Opinion Magazine
Number of visits: 9504124
  •  Home
  • Opinion
    • Opinion
    • Literature
    • Short Stories
    • Photo Stories
    • Cartoon
    • Interview
    • User Feedback
  • English Bazaar Patrika
    • Features
    • OPED
    • Sketches
  • Diaspora
    • Culture
    • Language
    • Literature
    • History
    • Features
    • Reviews
  • Gandhiana
  • Poetry
  • Profile
  • Samantar
    • Samantar Gujarat
    • History
  • Ami Ek Jajabar
    • Mukaam London
  • Sankaliyu
    • Digital Opinion
    • Digital Nireekshak
    • Digital Milap
    • Digital Vishwamanav
    • એક દીવાદાંડી
    • काव्यानंद
  • About us
    • Launch
    • Opinion Online Team
    • Contact Us

‘સ્મિત’ અને ‘વિષાક્ત વૃક્ષ’

(મૂળઃ વિલિયમ બ્લેક, મુક્ત અનુવાદ ને ગુજરાતી કાવ્યસ્વરૂપઃ વિરાફ કાપડિયા)|Poetry|14 April 2025


William Blake was a great poet and seer. I like his poems — here are two to which I gave ગુજરાતી કાવ્યસ્વરૂપ, along with a brief note on the poem. 

સ્મિત 

એક છે સ્મિત તે પ્રણયનું,
ને એક છે સ્મિત તે છલનનું;
ને એક છે સ્મિતોનું ય સ્મિત જે
બિંદુ એ બન્નેના મિલનનું. 

(એક છે ભૃકુટિ અણગમાની,
ને એક છે ભૃકુટિ તે ઘૃણાની,
ને એક ભૃકુટિની ભૃકુટિ છે જેને
વ્યર્થ જ મથામણ વીસરવાની — 

કેમ કે એ ખૂંપે છે હૃદયમાં ઊંડી,
ને એ દુ:ખે છે કરોડમાં ભૂંડી.)
ને નથી એવું સ્મિત કોઈ મલકતું
પણ એક જ જે એવું તો છલકતું 

કે હાલરડા-મરસિયાની વચ્ચે 
એક જ વાર છલકે છે આજીવન,
પણ છલકે છે એક વાર જ્યારે એ,
લાવે છે સઘળીયે પીડાનું શમન.

                  **                      

  • કવિ આપણી પૂર્વધારણાઓ પર પ્રશ્નચિહ્ન મૂકે છે, અને આપણી ગૂઢની ચેતનાને જગાડે છે; ચાર પંક્તિનાં ચારુ ચરણોમાં ઘણું કહી જાય છે. અહીં માનવ અસ્તિત્વના દ્વિભાવી લક્ષણ પ્રત્યે, બાહ્ય દેખાવ અને વાસ્તવ વચ્ચેના દ્વિપણા પ્રત્યે ઇશારો થયો છે. એ ઇશારો કોઈ જાદુગરની અદાથી થયો — કંઈક દેખાડીને તો કંઈક સંતાડીને પણ. સ્મિત અને ભૃકુટિનો મર્યાદિત વ્યક્તિગત અર્થ હોવા ઉપરાંત તે આપણી સારી-નરસી પળોના સમગ્રને પણ ચીંધે છે. અને એ વ્યક્તિગત અર્થની નીચે મર્મની એક બીજી પૂરી સપાટી રહેલી છે. સ્મિતોનું ય સ્મિત, જેનો ભીતરી ભાવ અકળ છે, તે આપણી સીમિત દુનિયામાં છદ્મવેશે પ્રવર્તે છે, અને પ્રેમ કે છલન સ્વરૂપે પ્રગટે છે. અને ભૃકુટિની ભૃકુટિ (વ્યક્તિગત અણબનાવથી વધારે તો સમગ્ર કટુ અનુભૂતિઓ) એક પ્રતિક્રિયા તરીકે મનમાં મૂળગત આત્મસંદેહ જન્માવે છે. એ આત્મસંદેહનું શમન કોણ કરશે? એક એવું ભવ્ય ને ભેદી સ્મિત જે સીમિતની કૂટજાળમાંથી મુક્તિ આપીને જાતને ફરી પ્રસ્થાપિત કરી શકે.
  • °°°
    વિષાક્ત વૃક્ષ

    હતો હું મારા મિત્ર ઉપર ક્રોધિતઃ
    મેં નિજ ક્રોધ કહ્યો, ક્રોધ ગયો ભાગી.  
    હતો હું મારા શત્રુ ઉપર ક્રોધિતઃ
    ના મેં ક્રોધ કહ્યો, ક્રોધ રહ્યો વળગી.

    ને એને મેં પાણી પાયું ડરમાં,
    અહર્નિશ બહુ અશ્રુના નિર્ઝરમાં;
    ને એની પર વેર્યો સ્મિતનો તડકો,
    છૂપાં છદ્મો પાછળ ભડકો. 

    એમ વધીને દિનદિન આઠે યામ
    ઉપર ઊગ્યું ફળ પણ એક લલામ,
    જે શત્રુએ દીઠું રંગરઢિયાળું, 
    ને એને ખબર હતી કે એ મારું. 

    રજની ઊતરી પ્હેરી ઘેરા જામા
    ત્યારે પેઠો મારા એ બગીચામાં;
    પરોઢિયે હું જોતો હરખે ઘેલો
    શત્રુ અચેત ઝાડ નીચે જ પડેલો.

    ***   

  • ક્રોધને મનોમન દબાવી દઈ એનું દમન કરવાનું પરિણામ શું? એનું વધીને વિષાક્ત વૃક્ષ બની જવું. પાણી અને તડકાનું પોષણ પહોંચાડીને આપણે એ રોષતરુને ઉછેરવામાં મશગૂલ થઈ જઈએ છીએ, અને એ વિકસીને સામે ધરે છે એક વિષફળ. એ ફળ ખાવાથી શત્રુ વિનષ્ટ થઈ શકે છે, પણ એને ઉગાડનાર શું સલામત રહી શકશે? એનાથી જુદો અને ઉમદા વિકલ્પ છે ક્રોધને પરસ્પરની વાતચીતના ખુલાસામાં ઓગાળી દેવો!
  •            
    ***   
    e.mail : vkapmail@yahoo.com

    Loading

    14 April 2025 Vipool Kalyani
    ← બાબાસાહેબ આંબેડકરનો આરંભિક શિક્ષણ સંઘર્ષ
    શસ્ત્રો અને માનવી  –  યુદ્ધ અને માનવ જાત વિશે ફેર વિચાર  →

    Search by

    Opinion

    • સહૃદયતાનું ઋણ
    • સાંસદને પેન્શન હોય તો શિક્ષકને કેમ નહીં?
    • કેવી રીતે ‘ઈજ્જત’ની એક તુચ્છ વાર્તા ‘ત્રિશૂલ’માં આવીને સશક્ત બની ગઈ
    • અક્ષયકુમારે વિકાસની કેરી કાપ્યાચૂસ્યા વિના નરેન્દ્ર મોદીના મોં પર મારી!
    • ભીડ, ભીડ નિયંત્રણ, ભીડ સંચાલન અને ભીડભંજન

    Diaspora

    • ઉત્તમ શાળાઓ જ દેશને મહાન બનાવી શકે !
    • ૧લી મે કામદાર દિન નિમિત્તે બ્રિટનની મજૂર ચળવળનું એક અવિસ્મરણીય નામ – જયા દેસાઈ
    • પ્રવાસમાં શું અનુભવ્યું?
    • એક બાળકની સંવેદના કેવું પરિણામ લાવે છે તેનું આ ઉદાહરણ છે !
    • ઓમાહા શહેર અનોખું છે અને તેના લોકો પણ !

    Gandhiana

    • રાજમોહન ગાંધી – એક પ્રભાવશાળી અને ગંભીર વ્યક્તિ
    • ભારતીય તત્ત્વજ્ઞાન અને ગાંધીજી 
    • માતા પૂતળીબાઈની સાક્ષીએ —
    • મનુબહેન ગાંધી – તરછોડાયેલ વ્યક્તિ
    • કચ્છડો બારે માસ અને તેમાં ગાંધીજી એકવારનું શતાબ્દી સ્મરણ

    Poetry

    • ખરાબ સ્ત્રી
    • ગઝલ
    • દીપદાન
    • અરણ્ય રૂદન
    • પિયા ઓ પિયા

    Samantar Gujarat

    • ખાખરેચી સત્યાગ્રહ : 1-8
    • મુસ્લિમો કે આદિવાસીઓના અલગ ચોકા બંધ કરો : સૌને માટે એક જ UCC જરૂરી
    • ભદ્રકાળી માતા કી જય!
    • ગુજરાતી અને ગુજરાતીઓ … 
    • છીછરાપણાનો આપણને રાજરોગ વળગ્યો છે … 

    English Bazaar Patrika

    • “Why is this happening to me now?” 
    • Letters by Manubhai Pancholi (‘Darshak’)
    • Vimala Thakar : My memories of her grace and glory
    • Economic Condition of Religious Minorities: Quota or Affirmative Action
    • To whom does this land belong?

    Profile

    • સરસ્વતીના શ્વેતપદ્મની એક પાંખડી: રામભાઈ બક્ષી 
    • વંચિતોની વાચા : પત્રકાર ઇન્દુકુમાર જાની
    • અમારાં કાલિન્દીતાઈ
    • સ્વતંત્ર ભારતના સેનાની કોકિલાબહેન વ્યાસ
    • જયંત વિષ્ણુ નારળીકરઃ­ એક શ્રદ્ધાંજલિ

    Archives

    “Imitation is the sincerest form of flattery that mediocrity can pay to greatness.” – Oscar Wilde

    Opinion Team would be indeed flattered and happy to know that you intend to use our content including images, audio and video assets.

    Please feel free to use them, but kindly give credit to the Opinion Site or the original author as mentioned on the site.

    • Disclaimer
    • Contact Us
    Copyright © Opinion Magazine. All Rights Reserved