World Tea Day …ની રાત્રે મારી ચાના અત્યંત શોખીન દાદીમા સહનબહેન અનંત યાત્રાએ નીકળ્યાં ….
હું એમની લાડકી પૌત્રી …. કારણ એમનાં આંગણે પાંચ પુત્રો અને બે પૌત્રો પછી જન્મેલી હું પહેલી દીકરી …. હવે આજકાલ ઘરે દીકરી જન્મે ત્યારે સમાજમાં લોકો તેના જન્મને વધાવતાં થયાં છે …. ત્યારે આજથી 39 વર્ષ પહેલાં મારા દાદીમાએ શ્રાવણનાં સરવડે જન્મેલી મહાશ્વેતા નામની આ દીકરીના માનમાં પેંડા વહેંચ્યા હતાં અને પોતાનો એ આનંદ વ્યક્ત કરવા એમણે મારું ઘરનું હુલામણું નામ "મોંઘી" પાડ્યું …… એ દિવસનો હર્ષ જ્યારે મારા જન્મનાં દિવસની હોસ્પિટલની વાતો મારી સાથે કરતાં ત્યારે આજે પણ એમનાં ચહેરા ઉપર છલકાઈ જતો …
વાંચવાનાં ખૂબ જ શોખીન ….. ગયા વર્ષે લોક ડાઉનમાં પપ્પા મમ્મીની જોડે ‘પરિશ્રમ’ રહેવાં આવેલાં તો 91 વર્ષની જૈફ ઉંમરે 2 નવલકથાઓ એમણે વાંચી કાઢી હતી …. દરેક છાપાની પૂર્તિઓ તો વાંચે જ … સમાચાર તો બધા જ ખબર હોય … દેશ દુનિયાથી લઈ ઘરગથ્થુ સૌંદર્યના નુસખા સુધી … રાજકારણની વાતો પણ ટેસથી કરે ….. આ પેઢીની બહુ ઓછી સ્ત્રીઓ હશે જે ડ્રોઈંગ રૂમમાં સામાજિક રાજકીય બાબતોમાં ચર્ચા કરતી હોય … મારા પપ્પા અને કાકાઓથી લઇ મારા અને પિતરાઈ ભાઈ બહેન સુધી આવેલી રાજકીય – સામાજિક નિસ્બતના મૂળિયાં સહન બામાંથી પણ આવ્યાં જ છે ….
રેડિયો એમનો છેલ્લાં 50 વર્ષથી પણ વધારે સમયથી ખાસ દોસ્ત …. રોજ રાત્રે સૂઈ જાય તો ય એમનો રેડિયો તો જોડે ને જોડે … જ ….
એમનો નવોનવો સારેગમા કારવાં રેડિયો આવ્યો ત્યારે બટનોમાં અટવાઈ જાય … એટલે એક દિવસ તો અમે ક્યાં ગીત કેવી રીતે ચલાવવાં તેનું સેશન રાખેલું … અને અંતે એ નવું રેડિયો રમકડું ચલાવતાં શીખી પણ ગયાં ….. એમની એક સૌથી મજાની વાત એ કે … એમને નવું જાણવા શીખવાની ખૂબ જ મઝા આવતી ….. બાળક જેવું જ કુતૂહલ …..
ખાવાનાં ખૂબ શોખીન … એક હાર્ટ એટેક આવી ગયેલો પણ જલસાથી કોઈ ચિંતા વગર બધું ખાય …
અસ્સલ ચરોતરી એટલે ભજિયાં અતિ પ્રિય … એમના ખાવાનો શોખ છેલ્લાં 40 વર્ષથી સચવાયો એનું શ્રેય તે મારાં કુટુંબનાં અન્નપૂર્ણા શ્રદ્ધા કાકીને જ જાય … મગસથી લઇ ચરોતરનાં અસ્સલ મઠિયાં ને સારેવડાં બધું ઘરે અત્યંત પ્રેમપૂર્વક બને … એમનો નિયમિત ઘરનો પૌષ્ટિક આહાર પણ 92 વર્ષનાં લાંબા આયુષ્યનું એક મોટું પરિબળ હતું જ …
દિવાળીમાં ફટાકડાં ફોડવાની વાત આવે ત્યારે સૌથી પહેલાં બાળપણથી જ એમનો ચહેરો સામે આવે …. .દે ધનાધન ! ઓસરીમાં ઊભા રહી તાજ મહાલ છાપ ટેટા અને લવિંગિયા ફોડે …. બહુ ઓછી આ પેઢીની સ્ત્રીઓ આવી રીતે ફટાકડાં ફોડવાનો શોખ રાખતી હશે … જે છેક છેલ્લી ઉજવેલી 2019ની દિવાળી સુધી કાયમ રહ્યો …..
આ ઉંમરે પણ એમને ગમે ત્યારે જુઓ વાળથી લઈને કપડાં બધું એકદમ વ્યવસ્થિત હોય. સવારમાં ઊઠીને માથું તો ઓળાઈ જ ગયું હોય .. ક્યારે ય એક લટ બહાર ફરકતી ન દેખાય .. ચાંદલો કપાળમાં વચ્ચોવચ લાગી જ ગયો હોય …. સરસ મઝાનાં તૈયાર થઈને જ હીંચકે બેસે …. પોતાની જાતની ખૂબ માવજત કરે …… ક્યારે ય કોઈ કોસ્મેટિક વાપરતાં નથી જોયાં પણ વાળ છેક સુધી કાળાં જ રહ્યા એમનાં …
મને જો સૌથી રસપ્રદ લાગ્યું હોય તો એમનું દામ્પત્ય જીવન …. મારા દાદા માટેનો અપાર પ્રેમ …… એમને ગુજરી ગયે 15 વર્ષ થઈ ગયાં, પણ હજી એમનો લગ્ન દિવસ આવે તો એવો જ ઉત્સાહ જાણે દાદા હજી હયાત હોય .. સોજીત્રાનો વરરાજા અને ધર્મજની કન્યાના હસ્તમેળાપની વાત આ ઉંમરે પણ જાણે ગઇકાલે લગ્ન થયાં હોય એવી રીતે કરે ….. હંમેશાં કહે કે "લગ્નજીવનનો આધાર ભૌતિક સુખ નથી … પ્રેમથી વિતાવેલી ક્ષણો છે જેને આધારે આખું આયખું પસાર થઈ જાય છે ..” .. દાદાજી એમના માટે પાલનપુર સ્ટેશનેથી 2 ગુલાબના ફૂલ લઈ આવે અથવા ગજરો લાવે એ સૌથી મોટી ભેટ ….. બીજી ભેટ જીવનભર એમણે એકબીજાંને લખેલા પેટી ભરીને પત્રો ….. અને ત્રીજી ભેટ દાદાએ એમના સહનદેવીને જીવનભર આપેલું સન્માન .. એમનાં આ પ્રેમસભર દાંપત્યજીવનમાં એક સૌથી મોટો વળાંક એટલે મારા દાદાજીને અલ્ઝાઇમર થવું .. દાદા દીકરાઓને ઓળખતાં બંધ થયા …. એમના સહન દેવીનું નામ પણ વિસરાઈ ગયું …. ફકત એટલું સમજે 'બહેન મારાં સ્વજન છે ..' દાદીમાએ આ સમયે કોઈ ફરિયાદ વગર જે રીતે 6 વર્ષ દાદાને એમના છેલ્લા શ્વાસ સુધી લેશમાત્ર ભાર વગર સાંચવ્યા એનાં માટે મારી પાસે શબ્દો નથી … ફેસબુકિયા જમાનામાં જ્યારે પતિપત્ની લગ્ન દિવસની ભેટોનું પણ જાહેર પ્રદર્શન કરતાં હોય છે ત્યારે દાદીમાના પ્રેમના અને સહજીવનના પાઠ જીવનની અમૂલ્ય ભેટ છે …..
વચ્ચે ઇકિગાઈ પુસ્તક વાંચ્યું ત્યારે એમનાં વિશે વિચાર કરતી હતી …. કે મારાં દાદીને ઘડપણ ક્યારે ય બોજરૂપ કેમ નથી લાગ્યું …? તો જવાબ મળ્યો એને "જીવન જીવવાનો શોખ હતો…..". બીજું જીવનમાં અમારી પેઢીની સાપેક્ષે તો કંઈ કેટલા ય સંઘર્ષો વેઠવા છતાં એમને જીવનનો અપાર સંતોષ હતો …. કોઈ જ ફરિયાદ નહીં .. 92 વર્ષ સુધી રોજ કૈંક નવું જાણવાની એમની ઉત્સુકતા …. ગઇકાલે ઓપરેશન થિયેટરમાં જતાં પહેલાં પણ એમના ચહેરા ઉપર હાસ્ય હતું …. જાણે છેલ્લી મેચમાં પરફોર્મન્સ આપવા જતાં હોય ….. basically "she cheered life and life cheered her ……"
હવે વસંત પંચમીના દિવસે લેન્ડલાઇન ઉપર હલો … બોલીને … ખડખડાટ હાસ્ય અને તારા દામ્પત્યજીવનમાં ફૂલોનો વરસાદ વરસતો રહે એ વાક્ય …….. કોણ કહેશે …..?? બહુ યાદ આવશો.
પણ સ્મૃતિઓ થકી અમારા બધાનાં જીવનમાં ધબકતા રહેશો …..
સૌજન્ય : લેખિકાની ફેઇસબૂક દિવાલેથી સાભાર
