હૈયાને દરબાર
તાજેતરમાં જ પચીસેક વર્ષનો હેન્ડસમ છોકરો મને મળવા અને સંગીતનું થોડું માર્ગદર્શન લેવા ઘરે આવ્યો. એ સંગીતનો ભારે શોખીન એટલે મેં એને ગીત સંભળાવવા કહ્યું. "ગુજરાતી ગીત ગાઉં? એના આ પ્રશ્ને મને સુખદ ઝટકો આપ્યો હતો. એણે ગીત શરૂ કર્યું, વ્હાલમ આવો ને ….! ખૂબ ભાવવાહી રીતે એણે ગાયું. બહુ પ્રસન્નકર હતી આ અનુભૂતિ.
મુંબઈના યુવાનોને પણ ગાવાં ગમે એવાં ગુજરાતી ગીતો સર્જાઈ રહ્યાં છે એ ખુશ થવા જેવી વાત છે. પછી એ ગીત ફિલ્મ ‘શુભારંભ’નું ઋષિ વકીલનું સ્વરબદ્ધ કરેલું ‘ગીત ગુલાબી’ હોય કે સચિન-જિગરનું અરિજિત સિંહે ગાયેલું ગુજરાતી ગીત ‘સતરંગી’ કે પછી તેમનું જ સ્વરબદ્ધ કરેલું આજનું ગીત વ્હાલમ આવો ને .. હોય! કેન યુ બીલિવ, ‘લવની ભવાઈ’ ફિલ્મ રિલીઝ પણ નહોતી થઈ ત્યારે અમેરિકાથી આવેલી, ‘મિસ અમદાવાદ’નો ખિતાબ મેળવી ચૂકેલી યંગ એન્કર-લેખિકા શૈવા પંડ્યાએ આ ગીત વ્હાલમ આવોને મને યુ ટ્યુબ પર સંભળાવ્યું ત્યારથી મનમાં જડબેસલાક બેસી ગયું હતું. આજની યુવાપેઢીને ગુજરાતી ગીત ગાવાનું કહીએ તો હોંશે હોંશે આ ગીત ગાય છે.
યંગ જનરેશનને ગમે એવાં ગુજરાતી ગીતો સર્જાઈ રહ્યાં છે હવે. ઉત્તમ પ્રોડક્શન વેલ્યૂ ધરાવતાં ગુજરાતી ગીત હેડફોન પર ગુજરાતના છોકરાઓ સાંભળતા થયા છે. આપણે પણ એ સાંભળવાની તૈયારી કેળવવાની આવશ્યકતા છે. આપણી પાસે શ્રેષ્ઠ કવિઓ છે, ઉત્તમ સ્વરકારો છે અને હવે તો અરેન્જર્સ પણ સજ્જ છે તો ય ગુજરાતી ગીતો કેમ ડીમલાઈટમાં ઝબક્યાં કરે છે એનું કારણ આપણે પોતે જ છીએ, કારણ કે ગુજરાતી ગીતો, આપણી માતૃભાષાનાં ગીતો સાંભળવા જોઈએ કે સંતાનોને સંભળાવવા જોઈએ એવી અવેરનેસ આપણામાં જ નથી તો શું કરવાનું? આપણાં ગીતોને-કાવ્યોને આપણે જ સન્માન નહીં આપીએ તો બીજું કોણ આપશે? ઘર ઘરમાં ગુજરાતી ગીતો ગવાવા જોઈએ. આપણાં સંતાનોને થોડાંક ગુજરાતી ગીતો તો આવડવાં જ જોઈએ. ‘મુંબઈ સમાચાર’ માતૃભાષાના પ્રસાર માટે હંમેશાં અગ્રેસર રહ્યું છે. ગુજરાતી સંગીત ઘર ઘરમાં ગવાય, ગુંજતાં થાય એ માટેય કટિબદ્ધ છે, જેનું ઉદાહરણ છે આ પત્ર દ્વારા યોજવામાં આવેલી ગુજરાતી ગીત-સંગીતની સ્પર્ધા. એક ગુજરાતી તરીકે ગૌરવ લેવા જેવી છે આ ઘટના.
વાત કરીએ હવે આજના ગીતની. એ ગીત છે વ્હાલમ આવો ને …! પાશ્ચાત્ય રંગે રંગાયેલી ગુજરાતી યુવાપેઢીના સમયમાં કોઈ ગુજરાતી ફિલ્મની સિલ્વર જ્યુબિલી ઉજવાય એ જ બહુ મોટી ઘટના કહેવાય. સંદીપ પટેલ નિર્મિત ‘લવની ભવાઈ’એ લોકહૃદયમાં તો સ્થાન મેળવ્યું જ ઉપરાંત અનેક એવૉર્ડ્ઝ પણ મેળવ્યા, પરંતુ આ સોલફૂલ સોંગ યુવાનોમાં જબરજસ્ત ચાહના પામ્યું. વ્હાલમ આવો ને ગીતમાં પ્રેમની લાગણી ભલે મોડર્ન કોન્ટેક્સ્ટમાં રજૂ થઈ હોય પણ પ્રેમ તો છેવટે પ્રેમ છે, એની વ્યાખ્યા કે વર્ણન કરી કરીને કેટલાં કરી શકો! એ તો અનુભવે જ સમજાય.
પ્રેમની અનુભૂતિ કેવી હોય છે નહીં? ચહેરો જોઈને વ્યક્તિનું નામ યાદ આવે એ સ્મરણ છે પણ જેનો ચહેરો સતત સ્મરણમાં રહેતો હોય એ સ્નેહ છે. ગીતકાર નિરેન ભટ્ટ પણ કંઈક આવી જ વાત લઈને આવ્યા છે આ ગીતમાં. એ કહે છે, શોધું છું હું મને, પણ પામું છું માત્ર તને જ. એક સરસ પંક્તિ વાંચી હતી ક્યાંક કે "હું ના હોઉં, એવી કેટલી ય પળ છે! તું ના હોય, એવી ક્યાં એક પણ છે? કવિ કોણ છે એ ખબર નથી પણ પ્રિયપાત્રના વિચાર વિનાની એકપણ પળ હોતી નથી, જ્યારે તમે ઊંધે માથે પ્રેમમાં હો ત્યારે. આ ફિલ્મમાં સાગર (મલ્હાર ઠાકર) આમ તો આરજે અંતરા (આરોહી પટેલ)ને બદલો લેવાની ભાવનાથી મળે છે. એ એવું માને છે કે પોતાનું બ્રેકઅપ થવા માટે અંતરા જવાબદાર છે. મિનિ વેકેશન માટે દીવ જઈ રહેલી બોલ્ડ એન્ડ બ્યુિટફૂલ અંતરાને મળ્યા પછી સાગર પોતે જ ક્યારે ક્લીન બોલ્ડ થઈ જાય છે એની એને ખબર પડતી નથી.
દીવના રળિયામણા બીચ પરની ડ્રીમ સીકવન્સથી ગીતનો ઉઘાડ થાય છે. મજાની વાત એ છે કે અંતરાને પામવા એક નહીં, બે જણ મથી રહ્યા છે. શ્રીમંત અને ખાનદાની નબીરો આદિત્ય (પ્રતીક ગાંધી) ઑલરેડી અંતરાને ચાહે છે. એમાં વળી દીવમાં અનાયાસે આ ‘સાગર’ મિલન થાય છે. સાગર સીધો, સાદો, સરળ, રમૂજી અને સામાન્ય મધ્યમવર્ગી છોકરો છે. ગીતમાં આદિત્ય અને સાગર બન્ને સાથેની અંતરાની લાઈવ મોમેન્ટ્સ સરસ કેપ્ચર થઈ છે. આ લવ ટ્રાયંગલમાં હકીકતમાં, પ્રેમ એટલે શું? લાંબી મજલનો સાથ? પોતે લખેલી ગઝલનો સાર? સતત સહવાસ? આશા, મંછા, સપનાં કે પછી અધૂરી વારતાનો છેડો? વિરહ, વ્યથા અને વિટંબણા? જેવા અનેક સાહજિક સવાલો પછી પ્રેમમાં તો વિરહ પણ વહાલો લાગે …ની વાત છે. પ્યાર કા દર્દ હૈ મીઠા મીઠા, પ્યારા પ્યારાની જેમ પ્રેમની અભિવ્યક્તિ આ રીતે રજૂ થઈ છે અહીં, મીઠડી આ સજા છે ને દર્દની પણ ક્યારેક મઝા છે! યાદોના બાવળને આવે ફૂલ ને દુનિયા આખ્ખી લાગે ધૂળ!
નિરેન ભટ્ટના શબ્દો અને સચિન-જિગરના સંગીતે કમાલ કરી છે આ ગીતમાં. જિગરદાન ગઢવીના અવાજની તાજગીનું તો શું કહેવું! આ ગીત એમના ઘુંટાયેલા અવાજમાં અદ્દભુત રીતે પેશ થયું છે. જો કે, અરિજિતના અવાજની છાંટ અને ઈન્ડો-વેસ્ટર્ન ધૂન હોય તો ગીત ચાલે જ એવો એક પ્રવાહ ધીમી પણ મક્કમ ગતિએ પ્રસ્થાપિત થઈ રહ્યો છે. એ જ ચાલશે તો જેમ અરિજિતનો અવાજ મોનોટોનસ લાગવા માંડ્યો છે એ દશા ગુજરાતી સંગીતની થઈ શકે. બાકી, ગીતમાં માધુર્ય, ભાવ અને કાવ્યત્વ સમૃદ્ધ હોવાં અત્યંત જરૂરી છે. ઓરકેસ્ટ્રેશન પછી આવે. અલબત્ત, અત્યારે તો યુવાપેઢી ખાસ્સી આકર્ષાઈ છે આ અર્બન ગુજરાતી ફિલ્મોથી. વ્હાલમ આવો ને … ગીતની પરાકાષ્ઠા એના ફીમેલ વર્ઝનમાં આવે છે. નારી સંવેદન એમાં ભારોભાર પ્રગટે છે. સાગરના પ્રેમમાં ડૂબી ગયેલી અંતરા સંજોગવશાત આદિત્ય સાથે પરણવાનું નકકી કરે છે. એનાં લગ્નની તૈયારીઓ ચાલી રહી હોય છે ત્યારે અંતરાના મનોભાવોની અભિવ્યક્તિ ઐશ્વર્યા મજમુદારના સુરીલા, ભાવવાહી કંઠમાં વહે છે : ના નથી હું જાણતી શું કામ શોધું છું, હાથની મેંદીમાં તારું નામ શોધું છું, સાજ ને શણગારનો ભાર લાગે છે, મન ભરેલા માંડવાથી દૂર ભાગે છે, તું મને લઈ જા આવી, મન માંહી હું એ જ માગું છું … વ્હાલમ આવોને …! કઈ છોકરીએ મેંદીમાં પોતાના માણીગરનું નામ નહીં ચિતરાવ્યું હોય? મેંદીમાં ગમતું નામ ડિઝાઈન કરાવવું, ગીત-ગઝલમાં પ્રિયતમને જ ગાવો, પાલવ-દુપટ્ટાની કોરને આંગળીમાં વીંટીને ખયાલોમાં ગુમ થઈ જવું કે બારસાખની આડશેથી છૂપી રીતે નિરખવું એ સ્ત્રીઓની સ્વાભાવિક અભિવ્યક્તિઓ છે. પછી એ પહેલાંની શરમાળ નાયિકા હોય કે આજની બોલ્ડ અંતરા. સાવ સરળ-સહજ શબ્દોને સચિન-જિગરના સંગીતનો ઊંડો સંસ્પર્શ મળ્યો જે ગીતને ખરેખર માણવાલાયક બનાવે છે.
આ ફિલ્મના સંગીતકાર સચિન-જિગર કહે છે, "મને આ ફિલ્મની સ્ક્રિપ્ટ ઘણી ગમી ગઈ હતી. સાંભળ્યા પછી મારી આંખમાં ભીનાશ આવી ગઈ. ગુજરાતીમાં સારું કન્ટેન્ટ આવે એ બહુ જરૂરી છે. મને સોન્ગ સિચ્યુએશન નહોતી જોઈતી, ભવાઈના શબ્દો તા થૈયા પણ મારે રોમેન્ટિક રીતે રજૂ કરવા હતા. ગાયક તરીકે જિગરદાને શું પરફોર્મન્સ આપ્યો! એ તો સંગીતનો પાવરહાઉસ છે. ગીતની ધૂન એટલી કેચી છે કે ફિલ્મ જોયા પછી દરેકના મનમાં એ ઘૂમ્યા કરે છે. એમાં ય મારે ગીતને ક્લાઈમેક્સ આપવા ક્રેસેન્ડો જોઈતો હતો. મેં ગીતકાર નિરેન ભટ્ટને ફોન કર્યો અને એમણે જે અદ્ભુત લાઈનો આપી … યાદોનાં બાવળને આવ્યાં ફૂલ ..! ક્યા બાત હૈ! આખું ગીત એક તરફ અને આ ક્રેસેન્ડો એક તરફ એવી જબરજસ્ત પંક્તિઓ મળી. ફિલ્મની આખી વાર્તા જ જાણે આ પંક્તિઓમાં સમાઇ ગઈ. ગીત એવું હૃદયસ્પર્શી બન્યું કે અમે એનાં બે વર્ઝન કર્યાં. ફીમેલ વર્ઝન ઐશ્વર્યા મજમુદારે ખૂબ હૃદયસ્પર્શી ગાયું છે. અમે માનીએ છે કે દરેક ફિલ્મમાં ગુજરાતી કલાકારોને તક મળવી જ જોઈએ. માત્ર સંગીત આપીને છૂટી ના જવાય. જે તે પ્રદેશના માટીની મહેક સ્થાનિક કલાકારોના કંઠમાં જ આવી શકે! એમાં ય ભવાઈમાં ખાસ વપરાતા શબ્દો તા થૈયા થૈયા તા થઇ …નો સુંદર પ્રયોગ કરીને ગીતને અમે વધુ રિલેવન્ટ બનાવ્યું છે.
વાત સાચી છે એમની. જાહેર કાર્યક્રમમાં આ ગીત ગવાય ત્યારે આખા ઓડિયન્સને સાથે ગાતું અમે પ્રત્યક્ષ નિહાળ્યું છે. આવાં ગીતો જ ગુજરાતીઓને ફરીથી ગુજરાતી સંગીત ને માણતા કરે તો નવાઈ નહિ!
——————————
વારંવાર ગણગણવું ગમે એવું આ ગીત સાંભળશોને? યુ ટ્યુબ પર અવેલેબલ છે જ.
વ્હાલમ આવો ને આવો ને
હું મને શોધ્યા કરું, પણ હું તને પામ્યા કરું
તું લઈને આવે લાગણીનો મેળો રે …
સાથ તું લાંબી મજલનો, સાર તું મારી ગઝલનો
તું અધૂરી વારતાનો છેડો રે …
મીઠડી આ સજા છે, દરદોની મઝા છે
તારો વિરહ પણ લાગે વ્હાલો રે …
વ્હાલમ આવો ને આવોને
માંડી છે લવની ભવાઈ, તા થૈયા થૈયા તા થૈયા થઈ
વ્હાલમ આવોને આવોને, મન ભીંજાઓને આવોને,
કે માંડી છે લવની ભવાઈ, તા થૈયા થૈયા તા થૈયા થઈ…
રોજ રાતે કે સવારે ચાલતાં ફરતાં
હું અને તારા વિચારો મારતાં ગપ્પાં
તારી બોલકી આંખો જાણે ખોલતી વાતો
હર વાતમાં હું જાત ભૂલું રે … વ્હાલમ આવો ને
યાદોના બાવળને આવ્યાં ફૂલ રે હવે
તું આવે તો દુનિયા આખી ધૂળ રે હવે
સપનાં, આશા, મંછા છોડ્યાં મૂળ રે હવે
તું આવે તો દુનિયા આખી ધૂળ રે હવે … વ્હાલમ આવો ને….
* ગીતકાર : નિરેન ભટ્ટ, * સંગીતકાર : સચિન-જિગર * ગાયક કલાકાર : જિગરદાન ગઢવી – ઐશ્વર્યા મજમુદાર
https://www.youtube.com/watch?v=5gIpqS-Qpzw
સૌજન્ય : ‘લાડકી’ પૂર્તિ, “મુંબઈ સમાચાર”, 02 અૉગસ્ટ 2018
http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShowA.aspx?sNo=425685
