સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુતાને વ્યવહારમાં ચરિતાર્થ કરવા પોતપોતાની રીતે સંઘર્ષ કરતા દરેક નાગરિકના સૂરમાં સૂર મેળવી મેઘાણીની કવિતા “હજારો વર્ષ જૂની અમારી વેદનાઓ”ને યાદ કરીને આ શબ્દાંજલિ…

અશોક ચક્રની નીચે અસ્ફુટ ચ્હેરો છે,

ઉન્મુક્ત ઝંડો અકથ ઢાંકનારો સહેરો છે!

અઠંગ અડ્ડા નવા રંગરૂપે વિસ્તરતા,

કશે છે ધામ, કશે બાગ બાગ  ડેરો છે!

દરેક જીભ ઉપર ‘સ્વસ્તિ’, ‘સ્વસ્તિ’ ઉચ્ચારણ,

બધી જ વાણી ઉપર સરસતીનો પ્હેરો છે!

ચચરતું કોણ ભરે રામબાણ બાજરિયું?

જનોઈવઢ પડેલો ઘાવ ખૂબ ગહેરો છે!

વિગત એ શૌર્યકથાની કદીક ઊકલશે,

રુધિરનો ડાઘ હજી રાજઘાટે ઘેરો છે!

e.mail : spancham@yahoo.com

ઝીણું પણ ઝડપાઈ જવાનું, ઝીણવટ આવે ત્યારે સાચું,
આચાર અને ઉપચારના ચીલે ચીવટ આવે ત્યારે સાચું.
હાથ હથેવાળો કરવાથી જામોકામી ક્યાં જોડાતું?
ઉછરંગ ભર્યા આ ઉર-મોઝારે ઊલટ આવે ત્યારે સાચું.
અક્ષત, કપૂર, અબીલના રંગે, પંચામૃતે કે રૂ-વાટે,
ખુલ્લા આ આકાશો જેવી ચોખટ આવે ત્યારે સાચું .
ગેરીલા-છાપાઓ જેવું ફાસફૂસિયું કવરાવે છે,
લાગ જોઈને છો આવે પણ લાગટ આવે ત્યારે સાચું.
ઝલક, ક્લ્પના, ગેબીવાણી, રોમહર્ષ સૌ અપરસ જેવાં,
અંતરપટ અવશેષ કરીને પરગટ આવે ત્યારે સાચું.

5/8/2015

હથેવાળોઃ પાણિગ્રહણ, વરકન્યાના જમણા હાથની હથેળી એકબીજાની હથેળીમાં મૂકી ઉપર વસ્ત્ર વીંટવાની ક્રિયા

જામોકામીઃ ચિરંજીવી, અમર, યાવચ્ચંદ્રદિવાકરૌ, કાયમી પ્રકારનું

ઉછરંગઃ ઉમંગ, ઉત્સાહ, ઉલ્લાસ, આનંદ

મોઝારે : અંદરના ભાગમાં, મધ્યે

ઊલટઃ હેત, હોંશ, હરખ, આતુરતા, ઉત્સુકપણું

ચોખટઃ ચોખ્ખાઈ, પવિત્રતા, સ્પષ્ટતા

કવરાવવુંઃ હેરાન કરવું, સતાવવું, થકવી દેવું, કવિતા કરાવવી, વર્ણન કરાવવું

લાગટઃ સતત, અવિરત, એકસામટી રીતે, લગાતાર

અંતરપટ: આડું રાખેલું કપડું, પડદો, કનાત , ભેદ, જુદાઈ

અપરસ : કોઈને અડાય નહિ એવી સ્થિતિમાં હોવું તે, પૂજામાં બેસવા માટે નાહી ધોઈને સ્વચ્છ થયેલ, યથાસ્થાન જે રસ આવવો જોઇયે તે ન આવતાં એને સ્થાને ખોટી રીતે નિરૂપાયેલો રસ