પથ્થરો ફોડીને
તૂટી જાય છે આ બે હાથ
દિ’રાત કાંપણી કરીને કંટાય જાય છે
અમારા હાથનું દાંતરડું
લોહીપસીનો એક કરીને
ખેતર ખેડતાં
ધૂળમાં દફન થઈ જાય છે હળ,
છતાં
ક્યાં પામી શકીએ છીએ
ભૂખને સંતોષવા લૂખોસૂકો
બે ટંકનો રોટલો
આંખેથી દડી જતાં
આંસુ
હૃદયમાં વલોવાતો વ્યથાનો દરિયો
તે ક્ષણે
ઉદરની ભૂખમાંથી ઊગે છે
કાળાં વાદળો વચ્ચે
આક્રોશનો એક સૂરજ
ને ઊગી નીકળે છે
બરછટ ભૂમિમાં
એકસાથે હજારો બંદૂકો
લચી પડે છે
તેની નાળે ગેનેટો …
ડૂબી જાય છે
ક્ષણમાં
લહેરાતાં લીલાં ખેતરો,
કાળી ઘૂળને ફોલાદી પથ્થરો
લોહીની
લાલ નદીઓમાં.

ન્યૂ યોર્ક, યુ.એસ.એ.

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 જૂન 2022; પૃ. 14 

તૂટી-ફૂટી ઝૂંપડી સળગી ગઈ,
સાથમાં એક છોકરી સળગી ગઈ.

નોંધમાં એક ગોદડી-બે ઠામણાં,
આમ ઘરવખરી પૂરી સળગી ગઈ.

દિલ હજી જેવું હતું એવું જ છે,
પણ બધી દરિયાદિલી સળગી ગઈ.

કોટડી સળગી ગઈ મજદૂરની,
શેઠને મન ગંદકી સળગી ગઈ.

આદમી લાચારવશ જોતો રહ્યો,
જોતજોતામાં ખુદી સળગી ગઈ.

વાત પસ્તાતી શું ધર્મોની ઊડી,
પળમાં દિલની દોસ્તી સળગી ગઈ.

આગથી જીવ્યાં સલામત અંતરે,
તોય સાહિલ જિંદગી સળગી ગઈ.

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 જૂન 2022; પૃ. 04

માનનીય અધિકારીસાહેબોને,
આપને માલૂમ થાય કે છેલ્લા ત્રણ મહિનાઓથી
એક પણ અપવાદ વિના
હું, આપણા સમાજના
કાયદાકાનૂનની નિશ્રામાં
સુખેથી જીવી રહ્યો છું,
એટલે કે
હું જ્યારથી મારાં પત્ની, અમારી બે બિલાડીઓ અને
જેમની સાથે ઘરોબો હતો, તે અમારા જૂના પાડોશીનાં
છ પૌત્ર-પૌત્રીઓના ફોટાઓ સહિત
અહીં, તમારા રાજમાં સદા આબાદ રહેતા સેરેટોગા સ્પ્રિંગ્સમાં,
રહેવા આવ્યો છું ત્યારથી.
ખરું કહું તો, ગઈ કાલે બપોર સુધી મારી સતત ચાંપતી નજર હોવા છતાં
મારી ભાળમાં એવી કોઈ ઘટના મળી ન હતી કે
જેને કારણે સાર્વજનિક નિસબતની વાત છેડવી પડે.
તો પછી, આજ દિનાંકે, એવા ક્યા ખેદજનક સંજોગોએ
આમ ભારે હૈયે તમારા કાર્યાલયને પત્ર લખવા મને મજબૂર કર્યો છે
તે તમોને જણાવવું ઘટે.
હું સીધો આજના મુદ્દા પર જ આવું :
તાજેતરમાં અમુક અજાણ્યાં ગુલાબનો વધતો વસ્તાર નજરે ચડ્યો છે. નૉર્થ વેની પશ્ચિમે
લગભગ પા માઈલ દક્ષિણ તરફ
કોઈ પણ દેખીતાં કારણ વગર કે કશા ય હેતુ વિના
તદ્દન અનિયંત્રિતપણે ઊગી આવ્યાં છે એ અઢળક ગુલાબ.
ચોકસાઈથી કહું તો ઉપર જણાવેલ તેવાં
હજારોની સંખ્યામાં આ ગુલાબ અદ્દલ હુલ્લડોમાં હોય તેવી અરાજકતાથી
તેમના બેઢંગ અવિવેકી રંગો દ્વારા કેર વર્તાવી રહ્યાં છે
ને તેમની સ્વચ્છંદી વર્ણસંકર વ્યભિચારી પ્રજાતિઓનું વૈવિધ્ય તો ઈશ્વર જ ઉકેલી શકે.
આ ગુલાબ ભલે કોઈ પણ કૂળ-મૂળનાં હોય,
કે કોઈ પણ સ્વાભાવિક વૃત્તિનાં, વયનાં કે રંગનાં હોય 
તાલીમ પામેલાં હોય કે ન હોય,
આ ગુલાબ વિશિષ્ટ વર્ગીકરણ, વર્ણાનુક્રમ, નિષ્ઠા, આભડછેટ કે અન્યોની જરૂરિયાતો માટેની પરવાહ
જેવાં લક્ષણો ધરાવતાં નથી ને
સભ્યતાનો છાંટો ય દર્શાવતાં નથી.
એક વાત પર ધ્યાન દોરું ?
આ કૉલોની પસંદ કરવામાં મેં જોઈએ તેવી કાળજી લીધી નહીં,
થાપ ખાઈ ગયો છું.
બાળકો એકલાં હોય કે કોઈની સાથે હોય, તેમની નજરે પડે તેમ
ઉઘાડેછોગ ફાલી રહ્યાં છે આ અજાણ્યાં ગુલાબ.

(મારાં પત્નીએ પણ એક નોંધ મૂકવા કહ્યું છે તે એ કે નેલ્સન ઍન્ડ મેઇનના નાકે ચંદ્રપ્રકાશમાં ખીલતાં મધુમતીનાં ફૂલો પણ ભલે મૌસમી હોય, તેમના પણ મદોન્મત વ્યભિચાર જોવા મળેલ છે. જો કે મારાં પત્ની જ જાતે તમોને આ વિશે લખવાનાં છે. તમારે માટે એક વધારાનું કામ.)

મને ખાતરી છે કે ઉપર્યુક્ત વિષય સંદર્ભે જેનો જિકર કર્યો છે, તે ગુલાબો સામે આપ કાયદેસર પગલાં લેશો.

આ બાબતમાં આપને મારી કોઈ પણ મદદ જોઈતી હોય, તો મારો સંપર્ક કરતાં અચકાશો નહીં.

લિ.

આપનો વિશ્વાસુ,

* મૂળ અંગ્રેજી કાવ્યસંગ્રહ ‘પેશન’માંથી, અનુવાદક – અશ્વિની બાપટ 

સૌજન્ય : “નિરીક્ષક”, 01 જૂન 2022; પૃ. 15