પહેલાં એના ફિરંગીપણાની વાત …

લશ્કરના ચબરાક સૈનિકોને ઈજનેરી જ્ઞાન આપતી કોલેજમાંથી મિકેનિકલ એન્જિનિયર તરીકે ઉત્તીર્ણ થઈને તેણે લશ્કરમાં પાંચ વર્ષ સેવા આપી હતી. પણ ત્યાંની ચીલાચાલુ કામગીરીથી કંટાળીને તેણે ઈજનેરીને તિલાંજલિ આપી દીધી અને શેર માર્કેટમાં સલાહ આપતી  કમ્પનીમાં ઝંપલાવ્યું. પણ ત્યાં ય એના અંતરની આગ ઓલવાતી ન હતી. અઢળક કમાતો હતો અને ઘણાની માન્યતા મળવા છતાં, તેને સુખ તો વેગળું જ લાગ્યા કરતું હતું.

 એટલામાં તેને સંતોષ વેલ્લુરી નામના યોગશિક્ષકનો પરિચય થયો અને તે યોગ શીખવા  લાગ્યો. થોડાક જ વખતમાં સંતોષને આ તરવરિયા વિદ્યાર્થીના અંતરનાં ભૂખ-તરસ વિશે જાણ થઈ ગઈ. તેણે તેને સૂચવ્યું કે, તેની ખરી જરૂરિયાત શારીરિક યોગ નહીં પણ, વેદાન્તનો અભ્યાસ કરવાની છે.

આમ ૨૦૦૪ની સાલમાં તેના માટે વેદાન્તના દ્વાર ફટાબાર ખૂલી ગયા. તેને સંસ્કૃત અને વેદાન્ત શીખવતી શિક્ષિકા પણ મળી ગઈ. ત્રણ વર્ષ આ અભ્યાસના અંતે, ૨૦૦૬ની સાલમાં તે અમેરિકાની મુલાકાતે ગયો. ત્યાં દયાનંદ સરસ્વતીને મળવાનો મોકો મળ્યો. હવે તો તેની અંતરની ભૂખ તેને ભારતમાં ખેંચી ગઈ. તે કોઇમ્બતુરના આર્ષવિદ્યા ગુરુકૂળમાં ભરતી થઈ ગયો.

ત્રણ જ વર્ષ બાદ માદરે વતનમાં પાછા ફરી, તે વેદાન્તનો શિક્ષક બની ગયો. તેણે ઘણા વિદ્યાર્થીઓને આ વિષયોમાં દોરવણી આપી છે. દોઢેક લાખ જેટલા તેના દેશવાસીઓએ તેની પાસે વેદાન્તનું શિક્ષણ લીધું છે. તેણે ઘણાં પુસ્તકો પણ પોતાની ભાષામાં લખ્યાં છે.

કોણ છે આ અલગારી ફિરંગી? લો આ રહ્યો …

બ્રાઝિલના રિયો-ડી-જાનેરો શહેરનો જોનાસ મસેટી હવે તો ભારતમાં ઘણો જાણીતો બની ગયો છે. ૨૦૨૫નો પદ્મશ્રી ઈલ્કાબ પણ તેને એનાયત થયો છે.

https://www.youtube.com/watch?v=E1V3IRXgJT4

ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમની ‘મનની વાત’ના એક મણકામાં પણ તેનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. હવે તેનું બીજું એક નામ વિશ્વનાથ પણ છે.

Ref
https://en.wikipedia.org/wiki/Jonas_Masetti

https://theindianeye.com/2020/12/04/meet-jonas-masetti-an-acharya-of-vedanta-and-bhagwat-geeta-from-brazil-who-pm-modi-talked-about-in-his-mann-ki-baat-program/

E.mail : surpad2017@gmail.com

સત્યકથા

તે બારમા ધોરણની પરીક્ષામાં નાપાસ થયો હતો. અગિયારમા ધોરણમાં પણ તે નાપાસ થયો હતો. વિજ્ઞાન પ્રવાહમાં આગળ વધી ઝળહળતું જીવન જીવવાના તેના બધાં સપનાં ચકનાચૂર થઈ ગયાં હતાં. આમે ય તેની ગણતરી તોફાની બારકસોમાં શ્રેષ્ઠ તરીકે થતી હતી! તે કંટાળીને રાત્રે જગદીશ આશ્રમ પાસેથી પસાર થતી, ભોગાવો નદીના કાંઠે ઊભો હતો. 

બીજા કોઈ આમ નાસીપાસ થયેલ જણને આત્મહત્યા કરવાના જ વિચાર આવે; પણ આ તિસમારખાં અલગ જ ખોપરીનો જીવ હતો. અચાનક તેની ખોપરીમાં એક તણખો થયો, 

‘ભલે બારમામાં નપાસ થયો, પણ પીએચ.ડી.ની પદવી ના મેળવું તો તો હું જગદીશ નહીં.’

એ રાત્રે પ્રગટેલો એ તણખો કદી ઓલવાયો નથી.  જીવનની પરીક્ષામાં એ જગદીશ કદી નાપાસ થયો નથી. 

કોણ છે એ જગદીશ? એ તણખાએ એને ક્યાં પહોંચાડ્યો?

જગદીશ ત્રિવેદી

જાણી લીધાને એમને? વિશ્વ વિખ્યાત હાસ્ય કલાકાર, લેખક, ફિલસૂફ અને જીવનભેર સેવાનો ભેખ ધારણ કરેલા ડો. જગદીશ ત્રિવેદી જ તો. તે જ્યાં જાય છે, ત્યાં હમ્મેશ હાસ્યની લ્હાણી તો કરે જ છે, પણ અચૂક તણખાનાં માહાત્મ્યનો પ્રચાર પણ કરે છે.

અલબત્ત પીએચ.ડી.ની પદવી ધારણ કરવાનું એનું સ્વપ્ન ત્રેવડાયું છે! આ જણે કદી એક દિવસ પણ નોકરી કરી નથી. માદરે વતન વઢવાણમાં એક રૂપિયાની ત્રણ ફોટો કોપી કરી આપતા એ જગા ઝેરોક્સવાળાએ ૧૪ પુસ્તકો પ્રસિદ્ધ કર્યાં છે. કલા ક્ષેત્રે નાટકોથી શરૂઆત કર્યા બાદ પોતાના ગુરુ માનતા માનનીય શાહબુદ્દીન રાઠોડની પ્રેરણાથી એણે ડાયરાઓમાં મનોરંજન પીરસીને આખા જગતમાં ઠેર ઠેર લોકોને પેટ પકડીને હસાવ્યા છે. છેલ્લાં ઘણાં વર્ષોથી કમાણીનો એક પણ રૂપિયો ગજવામાં ન નાંખવાની પ્રતિજ્ઞા લેનાર આ જણે પંદર કરોડ રૂપિયાનાં દાન સમાજના સાવ નીચલા સ્તરમાં સબડતાં બાળકો માટે કર્યાં છે; સતત કરતા રહે છે.

તેમને અનેક સન્માન અને બહુમાન મળ્યાં છે. એની ચરમસીમા રૂપે પદ્મશ્રીનો ઈલ્કાબ પણ ભારત સરકારે તેમને એનાયત કર્યો છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ તેમના ‘મન કી બાત’ પ્રવચનોના એક ભાગમાં એમના જીવન કાર્યને પ્રમાણિત કર્યું છે.

એમની વધારે તો શી વાત અહીં કરવી? આ વીડિયોમાં એમના સ્વમુખે જ એમની જીવનઝાંખી જાણી લો ને?

એમના ઢગલાબંધ વીડિયો તમે યુ-ટ્યુબ પર માણી ખિલખિલાટ હસી શકશો.

તે રાત્રે ભોગાવો નદીને કાંઠે પ્રજ્વલિત થયેલા એ તણખાએ ઠેર ઠેર, અસંખ્ય માનવીઓના દિલો દિમાગમાં જીવનના ઉલ્લાસના દીવા, મીણબત્તી – અરે! મશાલો પ્રગટાવ્યાં છે અને સતત પ્રગટાવતા રહે છે.

પણ એમના આ વિચારને કદી ન ભૂલતા –

મરતાં મરતાં ન જીવો – જીવતાં જીવતાં મરો.

સંદર્ભ
https://drjagdishtrivedi.in/about-me/

https://en.wikipedia.org/wiki/Jagdish_Trivedi

https://www.youtube.com/@jagdishtrivediofficial

e.mail : surpad2017@gmail.com

સરસ મજાનો રસ્તો છે. બન્ને બાજુ અને રસ્તાની વચ્ચે પણ આંખને ઠારી દે તેવી હરિયાળી છવાયેલી છે. રસ્તાની એક બાજુએ શહેરનો જાણીતો પાર્ક છે. સહેજ આગળ જતાં એ રસ્તો શહેરના એક ઠીક ઠીક મોટા તળાવ નજીકથી પસાર થાય છે. મન નાચી ઊઠે તેવો માહોલ છે – કવિ હૃદયમાં કવિતા સ્ફૂરી ઊઠે તેવો.

પણ .. થોડાક જ ફૂટ નીચે શું છે? આખાયે શહેરની ગંદકીને શહેર બહાર ઠાલવતી બાર ફૂટ વ્યાસવાળી ગટરમાં લાખો લોકોએ સૂગથી ત્યજી દીધેલી, ગટર ગંગા વહી રહી છે. એમાં લાખો કીડા અને વંદા મહાલી રહ્યા છે. એ બધું નજરે પડે તો? ત્યાં નજર તો પહોંચે તેમ નથી છતાં એ છે તો ખરી જ.

સરસ મજાની ફાઈવ સ્ટાર હોટલમાં પાર્ટી યોજાઈ છે. ફેશન પરેડની અંદર હરીફાઈ કરતાં હોય તેમ, સભ્ય સમાજનાં સદ્દગ્રહસ્થો અને સન્નારીઓ, ચકાચૌંધ માહોલમાં મહાલી રહ્યાં છે. બાજુના ટેબલ પર મોંઘીદાટ, જાતજાત અને ભાતભાતની, ખુશબૂદાર વાનગીઓની સોડમથી મોંમાં પાણી છૂટી જાય છે.

પણ એ દરેક સભ્ય જણ, પોતાની સાથે ગંદી, ઊબકા આવે તેવી વિષ્ટાથી ભરેલી કોથળી સંતાડીને ફરી રહ્યું છે – તેની ઉપર કદી આપણી નજર પડવાની નથી. પણ એ છે, એ તો હકીકત છે જ.

આછાં વસ્ત્રો પહેરેલી, રૂપરૂપના અંબાર જેવી નૃત્યાંગના સ્ટેજ ઉપર અંગો ઉછાળતી નાચી રહી છે. એના પ્રત્યેક નખરાં થકી પુરુષોની કામૂકતા તો ઉત્તેજિત થાય છે જ; પણ દર્શક સ્ત્રીઓ પણ તેનાં રૂપને ઈર્ષ્યાના ભાવથી નિહાળી રહી છે.

પણ .. એના એ મનોહર, સૌંદર્યથી છલકાતી, ચામડીની એક જ મિલીમિટર નીચે લોહીથી લથબથ માંસ, ભય ઉપજાવે તેવા હાડપિંજરની ઉપર લટકી રહ્યું છે – તેની ઉપર આપણી નજર નથી જ પડવાની. પણ એ છે તે હકીકતનો કોણ ઈન્કાર કરી શકશે? લો, આ વીડિયો જોઈ લો.

એક દેશનેતા મંચ પરથી લાખોની માનવમેદનીને સૂફિયાણી દેશદાઝ અને સેવાના ભેખની આલબેલ પુકારી રહ્યો છે. એની જોમભેર વાણીના પ્રવાહમાં, હકડેઠઠ માનવમેદની વાક્યે વાક્યને તાળીઓના ગડગડાટથી વધાવી લે છે.

પણ એ માંધાતાનું મન તો કલાક પછી, આંતરરાષ્ટ્રીય કમ્પનીના પ્રતિનિધિ પાસેથી કેટલા કરોડની લાંચ મળવાની છે; એના ખયાલોમાં નાચી રહ્યું છે – એની ખબર થોડી જ આમ જનને પડવાની છે? પણ એ મહાપ્રતાપી નેતાના સ્વીસ બેન્કના ખાતામાં એની દસ તો શું, સો પેઢી પણ ભોગવતાં ન ખૂટે તેટલો ભંડાર ભરેલો છે, એ હકીકતનો કોણ ઈન્કાર કરી શકશે?

ગગનચુંબી, વૈભવી ઈમારતો અને મહાલયોથી થોડેક જ દૂર દરેક ક્ષણે, સતત, માનવતા ગંદી ગલીઓમાં, ભૂખી, પ્યાસી દરિદ્રતાનાં બધાં દૂષણોમાં મજબૂરીથી કણસી રહી છે – તે આપણી નજરે કદી પડે છે?

નકારાત્મક દૃષ્ટિ? પાણીથી અડધો ભરેલો પ્યાલો – ખાલી પણ કહી શકાય; અને ભરેલો પણ કહી શકાય. ચમકતા રૂપની પાછળ ગંદી, ગોબરી કુરૂપતા પણ નિહાળી શકાય. જેવી જેની નજર.

પણ સત્ય તો કઠોર છે.

રૂપ અને કુરૂપ.

બન્ને છે, છે ને છે જ.

અહીં કેવી નજર રાખવી ઘટે, તેવી સૂફિયાણી સલાહ આપવાનો ઉદ્દેશ નથી. વાત એ જ કરવાની છે કે, રૂપ, કુરૂપ બન્ને હોવા છતાં – એ વાસ્તવિકતાનો સ્વીકાર કરવાની તૈયારી આપણે કેળવી શકીએ? જગતના સર્જન કાળથી જ બન્નેનો આવિર્ભાવ થતો રહ્યો છે.

રૂપના પરમાણુ અને કુરૂપના પરમાણુમાં કોઈ તાત્ત્વિક  ભેદ નથી; એટલે કે, એમાં આ સારું અને આ ખરાબ – એવું કશું હોતું નથી. એને સારું અને ખરાબ – એવી વ્યાખ્યાઓ તો આપણે ઊભી કરી છે. એ ત્રાજવાં તો આપણા મને બનાવ્યાં છે. આપણે એને ત્યજવા શક્તિમાન નથી.

કે એવા શક્તિમાન આપણે બની શકીએ તેમ છીએ?

e.mail : surpad2017@gmail.com