મોંઘવારીનું એવું છે કે એ સનાતન છે. કોઈ પણ કાળમાં એ હતી ને હશે. લોકો ગરીબ હતા ને છે, પણ જીવે છે. ના જીવાય તો મરવાની કોઈને બંધી નથી. કેટલાક મૂરખાઓ મોંઘવારીની બૂમો પાડ્યા કરે છે, પણ એ તરફ બહુ ધ્યાન આપવું નહીં. એમને રડવાની ટેવ પડી ગઈ છે. લોકો દેવું કરીને ઘી પીતા આવ્યા છે ને હજી પીશે. કોઈ ભલો જીવ કોઈ વસ્તુ મફત આપશે તો આ લલ્લુઓ બે માંગશે. આ પછી પણ જેને નથી મળતું, તેને નથી જ મળતું. એ જાણે ન મેળવવા માટે જ છે ! દૂધ-ઘીની નદીઓ વહેતી હતી, ત્યારે પણ કેટલાંક દૂધ-ઘી વગર જ રહ્યાં છે ને હવે મોંઘું મળે છે ત્યારે પણ દૂધ-ઘી વગર જ રહે છે. કેટલાક અળવીતરા લોકો મોંઘવારી માટે લખે-બોલે છે ને સરકારને વારંવાર ભાંડે છે તે બરાબર નથી. એને કેટલાક સરકાર વિરોધી કે દેશદ્રોહી પણ કહી દે છે, પણ આ મૂરખાઓ નથી તો દેશદ્રોહી કે નથી તો કોઈ પક્ષના કે એમ મન મનાવાય કે કૈં નહીં તો વિપક્ષી તો છે ! ચાલો, માની લઈએ કે સરકાર મોંઘવારી વધારે છે, પણ સરકર જ ન હોય તો બિચારી મોંઘવારીનું શું થાય એ તો વિચારો. એ તો સરકાર વગર મરવા જ પડે કે બીજું કૈં? ને એવું નથી કે ભા.જ.પ.ના રાજમાં જ મોંઘવારી છે ! એ અંગ્રેજોના વખતમાં હતી, કાઁગ્રેસનાં રાજમાં હતી ને ભા.જ.પ.ના રાજમાં પણ છે. મોંઘવારી સનાતન છે. તે સરકાર મુજબ બદલાતી રહે છે. સરકાર વિકાસ કરે તો મોંઘવારી વિકસ્યા વગર થોડી જ રહેવાની હતી ! સરકાર એટલે જ મોંઘવારી, એવું કોઈ પણ સરકાર માટે જોયા વગર જ કહી શકાય. જો કે, લોકોને મોંઘવારી બહુ નડતી નથી. તેનું કારણ છે. લોકોનો સ્વભાવ વેઠવાનો છે. કુંભાર ગધેડા પર બોજ મૂકતો જ જાય છે ને ત્યાં સુધી મૂકે છે જ્યાં સુધી તે ભૂંકતો નથી. જો ગધેડો ભૂંકતો હોય તો લોકોને તો અવાજ છે. સરકારને ખબર છે કે લોકો નથી બોલતા એનો અર્થ જ એ કે હજી તેઓ ઘણું ખમી શકે એમ છે.

આટલું દુશાસન, સોરી, સુશાસન ચાલતું હોય ને કેટલાક વિરોધીઓ મોંઘવારીની મેથી મારીને સરકારને બદનામ કર્યા કરે એ ઠીક નથી. સરકાર પણ વેઠાય ત્યાં સુધી એવાં તત્ત્વોને વેઠે છે ને લાગ મળે છે તો તંત્રો એનો ય ઘડો લાડવો કરી જ નાખે છે. આવાં તત્ત્વોએ સમજવું જોઈએ કે સરકાર હોય ને મોંઘવારી ન વધારે તો વિપક્ષોનો કારભાર કેમ ચાલશે? ખરેખર તો વિપક્ષોને ટકાવવા નાછૂટકે સરકારે બધું મોંઘું કરવું પડે છે. અત્યારે જે સરકારમાં છે એમને, વિપક્ષમાં હતા, ત્યારે અડધા ભાવે મળતું દૂધ મોંઘું લાગતું હતું, હવે નથી લાગતું, કારણ સંસદની કેન્ટીનમાં મફતના ભાવે હોજરી ભરવાની સગવડ સાંસદો માટે છે જ, સૌથી વધારે ગરીબ તો એ લોકો છે જેમનું પેટ સંસદની કેન્ટીન ભરે છે. એમની સગવડ સચવાતી હોય તો પેટ્રોલ હજાર રૂપિયે લિટર વેચાય તો ય શો ફરક પડે છે?

– ને ગરીબો કેન્ટીનમાં જ છે એવું ક્યાં છે? એ તો દેશ આખામાં ભર્યા પડ્યા છે. એમની હોજરી પણ કોઈને કોઈ રીતે ભરાય તો છે જ, પછી એ બૂમ શું કામ પાડે? સાચું તો એ છે કે મોંઘવારી વિપક્ષને ને એને વિષે બૂમો પડ્યા કરતાં થોડા મગતરાંને જ લાગે છે, બાકી મોંઘવારી જેવું ખાસ કશું છે જ નહીં. એક ટુચકો છે. એક સાંકડા રસ્તેથી સ્મશાનયાત્રા જઈ રહી હતી, ત્યાં એક સ્પીડમાં આવતો બાઇક સવાર સીધો શબ સાથે અથડાયો ને શબ નીચે પડ્યું. ડાઘુઓ આ ઘટનાથી ખૂબ ગુસ્સે થયા ને પેલા બાઈકસવારને મારવા લીધો તો પેલો સામે ચોંટયો – જેને વાગ્યું તે તો કૈં બોલતો નથી, તો તમે કેમ ઊછળો છો? તો આ વાત છે. જેને નડે છે તે ચૂપ છે ને બાકીના એનો બચાવ કરનારા અમથા જ કૂદ્યા કરે છે.

રાજસ્થાનના શ્રીગંગાનગરમાં 117થી મોંઘું પેટ્રોલ વેચાય છે, પણ એક પણ પંપ મોંઘવારીને કારણે બંધ નથી થયો. માત્ર ગુજરાતની વાત કરીએ તો નવરાત્રિના દિવસોમાં જ 39,000 ટુવ્હીલર ને 14,000 કારનું વેચાણ થયું છે. એ પણ જવા દો, માત્ર દશેરાને દિવસે જ 19,500 ટુ વ્હીલર ને 6,800 કારનું વેચાણ રાજ્યમાં થયું છે. પેટ્રોલ મોંઘું લાગતું હોય તો આટલાં વાહનો ઉપડે ખરાં? કેવી રીતે કહેવાય કે પેટ્રોલ-ડિઝલ મોંઘું છે? ધારો કે મોંઘું હોય ને તેની અસર પડતી હોય તો પણ, જેને વાગે છે તે જ જો વેઠી લે છે તો બીજાએ એનો બચાવ શું કામ કરવો જોઈએ? ને કોઈ વેઠતું હોય એવું પણ નથી લાગતું, કારણ પેટ્રોલ જ નહીં, ઘણું બધું ગજવે ઘાલવાની ક્ષમતા લોકોની છે જ ! તો એ તો રાજી થવા જેવું છેને કે દેશનો નાગરિક ગમે તેમ કરીને, ખરીદવાની શક્તિ ધરાવે છે. એ શક્તિ કેવી રીતે આવી એ આપણે જોવાનું નથી. જોવાનું એ છે કે ગમે તેને વેતરીને એ પગભર તો થયો છે !

આપણે એ પણ સમજી લેવાનું રહે કે મોંઘવારી તેજી સાથે જોડાય છે. આમ તો કેવળ સુરત જ જગતમાં એવું શહેર છે જ્યાં મીઠાઈનો તહેવાર ઉજવાય છે. શરદપૂનમ બધે ઉજવાય છે, પણ ચંદની પડવો કે ઘારી પડવો સુરતની જ ખાસિયત છે. કોઈ પણ સુરતી આ ઉત્સવ ચૂકતો નથી. ઘારી દોઢ લાખ કિલો ને ભૂસું 30,000 કિલો આ શહેરમાં ખપશે ને એ પછી પણ ક્યાંક ઘારી, ભૂસું ખૂટી પડે તો નવાઈ નહીં ! આ ઘારી સસ્તી છે એવું નથી. ગયા વર્ષ કરતાં આ વર્ષે, ઘારીનો ભાવ કિલોએ 60થી 70 રૂપિયા વધ્યો છે, તો એક જ વર્ષમાં તેલ 1,200 રૂપિયા વધ્યું છે, એ બોજ ભૂસાં પર 50 રૂપિયા સુધીનો વધારો, કિલોએ દેખાડે એમ બને. વેપારીઓને આશા છે કે આ વખતે ધંધો સારો થશે, મતલબ કે લોકો ઘારી-ભૂસું સારાં એવાં પ્રમાણમાં ઝાપટશે.

સોના ચાંદી મોંઘાં જ હોય, પણ તેથી કૈં ઉપાડ ઘટી જતો નથી. 2021 સુધીમાં સેન્સેકસ 70,000ની સપાટી વટાવે તેવી શક્યતાઓ જોવાઈ રહી છે. આમ તો રાવણ એક જ હતો, પણ રાવણ કરતાં ય બદતર લોકો મોંઘવારીનો, ક્રોધનો, અનીતિનો એમ ઘણાં રાવણો પેદા કરે છે ને તેનું દહન લોકો મોજથી કરે છે, પણ મોંઘવારીનાં રાવણનું કોઈ દહન કરે તો પોલીસ પકડે પણ ખરી. વિવેકાનંદ બ્રિજ પાસે મોંઘવારીનાં રાવણનું દહન કરવા જતાં પોલીસે પંદર કાઁગ્રેસીઓની અટકાયત કરી. એમને એમ હશે, કે દહન કરવાવાળાં અમે બેઠાં છીએ તો આ નવા ક્યાંથી ફૂટી નીકળ્યા? ગેસના સિલિન્ડરનો ભાવ ન વધે તો આઘાત લાગે, તેમાં નવો સુધારો એવો આવ્યો કે સિલિન્ડરમાં એકથી ચાર કિલો ગેસ ઓછો નીકળ્યો, પણ પ્રજા સમજુ છે. એ તો સિલિન્ડર ખૂલતું નહીં હોય, નહિતર બધો ગેસ ભૂલમાં આવી ગયો છે એવું કહીને, તે પાછો આપીને ખાલી સિલિન્ડર ઘરે લઈ આવે એમ બને. દર વર્ષે દક્ષિણ ગુજરાતમાં 50 હજાર ટન ખાતરનો ઉપયોગ થાય છે, એમાં 50 કિલોએ 265નો ભાવ વધ્યો છે. એને લીધે 20 ટન ખેતપેદાશ પર 55 રૂપિયા ખર્ચ વધે એમ બને. બીજી તરફ કોલસાની અછતને કારણે વાપી જી.આઇ.ડી.સી.ની 40માંથી 5 પેપર મિલે પ્રોડકશન બંધ કરવું પડ્યું એવી વાત પણ છે. ઓઇલના વધતાં ભાવ અને કોલસાની અછતને કારણે સ્ટીલનું ઉત્પાદન પણ જોખમમાં મુકાયું છે, પણ એવું બધું તો ચાલ્યા જ કરવાનું. સરકાર તે ચૂંટણી લડે કે બધું સસ્તું કરવા બેસે? બહુ બહુ તો એટલું થાય કે ચૂંટણી સુધી મોંઘવારી મોકૂફ રહે. એ પણ થોડા મત પડે એટલે ! બાકી આવાં કામ માટે વખત જ કોને છે?

આમ તો મોંઘવારીથી ઘણાંને બહુ ફેર નથી પડતો, પણ જેમને પડે છે એવાં 31 નવજાત શિશુઓ દર હજારે છે, જે પોષણક્ષમ ખોરાકને અભાવે જીવી નથી શકતાં. એમને જીવવાનો અધિકાર ખરો કે કેમ? એમને કૈં બહુ જોઈએ છે એવું નથી. એમને ખોરાક જોઈએ છે ને મળતો નથી. કોઈ એમની તરફ જુએ કે કેમ એ જન્મીને મરવા પડે છે, તો ય ઘણું ! એમને બધું મળે છે ને એમણે લેવું નથી એવું નથી. એમને તમારું 117 રૂપિયે લિટરનું પેટ્રોલ નથી જોઈતું, નથી જોઈતી એને 800 રૂપિયે કિલોની ઘારી, કે નથી માંગ્યા એણે અંબાણી-અદાણીના આવાસ, એને જોઈએ છે થોડા કોળિયા ! એને એટલો હક ખરો કે કેમ? એક તરફ સરકારી રાહે ભૂમિપૂજન, ખાતમુહૂર્ત, લોકાર્પણ થતાં રહે છે, ભલે થાય, પણ પેલી 31 નવજાત લાશો તરફ પણ નજર જાય એટલી અપેક્ષા તો રહે ને! એમની વાત પહોંચાડવા કેટલાક મૂરખાઓ પ્રયત્ન કરતાં રહે છે ને ભલે કોઈ સાંભળે કે ન સાંભળે, એણે તો બકવાસ કરતા જ રહેવાનું છે, લાગે તો તીર નહીં તો …

000

e.mail : ravindra21111946@gmail.com

પ્રગટ : ‘આજકાલ’ નામક લેખકની કટાર, “ધબકાર”, 18 ઑક્ટોબર 2021

My reason to write a review of this movie is that it has an interesting and not so talked about topic. 
I am happy to see that a sideline issue, which may not be of concern to many people, is being addressed in this film.

The unfair attitude towards differently born women athletes, who naturally have higher levels of testosterone (hyperandrogenism), is the premise of the film.

This real life problem for a few brilliant, hardworking, and great women athletes, due to no fault of their own, is thought provoking.
The film is based on the real life story of Dutee Chand.

The much chewed and common topics of peer jealousy among athletes and corruption in selection of athletes in competitive athletics, are not new to the audience.

Backdrop and casting:
Beautiful backdrop of Kachch Gujarat, and intentionally adding Supriya Pathak, famed due to her role in Kachch based RamLeela, gives a natural acceptance to the audience.

Also, few other well known Gujarati stage actors like Chirag Vora and Manoj Joshi are organically a good mix. This is thoughtful on the part of the casting director and gets a few extra brownie points.

Having said about casting Gujarati actors, only a few occasional dialogues and uses of Gujarati/Kachchi words are not apt or not enough. In comparison with typical movies which are based on the backdrops of Bihar or Punjab, where the directors take a lot of freedom in using the local language amply to project the indigenous culture. Here, I felt that the director uses Gujarati and Kachchi languages seldom and that too with a fear. To put it more bluntly, I would say in Gujarati that, ડરતાં ડરતાં કચ્છી અને ગુજરાતી ભાષા નો ઉપયોગ કર્યો છે. જો વધુ કરી શકાયો હોત તો કલચરલ ફ્લેવર વધુ ઉપસી શકી હોત!
 Better use of Gujarati or Kachhi could have added a local cultural flavor. I consider this as a missed opportunity by the director Akarsh Khurana and the script writers, Lisha Bajaj, Kanika Dhillon, and Aniruddha Guha.


Similarly,  music director  Amit Trivedi also failed as a music director to do justice to the cultural accent. An average, (ચીલાચાલુ) quality music. If Sanjay bhai Leela Bhansali (use of 'Bhai' is intentional!), who is not even a full time professional music director, could do great job as a music director giving required suitable music with local Gujarati flavor, why not Amit bhai Trivedi, whose full time profession is music!
  It is my opinion that currently popular music directors in Bollywood have lost certain uniqueness and identity. They all sound the same! (Pun intended).  Frankly, lately, some originality is eagerly in waiting, which was found when ARR initially entered the music scene.
Though socially and culturally Indian audience is tilting nationalistic, Bollywood music is bending its pitch towards the west.


The rest of the film does not have any salient points to mention. The court scene was at par with a typical good court scene. The reasons I watched through the whole film is that the underlying story itself has merit, and partly due to Tapsee Pannu's performance as Rashmi.
Tapsee Pannu fully justifies the role of Rashmi with confidence as an actor. Her makeup artists and photography get credit too in portraying her well in her role.  
By taking a risk as an actress to be seen as less feminine and more muscular, she proves again and again of her versatility.

This movie could have been made much better. An opportunity missed

I recommend this film with a 6/10 rating.

(10-17-2021) Review by Vijay Bhatt Oct 17, 2021.

e.mail : vijaybhatt01@gmail.com

આજે [10 ઑક્ટોબર 2021] વિશ્વ માનસિક આરોગ્ય દિવસ છે. ૨૦૧૭માં, રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હેલ્થના કોન્વોકેશનમાં કહ્યું હતું કે ભારતમાં માનસિક આરોગ્યની મહામારીનો ખતરો છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠને ભારતને વિશ્વનો ‘સૌથી ડિપ્રેસ દેશ’ ઘોષિત કરેલો છે. તેણે અંદાજ આપેલો છે કે ભારતમાં સાતમાંથી એક વ્યક્તિનું માનસિક આરોગ્ય નબળું છે. અનેક અભ્યાસ પરથી આવેલા તારણ અનુસાર, ભારતમાં ૧૦ ટકા વસ્તી એવી બીમારીઓથી પીડાય છે જેને નિષ્ણાતની મદદની જરૂર છે. ભારતમાં માનસિક આરોગ્યને લઈને જાગૃતિની એટલી અછત છે કે ૧૩૬ કરોડ લોકોના દેશમાં ૯,૦૦૦ સાઈકિયાટ્રીસ્ટ અને ૨,૦૦૦ ક્લિનિકલ સાઇકોલોજિસ્ટ છે, જ્યારે જરૂર છે ૩૦,૦૦૦ સાઈકિયાટ્રીસ્ટ અને ૩૮,૦૦૦ સાઇકોલોજિસ્ટની.

૨૦૨૦માં, મદ્રાસ હાઈકોર્ટની બેન્ચે ‘આઘાત’ વ્યક્ત કર્યો હતો વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠને જે દેશને ‘સૌથી ડિપ્રેસ’ કહ્યો છે, તેમાં કેન્દ્ર સરકાર માનસિક આરોગ્ય પાછળ પ્રતિ વ્યક્તિ દીઠ માત્ર ૨૦ પૈસા ખર્ચે છે. બેન્ચે કહ્યું હતું કે આટલા મોટા દેશમાં નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેન્ટલ હેલ્થ એન્ડ ન્યુરો સાયન્સ નામની એક જ રિસર્ચ સંસ્થા છે, અને દેશમાં ૧૯૨૫ પછી આવી મહત્ત્વની બીજી સંસ્થા સ્થપાઈ જ નથી.

ભારતમાં આજે પણ માનસિક તંદુરસ્તીને શારીરિક તંદુરસ્તીથી અલગ ગણવામાં આવે છે અને મોટા ભાગે એમાં શરમનો ભાવ હોય છે એટલે તે છુપાવામાં આવે છે. આ કારણથી જ દેશમાં બાવાઓ અને ઊંટવૈદ્યો પાસે જેટલા લોકો જાય છે તેટલા સાઇકોલોજિસ્ટ પાસે નથી જતા. એટલા માટે જ સાઇકોલોજિસ્ટ બનવું એ ફિઝિશ્યનની સરખામણીમાં ‘ખોટનો ધંધો’ છે. જે લોકો સાઇકોલોજિસ્ટ બને છે તે પણ કોઈ જગ્યાએ બાંધ્યા પગારની નોકરી કરવાનું વધુ પસંદ કરે છે. પરિણામે, તમને ગલીના નાકે ડોકટરોનાં ત્રણ પાટિયાં દેખાશે, પણ સાઇકોલોજિસ્ટનું સરનામું શોધતાં દમ નીકળી જશે.

માનસિક આરોગ્યની બાબતમાં ભારત કેટલું ગંભીર છે તેનો પુરાવો એક્ટર સુશાંત સિંહ રાજપૂતની આત્મહત્યા છે. ડિપ્રેસનથી પીડાતા આ તેજસ્વી અને આશાસ્પદ બોલીવૂડ એક્ટરે ૧૪ જૂન, ૨૦૨૦ના રોજ આત્મહત્યા કરી, તે પછી લગાતાર બે મહિના સુધી આ દેશમાં મીડિયામાં એની ચર્ચા ન હતી કે આ એક્ટરની માનસિક તંદુરસ્તીના પ્રશ્નો શું હતા, પણ એની ચર્ચા હતી કે તેની ગર્લફ્રેન્ડે તેની હત્યા કરી છે કે નહીં અને બોલીવૂડના માધાંતાઓએ તેને પરેશાન કર્યો હતો કે નહીં.

ડિપ્રેસનથી પીડાતા દેશના લાખો લોકો મીડિયાનો આ તમાશો જોઈને હબકી ગયા હશે અને સાઇકોલોજિસ્ટોને દેશની દયા આવતી હશે. સુશાંત સિંહની પાછળ જે તમાશો થયો તે પછી કોને તેની બીમારી જાહેર કરવાની હિમ્મત આવે? આ એક જ કિસ્સાથી દેશમાં માનસિક આરોગ્યને લઈને ગંભીર વિચારણા થાય અને સરકારથી લઈને તેના નિષ્ણાતો આવનારા ભવિષ્યની ચિંતા કરતા હોત, તેના બદલે એ કિસ્સાને ‘કૌભાંડ’માં ફેરવી નાખીને આપણે દેશને પાછળ ધકેલી દીધો છે. જે બાબત વધુને વધુ જાહેરમાં આવવી જોઈતી હતી, તે હવે કાર્પેટ હેઠળ ધકેલાઈ ગઈ છે.

એક્ટ્રેસ દીપિકા પાદુકોણે તેના ડિપ્રેસનનો સાર્વજનિક એકરાર કર્યો, તે પછી આમીર ખાનની 'દંગલ' અને 'સિક્રેટ સુપરસ્ટાર'થી લાઇમલાઇટમાં આવેલી ૧૭ વર્ષીય ઝાહીરા વાસીમે ટીનએજ ડિપ્રેસન સાથેના તેના દંગલનો એકરાર કર્યો હતો. ઝાહીરાએ તેમાં એ જ વાત લખી હતી જે લાખો પીડિતોની ભાવના હતી. તેણે કહ્યું હતું કે, "હું છેલ્લા ૪ વર્ષથી સખત ઉદ્વેગ (એન્ગઝાઇટી) અને વિષાદ(ડિપ્રેસન)થી પીડાઈ રહી છું એનો એકરાર કરવા આ લખી રહી છું. ડિપ્રેસનની વાત કરવી શરમજનક છે એટલા માટે આ કહેવાની મને બીક લગતી હતી એટલું જ નહીં, ડર એ પણ હતો કે લોકો તો એવા ય ટોણા મારે કે, "તું તો યુવાન છે, તને શેનું ડિપ્રેસન?" અથવા એવું કહીને એને ખારીજ કરી દે કે "આ તો ટાઈમબીઈંગ છે."

"ટાઈમબીઈંગ હોત તો સારું, પણ હું રોજ ૫ એન્ટીડિપ્રેસન્ટ લેવાની, એન્ગઝાઇટી એટેકમાં અડધી રાતે હોસ્પિટલ ભેગી થવાની, ખાલીપામાં જીવતા રહેવાની, અજાણ્યા અવાજો સાંભળવાની, સતત ઘોર્યા કરવાથી લઇને અઠવાડિયાં સુધી જાગતા રહેવાની, ખૂબ ખાવાથી લઈને ભૂખ્યા મરવાની, નર્વસ બ્રેકડાઉનની, જાત પ્રત્યે તિરસ્કારની અને આત્મહત્યાના વિચારોની સ્થિતિમાં આવી ગઈ છું. આ ટાઈમબીઈંગ નથી. મને આ બીમારીને સ્વીકારતાં ૪ વર્ષ લાગ્યાં છે. મારે બધાથી — મારા સામાજિક જીવનથી, કામથી, સ્કૂલથી અને ખાસ તો સોશ્યલ મીડિયાથી સંપૂર્ણ બ્રેક લેવો છે. હું રમઝાનના મહિનાની રાહ જોઉં છું જ્યાં હું મારી આ સ્થિતિ વિષે સરખું વિચારી શકું.”

ભારતમાં માનસિક આરોગ્યને લઈને તંદુરસ્ત ચર્ચા નહીં થવાનાં ત્રણ કારણો છે. એક ભ્રમ એવો પેદા થયો છે કે જે યુવાન છે, સફળ છે, પૈસાવાળા છે તેમને કોઈ માનસિક બીમારી નથી હોતી. માનસિક પ્રશ્નો બેકાર અને ઘરડા લોકોની સમસ્યા છે. બોલીવૂડના એક્ટરો અને અન્ય સેલિબ્રિટીઓ તેમની સમસ્યાઓની પ્રસંગોપાત વાત કરે તો પણ તેને એવું કહીને ખારીજ કરી નાખવામાં આવે છે કે આ લોકોને ‘નખરાં સૂઝે છે.’ માનસિક આરોગ્ય ગરીબ લોકોની સમસ્યા છે એવી એક વ્યાપક માન્યતા છે.

બીજો ભ્રમ એ છે કે ‘સામાન્ય’ લોકોમાં કોઈ સમસ્યા નથી હોતી. દાખલા તરીકે, આપણા ઘરમાં કામ કરતો નોકર, ડ્રાઈવર કે ઓફીસનો કર્મચારી કોઈ માનસિક બાબતોથી ઘેરાયેલો હોય તેવું આપણે સ્વીકારી જ નથી શકતા. એવા માણસો તો ‘ગાંડા’ હોય અને તેમના વર્તન પરથી જ તેમની ઓળખાણ થઇ જાય એવું આપણે માનીએ છીએ. એટલે કોઈ સામાન્ય વ્યક્તિ તેની માનસિક સ્થિતિની વાત કરે તો પણ તેની આસપાસના લોકો તેન હસી કાઢે છે અથવા ઉપેક્ષા કરે છે.

ચોથું, મોટા ભાગે પુરુષો તેમના ડિપ્રેસનની વાત કરતા નથી. 'મર્દ' હોવાની તેમની ભાવનાની આડે તે આવે છે. તેમની સરખામણીમાં સેલિબ્રિટી સ્ત્રીઓ, જેમ કે – દીપિકા પાદુકોણ, મનીષા કોઈરાલા, સમા સિકંદર, અનુષ્કા શર્મા, શાહીન ભટ્ટ, ઈલિના ડિક્રુઝે તેમના ડિપ્રેસનની ખૂલીને વાત કરી છે, કારણ કે તેમને ‘લોકો શું કહેશે’ની ચિંતા એટલી નથી સતાવતી જેટલી દેશની બહુમતી સ્ત્રીઓને સતાવે છે.

કોઇ પણ વિકસિત સમાજની સાબિતી એ નથી કે તે તેના મજબૂત લોકોનાં કેવાં આછોવાનાં કરે છે, પણ એ હકીકતમાં છે કે તે તેના કમજોર લોકોને કેવી રીતે જગ્યા આપે છે. ભારતે અસલી વિકાસ કરવો હશે તો આ ભેદભાવ ખતમ કરવો પડશે.

પ્રગટ : બ્રેકીંગ વ્યુઝ’ નામક લેખકની સાપ્તાહિક કોલમ, ‘સંસ્કાર’ પૂર્તિ, “સંદેશ”, 10 ઑક્ટોબર 2021

સૌજન્ય : રાજ ગોસ્વામીની ફેઇસબૂક દિવાલેથી સાદર