Opinion Magazine
Number of visits: 9446636
  •  Home
  • Opinion
    • Opinion
    • Literature
    • Short Stories
    • Photo Stories
    • Cartoon
    • Interview
    • User Feedback
  • English Bazaar Patrika
    • Features
    • OPED
    • Sketches
  • Diaspora
    • Culture
    • Language
    • Literature
    • History
    • Features
    • Reviews
  • Gandhiana
  • Poetry
  • Profile
  • Samantar
    • Samantar Gujarat
    • History
  • Ami Ek Jajabar
    • Mukaam London
  • Sankaliyu
    • Digital Opinion
    • Digital Nireekshak
    • Digital Milap
    • Digital Vishwamanav
    • એક દીવાદાંડી
    • काव्यानंद
  • About us
    • Launch
    • Opinion Online Team
    • Contact Us

“વન હન્ડ્રેડ યર્સ ઑફ સૉલિટ્યુડ”, “એકાન્તનાં સૉ વર્ષ”, સાર-સંક્ષેપ (૧૩)

સુમન શાહ|Opinion - Literature|20 November 2022

===  આ પ્રકરણમાં, ઔરેલિયાનો સેગુન્દોએ ‘‘સીઝ, કાઉ્સ, સીઝ, બીકૉઝ લાઇફ ઇઝ શૉર્ટ.’ (‘ગાયો થમ્ભો, થમ્ભો, કેમ કે જીવન ટૂંકું છે.’) એમ કહ્યું એ વિદ્વાનોમાં અને વાચકસમાજમાં ખૂબ પ્રશંસા પામ્યું છે. 

ખરેખર તો એણે માત્ર ગાયોને નહીં પણ એના સમગ્ર જાનવરોને લક્ષમાં રાખીને કહ્યું છે – કે તમે થમ્ભો, પ્રજનનને રોકો. કેમ કે એનાં જાનવરોનાં પ્રજનન કદી થંભ્યાં ન્હૉતાં. પરન્તુ નિરન્તર ચાલ્યા કરતી પાર્ટીઓ માટે અનેક ગાયો, ડુક્કર અને મરઘીઓનો વધ પણ વણથંબ્યો ચાલુ જ હતો, આંગણું લોહી અને કાદવકીચડથી ખદબદ થઈ જતું’તું. 

એટલે ઔરેલિયાનો કદાચ પોતાને પણ થોભી જવા કહે છે. જાનવરો જન્મ્યા કરે અને માણસોનાં ભોજન માટે મર્યા કરે એ વિષચક્રને એ તોડવા માગે છે. એ પશુપ્રજનનને તેમ જ પશુસંહારને રોકાવા માગે છે. એને જીવન ટૂંકું લાગે છે, પોતાનું, જાનવરોનું અને મનુષ્યમાત્રનું. 

સૂચવાય છે એમ કે જો જીવન ટૂંકું છે તો આ નવલકથા પણ ટૂંકી જ છે. જીવન સાન્ત છે તેમ કલા પણ સાન્ત છે. પરન્તુ એ વ્યંજિત કરે છે એ સંદેશ અનન્ત છે. ===

પ્રકરણ : ૧૩ :

ઉર્સુલાએ પૂરા ભાવથી હોસે આર્કાદિયો બીજો-ને પોપ બનાવવાનું ઝંખ્યું હતું. એનામાં એણે સુપ્રિમ પૉન્ટિફ-ની ભાવના, સર્વોચ્ચ ધર્માધિકારી-ની ભાવના, આકારી હતી. પરન્તુ એની એ શિક્ષાની કશી અસર જોવા ન્હૉતી મળતી એ વાતે એ દુ:ખી રહેતી’તી. જો કે એનો દોષ એણે પોતાના આવી પડેલા બૂઢાપામાં ન્હૉતો જોયો, વસ્તુ-પરિસ્થિતિઓને કાબૂમાં લેવાની પોતાની મથામણોમાં પણ ન્હૉતો જોયો. દોષ એણે ઝડપથી વિકસી રહેલા સમયના ભંગાણમાં, બ્રેકડાઉનમાં જોયેલો – જેની એ વ્યાખ્યા-વર્ણના ન્હૉતી કરી શકતી. એને સમજાવા લાગેલું કે સમય ત્વરાથી બદલાઈ રહ્યો છે. એ અનુભવતી હતી કે રોજ બ રોજની વાસ્તવિકતા પણ એના હાથમાંથી સરકી જઈ રહી છે; એ કહેતી, ‘વરસો હવે સાલાં પહેલાંની જેમ નથી પસાર થતાં’.

પહેલાં તો બાળકો મોટાં થવામાં વરસો લગાડતાં’તાં, એને થતું. હોસે આર્કાદિયો માટે બધાંએ તે દિવસોમાં એટલું જ યાદ રાખવાનું હતું કે જિપ્સીઓ જોડે જવા માટે એને શેની શેની જરૂર પડશે; કેમ કે એ મોટો ! અને, પોતાના શરીર પર સર્જકતાના પ્રતીક સમા સર્પ ચીતરાવીને પાછો આવ્યો, ખગોળશાસ્ત્રીની જેમ વાતો કરવા લાગ્યો, ત્યારે સૌને સમજાયું કે કર્યું-કારવ્યું બધું કેવું તો સમ્પન્ન થયું છે. અમરન્તા અને આર્કાદિયો ઇન્ડિયનોની ભાષા ભૂલીને સ્પૅનિશ શીખ્યાં એ દરમ્યાન પણ ઘરમાં કેટકેટલું ને કેવું કેવું બધું બનેલું. તેમ છતાં, કોઈના ય ધ્યાનમાં નહીં આવેલું કે ઉર્સુલા ઝડપથી ઘરડી થવા માંડી છે, એને અંધાપો ઊતરી રહ્યો છે.

ખરી વાત એ હતી કે ઉર્સુલા વિકસી રહેલા વૃદ્ધત્વનો પ્રતિકાર કરતી’તી. બાકી, પોતાની વયનો આંકડો પણ એને યાદ ન્હૉતો આવતો. એ બધી વાતે પરેશાન હતી કેમ કે એણે દરેક બાબતમાં દખલ કરવાની ટેવ પડી ગયેલી. અપરિચિતો એનાથી ચિડાયેલા રહેતા’તા કેમ કે એ લોકોને એ સવાલો બહુ કરતી’તી. પાછલાં વર્ષોમાં નબળાઈને લીધે એનાથી પથારીમાંથી બેઠા પણ ન્હૉતું થવાતું, પણ કોઈને ખબર જ નહીં પડેલી કે એ આંધળી થઈ ગઈ છે. લોક માને કે ઉર્સુલા હવે કશા કામની નથી રહી એ કારણે ઉર્સુલાએ પણ સામે ચાલીને કોઈને ય જણાવેલું નહીં. તેમ છતાં, રૂમમાં અંધારું હોય તો પણ સૉયમાં દોરો પરોવી શકતી’તી. બટનહોલ પર ટાંકા લઈને ગાજ કરી શકતી’તી. એને ખબર પડી જતી’તી કે – દૂધ ઊકળી ગયું છે ને તરતમાં ઉભરાઈ જશે …

એક વાર ફર્નાન્ડાએ આખું ઘર માથે લીધેલું કેમ કે એની વેડિન્ગરિન્ગ ખોવાઈ ગયેલી; ઉર્સુલાએ શોધી આપેલી – બાળકોના બેડરૂમમાં હતી. વાત સાદી હતી. બધાં ભલે લઘરવઘર પણ ઉર્સુલા પોતાની જ્ઞાનેન્દ્રિયોથી સૌને પામી જતી. સમયાન્તરે એ સમજી ગયેલી કે પરિવારનું દરેક જણ હરરોજ એ-ને-એ રસ્તે જ જાય છે, એ-નાં-એ જ કામો કરે છે બલકે અમુક સમયે શબ્દો પણ એ-ના-એ જ વાપરે છે. એણે અંકે કરેલું કે એઓ એમની અતિસાવધ દિનચર્યાથી જરા પણ ફંટાય છે, કશુંક નુક્સાન જરૂર સંભવે છે.

ઉર્સુલાને ખાતરી થઈ ગયેલી કે કર્નલ ઔરેલિયાનો બ્વેન્દ્યા ભલે ઘણાં યુદ્ધ લડ્યો પણ આદર્શો માટે ન્હૉતો લડ્યો. એને સાર મળી ગયેલો કે જે દીકરા માટે પોતે જિન્દગી ખરચી નાખી એનામાં પ્રેમ કરવાની હિમ્મત જ નથી ! ઉર્સુલાએ એક રાતે પોતાના ગર્ભમાં એને રડતો સાંભળેલો. રુદન નર્યો વિલાપ, એવો કે ઉર્સુલાની બાજુમાં સૂતેલો હોસે આર્કાદિયો બ્વેન્દ્યા ઊંઘમાંથી જાગી ગયેલો. જો કે હોસેને એ વિચારે ખુશી થયેલી કે એનો દીકરો જરૂર ગરુડવાદી બનવાનો (ગરુડવાદી = વૅન્ટ્રિલૉક્વિસ્ટ. જુદા જુદા અવાજ કાઢનાર મનોરંજનકાર). પણ બીજાંઓએ એમ ધારણા બાંધેલી કે એ પ્રૉફેટ, પયગમ્બર, થશે. પણ, ઉર્સુલા એકદમ ગભરાઈ ગયેલી. એને થાય – એવું રુદન ડુક્કરની પૂંછડીનો સંકેત હોય છે – જોતાં જ હબકી જઈએ. અને એણે ઈશ્વરને પ્રાર્થના કરી કે – હે પ્રભુ ! તું એને મારા ગર્ભમાં જ મૃત્યુ આપ ! પરન્તુ એના નિર્વ્યાજ વાર્ધક્યે એને એમ સુઝાડ્યું, અને એણે એકથી વધારે વાર એ કહ્યું પણ ખરું – કે માતાઓના ગર્ભમાં થતા બાળકના રુદનનો સંકેત એ નથી કે એ ગરુડવાદી થશે કે પયગમ્બર, પણ એ નિશ્ચિત છે કે એ બાળકમાં પ્રેમ કરવાનું સામર્થ્ય નહીં હોય.

ઉર્સુલાને થયું કે પોતાની પાસે હોસે આર્કાદિયોના વ્યવસાયને સુસ્થિર કરવા જેટલો સમય નથી, ત્યારે જાતને એણે કહ્યું : બાઈ, તું જંપ રાખ, બેબાકળા થવાય તો ભલે ! : અને એણે ભૂલો કરવા માંડી. આંખો તો ગયેલી પણ હૈયાસૂઝથી પરખાય એટલું જરૂર  પાકું પરખતી’તી. તો પણ એક વાર સવારે છોકરાના માથા પર એણે શાહીનો ખડિયો ઊંધો વાળી દીધેલો, એમ કે ગુલાબજળ છે ! વાતે વાતે દરેક બાબતમાં જાતને જોડવા માટેના એના ધખારાને કારણે એ ક્ષુબ્ધ રહેતી’તી, એનાથી વારંવાર ચિડાઈ જવાતું’તું; જાતને કરોળિયાના જાળામાં ગૂંથી લેનારી છાયાઓ શરૂ થઈ ગયેલી; તો પણ ઉર્સુલાએ એથી છૂટવાના સાચુકલા પ્રયાસ ચાલુ રાખેલા. એને ગડ બેસેલી કે – પોતે બેબાકલી થઈ જાય છે એ જરાજીર્ણતા અને અંધારા પરની વિજયપતાકા નથી બલકે સમયે ફરમાવેલી સજા છે. એટલે પછી એને વિચાર આવેલો કે પહેલાં, ભગવાને જ્યારે મહિના અને વર્ષો નક્કી નહીં કરેલાં, તુર્કીઓ કાપડના વાર નક્કી કરવા ગજ વાપરતા, ત્યારે બધી વસ્તુઓ સાવ જુદી હતી. હવે બાળકો જલ્દી મોટાં થઈ જાય છે, ઉપરાન્ત, લાગણીઓ પણ જુદી જ રીતે વિકસવા લાગી છે.

કર્નલ ઔરેલિયાનો બ્વેન્દ્યાનો દિવસ વરસોથી હતો એવો જ હતો. પાછલી ભીંતેથી દેડકા, વાંદા ને તમરાંનો સમ્મિશ્ર સુન્ન ધ્વનિ એને મળસ્કાના પાંચના શુમારે જગાડી દે; હાડકાં થીજાવી દે એવી ઠંડીથી બચવા એ બ્હાર ન જાય; ગરમ ધાબળો લપેટી રાખે; ધાબળાને વાંદરાટોપી જેમ માથે ચડાવે, આંગળીઓથી મૂછ સરખી કરે ને આંગણામાં જઈ પેશાબ કરે. તડકા ચડવાને વાર હોય, વરસાદમાં સડી ગયેલી પામની ઝાવલીઓના પથારા પર હોસે આર્કાદિયો બ્વેન્દ્યા સૂતો હોય, પણ કર્નલ ઔરેલિયાનો બ્વેન્દ્યાને એ દેખાય નહીં કેમ કે એને એણે કદી જોયેલો જ નહીં. એણે અક્કલ વગરની એ વાત પણ નહીં સાંભળેલી કે જાગે એટલે એના પિતાનું ભૂત એને સમ્બોધે છે. એ ચૉંક્યો કેમ કે ઊના મૂત્રની ધારા એના જોડા પર તડતડ કરતી છાંટા ઉડાડતી’તી.

કર્નલ ઔરેલિયાનો બ્વેન્દ્યાને સપનું આવેલું. સફેદ દીવાલોવાળા એક ખાલી ઘરમાંથી એ જતો’તો. એવા ઘરમાં દાખલ થનાર પહેલો મનુષ્ય પોતે હતો એ વાતે એ પરેશાન હતો. સપનામાં એને યાદ આવેલું કે આગલી રાતે પણ સપનું આવેલું અને એમાં એને એ જ દેખાયેલું જે આજે દેખાય છે; એટલું જ નહીં, પાછલાં વરસોની રાતોમાં આવેલાં સપનાંમાં પણ એ જ દેખાયેલું જે આજે દેખાય છે. એને ગમ પડી કે પોતે જાગશે ત્યારે સપનાંની દૃશ્યાવલિ યાદ નહીં આવે, ઊડી ગઈ હશે. કેમ કે એ સપનાં પુનરાવર્તનશીલ છે અને એ જાતનાં છે કે દૃશ્યાવલિની યાદ સપનામાં જ આવે, ન કોઈ બીજી રીતે ! થોડીવારમાં, વાળંદે વર્કશોપનું બારણું ખખડાવ્યું. એ જાગ્યો ને એને થયું કે ઝોકું આવી ગયેલું – કશું સપનુંબપનું ન્હૉતું ! એણે વાળંદને કહ્યું, ‘આજે નહીં, શુક્રવારે.’

ત્રણ મહિના પછી ઔરેલિયાનો સેગુન્દો બ્વેન્દ્યા અને ફર્નાન્ડા, મેમેને શાળાએ મૂકી આવે છે. સાથે, ક્લેવિકોડ – સાદી વાજાપેટી – લાવે છે, એટલે પિયાનોલાની જરૂર નથી રહેતી. અમરન્તા પોતાનું આવરણ શીવતી’તી ત્યારની વાત. બનાના-ફીવરનો વાવર આછો થઈ ગયેલો. માકોન્ડોના પુરાણા વતનીઓની આસપાસ નવા ઘણા લોકો આવી લાગેલા; જો કે ગત સમયના કીમતી આધારોને વતનવાસીઓ વળગી રહેલા અને સખત શ્રમ કરતા’તા; અને, એ વાતે નિરાંતજીવ રહેતા કે કોઇએ એમને સમાજબ્હાર તો નથી મૂક્યાં ! રોજે રોજ તેઓએ મહેમાનોને બપોરે બપોરે જમાડવા પડતા એટલે એમની દિનચર્યા પહેલાં જેવી ગોઠવાતી ન્હૉતી. વરસો પછી બનાના-કમ્પની ગઈ ત્યારે બધું ઠેકાણે આવેલું.

કમિલા સાગાસ્ટુમે = ધ ઍલિફન્ટ

રોજ અગિયાર વાગે ટ્રેન આવે એટલે ઔરેલિયાનો સેગુન્દો બ્વેન્દ્યા શૅમ્પેઇન અને બ્રાન્ડીનાં કેસિસ ઉતારી લેતો. સ્ટેશનેથી પાછાં ફરતાં રસ્તામાં વતનીઓ મળે કે પરદેશીઓ, ઓળખીતા, અજાણ્યા કે ઓછા અજાણ્યા મળે, સૌ જોડે એ કશા ફરક વિના કામચલાઉ કુમ્બિઆમ્બા (કુમ્બિયા નૃત્ય) કરી લેતો. બનતું એમ કે એના લોભામણા ચાળાથી મિસ્ટર બ્રાઉન પણ ચલિત થઈ જતો. ઔરેલિયાનો સેગુન્દો પેત્રા કોટ્સના ઘરે જઈ ચિક્કાર પીતો ને લુઢકી જતો. એ નાચતો ત્યારે જર્મન શેફર્ડ ડાઘિયા કૂતરા એની જોડે ને જોડે ભમતા રહેતા. ‘ટૅક્સાસ સૉન્ગ્સ’ એ જેમતેમ કરીને ઍકોર્ડિયનમાં બેસાડે ને ગાય. એક ક્ષણે એ ઊંચા અવાજે બૂમ પાડી ઊઠ્યો :

‘સીઝ, કાઉ્સ, સીઝ, બીકૉઝ લાઇફ ઇઝ શૉર્ટ.’ (‘ગાયો થમ્ભો, થમ્ભો, કેમ કે જીવન ટૂંકું છે.’)

એ કદી સરખો દેખાયો નહીં, કોઈ વડે ચહાયો નહીં. એનાં જાનવરોનાં પ્રજનન કદી થંભ્યાં ન્હૉતાં. નિરન્તર ચાલ્યા કરતી પાર્ટીઓ માટે અનેક ગાયો, ડુક્કર અને મરઘીઓનો વધ થતો, આંગણું લોહી અને કાદવકીચડથી ખદબદ ભરાઈ જતું. અસ્થિ-માંસ-મજ્જાના વધનું એ સદાકાલીન થાણું હતું. મરેલા વધ્યાઘટ્યા અવયવોથી ખાડો ભરાઈ જતો. શિકારી બાજપક્ષીઓને ફાવટ ન આવે એટલા માટે ખાડાને એ લોકો અવારનવાર ડાયનામાઇટ બૉમ્બ મારીને ખાલી કરી લેતા.

ઔરેલિયાનો સેગુન્દો બ્વેન્દ્યાને ખાવામાં કોઈ હરાવી શકતું નહીં. એ એવો અપરાજિત ભક્ષક હતો. પણ એના કમનસીબ શનિવારે એક ટોટેમિક (કુળગુણી) સ્ત્રી કમિલા સાગાસ્ટુમે આવી ચડી, મલક આખામાં બધા એને ‘ઍલિફન્ટ’-ના શુભ નામથી જાણે. બન્ને વચ્ચેનું દ્વન્દ્વ મંગળવાર લગી ચાલેલું. શરૂઆતના ૨૪ કલાક દરમ્યાન રાત્રિભોજનમાં કસાવા, શક્કરિયાં જેવા કંદ યામ, તળેલાં કેળાં સાથે વાછરડાનું માંસ પીરસવામાં આવેલું, ઉપરાન્ત, દોઢ કેસ જેટલા શૅમ્પેઇન-બૉટલ; ઔરેલિયાનોને પોતાના વિજયની ખાતરી હતી.

જો કે વિજયની હાયવૉયમાં એ મોટા મોટા કૉળિયા ભરતો’તો, પણ એની હરીફ ઍલિફન્ટ તો માંસને એક સર્જ્યનની જેમ કુનેહથી કાપી કરીને કશી જ ઉતાવળ વિના નિરાંતે એક જાતની મૉજમસ્તીથી આરોગતી’તી. ઍલિફન્ટ વિશાળકાય અને સંગીન જરૂર હતી પરન્તુ એના એ સ્વરૂપ પર કોમળ સ્ત્રીત્વ ઝલમલતું વિરાજતું’તું. એનો ચ્હૅરો ઘણો સુન્દર હતો, હાથ કાળજી કરીને સરસ સાચવ્યા હતા. ઘરમાં પ્રવેશેલી ત્યારે એના એ અપ્રતિમ આકર્ષણથી લોભાયેલો ઔરેલિયાનો સેગુન્દો બ્વેન્દ્યા ધીમા અવાજે બોલેલો – દ્વન્દ્વ આની જોડે બેડમાં કરીશ, ટેબલ પર નહીં.

એ પછી, એણે નૉંધ્યું કે ઍલિફન્ટ તો સારી એકપણ ટેબલમૅનેર ચૂક્યા વિના વાછરડાના માંસ-ટુકડાને સિફતથી આરોગી શકે છે. એટલે એણે ગમ્ભીરતાથી સૌને જણાવ્યું કે – આ કોમળ અને મનમોહક સદા અતૃપ્ત હસ્તિપ્રકારિણી (પ્રોબોસડિયન) મહિલા ખરેખર તો એક અનુત્તમ નારી છે.

ઔરેલિયાનો સેગુન્દો બ્વેન્દ્યા સ્પર્ધા હાર્યો અને બેસુધ થઈ ગયો, ચૂસેલાં હાડકાંવાળી પ્લેટમાં નતમસ્તક ઝૂકી પડ્યો, કૂતરાની જેમ ક્રોધે બ્હાવરો થઈ ગયો, અને, વેદનાથી ઓહ્ ઓહ્ કરતો રહ્યો. અન્ધકાર વચ્ચે એને લાગ્યું કે એ લોકો એને ટાવરની ટોચેથી નીચે તળિયા વિનાના ખાડામાં ફૅંકી રહ્યા છે. ચેતનાની અન્તિમ ક્ષણે એને સમજાયું કે અન્ત વિનાના એ પછડાટમાં એની રાહ જોઈ રહ્યું છે, મૃત્યુ.

છેવટે એ કહે છે, ‘મને ફર્નાન્ડા પાસે લઈ જાઓ’. વગેરે.

કર્નલ ઔરેલિયાનો બ્વેન્દ્યાને વર્કશોપેથી પાછા ફરતાં લાગ્યું કે હવા ભેજરહિત સુક્કી છે. એને થયું આવા સમયે ન્હાઇ લેવું જોઈએ, પણ અમરન્તા ન્હાવા પહેલેથી ગયેલી હતી. એટલે પાછા જઈને એણે બીજા નમ્બરની નાની માછલી પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. માછલીની પૂંછ પર એ આંકડો બેસાડવા જતો’તો ત્યારે એવો તીખો તડકો નીકળી આવ્યો કે એનો ફિશિન્ગ બોટમાં આવે એવો ચૂંઈઈ અવાજ આવ્યો. ત્રણ દિવસના ઝરમરિયા વરસાદથી ધોવાઈ ગયેલી હવામાં હવે ઊડતી કીડીઓથી ચિક્કાર હતી. પછી એને ભાન પડ્યું કે માછલીને સરખો ઓપ ન અપાય ત્યાં લગી પેશાબને પોતે ક્યારનો રોકી રાખ્યો છે.

ચાર ને દસે એ આંગણામાં ગયો ત્યારે દૂર એણે પિત્તળનાં વાજિન્ત્ર અને ઢોલનગારાંના ધ્વનિ અને બાળકોના કલશોર સાંભળ્યાં, અને, યુવાવસ્થા પછી પહેલી વાર એને અતીતની યાદોમાં રાચવું ગમ્યું, અને, એને જિપ્સીઓની એ અનેરી બપોરમાં એને ફરીથી જીવવું ગમ્યું જ્યારે પિતા એને બરફ જોવા લઈ ગયેલા. 

કીચનમાં સાન્તા સોફિયા દ લા પિયદાદ કરતી’તી એ કામ પડતું મૂકીને બારણે દોડી, અને બૂમ પાડીને બોલી, ‘એ તો સર્કસ છે’.  

ચેસ્ટનટે જવાને બદલે કર્નલ ઔરેલિયાનો બ્વેન્દ્યા શેરીમાં પડતા બારણે થઈને પરેડ જોનારાઓમાં ભળી ગયો. બધાંની જોડે ઊભા ઊભા એણે જોયું કે સુવર્ણ પોશાકમાં સજ્જ એક સ્ત્રી હાથીના ગણ્ડસ્થળે બેઠી છે; એણે સવારી માટે ઉદાસ ઊંટ જોયું; એણે ડચ છોકરીના ડ્રેસમાં એક રીંછ જોયું – તાવડી પર ચમચી વગાડીને સંગીતના તાલ આપતું’તું. એણે જોયું કે પરેડના સમાપનમાં રંગલાઓ ‘કાર્ટવ્હીલ’ વગેરે અંગકસરતના દાવ કરતા’તા.

બધું પતી ગયું. અને પાંખાળી અસંખ્ય કીડીઓથી સભર હવામાં લંબાઈને જતી ખુલ્લી શેરીમાં ગણ્યાગાંઠ્યા જનો ન-કશાને તાકી રહ્યા’તા ત્યારે, વળી એક વાર એણે પોતાના દુ:ખદ એકાન્તનો ચ્હૅરો ભાળ્યો.

એ પછી એ ચેસ્ટનટ ગયો, સર્કસના વિચારો કરતાં કરતાં એણે પેશાબ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું, પણ પોતાની સ્મૃતિને એ ફંફોસી શક્યો નહીં, કંઈ કરતાં કંઇ એને યાદ જ ન આવ્યું. નવજાત પંખીની જેમ પોતાના મસ્તકને એણે બન્ને ખભા વચ્ચે ઝુકાવી દીધું અને ચેસ્ટનટના થડ પર કપાળ ટેકવીને બસ સ્થિર ઊભો રહ્યો.

બીજા દિવસની સવાર થઈ પણ પરિવારમાં એ કોઈને ય દેખાયો નહીં. અગિયાર વાગ્યે ઘરના પાછળના ભાગમાં સાન્તા સોફિયા દ લા પિયદાદ કચરો ફૅંકવા જતી’તી, એણે જોયું કે આકાશેથી ગીધ ઊતરી રહ્યાં છે.

= = =

(Nov 20, 2022: USA) 
સૌજન્ય : સુમનભાઈ શાહની ફેઇસબૂક દીવાલેથી સાદર

Loading

20 November 2022 Vipool Kalyani
← ચલ મન મુંબઈ નગરી—171
સાહિત્યકારણી ચૂંટણી વિશે — →

Search by

Opinion

  • લોકો પોલીસ પર ગુસ્સો કેમ કાઢે છે?
  • એક આરોપી, એક બંધ રૂમ, 12 જ્યુરી અને ‘એક રૂકા હુઆ ફેંસલા’ 
  • શાસકોની હિંસા જુઓ, માત્ર લોકોની નહીં
  • તબીબની ગેરહાજરીમાં વાપરવા માટેનું ૧૮૪૧માં છપાયેલું પુસ્તક : ‘શરીર શાંનતી’
  • બાળકને સર્જનાત્મક બનાવે અને ખુશખુશાલ રાખે તે સાચો શિક્ષક 

Diaspora

  • ૧લી મે કામદાર દિન નિમિત્તે બ્રિટનની મજૂર ચળવળનું એક અવિસ્મરણીય નામ – જયા દેસાઈ
  • પ્રવાસમાં શું અનુભવ્યું?
  • એક બાળકની સંવેદના કેવું પરિણામ લાવે છે તેનું આ ઉદાહરણ છે !
  • ઓમાહા શહેર અનોખું છે અને તેના લોકો પણ !
  • ‘તીર પર કૈસે રુકૂં મૈં, આજ લહરોં મેં નિમંત્રણ !’

Gandhiana

  • સ્વરાજ પછી ગાંધીજીએ ઉપવાસ કેમ કરવા પડ્યા?
  • કચ્છમાં ગાંધીનું પુનરાગમન !
  • સ્વતંત્ર ભારતના સેનાની કોકિલાબહેન વ્યાસ
  • અગ્નિકુંડ અને તેમાં ઊગેલું ગુલાબ
  • ડૉ. સંઘમિત્રા ગાડેકર ઉર્ફે ઉમાદીદી – જ્વલંત કર્મશીલ અને હેતાળ મા

Poetry

  • બણગાં ફૂંકો ..
  • ગણપતિ બોલે છે …
  • એણે લખ્યું અને મેં બોલ્યું
  • આઝાદીનું ગીત 
  • પુસ્તકની મનોવ્યથા—

Samantar Gujarat

  • ખાખરેચી સત્યાગ્રહ : 1-8
  • મુસ્લિમો કે આદિવાસીઓના અલગ ચોકા બંધ કરો : સૌને માટે એક જ UCC જરૂરી
  • ભદ્રકાળી માતા કી જય!
  • ગુજરાતી અને ગુજરાતીઓ … 
  • છીછરાપણાનો આપણને રાજરોગ વળગ્યો છે … 

English Bazaar Patrika

  • Letters by Manubhai Pancholi (‘Darshak’)
  • Vimala Thakar : My memories of her grace and glory
  • Economic Condition of Religious Minorities: Quota or Affirmative Action
  • To whom does this land belong?
  • Attempts to Undermine Gandhi’s Contribution to Freedom Movement: Musings on Gandhi’s Martyrdom Day

Profile

  • સ્વતંત્ર ભારતના સેનાની કોકિલાબહેન વ્યાસ
  • જયંત વિષ્ણુ નારળીકરઃ­ એક શ્રદ્ધાંજલિ
  • સાહિત્ય અને સંગીતનો ‘સ’ ઘૂંટાવનાર ગુરુ: પિનુભાઈ 
  • સમાજસેવા માટે સમર્પિત : કૃષ્ણવદન જોષી
  • નારાયણ દેસાઈ : ગાંધીવિચારના કર્મશીલ-કેળવણીકાર-કલમવીર-કથાકાર

Archives

“Imitation is the sincerest form of flattery that mediocrity can pay to greatness.” – Oscar Wilde

Opinion Team would be indeed flattered and happy to know that you intend to use our content including images, audio and video assets.

Please feel free to use them, but kindly give credit to the Opinion Site or the original author as mentioned on the site.

  • Disclaimer
  • Contact Us
Copyright © Opinion Magazine. All Rights Reserved