાનો, બીજું શું?

બાય ગોડ, આ વખતે સૌથી વધુ આનંદ તો પંચોતેર+(પ્લસ)ને રિટર્ન ફાઇલ ન કરવાનું કહ્યું ત્યારે થયો. આવતું વર્ષ સ્વતંત્રતાનું પણ 75મું છે તો 75+ને રિટર્ન ફાઇલ કરવામાંથી માનભેર મુક્તિ આપવી. વાહ, ક્યા બાત હૈ ! આપણે બાપુ તો ખુશ કે ચાલો, વર્ષો પછી ધ્યાનમાં તો આવ્યું કે સિનિયર્સની દયા ખાવા જેવી છે ! જો જીવી જાય તો સિનિયર્સને રિટર્ન ફાઇલમાંથી મુક્તિ ! એની કળ વળે ત્યાં તો એવો ખુલાસો આવ્યો કે જેનું પેન્શન અને વ્યાજ એક જ ખાતામાં છે એને જ એ લાભ મળશે. એટલે કે એક્ચ્યુઅલી શું મળશે? મને અક્કલમઠ્ઠાને તો એવું હતું કે પંચોતેરિયાને રિટર્ન ફાઇલમાંથી મુક્તિ એટલે કે ટેક્સ ભરવામાંથી મુક્તિ, પણ પછી મગમાંથી પગ નીકળ્યા ત્યારે ખબર પડી કે એવું નથી. વાત એમ હતી કે રિટર્ન ફાઇલમાંથી મુક્તિ એટલે રિટર્ન ન ભરવાનું એટલું જ ! બાકી, ટેક્સ લાગતો હોય તો ટેક્સ કે ટી.ડી.એસ. તો કપાશે જ. એ જે તે બેન્ક કાપશે. એટલે પંચોતેરિયાએ હવે ઇન્કમટેક્સ કન્સલ્ટન્ટને ત્યાં ન જતાં બેન્કનાં પગથિયાં ઘસવાનાં ! આમાં કાંદા શું કાઢ્યાં તે તો નથી ખબર, પણ કન્સલ્ટન્ટની ફી બચે એમ બને. એ પણ બચશે કે બેન્ક તેની ફી ઉમેરશે તે નથી ખબર. ટૂંકમાં, પહેલી ફેબ્રુઆરી, બધાં પંચોતેરિયા માટે પહેલી એપ્રિલ પુરવાર થઈ.

બધા પંચોતેરિયાને હોલસેલમાં એપ્રિલફૂલ બનાવવા માટે ખૂબ ખૂબ આભાર.

બોલ્યું ચાલ્યું માફ.

— એક સાવ સામાન્ય માણસના જયભારત !

0 0 0

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

પ્રગટ : ‘આજકાલ’ નામક લેખકની કટાર, “ધબકાર”, 08 ફેબ્રુઆરી 2021

અંગ્રેજીમાં જેને કોમનમેન કહ્યો છે તેનું ટૂંકું રૂપ સી.એમ. છે. એનું પૂર્ણરૂપ ચીફ મિનિસ્ટર પણ છે. એટલે  કે કોમનમેન સી.એમ. હોય તો પણ, ચીફ મિનિસ્ટર સી.એમ. (કોમનમેન) ભાગ્યે જ રહે છે. સાચું તો એ છે કે સામાન્ય માણસ સત્તા પર આવ્યા પછી. સામાન્ય ભાગ્યે જ રહે છે, ભલે પછી તે મેયર કે મુખ્ય મંત્રી કે વડા પ્રધાન જ કેમ ન હોય? મોટે ભાગે એ ભૂલી જાય છે કે તે સત્તા પર આવ્યો છે તે સામાન્ય માણસના સહકારથી. એ જેટલું વહેલું ભૂલાય છે એટલું સરકાર પરનું જોખમ વધે છે.

જેને સામાન્ય માણસ કહીએ છીએ તેના પણ પ્રકાર છે. એ જડબેસલાક ન હોય તો પણ એક વર્ગમાં એવા ગરીબો છે જે લઘુત્તમ વેતનથી પણ ઓછું મેળવે છે. તેની જરૂરિયાતો પણ બહુ મોટી નથી, પણ તે પૂરી નથી જ થતી. એને સરકાર પાંખમાં લે છે તે પણ ઘણાંની આંખમાં આવે છે, પણ એ હકીકત છે કે કોઇની મદદ વગર તેનું ટકવાનું મુશ્કેલ જ બને છે. એમાં પણ મુશ્કેલી એ હોય છે કે સરકારી મદદ પણ તેના સુધી પૂરી પહોંચતી નથી. સરકારના બધા પ્રયત્નો છતાં, ગરીબ વર્ગ સુધી મદદ નથી પહોંચતી તે એટલે પણ કે સરકાર અને ગરીબો વચ્ચેના દલાલો એ મદદથી પોતાનું ભરેલું પેટ ભરી લે છે, અને જેને માટે એ મદદ હતી એ પેટ તો ખાલીનું ખાલી જ રહે છે.

આ વર્ગ મોટે ભાગે સરકારને એટલે કે સત્તાધારી પક્ષને વફાદાર રહે છે. એને સરકાર જ જુએ છે એટલે એ પણ એને જ જુએ તેમાં નવાઈ નથી. સત્તાધારી પક્ષમાં જો બીજા પક્ષો મળીને સરકાર બની હોય તો તેને નજીકની વગવાળી રાજકીય વ્યક્તિ કે વ્યક્તિઓ કહે તેમ તે વર્તે છે. કેટલીક વાર છેલ્લી ઘડીની લાલચ પણ ગરીબોના નિર્ણયો બદલાવી નાખે એમ બને, પણ મોટે ભાગે જે એમનું પૂરું કરે છે તેને આ પ્રજા પૂરી પડે છે.

નીચલા વર્ગને કોઠાસૂઝ ગજબની હોય છે ને એનું વ્યક્તિગત મૂલ્ય ખાસ ન હોય તો પણ, તેનો  સમૂહ લેખે પ્રભાવ પડતો હોય છે. ઢગલો મત આપનારો ને કોઈ પક્ષ કે પક્ષોને સરકારમાં લાવનારો આ વર્ગ છે, એટલું જ નહીં, સરકારને ફરી સત્તામાં પણ એ જ લાવે છે. સરકારને એનામાં એટલે રસ હોય છે કે એના મતથી સત્તા મળતી હોય છે. કૉન્ગ્રેસ વારંવાર સત્તામાં આવી શકી તેમાં આ પરિબળ કામ કરતું હતું એ સ્વીકારવું પડે. મતદાનની ટકાવારી ઓછી હોય તો પણ, ગરીબવર્ગનું મતદાન ઓછું હોતું નથી ને એ જ સરકારનાં પુનરાવર્તનનું નિર્ણાયક બળ પણ બની રહેતું હોય છે.

એની ઉપરનો મધ્યમવર્ગ કદાચ સૌથી વધુ મુશ્કેલીઓમાં રહેનારો વર્ગ છે. એમાં પણ નીચલો ને ઉપલો મધ્યમવર્ગ એવા પ્રકારો છે. ઉપલો મધ્યમવર્ગ પ્રમાણમાં સાધનસંપન્ન હોય છે. તેની સમાજમાં વગ હોય છે. આ એક રીતે જોવા જઈએ તો સમાધાનમાં રાચનારો અને એ દ્વારા લાભ ખાટનારો વર્ગ છે. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગને બાંધછોડ કરવાનો, ભ્રષ્ટતા આચરવાનો ને એ દ્વારા સ્વાર્થ સાધવાનો બહુ વાંધો નથી હોતો.

આમ તો સિદ્ધાંત કે આદર્શને સ્વીકારનારા તમામ વર્ગમાં મળી રહેતા હોય છે, પણ તેની ટકાવારી ખૂબ નાની હોય છે.

નીચલો મધ્યમ વર્ગ મુખ્યત્વે અસંતોષ, અસુવિધા અને મહત્ત્વાકાંક્ષાથી પીડાતો વર્ગ છે. આ લોકોને જે ચાલે છે એની સામે વાંધો હોય છે. મુખ્યત્વે તો જે પણ સત્તામાં છે તેની સામે જ તેને વાંધો છે ને ઘણીવાર તો આ વાંધો સાચો હોય, તો પણ તેનું કશું ઉપજતું નથી હોતું. સૌથી વધુ સિદ્ધાંતો ને આદર્શો આ વર્ગ પાળે છે. એ જ ક્યારેક તેને ઉચ્ચ કક્ષાએ પણ પહોંચાડે છે, પણ મોટે ભાગે તો આ વર્ગ ઓછપમાં  અને નિરાશામાં જીવે છે. એને નોકરિયાત કે પગારદાર વર્ગની ઓળખ પણ મળેલી છે. તે જવાબદારીઓ ઉપાડનારો વર્ગ પણ છે. એમાં ઓછી આવક રાજ રોગની ગરજ સારતી હોય છે. જો કે સરકારને આ વર્ગની બહુ ચિંતા હોતી નથી, પણ આ વર્ગને સરકારની ચિંતા ભારોભાર હોય છે. તેનું ચાલે તો તે રોજ સરકાર બદલી કાઢે, પણ તેવું થતું નથી. તેને લાભ ઓછા મળે છે ને એ અનેક પ્રકારના કરવેરાથી પીડાતો રહે છે. તેને સતત એમ જ લાગતું હોય છે કે પોતાને ભારે અન્યાય થઈ રહ્યો છે.

આ વર્ગ સરકાર બનાવવામાં ઓછામાં ઓછું યોગદાન આપે છે. મોટે ભાગે તો તે મત આપવા જ જતો નથી. હા, એટલું છે કે જ્યારે પણ મધ્યમવર્ગની મતદાનની ટકાવારી વધે છે, સરકાર બદલાવાની શક્યતાઓ પણ વધી જતી હોય છે. સત્તા પલટામાં મતદાનની વધેલી ટકાવારી ભાગ ભજવતી રહ્યાના ઘણા દાખલાઓ છે જ. સરકાર આ વર્ગની મોટે ભાગે ઉપેક્ષા કરતી હોય છે, કારણ કે આ વર્ગ પણ મત ન આપીને સરકારની ઉપેક્ષા કરતો રહેતો હોય છે. આ બધું વ્યક્તિ આધારિત નથી હોતું, ક્યારેક તો અનુમાન કે અંદાજ આધારિત પણ હોય છે, એમાં મોટા ફેરફારો થાય તો અણધાર્યાં પરિણામો આવતાં હોય છે.

તમામ વર્ગોમાં યોગ્યતા કે પાત્રતા, શિક્ષણ આધારિત નથી હોતી, તે ઘણું ખરું જાતિ, કોમ કે સંપત્તિ આધારિત હોય છે. આ જ સ્થિતિ ઉચ્ચ વર્ગની છે. કહેવાય તો છે ઉચ્ચ વર્ગ, પણ ઉચ્ચ વર્ગ શિક્ષણમાં જ હોય છે, ઉચ્ચ વર્ગમાં તે નથી જ ! ઉચ્ચ વર્ગમાં ઘણાં ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવનારા પણ હોય છે, પણ વ્યવહારમાં ઉચ્ચતાનો માપદંડ ઘણુંખરું સંપત્તિ જ હોય છે. આ અમીર વર્ગ તમામ વર્ગો પર પ્રભાવ પાડતો હોય છે. તે વેપારઉદ્યોગ દ્વારા જરૂરતમંદોને પગાર આપીને કામ કઢાવે છે ને અપવાદો બાદ કરતાં તેનું લક્ષ્ય કમાણીનું જ વિશેષ હોય છે. આ વર્ગ સરકાર રચવામાં કદાચ એટલો સંડોવાતો નથી જેટલો તે સરકાર રચાયા પછી સંડોવાય છે. તે શાસક પક્ષોને ઘણી મોટી આર્થિક મદદ કરે છે ને એ પૈસાને જોરે શાસકો કોઈને જોડી, તોડીને કોઈ પણ રીતે સત્તા ટકાવી રાખવા મથે છે. ધારો કે સરકાર બદલાય છે તો કંપનીઓ, ઉદ્યોગપતિઓ પણ બદલાય છે. નવી સરકારને આ લોકો એટલે મદદ કરે છે કે અમીર વર્ગની આન, બાન ને શાન જળવાઈ રહે. આ વર્ગને, સરકારને મદદ કરવાનાં કારણો છે.

સરકારને આ વર્ગ મદદ કરે છે ને સરકાર એમને ઉદ્યોગધંધાના પ્રોજેક્ટ્સ આપે છે. મોટા કોન્ટ્રાક્ટ મળે છે તો સરકારનાં પ્રજા જોગ કામ પણ થાય છે, એ કામ બતાવીને સરકાર મત મેળવતી હોય છે. બીજી બાજુએ કંપનીઓ નફો કરવાની સાથે સાથે બેરોજગારી ઘટાડવાનું નિમિત્ત પણ બને છે. આમ તો આ બધું સારું જ છે, તો વાંધો ક્યાં આવે છે?

વાંધો અમર્યાદ નફાખોરીનો અને મોંઘવારીનો છે. અનેક લોકોનાં મોંઘવારીને કારણે શોષણ વધે છે. ઓછો પગાર આપીને અને વધારે ભાવ લઈને વેપારી વર્ગ દ્વારા શોષણ થતું રહે છે. એમાં વળી ગરીબીને કારણે દેવું થાય છે ને તે ન ચૂક્વાતાં કેટલાક કિસ્સાઓમાં વાત આત્મહત્યા સુધી પહોંચે છે. સરકારને મદદ કરીને પોતાની શરતે અમીરો ધંધાઉદ્યોગોને બાનમાં લે છે. સરકારે પણ મદદ મેળવી હોવાથી કેટલીક બાબતોમાં તેણે આંખ આડા કાન કરવાં પડે છે ને પરિણામ એ આવે છે કે સામાન્ય માણસ પાસે નામની જ મોકળાશ ને સ્વતંત્રતા બચે છે.

પ્રજા વેઠાય ત્યાં સુધી તો વેઠે છે ને તક મળે છે, ત્યારે મતનું શસ્ત્ર ઉગામીને સરકાર બદલે છે. કોઈ પણ સત્તા પ્રજાની ઈચ્છા વિરુદ્ધ લાંબું ટકતી નથી. સરકારને બેઠી કરવા પ્રજા ખભો આપે છે ને સરકારને ઉથલાવવવાની હોય તો તેને પણ ખભો પ્રજા જ આપે છે. સરકાર ગમે તેટલું ભલે ઊછળતી હોય, પણ તેને ઠેકાણે પણ પ્રજા જ કરતી હોય છે, ખરું કે નહીં?

0 0 0

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

પ્રગટ : ‘આજકાલ’ નામક લેખકની કટાર, “ધબકાર”, 05 ફેબ્રુઆરી 2021