− ૧ −
આટલું કરીએ
આવ આજથી નવી શરૂઆત કરીએ,
સહુથી અલગ એવી કોઇ વાત કરીએ.
બદલવી નથી રીત-રસમ આ જગતની,
માફક આવે આપણને એવી રીતભાત કરીએ.
મહાલી લઈએ ભીડથી જરા આઘા જઈને,
ચાલ સ્વની સાથે જ ટૂંકી મુલાકાત કરીએ.
જગને બદલવાની જવાબદારી લેવી નથી,
આવ પરસ્પર જ આપણી રજૂઆત કરીએ.
છૂત-અછૂત, આભડછેટને દઈએ તિલાંજલિ,
માનવતાથી છલકાય એવી એક નાત કરીએ.
ધિક્કાર-તિરસ્કારને મૂકી સાવ નેવે ‘મૂકેશ’,
પ્રેમથી તરબોળ એવી એક પ્રભાત કરીએ.
− ૨ −
પડછાયો છું:
ચાલુ તારી સંગ સંગ પણ હાથ ન ઝાલી શકું,
હું હવે ‘હું’ નથી બસ હું તો મારો પડછાયો છું.
જે સાંભળી હરખાય છે તું, તે મારી કવિતા નથી,
અધૂરા અરમાનો લઈ તારે કાને હું અથડાયો છું.
મૃદુ અવાજે ગણગણી છે જ્યારે તેં કવિતા મારી,
રસિકજનોના દિલના ઊંડાણમાં હું પડઘાયો છું.
મળી ઘૃણા ચોતરફથી અફસોસ તલભાર નથી,
ધન્યવાદ આપ સહુનો, આપ થકી હું ઘડાયો છું.
સહેલાઈથી મળીશ નહિ હું, પ્રયાસો કરવા પડશે,
નીચા ઝૂકી નાખો નજર હું તળિયે જઈ જડાયો છું.
ટૂકડે ટૂકડે મળીશ તમને એ ઓરડાની ભીંત ઉપર,
તૂટી ગયેલ કાચ પાછળ હું ટૂકડાઓમાં મઢાયો છું.
નથી દેવા પુરાવા મારે જગતને મારી નિર્દોષતાના,
વિના કોઈ અપરાધે તકદીરના વાંકે હું દંડાયો છું.
સાવ છેટે જઈ બેસી ગયા નજદીકતા ઝંખતો રહ્યો,
અદ્રશ્ય કો આભડછેટથી અકારણ હું અભડાયો છું.
નિર્મળતા, સરળતા જેવી લાક્ષણિકતા હોવા છતાં ય,
‘મૂકેશ’ નાસમજ સમાજની ગંદકીથી હું ખરડાયો છું.
e.mail : mparikh@usa.com
ગયા સપ્તાહના લેખમાં મેં લખ્યું હતું કે આઝાદીનાં આંદોલન દરમ્યાન ભારતીય રાષ્ટ્રની સંકલ્પના વિષે પ્રશ્નો પૂછાતા હતા અને ગાંધીજી સહિત કૉન્ગ્રેસના બધા વરિષ્ઠ નેતાઓએ ખુલાસા કરવા પડતા હતા. ગાંધીજીનાં સામયિકોનો એવો એક અંક જોવા નહીં મળે જેમાં આવો સવાલ પૂછવામાં ન આવ્યો હોય અને ગાંધીજીએ જવાબ ન આપ્યો હોય. આનાથી ઊલટું હિંદુ રાષ્ટ્રની સંકલ્પના વિષે હિન્દુ રાષ્ટ્રવાદીએ પ્રશ્ન પૂછ્યા હોય અને હિન્દુત્વવાદી નેતાઓએ ખુલાસા કર્યા હોય એવો એક પણ પ્રસંગ યાદ નથી. સામેથી તો ખુલાસો નથી કરતા, પણ સેક્યુલર હિંદુઓ ખુલાસો માગે છે ત્યારે પણ તેઓ ખુલાસો નથી કરતા. શા માટે? કશુંક ગોપિત છે? કે પછી તેઓ પણ નથી જાણતા કે હિંદુરાષ્ટ્ર કેવું હશે? તમને એક સાચા હિંદુ રાષ્ટ્રવાદી તરીકે એમ નથી લાગતું કે તમારાં સંતાનનાં ભવિષ્ય ખાતર પણ હિંદુ રાષ્ટ્રના સ્વરૂપ વિષે સ્પષ્ટતા હોવી જોઈએ?
સ્મશાનોમાં પીગળી રહેલી ધાતુની ચિમનીઓ, હૉસ્પિટલ્સની બહાર લાંબી કતારોમાં ઊભેલી એમ્બ્યુલન્સ અને શબ વાહિનીઓ તથા હૉસ્પિટલમાં જગ્યા ન મળવાથી દમ તોડી રહેલાં કોરોનાવાઇરસથી સંક્રમિત દરદીઓ અને વિવિધ રાજ્યોમાંથી આવતા આંકડાની વચ્ચે આપણે જીવી રહ્યાં છીએ. આપણે, ભારતે આમ તો સૌથી વધુ વેક્સિન ઉત્પાદનને નામે કૉલર ઊંચા કર્યા હતા અને વ્યવસ્થિત વેક્સિનેશન થશે અને આપણે કોવિડ-૧૯ સામે જીતી જઇશુંનો ખોંખારો પણ ખાધો હતો. પણ છેલ્લા દોઢેક અઠવાડિયાના સમયમાં કેટલી ઘટનાઓ બની.