યે સિસ્ટમ હી ફ્રૉડ હૈ. ઔર ઈસ ફ્રૉડકે સભી લાભાર્થી રહે હૈ. રેટિંગ ફ્રોડ સિર્ફ એક તરીકે સે નહીં કિયા જાતા હૈ. યહ કામ સિર્ફ અકેલે ચૈનલ નહીં કરતા હૈ. બલ્કિ ઈસ ખેલમેં સત્તા ભી મદદ કરતી હૈ. મુંબઈ પુલીસકી કારવાઈસે મુઝે કુછ નયા જાનનેકો નહીં મિલા. યહ સારી બાતેં હમ કાનોસુની જાનતે હૈ. અર્ણબ ગોસ્વામીકા નામ આતે હી બાકી ગોદી મીડિયા ઐસે એકજૂટ હો ગયા, જૈસે ઉનકે યહાં પત્રકારિતા હોતી હો. અર્ણબકે ચૈનલ પર એફ.આઇ.આર. સે ઉછનલેવાલે ચૈનલ ભી કમ ગોદી મીડિયા ઔર ગંધ નહીં હૈ. આજકી તારીખમેં જ્યાદાતર ચૈનલ રિપબ્લિક હો ચુકે હૈ ઔર ભી રિપબ્લિક હોના ચાહતે હૈં. આપ જરા સા યાદ કરેં કિ ઉન ચૈનલો પર ક્યા દિખાયા જાતા રહા હૈ. તો સમજનેમેં દેર નહીં લગેગી. ઈન ગંધ ચૈનલોંકો એક મહાગંધ ચૈનલોને માત દે દી હૈ. ઈસ લિયે વે અર્ણબ પર ટૂટ પડે હૈ, જબ કિ હૈ સબ એક ગોદી મીડિયા. આપ ઈસ ખેલ મેં મજા લેને સે બચીએ.
ટી.આર.પી.કા ફ્રૉડ કઈ તરીકેસે હોતા હૈ. આપને જાના કિ જિન ઘરોંમેં ટી.આર.પી.કા મીટર લગા થા વહાં પૈસે દિએ જાતે થે, તાકિ વે કથિત રુપસે રિપબ્લિક ચૈનલ ચલતા હુઆ છોડ દેં — દેખેં યા ન દેખેં. યહાં પર મુંબઈ પુલીસ ઔર ‘બાર્ક’કો બતાના ચાહિએ કિ અર્ણબ કે ચૈનલકી રેટિંગ મુંબઈસે કિતની મિલતી હૈ? ક્યા એસા દૂસરે શહરોંમેં ભી હોતા થા? અકેલે મુંબઈકી રેટિંગકો માઇનસ કર દેનેસે ઉન શહરોંમેં ક્યા અર્ણબકી રેટિંગ કમ હુઆ કરતી થી? ટી.આર.પી.કી દુકાન ચલાનેવાલી સંસ્થા ‘બાર્ક’કો કુછ ઔર તથ્ય સામને રખને ચાહિયે.
ટી.આર.પી.કા એક ફ્રોડ યહ ભી હોતા હૈ કિ આપ મીટર કિન ઘરોં યા ઈલાકેમેં લગાતે હૈ. માન લેં આપ કિસી કટ્ટર સમર્થકકે ઘર મીટર લગા દેં. આપ ઉસે પૈસા દેં યા ન દેં, વો દેખેગા વહીં ચૈનલ જિન પર સાંપ્રદાયિક પ્રસારણ હોતા હૈ. આજકલ કિસી વ્યક્તિકી સામાજિક પ્રોફાઇલ જાનનેમેં દો મિનિટ લગતા હૈ. ક્યા યહ મીટર દલિત, આદિવાસી ઔર મુસ્લિમ ઘરોંમેં લગે હૈં? ક્યા યે સિર્ફ ભા.જ.પા. સમર્થકોંકે ઘર લગે હૈં? હમ કૈસે માન લેં કિ ટી.આર.પી.કા મીટર સિર્ફ એક સામાન્ય દર્શકકે ઘર મેં લગા હૈ સવાલ યે કીજિએ.
રેટિંગકા ફ્રોડ કેબલસે હોતા હૈ. માન લીજિએ મુંબઈકી ધારાવીમેં ૨૦૦ મીટર લગે હૈં. વહાંકા કેબલવાલા ‘પ્રાઇમ ટાઇમ’ નહીં દિખાએગા, તો શો કી રેટિંગ કમ હોગી. યૂ.પી.કે સબસે બડે કેબલવાલેસે કહા જાએગા કિ એન.ડી. ટી.વી. નૌ બજે બંધ કર દો. તો ચૈનલકી રેટિંગ ઝીરો હો જાએગી. ઈસ ખેલ મેં પ્રશાસન ભી શામિલ હોતા હૈ ઔર કેબલવાલે ભી. હર ઘરમેં મીટર નહીં હોતા હૈ. જિન ઘરોંમેં મીટર નહીં હોતા હૈ ઉન ઘરોંમેં દર્શક દિનભર એન.ડી. ટી.વી. ઈન્ડિયા દેખે તો ભી રેટિંગ નહીં આએગી. શાયદ પૂરે દેશમેં પચાસ હજાર સે ભી કમ મીટર હૈ. બાર્ક’ સે આપ સહી સંખ્યા પૂછ સકતે હૈ. યહ ભી એક ફ્રોડ હૈ.
રાતોંરાત ચૈનલકો કિસી દૂસરે નંબર પર શિફ્ટ કર દિયા જાતા હૈ. આપકો પતા નહીં ચલેગા કિ ચૈનલ કહાં ગયા. કભી વીડિયો, તો કભી આવાજ નહીં આએગી. મેરે કેસમેં ઈસ રાજનીતિક દબાવકા નામ તકનિકી ખરાબી હૈ. બિઝનેસકા લોચા હૈ ! સમઝેં. જબ આપ કેબલ ઓન કરેંગે તો તીસ સેકંડ તક રિપબ્લિક હી દિખેગા યા ઈસ તરહકા કોઈ ઔર ચૈનલ. હોટલોમેં ભી કિસી ચૈનલકો ફિક્સ કિયા જાતા હૈ.
ઈસ ખેલમેં કઈ ચૈનલ હોતે હૈ. ઈસ લિએ અર્ણબ પર સબ હમલા કર રહે હૈ, તાકિ ઉનકા ખેલ ચલતા રહે. નયા ખિલાડી ચલા જાએ. ટી.આર.પી. મીટરકા સિસ્ટમ આજ ખરાબ નહીં હુઆ. ઈસ મસલેકો હડબડમેં ન સમઝે. એસા ન હો કિ ટી.આર.પી. કરાનેવાલી સંસ્થા ’બાર્ક” અપની સાખ બઢા લે કિ ઉસીને ચોરી પકડી ઔર પુલિસને કારવાઈ કી. ઈસ સિસ્ટમ મેં બહુત કમિયાં હૈ. ઈસ ભ્રમમેં ન રહેં કિ મીડિયામેં સબ ટી.આર.પી. કે અનાવશ્યક બોઝકે કારણ હૌતા હૈ, કુછ આવશ્યક દબાવ કે કારણ ભી હોતા હૈ.
સૌજન્ય : “નિરીક્ષક” સાપ્તાહિક ડિજિટલ આવૃત્તિ; 19 ઑક્ટોબર 2020; પૃ. 09
છોટા પત્ર લિખ રહા હું. મેં આપકે આંદોલનસે પ્રભાવિત નહીં હું. આપમેં જનતા હોનેકા બૌદ્ધિક સંઘર્ષ શુરુ નહીં હુઆ હૈ. આપકી રાજનીતિક સમજ ચાર ખાનોં તક હી સીમિત હૈ. ઈસ લિયે આપ લોગોંસે કોઈ ઉમ્મીદ નહીં રખતા. જો યુવા મીડિયા ઔર મીમસે ભીડમેં બદલે જા સકતે હૈ, વે આગે ભી બદલે જાયેંગે. આપ મુઝે સહી સાબિત કરેંગે. જનતા બનનેકી લડાઈ સબસે મુશ્કિલ લડાઈ હોતી હૈ. આપ જનતા નહીં બન સકતે. અપની લડાઈ લડ રહે હૈં ઔર વો ભી છોટી લડાઈ. આપ અસફલતા કે લિયે અભિશપ્ત હૈં.
ગાવોં મેં હમ દેખતે થે કિ બહુત સારે લોગ હોતે થે. વો છોટી સી લાલ રંગ કી પતલી સી કિતાબ રખતે થે. ઉસ મેં લિખતે થે કિ બબલુ કો ઢાઈ રૂપિયા, છોટું કો પજામેં કે નાડે કે ડેઢ રૂપિયા, બાલ કટાને કે સવા રૂપિયે … તો વો શામ કો આ કે જરૂર અપના હિસાબ લિખતે થે. તો મૈં કહતા થા કિ ચાચા કાહે ઇતના સારા લિખતે રહતે હૈ. ઇસકા ક્યા ફાયદા હૈ. આપકે પાસ સો રૂપિયે હૈ. આપને ખર્ચ કિયે. જો બચ ગયે, વો આપકે હૈ. ઇતના અલગ-અલગ ક્યોં યાદ કરતે હૈ. તો વો સબ આધાર સે જુડ જાયેગા. તો આપ લોગોં કા કામ બચ જાયેગા, ખાતા લિખને કા. ક્યોંકી યે સબ સરકાર જાનેગી કી આપ પજામા કી નાડે કે પીછે ઇતના પૈસા ખર્ચ કર રહે હૈ. કહાં જહાજ સે જા રહે હૈ. કહાં બાથરૂમ મેં જા રહે હૈ. કહાં બેડરૂમ મેં જા રહે હૈ. યે સબ સરકાર જાન જાયેગી. જાનને કે બાદ સરકાર ક્યા કરેગી યે મુઝે માલૂમ નહીં હૈ. તો યે સારી ચીજે ચલ રહી હૈ ઔર જન્મ પ્રમાણપત્ર તો ઠીક થા, મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર મેં ભી આપને આધાર કો જોડ દીયા. બતાઈએ હમારે મરને કે બાદ ભી આધાર અમર રહેગા, ઔર યે લડાઈ ઈસી બાત પે હોનેવાલી હૈ કી બતાઓ આત્મા અમર હૈ કિ આધાર અમર હૈ. તો કોઈ ગીતા કો કોટ કરેગા તો કોઈ મુઝે કોટ કરેગા કિ નહીં નહીં આધાર અમર હૈ. આત્મા અમર નહીં હૈ ક્યોંકી આત્મા કે પ્રમાણ નહીં હૈ, આધાર કે પ્રમાણ હૈ. વો ‘યુ.આઈ.ડી.એ.આઈ.’ કે પાસ જમા હૈ, આપ કે દુનિયા કે જાને બાદ ભી આપ કા આધાર હૈ. તો યે હાલત કી સ્થિતિ મેં હૈ. નિયંત્રણ કી સ્થિતિ મેં હૈ. સારી સમસ્યાઓ કી જડ આધાર હૈ. ઔર વો ગવાહ હૈ, કિ કોઈ ખાંસી, સર્દી, વિટામીન કી દવા કે રૂપ મેં પેશ કી જા રહી હૈ. તો ઇનસે એક આધાર મિલ ગયા હૈ હમારી સરકારોં કો. વો આધાર ઇસલિયે મિલા હૈ કિ હમ સબ અબ જનતા તો રહે નહીં. ઔર હમ સબ જનતા ન રહે, ઇસકી તૈયારી હો રહી હૈ. જો હૂકુમત હૈ, અબ વો બદલ ગઈ હૈ, વો આપકી હુકૂમત નહીં હૈ. વો હમારી ભી હુકૂમત નહીં હૈ. વો ચંદ લોગોં કે ખ્વાબ કી હુકૂમત હૈ, વો વહાં પર હંમેશા હંમેશા કે લિએ રહેના ચાહતે હૈ. ઔર ઇસલિએ વો ઇસ નંબર કે જરીએ સારા ખેલ કરના ચાહતે હૈ. અબ યે બાત હમ સિર્ફ યહી તક સમજ રહે હૈ, કે શાયદ દો રુપિયે કિલો કા ચાવલ સબકો સહી સહી પહોંચે. ઇસલિએ આધાર હૈ. લેકિન યે ઉસકે આગે કી ચીજ હૈ. ઇસ કે ખતરે પર ન તો પૂરી તરહ સે હમારી નજર હૈ, ન હમ ઉસકો સમજ પાતે હૈ.
યુપી મેં સુપ્રિમ કોર્ટ કે આદેશ કે બાદ કરીબન એક લાખ પચહતર હજાર શિક્ષાકર્મી વિસ્થાપિત કર દીયે ગયે. આદેશ કે કારન, તહત જો ભી હો, લેકિન સરકાર કી યે જિમ્મેદારી થી, કિ વો ઇસ પર સંવેદનશીલતા દીખાએં, કિ પૌને દો લાખ શિક્ષકોં કા પરિવાર સડક પર આ ગયા હૈ, તો ઉસકા ક્યા કિયા જાના ચાહીયે. લેકિન વો ભટકતે રહે, ટેલીવિઝન ચેનલોં કે લોગ નહીં આયે, ક્યોંકી વો જબ સત્તા કી ગોદ મેં બેઠ રહે થે, તો સુરતવાલે ભી તાલી બજા રહે થે, ઔર શિક્ષામિત્ર ભી તાલી બજા રહે થે. ઔર જબ હમ સવાલ કર રહે થે તો યે દોનોં હી હમકો ગાલી દેને લગતે થે.
ઐસા ક્યા હો ગયા હૈ ઇસ દેશ મેં. ક્યા ઇસ દેશ કી જનતા દેશ કે ખિલાફ હો ગઈ હૈ? ઐસા તો નહીં હુઆ હૈ ના! નહીં ઇસકે કોઈ પ્રમાણ મિલતે હૈ. તો યે આપ ટેલિવિઝન ચેનલો સે સતર્ક હો જાઈએ. મેરી એક થિયરી હૈ માને તો, કેબલ કનેક્શન કટવા દિજીયે, ઔર જો તીનસો રૂપિયે મહિને કે બચેં, ઉન્હેં પ્રધાનમંત્રી રાહત કોષ મેં દાન દે આઈએ. કમસે કમ ગરીબોં કા વિપત્તીઓ મેં ભલા તો હોગા. આપ બીમાર તો નહીં હોંગે. બીપી કે મરિઝ હો જાયેંગે રોજ રાત કો વો ચાર રિટાયર્ડ લોગોં કો દેખતે, ક્યા બકવાસ કર રહે હોતે હૈ વો. રોજ ચલે આતે હૈ, રોજ સીમા પે સમસ્યા હૈ, રોજ રાષ્ટ્રવાદ કી સમસ્યા હૈ ભાઈ! ઐસે કૈસે હો સકતા હૈ ઇસ દેશ મેં? ક્યા હમને ગરીબી કી સમસ્યા સે ઇજાદ પા લિયા હૈ. તો આપ લોગોં કો યે સમજના પડેગા કિ યે રોજ યે અલ્પસંખ્યક બનાયે જા રહે હૈ. જનતા કી લગાઈ બડી મુશ્કેલ હો ગઈ હૈ. વો ઇસ પોલરાઈઝેશન સે ઇતની આસાની સે નહીં નીકલ સકતી. ફંસ ગઈ જનતા ઇસ દેશ કી. અબ વો ફંસ ગઈ હૈ. તભી વો ડરી હુઈ હૈ. તભી વો કહેતી હૈ, આપ ઊઠા લિજિયે હમ સે નહીં હોગા. હમ નહીં બોલ પાયેંગે. જૈસે આપ ડરે હો ઇસ તરહ સે સ્વીકાર કરને લગેંગે, ઉસ દિન આપ ઇસ દેશ કે ઇતિહાસ કે સાથે બહોત બડા ધોકા કરેંગે. મત કિજિયેગા. ક્યોંકી જો ઐસે ઐસે લોગ દેશ કે લિયે લડ ગયે હૈ. ક્યોંકી ઉન્હે ન કભી સ્કૂલ મિલા ન કૉલેજ મિલા. ન ઉન્હોંને ઇસ આઝાદ હિન્દુસ્તાન મેં અચ્છે દિન દેખે. ઉન્હોને હમારે લિયે ઇતની લડાઈયાં લડી. ઇસલિયે રાજનીતિ દલ કો વોટ દેના અલગ બાત હૈ, દેતે રહીયે, ઉસ મેં કોઈ સમસ્યા નહીં હૈ. વોટ દેને કે બાદ પ્લીઝ, વાપસ લૌટ કર આઈયે ઔર જનતા બન જાઈએ. કમ સે કમ પત્રકાર કો ગાલી દેને મેં યે મત કિજિયે. યે મીડિયા ખરાબ હૈ યે જરૂર ક્વેશ્ચન કિજિયે. યે ક્યા સવાલ હૈ કિ આપ ઍન્ટી હૈ, ઉનસે પૂછીએ ના, યે ક્રોધ ક્યો હૈ? કુછ મિલા હૈ, કિતના મિલા હૈ? પૂછીએ યે સવાલ. હમસે ક્યોં પૂછતે હો કી મૈં ઍન્ટી ક્યોં હુ. મૈંને ક્યા કિયા? મૈંને આપસે કહા હૈ કિ ક્યા આપ કિસી કો વોટ ન દે. મેને તો યહી કહા, કિ જો ગટર મેં જા રહા હૈ, ઉસકે પાસ તીન હજાર રૂપિયે કા માસ્ક ક્યોં નહીં હૈ. આધાર નંબર તો ઉસકા હો ગયા, માસ્ક હી નહીં આયા. ઓક્સિજન કી કમી સે બચ્ચે મર ગયે, આધાર નંબર હૈ. તો તર્ક, બાત, બહસ, વિચાર કહીં તો હોગી ના! હર તર્ક કા યે જવાબ નહીં હો સકતા, ચુનાવી જીત. અગર બહુમત સે ચુનાવી જીત સે સારે સવાલ સમાપ્ત હો જાતે, તો ચુનાવ ખત્મ હોને કે બાદ દેશ કી સભી સંસ્થાઓ કો બંદ કર દેના ચાહીએ. ફિર ચુનાવ કે છ મહિને પહેલે ટીવી ભી ખુલેગા ઔર અખબાર ભી છપેગા.