વાર્તાકાર : રામ મોરી; દિગ્દર્શન : વિજયગિરિ બાવા; અભિનય : નીલમ પંચાલ, રાણક કામદાર, નેત્રી ત્રિવેદી; સંગીત : મેહુલ સુરતી
છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી ગુજરાતી ફિલ્મોનું ધોરણ સુધરતું ગયું છે અને તેથી આપણી અપેક્ષા પણ વધતી જાય છે. જો મારે જૂના માપદંડ, એટલે કે દસ પંદર વર્ષ પહેલાંની ગુજરાતી ફિલ્મોની સાથે સરખામણી કરવાની હોય તો આ ફિલ્મ એવોર્ડને લાયક છે જ. નસીબજોગે છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી ધોરણ ઘણું ઊંચું આવ્યું છે અને ખૂબ સુંદર કામ થઈ રહ્યું છે.
ગુજરાતી નવલકથા, ગુજરાતી નવલિકા, અને ગુજરાતી કવિતા દુનિયાની કોઈ ભાષાથી ક્યારે ય ઉતરતી ન હતી.
માત્ર ગુજરાતી ફિલ્મ ક્ષેત્રે કલા, સૂક્ષ્મતા, અને કથાવસ્તુની રજૂઆત મારી દૃષ્ટિએ થોડી ઊણી ઉતરતી હતી એ વાત એક જુદો જ વિષય છે.
આજે એ વાતનો આનંદ છે કે છેલ્લા કેટલા ય સમયથી ગુજરાતી ફિલ્મોમાં સારું કામ થઇ રહ્યું છે.
આજે ગુજરાતી ફિલ્મ ‘૨૧મું ટિફિન’ ફિલ્મની વાત કરવાની છે.
૨૧મું ટિફિન – ફિલ્મનું નામ સાંભળ્યું કે સહજ રીતે હિંદી ફિલ્મ ‘લંચબોક્સ’ યાદ આવી ગયું. ટિફિન, લંચબોક્સ વગેરે આપણાં જીવનના અંતર્ગત ભાગ છે. ભોજન બે વ્યક્તિઓને જોડે છે. રસોઈ એક કલા છે. અન્ન બ્રહ્મ છે. અન્ન કોઈ પણ સંસ્કૃતિમાં સૌથી અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.
આ ફિલ્મની કથાવસ્તુ એવી છે કે એક ગૃહિણી કે જે માત્ર ઘર સંભાળે છે અને રસોઈ કરે છે, પણ પતિ અને બાળકો તેની ગણના નથી કરતા; તેને તેની રસોઈકળાની કદર થાય તે કેટલું બધું ગમે છે!
જ્યારે તેની રસોઈકળાની આવડતની અને સ્વાદની કદર થાય છે ત્યારે તેને જીવન વધુ રસમય લાગે છે.
રામ મોરીની આ મૌલિક વાર્તા છે. આ વાર્તા માટે રામ મોરીને ખૂબ જ અભિનંદન. પરંતુ એક રિવ્યૂર તરીકે મારે આવી જ ફિલ્મ લંચ બોક્સનો ઉલ્લેખ તો કરવો જ રહ્યો, કારણ કે બંનેમાં સામ્ય છે જ.
ચાલો હવે ફિલ્મની વાતો કરીએ.
નીતલ તરીકે નેત્રી ત્રિવેદીનો અભિનય તેના પાત્રને પૂરેપૂરો અને સરસ ન્યાય આપે છે. નેત્રી ત્રિવેદી એક સક્ષમ કુશળ અભિનેત્રી લાગી. દીકરી તરીકે તેણે સરસ સહાયક રોલમાં સુંદર અભિનય આપ્યો.
નીલમ પંચાલ નીતુની મમ્મીના પાત્રમાં, આખી જ ફિલ્મના કેન્દ્રમાં હતાં અને ખૂબ જ સરસ કામ કર્યું.
આનંદી સમય અને તણાવ સાથેનો સમય, બંને સમયનો એકદમ ઉત્કૃષ્ટ અભિનય! આખી ફિલ્મને નીલમ પંચાલે સરસ રીતે નિભાવી એમ કહીએ તો એ અતિશયોક્તિ નથી. રોનક કામદારનું કામ તેમના રોલ પ્રમાણે સરસ રહ્યું! બીજા બધાનો અભિનય તેમના પાત્ર પ્રમાણે એકદમ સુસંગત અને ન્યાયપૂર્ણ રહ્યો.
નેપથ્યમાંથી જે પડઘામય અવાજસભર કોમેન્ટ્રી અને તેનો ટોન જાણે મહાભારતની સિરિયલ જેવો લાગ્યો. એ પડઘામય અવાજ આ ફિલ્મના વાતાવરણ અને વાર્તા સાથે તદ્દન અસંગત અને બિન જરૂરી લાગ્યો. કદાચ ‘રાહ જુએ શણગાર અધૂરો’ ગીતની પણ જરૂર જ ન હતી એમ લાગ્યું.
સંગીત માટે મેહુલ સુરતીએ રાગ દરબારીનો સાતત્યપૂર્વક ઉપયોગ કર્યો છે. સરસ સંગીત માટે મેહુલ સુરતીને અભિનંદન.
ગુજરાતી ફિલ્મોમાં હજી દિગ્દર્શકો ભાષા પર, ભાષાના લહેકા પર, અને ભાષાની એકસેન્ટ પર વધુ ઝીણવટથી એક્ટર્સ પાસે કામ લે તો વધુ સારું. મોટા ભાગના એક્ટર્સ નાટકીય ગુજરાતી ટોન, શ, ષ, અને સને વધુ કુદરતી અને સ્વાભાવિક રીતે બોલે તો વધુ અસરકારક લાગે. વધુ પડતો ભાર શ/ષ પર મૂકીને બોલતા એક્ટર્સ માત્ર ભદ્ર ગુજરાતી રજૂ કરે છે. મોટા ભાગના ગુજરાતીઓ શ/સ ભારથી નથી બોલતા. એકદમ શહેરી ભદ્ર ગુજરાતી ષ ક્યારેક કાનને ખૂંચે છે.
સુંદર અભિનય માટે બધા જ એક્ટર્સ ને ‘એ ગ્રેડ’. વિજયગિરિ બાવા અનેક સરસ ફિલ્મો આપે તેવી અપેક્ષા તેમને દિગ્દર્શન માટે ‘એ ગ્રેડ’.
એક સરસ ગુજરાતી ફિલ્મ જોયાનો રાજીપો.
(લોસ એન્જલ્સ)
e.mail : vijaybhatt01@gmail.com
અમેરિકન પોપ આર્ટીસ્ટ એન્ડી વોર્હોલે 1968માં કહ્યું હતું કે, “ઇન ધ ફ્યુચર એવરીવન વિલ બી ફેમસ ફોર 15 મિનિટ,”- ભવિષ્યમાં દરેક માણસ 15 મિનિટ માટે પ્રખ્યાત થશે. એન્ડી વોર્હોલે રિયાલિટી ટેલિવિઝન અને સેલિબ્રિટી કલ્ચરના સંદર્ભમાં આ કહ્યું હતું. એક જમાનામાં આપણા રોલ મોડેલ સમાજ સેવકો, નેતાઓ, સાહિત્યકારો, વિજ્ઞાનીઓ અને કલાકારો હતા. આ એવા લોકો હતા, જેમની પ્રખ્યાતિ તેમની લાંબા ગાળાની નક્કર સિદ્ધિઓ અને સમાજમાં તેમની ઉપયોગિતામાંથી આવતી હતી. જ્યારે ટેલિવિઝન આવ્યું, ત્યારે સેલિબ્રિટીઓનો એક એક એવો વર્ગ પેદા થયો, જે લોકોનું મનોરંજન કરીને પ્રખ્યાત થતો હતો. આ ટૂંકા ગાળાની પ્રખ્યાતિ હતી અને તેના માટે લોકો કોઈ પણ હદે જવા તૈયાર હતા.
દરેક મહા વૃતાન્ત સંદર્ભે સામાન્યત: ૧૧ બાબતો લગભગ હમેશાં પ્રભવે છે :
આપણે ત્યાંના આધુનિકતાવાદ દરમ્યાન ઘણા કહેતા – રૂપ તે શું વળી, અમે નથી માનતા, વસ્તુસામગ્રી જ સર્વથા ધ્યાનપાત્ર છે. અને તેઓ, “સરસ્વતીચંદ્ર”-નું દૃષ્ટાન્ત આપતા. પરન્તુ પહેલા-બીજા ભાગની તુલનાએ ત્રીજા-ચૉથા ભાગની વસ્તુસામગ્રીનું રસનિષ્પત્તિ કાજે ઠીક સંયોજન નથી થયું તે રૂપની અછતને કારણે છે એ હકીકત સ્વીકારવી એમને ગમતી ન્હૉતી. બાકી, એ હકીકત ગપ્પું તો ન્હૉતી, શાસ્ત્રે સૂઝાડેલો એક અર્થસંકેત હતો !