યથા પરજા તથા રાજા છે લોકશાહીમાં,


અદૃશ્ય આજાનુભુજા છે લોકશાહીમાં!

સભા, સિંહાસનો, સુભટોના વેશ જુદા છે,

છદ્મવેશે અલગ દરજા છે લોકશાહીમાં!

નચિકેતાને અતિપ્રશ્નો જ જ્ઞાન આપે છે,

નરી આસ્થા કમળપૂજા છે લોકશાહીમાં!

રથો તાણી જતી જગન્નાથના વિના હસ્તે,

અરવ વિસ્ફોટની ઊર્જા છે લોકશાહીમાં!

ભલે પરખાય નહિ, પરિવર્તનો થતાં રહે છે,

પ્રસવપીડા અયોનિજા છે લોકશાહીમાં!

૨૪/૪/૨૦૧૯

આજાનુભુજા: આ (સુધી) + જાનુ (ઢીંચણ) + ભુજા (હાથ) – હાથ ઢીંચણ સુધી પહોંચતા હોય તેવું (અર્જુન)

નચિકેતા: કઠ ઉપનિષદમાંનો યમરાજ પાસેથી બ્રહ્મવિદ્યા શીખી લાવનાર ઉદ્દાલક આરુણિ ઋષિનો પુત્ર,

કમળપૂજા: ઇષ્ટદેવને પ્રસન્ન કરવા માનવામાં આવતી ભક્તની પોતાને હાથે પોતાનું માથું કાપી ઇષ્ટદેવને ધરવાની ગણાતી એક ધાર્મિક ક્રિયા

અયોનિજાઃ યોનિ દ્વારા ન જન્મેલી – સીતા, લક્ષ્મી, દ્રોપદી

"જગન્નાથજી તથા બળરામની હાલની મૂર્તિઓમાં પગ બિલકુલ હોતા નથી અને હાથ પંજા વગરના હોય છે. સુભદ્રાની મૂર્તિમાં નથી હાથ હોતા કે નથી પગ હોતા”

Email: spancham@yahoo.com

ભૂતને પીપળો મળી રહે છે,
સુસ્તને કામઢો મળી રહે છે.

લોભિયો હોય ત્યાં ધુતારો પણ,
કોઈને કોઈ તો મળી રહે છે.

તેડવો ક્યાં પડે તમાશાને?
ખેલને તાળીઓ મળી રહે છે.

ભક્તને ઇશ્વરો મળી રહે છે,
પ્રાણીને પાલકો મળી રહે છે.

હોય નિર્ધાર તો વદી જ શકો,
હામને હાંસિયો મળી રહે છે.

e.mail : spancham@yahoo.com

કૂતરાનો સંઘ નીકળ્યો છે જવા કાશી, 
ભસીભસીને કોઈને મટતી નથી ખાંસી.

પથ-શપથના ભાસમાં જડતી નથી કેડી,
સ્મૃતિ હતી જે શેષ તે પણ ક્યાં ગઈ નાસી?

હેત હડકાયાપણાનું ભેટવા દોડે,
કોરી આંખોમાં ક્ષિતિજ ડૂબ્યા કરે પ્યાસી.

મોત વહેલું આણવાની ખૂબ જમાડીને,
માલપૂઆ નાખીને આ રૈયતો રાશી.

બાણથી પૂરે બધાનું મુખ કોઈ તો હું કહું 
એક ગઝલ જે થઈ રહી છે વણકહી વાસી.

e.mail : spancham@yahoo.com