પ્રિયાને આ કૉર્પોરેટ કૉલેજમાં રિસેપ્શનિસ્ટ તરીકે રહ્યાને ચાર દિવસ જ થયા છે. હજી શરૂઆત છે એટલે વાતાવરણ સાથે બરાબર ગોઠવાઈ નથી શકી. પણ ખાસ વાંધો નહીં આવે કેમ કે, એની સાથે કામ કરતી વિશાખા ભારે બોલકણી છે.
‘ઓ મૅડમ ! લંચ ટાઈમ થયો. ભૂખ લાગી છે કે નહીં ?’ એમ કહેતાં એ પોતાનો પરાઠાં–શાકનો ડબ્બો પ્રિયા સામે ધરતી.
‘વિશાખા, મને અહીંની દુનિયા સાવ જુદી જ લાગે છે. બારમું ધોરણ પાસ કરીને આવેલા કિશોરોએ એક વર્ષ માટે અહીં જ કૉલેજ, અહીં જ ઘર અને અહીં જ સગાં–સમ્બન્ધી માનીને રહેવું, કેવું લાગતું હશે એમને ?’
‘આવા બધા વિચારો કરીને બહુ ઈમોશનલ નહીં બનવાનું. આ વિદ્યાર્થીઓ એક વર્ષ માટે જ અહીં કેમ્પસમાં છે. આવતે વર્ષે આ લોકો બીજા કેમ્પસમાં જશે અને એમની જગ્યાએ બીજા નવા છોકરાઓ આવશે. અહીં તો આવન–જાવન ચાલ્યા જ કરે. એટલે કોઈની સાથે બહુ લગાવ નહીં રાખવાનો.’ વિશાખાએ મને સલાહ આપી.
‘તારી વાત તો બરાબર છે, વિશાખા; પણ મને રહી રહીને વિચાર આવે છે કે, મા–બાપથી, ઘરથી દૂર રહેતા આ કિશોરોને ઘર કેટલું યાદ આવતું હશે ?’
‘એમનાથી ભલે ઘરે ન જઈ શકાય; પણ એમનાં માતા–પિતા, ભાઈ–બહેન, – કોઈ પણ – દર બીજા અને ચોથા રવિવારે બપોરે ત્રણથી પાંચમાં અહીં આવીને એમને મળી શકે છે.’
વિશાખાએ ભલે કહ્યું; પણ પ્રિયાના મનમાં કેટલા ય સવાલ ઊઠતા હતા. કૉલેજ શહેરથી પંદરેક કિલોમિટર દૂર છે. દર પંદર દિવસે કોના સમ્બન્ધી આવી શકે ? ને જેનું કોઈ ન આવતું હોય એ વિદ્યાર્થી કેટલો ઉદાસ થઈ જતો હશે ?
એમ કરતાં રવિવાર આવી પહોંચ્યો. મોટા રિસેપ્શન હૉલની એકેએક ખુરસી મુલાકાતીઓ અને વિદ્યાર્થીઓથી ભરાઈ ગઈ હતી. કોઈને માટે ડબ્બામાં નાસ્તો આવ્યો હતો, તો કોઈને માટે મીઠાઈ. કોઈ મા–બાપ પોતાના સંતાન માટે કેન્ટીનમાંથી આઈસક્રીમ પણ લાવ્યાં હતાં. બધાના ચહેરા પર આનન્દ છલકાતો હતો. વિશાખાએ ભલે લગાવ વધારવાની ના પાડી હોય; પણ પ્રિયા તો ઝીણી નજરે બધાના ચહેરાના હાવભાવનું નિરીક્ષણ કરતી હતી.
‘વિશાખા, મને લાગે છે કે કંઈ બધા જ વિદ્યાર્થીઓના મુલાકાતી નથી આવ્યા. તોયે બધા જ કેમ હૉલમાં આવી ગયા છે ?’
‘એ તો એવું છે કે જેના મુલાકાતી આવ્યા હોય એ પોતાના દોસ્તને પણ ખેંચી લાવે અને માબાપ પણ એ પોતાનો દીકરો છે કે બીજાનો, એ ભૂલીને એને પ્રેમથી ખવડાવે. અહીંની આ જ તો મઝા છે. આને કહેવાય ‘વસુધૈવ કુટુમ્બકમ્.’ વિશાખાએ તો નાનકડું લેક્ચર જ આપી દીધું.
‘હા, એટલું તો મને સમજાયું; પણ દૂરથી મને સંભળાતું નથી કે જેનું કોઈ નથી આવ્યું, એ છોકરાઓ મુલાકાતીઓ પાસે જઈ કશીક માગણી કરતા હોય એવું લાગે છે. એ લોકો શું માંગે છે ?’
હમ્મેશાં મજાક કર્યા કરતી વિશાખા થોડી ગમ્ભીર થઈ ગઈ. ‘જેને મળવા કોઈ ન આવ્યું હોય તેવા વિદ્યાર્થીઓ આ સમયમાં પોતાના ઘરે ફોન કરી સ્વજનોનો અવાજ સાંભળીને સંતોષ માનતા હોય છે.’
‘બીચ્ચારા છોકરાઓ!’ નિસાસો નાખતાં પ્રિયાથી બોલાઈ જવાયું.
‘હા, સાચે જ બીચારા કહેવાય. કેમ કે સીક્કા નાખીને વાત કરી શકાય એવાં ફોન–બૉક્સ અહીં માત્ર ચાર જ છે. પંદરસો છોકરાઓ ને ચાર ફોન ! લાંબી લાંબી લાઈનોમાં વારો આવતાં જ કલાકો નીકળી જાય. પછી પણ પાછળ ઊભેલો છોકરો ‘જલદી કર,’ ‘જલદી કર,’ કર્યા જ કરતો હોય. એટલે આ લોકો મુલાકાતીઓ પાસે સેલફોન માંગી પોતાના ઘરે ‘મિસ્ડ કૉલ’ આપે. એટલે પછીથી એમના ઘરેથી જવાબમાં ફોન આવે ને એ લોકો વાત કરી શકે.’
‘હા, બરાબર. સામેથી જ ફોન આવે એટલે જેનો ફોન હોય એને ચાર્જ પણ નહીં લાગે,’ પ્રિયાએ કહ્યું.
આ પછી દરેક વિઝિટીંગ સન્ડેએ પ્રિયા પોતાની કાચની કેબીનમાંથી રિસેપ્શન હૉલ તરફ જોઈ રહેતી. ‘એક્સક્યુઝ મી, અંકલ, એક મીસ્ડ કૉલ ?’, ‘એક્સક્યુઝ મી આન્ટી, વન મીસ્ડ કૉલ ?’ કહેતાં કહેતાં, ફોનની માગણી કરતાં છોકરાઓ, જાણે બટકું રોટલા માટે ટળવળતા ભીખારી જેવા લાગતા. અનુકમ્પાથી એનું હૈયું ભરાઈ જતું.
એ જોતી કે કોઈ તરત એમને પોતાનો ફોન આપી દેતું, તો કોઈ લાંબો વિચાર કર્યા પછી; તો વળી કોઈ મોઢા પર અણગમાનો ભાવ લાવીને, જાણે મોટી મહેરબાની કરતા હોય એમ, ‘જલદી ફોન પતાવવાની તાકીદ’ કરીને ફોન આપતા. તો કોઈ વળી સાફ ના પણ પાડી દેતા !
એક રવિવારે એને સાવ જુદું જ દૃશ્ય જોવા મળ્યું. એક દૂબળો–પાતળો વિદ્યાર્થી કોની પાસે ફોન માગવો એની મૂંઝવણ અનુભવતો ઊભો હતો. ત્યાં એક સ્ત્રીએ એને પોતાની પાસે બોલાવ્યો ને પછી ફોન આપ્યો. આ સ્ત્રી એકલી જ બેઠી હતી. એને કોઈ વિદ્યાર્થી મળવા નહોતો આવ્યો. પ્રિયાએ કેબીનમાંથી નીકળી એની પાસે જઈને પૂછ્યું, ‘આપ કોને મળવા આવ્યાં છો ?’
‘ગયે વર્ષે મારો દીકરો આ જ કેમ્પસમાં હતો,’ એણે કહ્યું.
‘ઓહ, તો તો આ વર્ષે એ બાજુના કેમ્પસમાં હશે. અહીં નહીં.’
‘મને ખબર છે કે મારો દીકરો મને આ કેમ્પસમાં નહીં મળે. કેમ્પસમાં તો શું; પણ હવે મને આ દુનિયામાં પણ નહીં મળે.’
પ્રિયાને જોરદાર આંચકો લાગ્યો. ‘તો શું ? તમે આટલે દૂરથી છોકરાઓને ફક્ત તમારો ફોન વાપરવા આપવા માટે જ આવો છો ?
‘હા, એના ગયા પછી મને ક્યાં ય ચેન પડતું નહોતું. પછી મને વિચાર આવ્યો કે લોકો પોતાના દિવંગત ‘સ્વજનોની સ્મૃિત જીવંત રાખવા’ કેવાં જાતજાતનાં કામો કરે છે ! મારે પણ કંઈક કરવું જોઈએ. મને યાદ આવ્યું કે રવિવારે મારો દીકરો અમને ‘મીસ્ડ કૉલ’ આપવા માટે કેટલાં ફાંફાં મારતો, કેટલાના કાલાવાલા કરતો ! બીજા દીકરાઓને એવા ફાંફાં ન મારવાં પડે એટલે ….’
બોલતાં બોલતાં એણે મોઢું ફેરવી લીધું.
(પાલપર્તી જ્યોતીષ્મતિની તેલુગુ વાર્તા પર આધારિત)
‘હરીશ્ચન્દ્ર’ બહેનોના નિધન બાદ, વડોદરાથી પ્રકાશિત થતા પાક્ષીક ‘ભૂમિપુત્ર’ના છેલ્લા પાન પર આવતી વાર્તાઓ, હવેથી બહેન આશા વીરેન્દ્ર લખે છે. તે અંતર્ગત પ્રકાશિત થઈ ચુકેલી વાર્તાઓમાંથી પસંદ કરેલી ચાળીસ વાર્તાઓનો બીજો વાર્તાસંગ્રહ ‘તર્પણ’ : (પ્રકાશક : પારુલ દાંડીકર, યજ્ઞ પ્રકાશન, હીંગળાજ માતાની વાડીમાં, હુઝરાતપાગા, વડોદરા–390 001 ફોન : 0265-243 7957 પાનાં : 128, મૂલ્ય રુપિયા–60), ઑક્ટોબર 2014માં પ્રકાશિત થયો. તેમાંથી 37મી આ વાર્તા, પાન 115થી 117 ઉપરથી લેખિકાબહેનની પરવાનગીથી સાભાર ..
સર્જક–સમ્પર્ક : બી–401, ‘દેવદર્શન’, પાણીની ટાંકી પાસે, હાલર , વલસાડ– 396 001
ઈ–મેઈલ : avs_50@yahoo.com
https://www.facebook.com/uttam.gajjar.92/posts/1158379254212291
સૌજન્ય : ‘સન્ડે ઈ.મહેફીલ’ – વર્ષઃ બારમું – અંકઃ 351 – June 26, 2016
